JGZ richtlijn voeding en eetgedrag

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "JGZ richtlijn voeding en eetgedrag"

Bram Dijkstra
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 JGZ richtlijn voeding en eetgedrag netwerkdag NKD 20 september 2013 Brenda Glas

Signalering van somatische oorzaken van afwijkend voedingsgedrag bij

2 Wat gaan we tot ons nemen? Najaar 2013 JGZ-richtlijn Voeding en eetgedrag 2012 NVK-richtlijn Signalering van somatische oorzaken van afwijkend voedingsgedrag bij kinderen (Parallel aan JGZ richtlijn) Ontwikkeld met gelden uit ZonMw programma Richtlijnen Jeugdgezondheidszorg 2

3 JGZ richtlijn Voeding & Eetgedrag Richtlijn achtergrondboek Samenvatting Samenvattingskaart Veel aandacht voor ontwikkelen adequaat eetgedrag in de diverse leef- tijdsfasen en rol omgeving hierbij!

Veel aandacht voor ontwikkelen adequaat eetgedrag

4 Aanleren gezond voedingspatroon en adequaat eetgedrag 0 tot 1 jaar en 1 tot 4 jaar -> 14 contactmomenten 5 tot 19 (23) jaar -> 4(5) contactmomenten Kinderdiëtist: een diëtist met specifieke deskundigheid op het gebied van werken met kinderen en met ervaring met voedingsen dieetadvisering aan kinderen en hun ouders/ verzorgers.

Kinderdiëtist: een diëtist met specifieke deskundigheid op het gebied van werken

5 Wanneer eten geven een probleem is Voedingsprobleem: probleem gerelateerd aan opname, vertering van voedsel; roept spanning en bezorgdheid op; gezondheid en groei wordt niet bedreigd. Voedingsstoornis: stoornis in opname en vertering van voedsel; bedreigt gezondheid, groei en/of (psychosociale) ontwikkeling

gezondheid en groei wordt niet bedreigd.

6 Wanneer eetgedrag een probleem is Eetprobleem: niet willen, kunnen, durven of mogen eten en/of drinken; roept spanning en bezorgdheid op; gezondheid, groei en/of (psychosociale) ontwikkeling wordt niet bedreigd Mondmotorische ontwikkeling Voeding en voedingspatroon Pedagogisch vlak Eetstoornis: een probleem zonder medische oorzaak; bedreigt gezondheid, groei en/of (psychosociale) ontwikkeling

wordt niet bedreigd Mondmotorische ontwikkeling Voeding en voedingspatroon Pedagogisch vlak

7 Enkele cijfers 25 tot 45% normaal gezonde populatie lichte/matige eetproblemen Eetstoornissen komen al rond leeftijd 8 12 jaar voor Overgewicht bij kinderen is een gezondheidsprobleem (13% overgewicht, 2% obesitas)

rond leeftijd 8 12 jaar voor Overgewicht bij kinderen

8 Risicogroepen voor eetproblemen Belaste medische voorgeschieden (premature geboorte), toenomen voedingsbehoefte en/of langdurig sondevoeding Psychiatrische of psychologische problemen ouders Kinderen met gedrags of ontwikkelingsproblemen Kwetsbare momenten gezonde kinderen - Voedingsovergang - Ziekteperiode - Levensgebeurtenis - Ontwikkelingsprongen

problemen ouders Kinderen met gedrags of ontwikkelingsproblemen Kwetsbare momenten

9 Kinderen 0-1 jaar Aanleren gezonde voedingsgewoonte/adequaat eetgedrag en voorkomen eetproblemen - Ontspannen voedingsinteractie ouder-kind - Niet opdringen eten/hanteren strakke richtlijnen - Adequaat eetgedrag - Voeding niet voor troost of compensatie - Voorbeeldfunctie ouder - Goede sfeer aan tafel - Met aandacht eten Stimulerende houding en focus op wat goed gaat draagt bij aan ontspanning, zelfvertrouwen en ontwikkelen van nieuwe vaardigheden

niet voor troost of compensatie - Voorbeeldfunctie ouder - Goede sfeer aan tafel - Met aandacht eten

10 voedingsinzichten 0-1 jaar Introductie (bij)voeding )-> 4-6 maanden oefenhapjes Voor 10 e maand start met grove stukjes ter voorkoming eetproblemen Variatie, herhaaldelijk aanbieden ( 10x), geen vast schema Water drinken Max. zeven eet- en drinkmomenten (incl. tussendoor)

eetproblemen Variatie, herhaaldelijk aanbieden ( 10x), geen vast

11 Kinderen 1-4 jaar Ouders bepalen WAT en WANNEER wat: richtlijnen goede voeding en max. 100 kcal extra s wanneer: structuur en maximaal 7 eet- en drinkmomenten Het kind HOEVEEL leer het kind honger en verzadiging ervaren aangeboren vermogen om energie-inname te reguleren (Fox, M.K J Am Diet Assoc) Aanwijzingen dat opdringen juist leidt tot minder eten en achterblijven in gewicht (Galloway 2006 ) 11

kind honger en verzadiging ervaren aangeboren vermogen om energie-inname te reguleren (Fox, M.K.

12 Ouders geven het goede voorbeeld min, max 30 min Centraal staat het bieden van structuur en duidelijkheid 12

13 Knoeien mag 13

14 Restrictieve eters Selectieve eters Kinderen 5-19 jaar Voedingsadvies Energydrinks: < 13 jaar ontraden, jaar max. 1/dag Sportdrankjes niet bedoeld voor gewoon gebruik Alcoholgebruik tot 18 e ontraden Vitamine D suppletie bij donkere huidskleur/onvoldoende buiten

1/dag Sportdrankjes niet bedoeld voor gewoon gebruik

15 Kinderen 5-19 jaar Eetgedrag Rol ouders en leeftijdsgenoten School (schoolgruiten, smaaklessen, gezonde schoolkantine) Beeldschermtijd Lijnen

16 Signalering & verwijzing JGZ bij voedingsproblemen Voedingsinterventie als: Spugen (bij hevig spugen/ spugen > 1 jaar eerst verwijzing kinderarts) Kokhalzen/verslikken Darmkrampjes Diarree Moeizame/harde ontlasting Onvoldoende groei Te veel groei Ongezond voedingspatroon Door kinderdiëtist bij 0-1 jarigen met moeizame/harde ontlasting onvoldoende groei en te veel groei én indien adviezen JGZ onvoldoende helpen!

ontlasting Onvoldoende groei Te veel groei Ongezond voedingspatroon Door kinderdiëtist bij 0-1 jarigen

17 Signalering & verwijzing bij eetproblemen Pre-logopedist: materiaal, techniek, houding, mondmotoriek Kinderdiëtist: vragen over voeding en voedingspatroon Huisarts/kinderarts: Voorlichting, advisering en begeleiding JGZ helpt onvoldoende Vermoeden (ernstig) onderliggende somatische ziekte Vermoeden eetstoornis -> via huisarts/kinderarts naar kinderpsycholoog of -psychiater

Voorlichting, advisering en begeleiding JGZ helpt onvoldoende Vermoeden (ernstig)

18 Symptomen mogelijk somatische oorzaak van het afwijkend eetgedrag Anamnestische alarmsymptomen orale en mondmotorische afwijkingen, spugen, recidiverende KNO- en luchtweg problematiek, afwijkende defecatie en neurologische symptomen. Afwijkende groei en voedingstoestand Afwijkingen bij lichamelijk onderzoek (bron: NVK richtlijn 2012)

luchtweg problematiek, afwijkende defecatie en neurologische symptomen.

19 Verhoogde kans op eetstoornis 0-4 jaar indien, Langdurige voedselweigering (> 1 maand) Begin klachten < leeftijd 2 jaar Aanwezigheid van tenminste één van de volgende symptomen: Anticiperend kokhalzen Pathologische voedingswijze 19

jaar Aanwezigheid van tenminste één van de volgende

20 Verhoogde kans op eetstoornis > 5 jaar indien, 1. Langdurige voedselweigering/slechte voedselinname (> 1 maand) 2. Afwijkende BMI 3. Aanwezigheid van ten minste een van de volgende symptomen:: Anticipatoir kokhalzen Pathologisch eetgedrag / voedingswijze: 4. Overmatig sterke gerichtheid op eten en/of piekeren over uiterlijk of gewicht en/of lijngericht eten 5. Topsporters /balletdansers/ modellen 6. Kinderen met psychiatrische- of ontwikkelingsproblematiek, na trauma of life event; KOPP-kinderen (kinderen van ouders met een psychiatrische stoornis)

Overmatig sterke gerichtheid op eten en/of piekeren over uiterlijk of gewicht en/of lijngericht eten 5.

21 Signaleringsinstrumenten eetstoornis > 5 jaar SCOFF ESP Indien twee of meer antwoorden positief verwijzing huisarts/kinderarts -> kinderen jeugdpsycholoog of psychiater Tevens verwijzen bij ernstig ondergewicht of obesitas, begeleiding JGZ onvoldoende helpt, vermoeden sociaalemotionele, gezins- of opvoedingsfactoren ten grondslag aan eetgedrag

22 Prematuren/SGA Overige speciale groepen Schisis -> evt. verwijzing kinderdiëtist introductie vaste voeding Syndroom van Down Voedselallergie -> JGZ richtlijn voedselovergevoeligheid

23 Tot slot? Benut rol kinderdiëtist bij voedingsen eetproblemen kinderen! Publicatie verwacht november 2013 Regionale impementatiefunctionaris CJG Persoonlijke aanbeveling: richtlijn achtergrondboek voor basiskennis voedingsissues en aanleren adequaat eetgedrag bij kinderen 23

24 ???? vragen 24

Vergelijkbare documenten

Agenda. Help, strijd aan tafel. Wanneer eetgedrag een probleem is. Wanneer eten geven een probleem is. Signalering.

Agenda. Help, strijd aan tafel. Wanneer eetgedrag een probleem is. Wanneer eten geven een probleem is. Signalering. Help, strijd aan tafel Agenda DOK h Esther Konijn, kinderdiëtist De Bloei Diëtistenpraktijk voor Jeugd en Gezin Ellen Blom, kinderdiëtist Voeding op Maat Kennismakingsrondje met verwachtingen Begrippen