Beweging en training tijdens en na de behandeling van kanker

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Beweging en training tijdens en na de behandeling van kanker"

Laurens van der Horst
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 1 Beweging en training tijdens en na de behandeling van kanker Laurien Buffart 3 Oktober 2015

2 2 Bewegen en Kanker Preventie Overleving Framework PACC Courneya & Friedenreich. Sem Oncol Nurs 2007 Bewegen na diagnose Kanker Wat weten we wel Wat weten we nog niet Resultaten onderzoek Bewegen na gynaecologische kanker

3 3 Hoeveelheid lichaamsbeweging Bewegen en Overleving Ballard-Barbash et al. J Natl Cancer Inst 2012

4 4 Overleving Borstkanker Nurses Health Study, n= 2987 nurses Relative Risk 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 20% 40% 46% 50% < 3 MET-hr /wk MET-hr/wk MET-hr/wk MET-hr/wk 24 MET-hr/wk < 1 hr PA 1-3 hrs PA 3-5 hrs PA 3-5 hrs mod-vig PA Holmes et al. JAMA 2005 >5 hrs mod-vig PA START trial Training tijdens chemotherapie voor borstkanker n= studie armen: AET (n= 78) RET (n= 82) UC (n= 82) 85% RDI AET: 74.4% RET: 78.0% UC: 65.9% Relative Dose Intensity (%) p= ,8 87, ,1 AET RET UC Courneya JCO 2007; Courneya MSSE 2014

JAMA 2005 >5 hrs mod-vig PA START trial Training tijdens chemotherapie voor borstkanker n= 242 3 studie armen: AET (n= 78) RET (n= 82) UC (n= 82)

5 5 Overleving 8-year DFS: - EX: 82.7% - UC: 75.6% 8-year OS: - EX: 91.2% - UC: 82.7% Courneya et al. MSSE 2014 Bijwerkingen van Behandeling Mucositis Alopecia Pulmonary fibrosis Nausea/vomiting Diarrhea Cystitis Sterility Myalgia Neuropathy Cardiotoxicity Local reaction Renal failure Myelosuppression Phlebitis

MSSE 2014 Bijwerkingen van Behandeling Mucositis Alopecia Pulmonary fibrosis

6 6 Fatigue Sedentary habits Physical Exercise Attenuation of fatigue Self perpetuating fatigue Lucia et al. Lancet Oncol 2003

7 7 Biological factors Anaemia Cytokines Inflammatory proteins Physiological factors Cardiorespiratory fitness Muscle mass and strength Neuromuscular function Psychological factors Sleep disturbances Anxiety Depression Fatigue Sedentary habits Physical Exercise Attenuation of fatigue Self perpetuating fatigue Lucia et al. Lancet Oncol 2003

Psychological factors Sleep disturbances Anxiety Depression Fatigue Sedentary habits

8 8 Safety first

9 9 Gunstige Effecten van Training Cardiorespiratoire fitheid Jones et al. Oncologist 2011 Spiermassa en kracht Stene et al. Crit Rev Oncol Hematol 2013 Botdichtheid Winters-Stone et al. J Cancer Surviv 2010 Vermoeidheid Cramp & Byron-Daniel Cochrane Collaboration 2012 Depressie Craft et al. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2012 Kwaliteit van leven Mishra.et al. Cochrane Collaboration 2012 Richtlijnen ACSM 2010 Avoid inactivity and be as active as abilities and conditions allow. Recommended: 150 min/wk moderate intensity or 75 min/wk vigorous intensity aerobic exercise. Strength exercises of major muscle groups 2 times/wk. NL richtlijn Oncologische revalidatie:

Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2012 Kwaliteit van leven Mishra.et al.

10 10 Op weg naar programma s op maat 1. Moderatoren - Welke (frequentie, intensiteit, tijd, type (FITT)) - Voor wie - Wanneer 2. Mediatoren (werkingsmechanismen) 3. Hoe motiveren we de patiënten? - Barrières - Motieven - Voorkeuren Buffart et al. Cancer Treat Rev 2014?? QoL

Voor wie - Wanneer 2. Mediatoren (werkingsmechanismen) 3.

11 11 Klinisch Onderzoek PACES REACT EXIST QLIM Training tijdens Training na Training na Training bij chemotherapie chemotherapie SCT kinderen Chinapaw et al. IJBM 2012; BMC Cancer 2010 PACES PhD student: Hanna van Waart R 83 OnTrack Oncomove 85 Gebruikelijke zorg 230 borstkanker Van Waart et al. BMC Cancer 2010

IJBM 2012; BMC Cancer 2010 PACES PhD student: Hanna van Waart R 83 OnTrack 587

12 12 Intervention OnTrack Hoog intensief kracht- en duurtrainingsprogramma Onder begeleiding van een fysiotherapeut 2 sessies per week: spierkrachttraining (20 min) 70 80% 1RM duurtraining (30 min) 50 80% Wmax 30 minuten per dag bewegen Intervention Onco-Move Laag-matig intensief beweegprogramma in de thuissituatie (oncologisch) verpleegkundig specialist 30 minuten per dag bewegen Lopen, fietsen... 24

80% Wmax 30 minuten per dag bewegen Intervention Onco-Move Laag-matig intensief beweegprogramma in

13 13 PACES Uithoudingsvermogen (min) Spierkracht benen (Nm) * * 10 8 * T0 T1 60 T0 T1 OnTrack Oncomove Gebruikelijke zorg Van Waart et al. JCO 2015 * p< 0.05 PACES Fysieke Vermoeidheid Misselijkheid * * * 9 T0 T1 0 T0 T1 OnTrack Oncomove Gebruikelijke zorg Van Waart et al. JCO 2015 * p< 0.05

14 14 PACES Completion rates Dosisreductie (%) Van Waart et al. JCO 2015 Conclusies PACES Hoog intensief supervised training tijdens chemotherapie geeft: Handhaving van uithoudingsvermogen en spierkracht Minder moe en misselijk Hogere chemotherapy completion rates en minder dosisreductie Laag intensief home-based bewegen tijdens chemotherapie geeft: Minder afname in uithoudingsvermogen Minder misselijk Minder dosisreductie chemotherapie Van Waart et al. JCO 2015

uithoudingsvermogen en spierkracht Minder moe en misselijk Hogere chemotherapy completion rates en minder dosisreductie

15 15 REACT PhD student: Caroline Kampshoff R 91 HI LMI 91 WLC 65% Borstkanker Kampshoff et al. BMC Cancer week Exercise Program % 1 RM % Wmax 8 min altern. % HRR 3 x 5 min HI > 80 30/65 > 80 LMI /

BMC Cancer 2010 12-week Exercise Program % 1 RM % Wmax 8

16 16 Cardiorespiratoire fitheid VO 2 peak (ml/kg/min) % 15% 21 Baseline HI LMI WLC T1 Vermoeidheid MFI MCID: 2 ptn Baseline T1 8 Baseline T1 HI LMI WLC HI LMI WLC

Vermoeidheid MFI 14 13 12 14 13 12 MCID: 2 ptn 11 11

17 17 Kwaliteit van leven EORTC QLQ C Baseline T Baseline T1 HI LMI WLC HI LMI WLC Conclusies REACT Effecten van training: Cardiorespiratoire fitheid Vermoeidheid HRQoL HI > LMI + WLC: cardiorespiratoire fitheid en globale QoL HI = LMI > WLC: vermoeidheid en fysiek functioneren Afhankelijk van de uitkomstmaat heeft HI training de voorkeur boven LMI. Kampshoff et al submitted

Vermoeidheid HRQoL HI > LMI + WLC: cardiorespiratoire fitheid en globale QoL HI = LMI > WLC: vermoeidheid en

18 18 Gyneacologische Kanker Lichamelijke activiteit Fitheid Effecten van beweeginterventies Activiteit: Ovarium Kanker 359 Canadese vrouwen Leeftijd: jaar 6 4 jaar na diagnose 70.5% chemotherapie Kwaliteit van leven Slaap Vermoeidheid Angst/depressie Neuropathie Stevinson et al. Gyn Oncol 2007; Int J Gynecol Cancer 2009

19 19 Activiteit: Endometrium Kanker 386 Canadese vrouwen Leeftijd: jaar 4 3 jaar na diagnose 48% radiotherapie 8% chemotherapie Kwaliteit van leven Fysiek functioneren Vermoeidheid Pijn Courneya et al. Gyn Oncol 2005; Basen-Engquist et al. Am J Obstet Gyn 2009 Fitheid gynaecologische kanker Verschil > 1 MET Algemene populatie: 1 MET toename ~ 11% lager risico op overlijden Peel et al. Gyn Oncol 2015;

20 20 Beweeg interventie gynaecologie - Home-based matig intensief: lopen en krachtoefeningen - 12 weken: - 1 Face-to-face + 10 wekelijkse belafspraken + 1 Face-to-face R 16 Interventie Controle Donnelly et al Gyn Oncol. Effecten beweeginterventie Leeftijd: 53 (±10) jaar ± 9 maanden na diagnose ovarium endometrium baarmoeder cervix mix Interventie Controle Vermoeidheid mnd 6 mnd 12 mnd Kwaliteit van leven mnd 6 mnd 12 mnd Donnelly et al Gyn Oncol.

Effecten beweeginterventie Leeftijd: 53 (±10) jaar ± 9 maanden na diagnose ovarium endometrium baarmoeder cervix mix Interventie

21 21 Endometrium: na behandeling Leefstijl interventie 6 maanden vs gebruikelijke zorg Vrouwen met stadium I-II endometrium kanker en overgewicht Leisure score index RCT (n= 45) 0 mnd 3mnd 6mnd 12mnd Interventie Controle Meeste toename in matig intensieve activiteiten Afname gewicht Von Gruenigen et al. Gyn Oncol Leisure score index RCT (n= 75) 0 mnd 3mnd 6mnd 12mnd SUCCEED Controle Afname gewicht 3 mnd: minder moe 6 mnd: hoger fysiek welbevinden Von Gruenigen et al. Gyn Oncol Ovarium: Training tijdens chemo (1) Haalbaarheidsstudie (n=17) Ovarium, stadium III-IV Geïndividualiseerd wandelprogramma Wekelijkse contact met zorgprofessional 76% doelen gehaald: meerderheid 4d/wk, 30 min matig intensief Resultaten: 6min wandeltest Functioneel welbevinden Ovariumkanker-gerelateerde symptomen Newton et al. BMC Cancer 2011.

22 22 Ovarium: Training tijdens chemo (2) Haalbaarheidsstudie (n= 30) Teruggekeerde ovarium kanker 12 weken thuisprogramma: aeroob, kracht, core-stability, balans. 90 min/week: 3-4x per week min Resultaten: Fysiek + functioneel welbevinden Kwaliteit van leven Lichamelijke activiteit Spierkracht Mentaal functioneren Slaapkwaliteit Vermoeidheid % RDI Completers Non-completers Mizrahi et al. Int J Gyn Cancer 2015; Conclusies Beweging is belangrijk na de diagnose kanker Veilig Bewijs voor gunstige effecten Richtlijnen Gynaecologische Kanker Ruimte voor verbetering in activiteit en fitheid Beweeg- en trainingsprogramma s zijn haalbaar Effecten?

23 23 OncoNet & Fyneon Netwerk van gespecialiseerde fysiotherapeuten: en Bedankt voor de Aandacht N. Aaronson, T. Altenburg, J. Brug, T. Buffart, M. Chin A Paw, K. Courneya, D. Galvão, E. Geleijn, M. Heymans, R. Huijsmans, P. Jacobsen, J. Kalter, C. Kampshoff, C. de Kruif, A. May, W. van Mechelen, R. Newton, A. van Nieuwenhuizen, S. Persoon, H. van der Ploeg, J. de Ruiter, M. Sweegers, C. van Uden-Kraan, I. Verdonck-de Leeuw, H. Verheul, H. van Waart, K. van der Weiden.

Vergelijkbare documenten

Beweging en Training bij Kanker. Laurien Buffart

Beweging en Training bij Kanker Laurien Buffart Bewegen en Trainen Wandelen Krachttraining Duurtraining Combinatie Bewegen en Trainen bij Kanker Courneya & Friedenreich 2007 Effect training in meta-analyses