Exercise training in cancer survivors

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Exercise training in cancer survivors"

Helena Martens
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Exercise training in cancer survivors Ingrid De Backer, MD, PhD

2 Overzicht presentatie Ontstaan van het programma Kanker en overleven Kankerbehandeling en fysieke conditie Methode Trainingsprogramma Onderzoek Resultaten van onderzoek Conclusie Vragen en discussie

conditie Methode Trainingsprogramma Onderzoek

3 Ontstaan van het programma Jaren 90 case reports training na kanker review Courneya et al. Physical exercise and QoL following cancer diagnosis incidenteel patiënten van oncoloog naar sportarts literatuur- en pilot studie met 10 patiënten promotieonderzoek in samenwerking met Universiteit van Maastricht PubMed cancer AND exercise toenemend aantal hits

Physical exercise and QoL following cancer diagnosis incidenteel patiënten van oncoloog naar

5 Kanker en overleven Verbeterde behandeling van kanker: 5-jaarsoverleving * : 46% : 60% -> 30% in 70 -> 45% in 70 Verbetering diagnostiek en screening Toename van cancer survivors in NL: (2000) -> (2015)* * Werkgroep Prevalentie van kanker, IKC 2005.

Verbetering diagnostiek en screening Toename van cancer survivors

6 Kanker en overleven Aantal overlevenden + lengte overlevingstijd => Aandacht van overleven naar: Ziektevrij overleven Kwaliteit van leven

7 Bijwerkingen behandeling Fysieke en psychosociale bijwerkingen van kankerbehandeling * : Cardiopulmonaal functioneren Spierkracht Lichaamssamenstelling Depressie Vermoeidheid * Courneya, Kwaliteit van leven

8 Kanker en vermoeidheid* Tumorfactoren Humorale factoren (cytokines: IL-1, IL-6, TNFα) Behandeling: immunosuppresiva glucocorticoïden cyclosporine cyclofosfamide radiotherapie E-C koppeling Muscle-mass atrophy Inactiviteit Bedrust *Lucia et al

glucocorticoïden cyclosporine cyclofosfamide radiotherapie E-C

9 Fysieke training maar hoe? Literatuurstudie: cancer AND exercise Meeste studies aerobe training Korte trainingsprogramma s (<12 weken) Lage intensiteit Klein aantal patiënten (<40 patiënten) Meeste studies borstkanker

10 METHODE

11 Fysieke training maar hoe? Trainingsprogramma Onderzoeksmethode Populatie Meetmomenten Uitkomstmaten

12 Trainingsprogramma Kracht- en intervaltraining 18 weken Week 1-12: 2x per week Week 13-18: 1x per week Groepjes van 5-7 personen Begeleiding door fysiotherapeuten (met opleiding oncologie) Intake en controle: sportarts

13 Krachttraining 6 oefeningen 2 sets 10 reps Intensiteit: 65-80% 1-RM ACSM richtlijnen (2003) * 2-3 sets van 3-5 reps- >10-12 reps Intensiteit: 50% 1-RM => Hoog-intensief * Schwartz, 2003.

14 Krachttraining Waarom hoog-intensief (65-80% van 1-RM) krachttraining? Trainingsleer: trainingsprikkel sterk genoeg voor toename in spierkracht * Positief effect op botdensiteit: mamma ca risico op osteoporose door hormonale therapie ** Anti-oestrogeen (Tamoxifen) Aromataseremmers (Letrozol) * Kraemer, 2004; Ott, 2004

Positief effect op botdensiteit: mamma ca risico op osteoporose door hormonale

15 Krachttraining 1 x per 4 weken: indirecte 1-RM test Trainingsschema s aangepast Testapparatuur = trainingsapparatuur

16 Krachttraining Indirect 1-repetition maximum (1-RM) test Brzycki equation 6 strength exercises Leg press Vertical row Abdominal crunch Bench press Pull over Lunge Borst kanker Okselklierdissectie Lymfeoedeem > Chest press > Fly s

row Abdominal crunch Bench press Pull over Lunge Borst

17 Krachttraining Chest press en fly s oefening bij mammaca met okselklierdissectie ivm risico op schouderblessure en lymfoedeem

18 Okselklierdissectie

19 Wat wordt weggehaald/kapotgemaakt? Lymfeklieren Vet Vaatjes Zenuwen: nn intercostobrachialis

20 Sentinel node procedure

21 Weinig weefsel weg, 1 of 2 lymfebanen kapot, geen nervusletsel

23 Dus krachttraining

24 Krachttraining in literatuur * De Backer, 2009

25 Fietsergometer Intervaltraining* 2 x 8 min interval training week 1-8 -> 8 min: 30 s 65% and 60 s 30% week 9-18-> 8 min: 30 s 65% and 30 s 30% % of maximal short exercise capacity (MSEC) * De Backer, 2007

26 Intervaltraining Steep ramp test Developed for heart failure patients * Incremental protocol: +25 W / 10 sec * Meyer, 1997

27 Intervaltraining R 2 = 0.67

28 Beperkingen steep ramp test radiation, bleomycine vincristine, corticosteroids, cisplatinum antracyclines, cyclophosphamide, trastuzumab

29 VO 2 max test Beperking bepalen Screenen voor bijwerkingen verschillende behandeling

30 Onderzoekspopulatie Inclusiecriteria: Chemotherapie In opzet curatieve behandeling 6 weken na laatste chemotherapie Leeftijd: jaar

31 Onderzoekspopulatie

33 Vraagstelling Wat zijn de effecten van het programma? Op korte termijn Op lange termijn <-> historisch cohort Welke fysieke aspecten bepalend voor QoL

34 Effecten van het programma MMC Veldhoven Diagnose kanker Behandeling Training 1 jaar follow-up MMC Eindhoven Diagnose kanker Behandeling

35 Uitkomstmaten Spierkracht Duurconditie Vermoeidheid Kwaliteit van leven

36 RESULTATEN

37 Hoe vonden patiënten het programma? Tevredenheidsenquête Nut van het programma voor andere patiënten: 9,3/10 Gemiddeld cijfer voor het totale programma: 9,0/10 Geen uitval door zwaarte van het programma

38 Spierkracht Duurconditie Vermoeidheid Kwaliteit van leven Spierkracht Korte termijn: 64% toename Spierkracht blijft op lange termijn behouden Spierkracht is gemiddeld 65% hoger dan bij niet-getrainde kankerpatiënten n = 49 ( 9, 40)

39 Spierkracht Duurconditie Vermoeidheid Kwaliteit van leven Duurconditie Maximale zuurstof opname test: Maximale inspanningstest waarbij volume en samenstelling van uitgeademde lucht wordt gemeten Resultaten op korte en lange termijn: Maximale zuurstofopname Maximaal vermogen Zuurstofopname bij omslagpunt

40 Spierkracht Duurconditie Vermoeidheid Kwaliteit van leven Duurconditie VO 2 max (ml/min/kg) 24,2 -> 27,3 ml/min/kg +13% 30,7 -> 33,9 ml/min/kg +10% VO 2 VT (ml/min/kg) 18,8 -> 21,3 ml/min/kg +12% 21,4 -> 26,4 ml/min/kg +23% n = 44, p < 0,05, n = 13, p < 0,05

41 Spierkracht Duurconditie Vermoeidheid Kwaliteit van leven Vermoeidheid Vragenlijst: MVI-20 Algemene vermoeidheid Vermindering in activiteit Mentale vermoeidheid Fysieke vermoeidheid Vermindering in motivatie

42 Spierkracht Duurconditie Vermoeidheid Kwaliteit van leven Kwaliteit van leven Vragenlijst: EORTC-QLQ-C30 Fysiek functioneren Rol functioneren Emotioneel functioneren Cognitief functioneren Sociaal functioneren

43 Spierkracht Duurconditie Vermoeidheid Kwaliteit van leven Fysiek functioneren Het doen van inspannende activiteiten Boodschappen doen, zich aankleden, wandeling maken Aanzienlijk gedeelte (20%) van fysiek functioneren wordt bepaald door duurconditie en spierkracht

44 Bewegen na kanker QoL: fysiek functioneren Duurconditie Spierkracht Beweging

45 Bewegen na kanker QoL: fysiek functioneren Duurconditie Spierkracht Beweging

46 Beweging en survival Nurses Health Study: * Prospectief observationele studie 2987 vrouwen met mamma ca, stadium I-III, gedurende 20 jaar opgevolgd Mortaliteitsrisico vergelijken met vrouwen < 3 MET-uren per week 3-8,9 MET-uren per week: RR 0, ,9 MET-uren per week: RR 0, ,9 MET-uren per week: RR 0,56 * Holmes et al. Physical activity and survival after breast cancer diagnosis. JAMA 2005;293:

47 CONCLUSIE

48 Conclusie Kracht- en intervaltraining met hoge intensiteit: goed verdragen door kankerpatiënten positieve effecten op spierkracht, duurconditie, vermoeidheid en kwaliteit van leven positieve effecten blijven behouden op lange termijn groot verschil in spierkracht tussen getrainde en nietgetrainde groep Duurconditie en spierkracht voorspellen groot gedeelte van kwaliteit van leven van kankerpatiënten

49 Recente ontwikkelingen Training tijdens chemotherapie Pre habilitation Fundamenteel onderzoek Spierbiopsie, wat verandert er in de spier na chemotherapie, na training

50 Achtergrondfoto: Fons van Bindsbergen Vragen en discussie

Vergelijkbare documenten

Fysieke training tijdens de behandeling. Janine Hidding Oedeemfysiotherapeut Kerndocent Modulaire Opleiding Oncologie Fysiotherapie AVANS+

Fysieke training tijdens de behandeling Janine Hidding Oedeemfysiotherapeut Kerndocent Modulaire Opleiding Oncologie Fysiotherapie AVANS+ Programma Bijwerkingen CT relevant voor fysiotherapie Wetenschappelijke