De MEERWAARDE van de SPORT arts

Transcriptie

1 Aangepast (top)sporten Wetenschap en de sportpraktijk De MEERWAARDE van de SPORT arts Symposium CASA READE, 11 oktober 2013 Jessica Gal, sportarts

2 Introductie

3 SMA Jessica Gal Sportartsen Opgestart April 2009 drie sportartsen Gevestigd binnen SMC Fysiomed Fysiotherapeuten, Mensendieck, Orthomanuele artsen (sport) diëtist (sport) psycholoog, haptotherapeut 2010 Topsport Medisch Samenwerkingsverband 2010 start samenwerking Reade (consultatiebasis)

4

5

6 Inhoud presentatie Introductie Wat is sportgeneeskunde? Eigen ervaringen met oncologische patiënten (Tegenkracht) (Meer) waarde van de sportarts bij de begeleiding van mensen met een chronische aandoening

7 Sportgeneeskunde is niet... alleen voor topsporters voorschrijven van doping beroemd over de rug van de patiënt met een natte spons het veld oprennen sporttraumatologie

8 Wat is Sportgeneeskunde? de sportarts is de expert op het gebied van fysieke belasting belastbaarheid in relatie tot sport en bewegen

9 Opleiding sportgeneeskunde Orthopedie 1 jaar Cardiologie 9 maanden Pulmonologie 3 maanden Praktijkleerperiode 1.5 jaar Huisartsgeneeskunde 3 maanden Wetenschappelijke stage 3 maanden Cursussen 500 uur 2008:100 geregistreerde sportartsen SGRC register

10 Doelgroepen Sportgeneeskunde* 1. Inactieven die actief willen worden 2. Recreatiegerichte sporters 3. Prestatiegerichte sporters 4. Maximale sporters Topsporters Talenten 5. Chronisch zieken Oncologische patient * Vastgesteld door het Landelijk Platform Sportgezondheidszorg (2005).

11 De oncologische Patient

12 Enkele cijfers nieuwe gevallen 1 Overleving 54% (man) 63% (vrouw) 1 Meest voorkomende klachten na behandeling 2-4 : Vermoeidheid Afname spierkracht en conditie Gewichtstoename Depressie, angst Verminderd gevoel van eigenwaarde Verminderde arbeidsparticipatie 1. Meulepas 2011, 2 Stein 2008, 3. Courneya 1999, 4 Ned. Richtlijn Oncologische revalidatie 2011

13 2011 richtlijn oncologisch revalidatie Tijdens curatieve behandeling: Positief effect op vermoeidheid en QoL 8-9 Optimale trainingsdosering onbekend Na curatieve behandeling Toename uithoudingsvermogen en spierkracht Verbetering vermoeidheid en werkhervatting Combinatie kracht en aerobe (interval) training Dosering: minstens matig intensief aeroob en anaeroob Palliatief: Weinig onderzoek, wisselende resultaten

14 2011 richtlijn oncologisch revalidatie High Intensity Training (HIT) Korte intervallen (30s-4min) hoog intensieve training (>85%VO2max) Totale trainingsduur min Hogere levensverwachting bij patiënten met prostaatkanker (Kenfield 2011) In combinatie met krachttraining toename spierkracht, VO2max, en VO2 bij anaerobe drempel (De Backer 2007).

15 2011 richtlijn oncologisch revalidatie Zorg op maat!

16 Wat is Tegenkracht? Stichting opgericht in oktober 2006 door Jelle Wolthuizen Sportplan op maat voor kankerpatiënten. 649 kankerpatiënten gestart met het Sportplan Tegenkracht (2012) 302 sportinstanties en sportbegeleiders betrokken Patiënten door alle sportartsen in Nederland gezien 2011 door ONVZ opgenomen in het aanvullende pakket.

17 Kenmerken patiënten 92 patiënten gezien voor een intake sinds 2009 Kankersoorten: Borstkanker (50) (non) Hodgkin lymfoom (13) Darm, testis, baarmoeder, long, melanoom, hersenen Leeftijd: jaar (spreiding jaar) 70% vrouwen AvL, OLVG, AMC, MCA Patiënten melden zich zelf aan; 75% in de behandelfase

18 Anamnese (1) Reden van aanmelding en doelstellingen Wat kan ik? Wat mag ik? Behoud conditie en spierkracht Vermoeidheid tegengaan Afleiding, ontspanning, structuur Re-integratie Persoonlijke aanpak Sportbeoefening (huidig en voor de ziekte) Werk (ziektewet) Voorgeschiedenis (oncologisch en overig)

19 Anamnese (2) Huidige klachten en bijzonderheden: Hoe de behandelingen doorstaan? Klachten en bijwerkingen behandeling Vermoeidheid en conditieverlies Slaap Gewicht Voeding Sociaal Verwerking

20 Sportmedisch onderzoek lengte, gewicht, BMI, vetpercentage Status lokalis: operatiegebied Orthopedisch onderzoek: kracht en stabiliteit (eerdere) blessures en beperkingen ECG: cariotoxische effecten CT/RT Longfunctieonderzoek Inspanningstest op fietsergometer (met ademgasanalyse)

21 Sportadviezen Sport: eigen voorkeur van belang Geschikte locatie (dicht bij huis) Onder leiding fysiotherapeut / trainer Conditie/uithoudingsvermogen: 2-3x per week intervaltraining Overige dagen: matig intensieve duurtraining Krachttraining: gericht op opbouw spiermassa 2-3 series van 8-10 herhalingen 60-85% 1RM Stabiliteitstraining (blessurepreventie)

22 Casus - Intake 15 jaar, non Hodgkin lymfoom Vermoeidheid en conditieverlies sinds 6 mnd Doel: blijven sporten en conditie op peil houden Bevindingen intake: 2 kuren achter de rug (OEPA-3) Sport: hockey 3x per week, tennis 1x per week Klachten: gewichtstoename, vermoeidheid, conditieverlies.

23 Controle na chemotherapie Sport: 2x per week kracht en conditietraining. Hockeytraining 3x per week. In de vakantie dagelijks fietsen, tennis, hardlopen Na behandelingen soms rechtstreeks door naar de training Klachten: conditieverlies (eind van de training) vermoeidheid (slecht slapen), pijn in de knieën. Onderzoek: overgewicht, kracht en stabiliteit onvoldoende (trillen) Wil zichzelf weer herkennen als hij in de spiegel kijkt.

24 Controle na chemotherapie Intake Controle 5 mnd (na CT) Gewicht: 46 kg 53,4 kg Vet% 12% 20,8% Vetvrije massa 40,5 kg 42,3 kg Vermogen 157,5 Watt 195 Watt VO2max 42ml O2/kg/min 45 (47) Interpretatie: Matig Gemiddeld Beleid: uitbreiden training, verhogen intensiteit (HIT), focus op opbouw spiermassa, dan pas gewichtsreductie

25 Meerwaarde Vrijwel 100% positief Intake: ik kan meer dan ik dacht Sterker de behandeling in, sterker daar uit Vertrouwen terugkrijgen in eigen lichaam Snellere re-integratie en werkhervatting Sporten geeft energie door het sporten voel ik mij geen patiënt

26 Meerwaarde Sportarts Revalidatiearts: Diagnose specifieke kennis Functioneren in ADL staat centraal Sportarts: Inspanningsfysiologische principes inbouwen Inspanningsdiagnostiek voor aansturing training Kennis over belasting belastbaarheid Kennis over blessures Niet bewegen maar trainen Je kan veel meer dan je denkt! WIE DOET WAT?

27 VRAGEN?