Inhoud VII. 2 Integrale hulpverlening door gezinspolikliniek en gezinspsychiatrie Gezinspolikliniek Het vak gezinspsychiatrie...

Transcriptie

1 VII 1 KOPP/KVO-kinderen Indrukwekkende cijfers over KOPP/KVO-kinderen in Nederland Waarom KOPP/KVO-kinderen vaak uit beeld blijven Kinderen van zorgmijders Waarom onze hulp noodzakelijk is Nog veel onbekend Integrale hulpverlening door gezinspolikliniek en gezinspsychiatrie Gezinspolikliniek Het vak gezinspsychiatrie KOPP/KVO-gezinnen en hulpverlening Incident, chronisch, diagnose, symptoom: belang voor ouder en kind De weg naar praktische hulpverlening op maat Botsende en verstrengelde belangen en veelzijdige partijdigheid Doelen van hulpverlening aan KOPP/KVO-gezinnen Aard van hulpverleningscontacten Uiteenlopende kenmerken van KOPP/KVO-kinderen en hun ouders Kenmerken van hulpverlening aan KOPP/KVO-gezinnen Psychiatrische symptomen en verslavingssymptomen Psychiatrische symptomen en belang hiervan voor de praktijk Verslavingssymptomen en belang hiervan voor de praktijk Gedragskenmerken van ouder met verslaving Aantal kinderen met ouder met verslaving Aantal kinderen van ouder met alcoholprobleem Opgroeien bij ouder met alcoholprobleem Foetaal alcoholsyndroom Invloed van psychiatrie en verslaving Wat doen psychiatrische en/of verslavingsproblemen met een mens? Psychiatrische en/of verslavingsproblemen bij ouder en gezinsfunctioneren Wat doen psychiatrische en/of verslavingsproblemen van ouder met het kind? Wat ervaren KOPP/KVO-kinderen zelf als vervelend en belastend? Copingstijl en rollen die kind kan aannemen in gezin Goed-genoeg ouderschap, opvoedingsstijl en ouderrol Goed-genoeg ouderschap Drie pijlers van goed-genoeg ouderschap Praktijk van drie pijlers voor goed-genoeg ouderschap Goed-genoeg opvoeden en verschillende opvoedingsstijlen Ouderrol Ouder met relatief gezonde ouderrol Ouder met licht tot matig aangedane ouderrol Ouder met ernstig aangedane ouderrol

2 VIII 7 Persoonlijkheidsproblematiek bij ouder Niet-goed-genoeg ouderschap en persoonlijkheidskenmerken van ouder Hulpverlening aan ouders met persoonlijkheidsproblematiek Opvoedingssituaties Algemene opmerkingen Woon/opvoedingssituatie bij twee ouders Zieke ouder is verzorgende ouder, gezonde partner is kostwinner Gezonde ouder is verzorgende ouder, zieke ouder is kostwinner Beide ouders zijn ziek, niemand kan zorg dragen voor gezinsinkomen Woon-opvoedingssituatie bij één ouder Zieke ouder vervult ouderrol en gezonde ouder ontbreekt of verblijft elders Gezonde ouder vervult ouderrol en zieke ouder verblijft elders Risico s voor het kind Algemene opmerkingen Welke risico s loopt KOPP/KVO-kind? Kindermishandeling (emotioneel, lichamelijk en seksueel): enige cijfers Kindermishandeling in de praktijk Verbale en non-verbale mishandeling Lichamelijke mishandeling Seksueel misbruik Emotionele kindermishandeling Emotionele kindermishandeling nader besproken Invloed emotionele mishandeling op het kind Karakteristieken van emotioneel mishandeld kind Wat kan hulpverlener doen? Competent kind en niet-competent kind Competent en niet-competent: een glijdende schaal Factoren bepalend voor mate van competentie Risicofactoren Brede kader van riscofactoren Specifieke risicofactoren bij kind Specifieke risicofactoren bij ouder(s) Specifieke risicofactoren in interactie ouder-kind Specifieke risicofactoren bij gezin Specifieke risicofactoren samenhangend met sociale omgeving Specifieke risicofactoren op onderwijsniveau en arbeidsmarktpositie Specifieke risicofactoren op maatschappelijk niveau Beschermende factoren Brede kader van beschermende factoren Algemeen beschermende factoren Specifieke beschermende factoren bij kind Specifieke beschermende factoren bij ouder(s)

3 IX 13.5 Specifieke beschermende factoren in interactie ouder-kind Specifieke beschermende factoren bij gezin Specifieke beschermende factoren samenhangend met sociale omgeving Specifieke beschermende factoren op onderwijsniveau en arbeidsmarktpositie Specifieke beschermende factoren op maatschappelijk niveau Hechting en verstoorde sociale bindingen Veilig en onveilig gehecht Verstoorde sociale bindingen bij kind Kindsignalen in verschillende levensfasen Algemene opmerkingen Mogelijke algemene signalen bij nog ongeboren kind Algemene signalen bij baby van 0 1 jaar Algemene signalen van peuter van 1 tot 3 4 jaar Algemene signalen van kleuter van 4 6 jaar Algemene signalen van basisschoolkind van 6 12 jaar Algemene signalen van puber van jaar Algemene signalen van (jong)volwassene van 18 jaar en ouder Ouder met een depressie Invloed van depressie bij ouder op kind Kenmerken van depressie bij ouder Kindsignalen bij ouder met depressie Baby van 0 1 jaar Peuter van 1 tot 3 4 jaar Kleuter van 4 6 jaar Basisschoolkind van 6 12 jaar Puber van jaar (Jong)volwassene van 18 jaar en ouder Ouder met bipolaire stoornis (voorheen manisch-depressief) Bipolaire stoornis nader bekeken Symptomen van bipolaire stoornis (depressie en manie) Manische ouder Ver van Daan Ouder met psychose Wat doet een psychose met ouder en kind? Symptomen van psychose Kraambedpsychose of postpartumpsychose Ouder met schizofrenie Algemene opmerkingen psychose en schizofrenie Risico s voor kind van ouder met schizofrenie Symptomen van schizofrenie Kindsignalen bij ouder met schizofrenie

4 X Tijdens de zwangerschap Baby van 0 1 jaar Peuter van 1 tot 3 4 jaar Kleuter van 4 6 jaar Basisschoolkind van 6 12 jaar Puber van jaar (Jong)volwassene van 18 jaar en ouder Ouder met borderline Borderline nader bekeken Gedrag van ouder met borderline Ouder met angststoornis, smetvrees, dwanghandelingen, autisme of ADHD Ouder met angststoornis en kind Ouder met smetvrees en dwanghandelingen Symptomen in het dagelijks leven Kind van ouder met smetvrees en dwanghandelingen Ouder met stoornis in autistisch spectrum en kind Ouder met ADHD en kind Verslaafde ouder en middelen gebruikend kind/verslaafd kind Casuïstiek Opbouwen van werkrelatie Subgroepen bij middelen gebruikend/verslaafd kind Behandeling van middelen gebruikend/verslaafd KOPP/KVO-kind Aanbevelingen Crisisbeoordeling in de thuissituatie Crisis in de thuissituatie: wat te doen Opname van ouder in kliniek Invloed van opname ouder op kind Wat kan een opnameafdeling doen voor kinderen? Praktische werkafspraken rondom opgenomen ouder en het kind Suggesties kindspecifieke informatie rond opname (Poging tot) zelfdoding van ouder Beleving van kinderen bij (poging tot) zelfdoding van hun ouder Hulpverlening aan kinderen van ouders met (poging tot) zelfdoding Schrijnend Het dilemma: vrijwillige of gedwongen hulpverlening Zeven praktijkvoorbeelden met de vraag: wel of niet ingrijpen Enkele overwegingen bij de dilemma s

5 XI 27 Gesprekken met ouders Algemene uitgangspunten/opmerkingen bij de gespreksvoering Aandachtspunten in het gesprek met ouder Oplossingsgerichte gespreksvoering met zieke ouder Drempels bij ouder om te praten over kind De aanpak van mogelijke drempels bij ouder Mogelijke (openings)zinnen in het gesprek met de ouder Adequate adviezen van de hulpverlener Voorbeelden van gesprek met ouder over baby Voorbeelden van gesprek met ouder over peuter Voorbeelden van gesprek met ouder over kind in basisschoolleeftijd Voorbeelden van gesprek met ouder over kind van jaar Drempels voor hulpverlener bij gesprek met ouder Aanpak van drempels bij de hulpverlener Oefenvragen om zelf over na te denken Gesprekken met minderjarig KOPP/KVO-kind Algemene uitgangspunten Algemene aandachtspunten met betrekking tot kind Belangrijke aandachtspunten in het gesprek Voorbeelden van openingszinnen in gesprek met kind Praten en spelen Gesprekken met volwassen KOPP/KVO-kind Algemene uitgangspunten Basiszorgcoördinatie kwetsbare kinderen (Bkk) Wat is basiszorgcoördinatie voor kwetsbare kinderen? Werkwijze Bkk Het KOPP/KVO-hulpverleningsaanbod Aanbod van hulpverleningsvormen aan KOPP/KVO-gezinnen Hulp gericht op ouder Interventies gericht op ouder met verslavingsproblematiek Hulp gericht op KOPP/KVO-gezin Hulp gericht op KOPP/KVO-kind/jongere Hulp gericht op reeds volwassen KOPP/KVO-kind KOPP/KVO-aandachtsfunctionaris en de familievertrouwenspersoon KOPP/KVO-aandachtsfunctionaris Familievertrouwenspersoon Geoliede organisatie KOPP/KVO KOPP/KVO in een geoliede organisatie

6 XII 34 Oefencasussen Slotopmerkingen Bijlagen Bijlage Screeningslijst KOPP/KVO in te vullen door de hulpverlener Literatuur Register

7