Carina J. Wiekens R u G UvT

Transcriptie

1 RuG UvT Carina J. Wiekens

2 Inhoud Hoorcollege 3 Adolescentie: jaar Lichamelijke ontwikkeling Cognitieve ontwikkeling Persoonlijkheid /Identiteit Sociale ontwikkeling Idiosyncratische ontwikkeling

3

4 Wie ben ik? Van kind naar volwassene I guess this is part of being an adolescent. It s all about trying to find yourself (no jokes intended). I am currently on a massive Periode journey no, van: hunt doing just that. I wish I saw everything a lot clearer - (fysieke) so this would groei be easier to sort through. - invloed van hormonen - cognitieve verandering - toenemend zelfbewustzijn verandering in en zoeken naar identiteit Groot zelfbewustzijn in een periode van grote veranderingen => Wie ben ik??

5 Puberteit & Adolescentie Puberteit: Seksespecifieke lichaamsveranderingen die plaats vinden vóór het 16e levensjaar (natuur) Adolescentie: Naast de lichamelijke overgang van kind naar volwassene, ook een cultureel bepaalde overgang naar de volwassenheid: uit huis, keuze voor een opleiding, eerste baan, etc. (cultuur) => Wanneer is iemand volwassen?

6 Lichamelijke ontwikkeling - Groeispurt telkens veranderende lichaamsverhoudingen - Ontwikkeling primaire geslachtskenmerken - Ontwikkeling secundaire geslachtskenmerken - Vet- en spierweefsel - Ontwikkeling van luchtwegen en bloedsomloop Relatief recent onderzoek: - ontwikkeling van de prefrontale cortex

7 Cognitieve ontwikkeling Ontwikkeling van de prefrontale cortex¹: Executive Function - plannen & bedenken van strategieën - aandacht - werkgeheugen ¹ Blakemore, S. J., & Choudhury, S. (2006). Developent of the adolescent brain: Implications for executive function and social cognition. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 47,

8 Cognitieve ontwikkeling Piaget: formeel operationeel denken => Denken zonder concrete voorstelling in je hoofd => Leren hanteren van abstracte begrippen (bv. rechtvaardigheid, tolerantie, geloof) Inconsistenties worden ontdekt: Als God de mens lief heeft, waarom is er dan zoveel ellende in de wereld? Als jullie zeggen dat dit mijn kamer is, waarom mag ik dan niet zelf weten welke kleuren ik op de muur wil?

9 Cognitieve ontwikkeling Leraren zijn in dienst van de school. Ik ben een klant van de school. Aangezien de klant altijd koning is, heb ik het voor het zeggen. Ik betaal voor deze opleiding, dus heb ik het recht om zelfs als ik te laat ben en mijn opdrachten niet uitvoer les te ontvangen. => Eindeloze debatten Plato: Ze laten geen steen onopgetild en in hun verrukking als zij voor het eerst de smaak van wijsheid te pakken krijgen, ergeren ze iedereen met hun disputen. Leren debatteren en alles in twijfel te trekken hetzelfde als de nee-fase bij peuters & de waarom-fase bij kinderen?

10 Cognitieve ontwikkeling Als je slecht formeel operationeel kunt denken, heb je dan een laag IQ? => Wat vind je belangrijk?

11 Cognitieve ontwikkeling Het formeel operationeel denken wordt gekenmerkt door zwart-wit denken. Zodra een adolescent zich realiseert dat alles niet zo zwart-wit is als hij of zij denkt, dan kan dit omslaan in moreel relativisme: Even extreem als dat alles werd gereduceerd tot ja of nee, voor of tegen, wordt nu alles gerelativeerd tot Het heeft toch geen allemaal geen zin, bekijk het maar Jong-volwassenheid: Post-formeel denken

12 Cognitieve ontwikkeling Toenemend vermogen tot meta-cognitie Denken over het denken Denken over het zelf Zelfbewustzijn Piaget: Ego-centrisme Wie ben ik? => Persoonlijkheidsontwikkeling

13 Persoonlijkheid Freud: Ontwikkeling van een krachtig Ich /Ego Eisen aan de beheerskracht van het Ich: Door toename van hormonen, sterke drift-impulsen van het Es. Het is in deze fase aan het Ich om te bewijzen dat het de sterkste is. Van adolescenten wordt verwacht: - zelfstandig problemen oplossen - eigen mening te hebben - reële toekomstplannen te maken => soms is dit meer dan de adolescent aankan

14 Persoonlijkheid Strategieën van emotionele zelfverdediging 1. Terugtrekken in emotioneel isolement en passiviteit (cynisme) 2. Reactieformatie (tegenovergestelde doen dan waar behoefte aan is) 3. Vluchten uit de werkelijkheid 4. Rationaliseren 5. Projectie 6. Overdracht Meisjes: naar binnen gekeerde strategieën Jongens: naar buiten gekeerde strategieën fantaseren ontkennen reactieformatie overdracht

15 Persoonlijkheid Erikson: Op zoek naar een identiteit Crisis door grote lichamelijke en cognitieve veranderingen: Identiteit vs. Identiteitsverwarring. Adolescent kan het verwarrend vinden dat hij of zij zich anders gedraagt bij ouders, bij verschillende vrienden of op school. => Gevoel van eenheid Moratorium: oefenterrein Duidelijke keuzes (beroep, partner) pas mogelijk als je weet wie je bent, waar je voor staat, wat je leuk vindt en wat niet. Verwarring: Niet tot keuzes kunnen komen, van de hak op de tak springen. Bv. telkens een andere baan of een andere partner.

16 Sociale Ontwikkeling: - Leeftijdsgenoten & Vrienden - Ouders - Relaties

17 Sociale Ontwikkeling Leeftijdsgenoten & Vrienden: Vriendschap loyaliteit, vergelijkingsmateriaal, spiegel, gelijkwaardigheid Goede vrienden doen veel samen, hartsvrienden zijn vaak samen Vriendenclub Wij vs De Anderen, zelden meer dan 7 leden, subtiele hiërarchie, gemeenschappelijke gedragscodes, bundeling van sterke punten Subcultuur Verschil met vriendenclub: individuen hoeven zich niet tot elkaar aangetrokken te voelen (skaters, alto s, housefans, kakkers). Subcultuur is een referentiegroep, een basis voor een imago.

18 Sociale Ontwikkeling Subcultuur Verschil met vriendenclub: individuen hoeven zich niet tot elkaar aangetrokken te voelen (skaters, alto s, housefans, kakkers). Subcultuur is een referentiegroep, een basis voor een imago.

19 Sociale Ontwikkeling Ouders: Blijven ondanks het streven naar autonomie belangrijk 90% van de 13 tot 20 jarigen zegt na school graag thuis te komen Ouders vs Leeftijdgenoten: domeintheorie, nu vs. toekomst Vanwaar het negatieve stereotype beeld? Adolescenten stellen regels binnen het gezin ter discussie Adolescenten streven naar zelfstandigheid en autonomie - kan botsen met de opvattingen van ouders - ouders worden minder ingelicht

20 Sociale Ontwikkeling Ouders Vier opvoedingsstijlen: - Democratisch -Autoritair - Permissief /Laisser-faire - Afwezig /verwaarlozing

21 Sociale Ontwikkeling Ouders Van opvoeders naar gelijken 15-jarige: Five years ago she was just a mother, now she is a person Mark Twain: When I was 14, my father was so stupid I could hardly stand to have him around. At 21 I was astonished at how much he had learned in the past seven years. Btw: In welke levensfase zitten de ouders?! => Probleempuber is wellicht een probleemouder?

22 Sociale Ontwikkeling Ouders

23 Sociale Ontwikkeling Verliefdheid & Relaties: Erikson: Identiteit vs Identiteitsverwarring Moratorium Verliefdheid: - hormonen - fantaseren, idolen Verkering: - 64% op 13-jarige leeftijd 1ste tongzoen - Gemiddelde leeftijd 1ste keer met iemand naar bed ligt op 17-jarige leeftijd.

24 Idiosyncratische Ontwikkeling Dat adolescenten tot dezelfde leeftijdscategorie behoren, wil niet zeggen dat ze hetzelfde zijn. Integendeel, verschillen worden vanaf deze leeftijd steeds groter (onderwijs, persoonlijke relaties, ).

25 Wanneer is iemand volwassen? Als hij of zij uit huis gaat? Als hij of zij 18 is? Als hij of zij een vaste baan krijgt? Als hij of zij gaat samenwonen of trouwen? Als hij of zij kinderen krijgt? Piaget: ego-centrisme maakt in de loop van de tijd plaats voor decentralisatie. Kernpunt is beroepsopleiding of baan.

26 Wanneer is iemand volwassen? Als hij of zij uit huis gaat? Als hij of zij 18 is? Als hij of zij een vaste baan krijgt? Als hij of zij gaat samenwonen of trouwen? Als hij of zij kinderen krijgt? => Cultureel bepaald

27 Carina J. Wiekens