Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Technische Bedrijfskunde, bachelor Locatie: Arnhem Croho: Varianten: voltijd/deeltijd

Transcriptie

1 Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Technische Bedrijfskunde, bachelor Locatie: Arnhem Croho: Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 24 mei 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2007

2 2/51 NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt)

3 Inhoud Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per facet en onderwerp 11 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 17 Onderwerp 3 Inzet van Personeel 25 Onderwerp 4 Voorzieningen 27 Onderwerp 5 Interne kwaliteitzorg 29 Onderwerp 6 Resultaten 31 Deel C: Bijlagen 35 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 36 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 41 Bijlage 3: Bezoekprogramma 45 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 46 Bijlage 5: Opleidingscompetenties 49 NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt) 3/51

4 4/51 NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt)

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt) 5/51

6 6/51 NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt)

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Technische Bedrijfskunde van de Hogeschool Arnhem/Nijmegen (HAN) heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is begonnen in februari 2007, toen het zelfevaluatierapport bij NQA is aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleiding gevisiteerd op 24 mei Het panel bestond uit: Dhr. ing. A.J.G. van Tongeren (domeinpanellid, voorzitter); Dhr. dr. W.M.J. Flapper (domeinpanellid); Mw. S.J. van der Hulst (studentpanellid); Mw. drs. M.J.J. van Beers (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (22 augustus 2005). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen en vertrouwd met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op het niveau/oriëntatie van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) conform het voorschrift van de NVAO. Uitzondering hierop is facet 2.6, als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit Facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) is in 1996 ontstaan na een fusie van de HEAO Arnhem, Hogeschool Gelderland en Hogeschool Nijmegen. De hogeschool heeft ongeveer studenten en medewerkers. De HAN heeft 74 bachelor- en masteropleidingen. Daarnaast worden er korte (post-hbo)cursussen verzorgd en individuele begeleiding en coaching, training, maatwerktrajecten en advies. De hogeschool heeft locaties in Arnhem en Nijmegen. NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt) 7/51

8 De HAN heeft vier faculteiten te weten Faculteit Economie en Management, Faculteit Educatie, Faculteit Gezondheid, Gedrag & Maatschappij en de Faculteit Techniek en één academie, de Informatica Communicatie Academie (ICA). De Faculteit Techniek bestaat uit vier instituten: Engineering; Bouwkunde en Civiele Techniek; Hogere Laboratorium-opleidingen; en Kenniscentrum voor Techniek, Economie en Informatica. De opleiding TBK maakt onderdeel uit van het instituut Engineering. Het instituut heeft als doel het verzorgen van ingenieursopleidingen die toekomstgericht en adequaat voor de samenleving en het beroepenveld zijn (Opleidingsplan voor het domein Engineering). De opleiding TBK aan de HAN is in 2001 aangevraagd als een nieuwe opleiding en in september 2002 van start gegaan. Op dit moment telt de opleiding 18 docenten en 320 studenten. De HAN is in 2003 een grootschalige onderwijsvernieuwing gestart onder de naam HAN Onderwijsflexibilisering, het HOF-project. Met de onderwijsvernieuwing wil de HAN tegemoet komen aan de veranderende maatschappelijke vraag. De kenmerken van het HOF project zijn: het onderwijs wordt vraaggestuurd ingericht en moet daardoor flexibel kunnen inspelen op de leerbehoeften van de student, de student wordt meer verantwoordelijk voor zijn eigen leerproces, het onderwijs wordt competentiegericht ingericht en leersituaties worden zo veel mogelijk ontleend aan de werkelijke beroepspraktijk. Met het HOF-project wordt invulling gegeven aan de BaMa-structuur. Daarnaast realiseert het HOF-project een basisindeling van de opleiding volgens de major-minor structuur. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel verliep volgens de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens bereiden de panelleden zich in de periode (april 2007) inhoudelijk voor op het bezoek (24 mei 2007). Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel voorbereid. 8/51 NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt)

9 De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek heeft het panel ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel ruimte ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport kan de opleiding accreditatie aanvragen bij de NVAO. De opleiding heeft in juni 2007 een concept van het Facetrapport (deel B) voor een controle op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het Onderwerprapport (deel A) wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in juli 2007 voor een controle op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in augustus Het visitatierapport is uiteindelijk in augustus 2007 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt) 9/51

10 In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. Daar waar een argumentatie/beoordeling voor de deeltijd afwijkt van de voltijd, is dit expliciet vermeld. Indien niet vermeld, gelden voor de deeltijdopleiding dezelfde argumentatie/oordelen als voor de voltijdopleiding, aangezien de deeltijdopleiding inhoudelijk voornamelijk zijn gebaseerd op dezelfde module-inhouden als de voltijdopleiding. Volgorde en onderwijsmethodieken kunnen daarbij verschillen. 10/51 NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt)

11 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding Technische Bedrijfskunde Voltijd Deeltijd Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Goed 1.2 Niveau bachelor Goed Goed 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO Voldoende Voldoende 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende Voldoende 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Goed 2.4 Studielast Goed Goed 2.5 Instroom Goed Goed 2.6 Duur Voldaan Voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Goed 2.8 Beoordeling en toetsing Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 3 Inzet van Personeel 3.1 Eisen HBO Goed Goed 3.2 Kwantiteit personeel Voldoende Voldoende 3.3 Kwaliteit personeel Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Voldoende Voldoende 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitzorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Goed Goed 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerde niveau Goed Goed 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt) 11/51

12 Doelstellingen opleiding De drie facetten van dit onderwerp zijn beoordeeld als goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Programma De facetten Eisen HBO en Relatie doelstellingen programma zijn beoordeeld als voldoende, het facet duur als voldaan en de overige facetten als goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Inzet van personeel Het facet kwantiteit personeel is beoordeeld als voldoende, de beide andere facetten als goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Voorzieningen Beide facetten zijn beoordeeld als voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Interne kwaliteitszorg De drie facetten van dit onderwerp zijn beoordeeld als goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Resultaten Het facet gerealiseerde niveau is beoordeeld als goed, het facet rendementen als voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat de opleiding op de zes de onderwerpen positief scoort, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleiding POSITIEF is. 12/51 NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt)

13 Deel B: Facetten NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt) 13/51

14 14/51 NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt)

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In 2001 heeft het landelijk cluster Technische Bedrijfskunde (TBK), waarin alle TBKopleidingen zijn verenigd, een competentieset opgesteld en het beroepsprofiel ingenieur Technische Bedrijfskunde beschreven (Opleidingseisen Technische Bedrijfskunde). Hiervoor is gebruik gemaakt van Kernkwalificaties Technische Bedrijfskunde (1998), waarin voorbeelden van functies en kerntaken van de TBK er uitgebreid beschreven zijn. Het beroepsprofiel is beschreven op basis van een aantal rollen binnen de context waarin de TBK-er werkzaam is. Bij het beschrijven van de opleidingseisen in 2002 is men bij de HAN uitgegaan van deze beroepscontexten en beroepsprofielen voor een technisch bedrijfskundige. De opleiding TBK van de HAN heeft ervoor gekozen met de landelijke set te gaan werken; de techniek is voornamelijk ingevuld met productietechniek. In de loop van het eerste studiejaar heeft de opleiding op basis van het landelijk competentieprofiel (Opleidingseisen Technische Bedrijfskunde, 2001) en de bedrijfsprocessen (thema s) een competentieset ontwikkeld. Met deze competentieset is de opleiding in 2003 gestart (Opleidingsstatuut TBK). Met de start van het HOF-project heeft de opleiding TBK de eerste competentieset uit 2003 hergeformuleerd, zodat deze paste in de algemene set van het domein Engineering (Hoffelijke TBK competenties en Vergelijking competenties, februari 2005). Dit heeft geleid tot de huidige TBK-major-competenties (Opleidingsstatuut, Basisdocument). De competenties zijn vervolgens geconcretiseerd in beroepstaken (Opleidingsstatuut), opgesteld door docenten die hiervoor uit de beroepspraktijk zijn aangetrokken. In maart 2006 heeft het Landelijk Cluster Engineering het competentiemodel Engineering gepubliceerd (Profiel van de Bachelor of Engineering). Dit competentiemodel is ontworpen ten behoeve van alle opleidingen die recht geven op het voeren van de titel Bachelor of Engineering. Het model is opgesteld in overleg met de Raad van Advies van het Cluster Engineering. Het model gaat uit van vier generieke, beroepsspecifieke competenties, te weten inzicht krijgen; ontwerpen; plannen; uitvoeren. En daarnaast van algemene competenties (HBO-competenties) die zijn onder te verdelen in: competenties voor zelfsturing; sociaal-communicatieve competenties; algemene ingenieurscompetenties. De competenties zijn meetbaar NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt) 15/51

16 gemaakt met indicatoren. De vier illustraties voor TBK in dit model komen overeen met de TBK-opleidingscompetenties en de beroepstaken. De werkveldvertegenwoordigers geven in gesprek met het panel aan dat de eindkwalificaties aansluiten bij het werkveld van de technisch bedrijfskundige. De competentieset is gevalideerd door de beroepenveldcommissie. Het panel concludeert dat de gehanteerde competenties goed aansluiten bij het vakgebied en komt daarom tot het oordeel goed. Facet 1.2 Niveau bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In het schema Dublin descriptoren -HBO kwalificaties- Engineering competenties en TBK competenties (competentiematrix) is te zien dat alle Dublin Descriptoren vertegenwoordigd zijn in de competenties van de opleiding. Hieruit blijkt dat het competentieprofiel voldoet aan de kwalificaties van een bachelor en dat de student de generieke competenties verwerft tijdens zijn opleiding. Een voorbeeld van de koppeling tussen de Dublin descriptoren en de TBKcompetenties is de Dublin descriptor toepassen van kennis en inzicht. Deze is gekoppeld aan de competenties het definiëren en analyseren van technisch bedrijfskundige problemen; het inrichten/ontwerpen van een (productie)proces; het beheren en onderhouden van bedrijfsprocessen in een productie-omgeving; en het kunnen adviseren m.b.t. kwaliteitszorg, in- en verkoop, marketing, logistiek en productie. De student kan de huidige TBK-majorcompetenties gedurende zijn opleiding op drie niveaus verwerven. Alle competenties worden op de drie niveau uitgewerkt met indicatoren, waarbij niveau 1 beginnend is, niveau 2 afstudeerbekwaam en niveau 3 startbekwaam in het beroep. Deze niveaus weerspiegelen het hbo-niveau. Op basis van de verschillende documenten stelt het panel vast dat de eindkwalificaties aansluiten bij het hbo-niveau. Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. 16/51 NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt)

17 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding streeft ernaar om TBK-ingenieurs op te leiden; met speciale aandacht voor een werkomgeving die bestaat uit kleine en middelgrote technische productiebedrijven. Het doel van de opleiding TBK van de HAN is om studenten op te leiden tot zelfstandige technisch bedrijfskundigen. Afgestudeerden kunnen op het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar werkzaam zijn in het midden- en klein bedrijf. De HAN ziet als beroepsbeeld voor ingenieur Technische Bedrijfskunde: manager (na een aantal jaren werkervaring); intern adviseur/stafmedewerker; extern adviseur of ondernemer in een technische omgeving. De Technische bedrijfskundige is de brug tussen (technische) specialisten, specifieke afdelingen en algemeen management. Het werk is te omschrijven als het uitvoeren, evalueren en ontwerpen van beleid of het vernieuwen van systemen, processen/producten. Het beroepsbeeld is nog steeds actueel en de opleiding TBK heeft vanuit dit beroepsbeeld haar competenties geformuleerd en recent ook haar beroepstaken. De competenties zijn opgesteld in overleg met het landelijke beroepenveld en gevalideerd door vertegenwoordigers van de beroepenveldcommissie van de HAN. Het panel concludeert dat de competenties goed aansluiten bij de beroepen waarvoor wordt opgeleid. Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO Voldoende Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In alle programmaonderdelen wordt kennis verworven en/of worden vaardigheden ontwikkeld die noodzakelijk zijn voor het uitvoeren van de beroepstaken en het verwerven van competenties. Literatuur wordt gebruikt als ondersteuning en achtergrondinformatie bij de beroepstaken. Er wordt tevens veel gebruik gemaakt van readers met actuele literatuur. Het panel heeft de literatuur ingezien die in de opleiding wordt gebruikt en stelt vast dat deze van goed niveau is. De literatuur is actueel en sluit inhoudelijk aan NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt) 17/51

18 bij de verschillende onderdelen van de opleiding. Tevens stelt het panel vast dat er voldoende Engelstalige literatuur wordt gebruikt. Studenten leren vanaf het eerste jaar kennis te verzamelen en hieruit conclusies te trekken voor een bepaalde aanpak van een probleem. Op verschillende momenten in de opleiding doen de studenten toegepast onderzoek. Het panel stelt vast dat in de verschillende projecten voldoende door de studenten zelf verzamelde literatuur wordt gebruikt. De opleiding realiseert door middel van het buitenschoolse curriculum, de projecten en de opdrachten dat studenten vanaf het begin van de opleiding in contact komen met de beroepspraktijk. Bij verschillende onderdelen van het programma worden gastdocenten ingezet. De studenten komen expliciet in aanraking met de actuele beroepspraktijk via de stage, de Student Company en het afstudeerproject. Ook in de andere onderwijsonderdelen komt de beroepspraktijk aan bod, onder andere via casussen. De blokcoördinator verwerkt informatie over actuele ontwikkelingen in de onderwijseenheden. Studenten lopen stage in het tweede jaar (30 EC), het derde jaar (22,5 EC) en in het vierde jaar wordt een afstudeerproject uitgevoerd (30 EC). Studenten zoeken hiervoor zelf de stageplaatsen, maar worden hierbij wel ondersteunt door de opleiding. De opleiding beoordeelt de opdracht. Bij de Student Company zetten acht tot tien studenten samen een echte onderneming op met een product dat ook daadwerkelijk verkocht moet gaan worden. Het panel heeft hier een aantal voorbeelden van gezien en stelt vast dat dit een leerzaam traject is, waar leuke ideeën uit naar voren komen. Studenten wordt de mogelijkheid geboden voor de laatste één of twee jaar te kiezen voor een duaal traject, zogeheten innoleren (Handleiding Innoleren). Hierbij worden de competenties verworven via innovatieve projecten bij bedrijven. De student is hierbij zelf verantwoordelijk voor zijn competentieontwikkeling, die wordt bijgehouden in het Persoonlijk Ontwikkelingsplan Innovatie (POPI). Binnen de deeltijdopleiding zijn alle studenten al werkzaam binnen een bedrijf. Deze studenten voeren de opdrachten uit in hun eigen bedrijf en wisselen de actuele beroepspraktijk ook met elkaar uit. De deeltijdstudenten die het panel heeft gesproken geven aan dat de casussen goed aansluiten bij hun eigen beroepspraktijk. Uit het HAN STO ( ) blijkt dat studenten tevreden zijn over de praktijkgerichtheid van de opleiding, zij krijgen een goed beeld van het beroep. Uit het gesprek met de studenten blijkt dat zij graag meer gastdocenten, excursies en bedrijfsbezoeken in de opleiding zouden zien. De docenten geven echter aan dat dit regelmatig gebeurt. Bij de start van de opleiding blijken er veel excursies te zijn geweest, maar dat zijn er op dit moment weer minder. Het opleidingsmanagement streeft ernaar om het aantal excursies weer te vergroten. Ook de internationalisering in het opleidingsprogramma kan worden vergroot. Op basis hiervan komt het panel tot het oordeel voldoende. 18/51 NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt)

19 Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding TBK aan de HAN is in 2002 themagericht begonnen. De bedrijfsprocessen en de rollen vormden de thema s. Aan de hand van het thema is de inhoud bepaald en is het onderwijs ingevuld. De kennis en vaardigheden die een TBK-er nodig heeft om de beroepstaken uit te voeren zijn uitgewerkt in competenties (Opleidingsstatuut voltijd vanaf cohort 2005). Alle beroepstaken samen vormen het beroepsprofiel. Met de start van het HOF-project binnen de HAN (2003), zijn de opleidingen geclusterd in domeinen, waarbij op domeinniveau competenties zijn geformuleerd. TBK heeft de eigen competenties hergeformuleerd zodat deze passen in de Engineering competenties (Hoffelijke TBK-competenties, 2004 en vergelijking competenties, 2005). Dit heeft geleid tot de TBK-major-competenties, welke weer zijn geconcretiseerd in beroepstaken (Opleidingsstatuut). De veranderingen door het HOF-project hebben slechts tot relatief kleine aanpassingen in het curriculum geleid. De onderwijseenheden in het curriculum zijn allen opgezet rond een beroepstaak en dragen bij aan de verwerving van een of meer competenties. In het HOF-curriculum staat deze beroepstaak centraal. De deeltijd-studenten volgen dezelfde beroepstaken alleen worden deze in een andere volgorde aangeboden. Het panel stelt op basis van inzage in het materiaal vast dat in de blokboeken staat vermeld wat de doelstellingen van het betreffende blok zijn en aan welke competenties de student werkt. Het panel concludeert dat de competentie kan functioneren in een internationaal en mulitdisciplinair team nog onvoldoende terug te vinden is in het curriculum. Het is mogelijk om stage te lopen in het buitenland, maar in het onderwijs komen internationale aspecten weinig aan bod. Afgestudeerden van de opleiding geven aan dat zij in de beroepspraktijk in aanraking komen met internationale teams, maar hier is in de opleiding weinig aandacht voor geweest en zij hebben hier niet voldoende talenonderwijs voor gehad. Hierdoor komt het panel tot het oordeel voldoende. NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt) 19/51

20 Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Criteria - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De samenhang in de opleiding bestaat uit meerdere aspecten, te weten de herkenbare bedrijfsprocessen vormen de basis voor het programma; binnen een blok staat een beroepstaak centraal; de op te lossen problemen zijn steeds complexer en vragen steeds meer zelfstandigheid; en studenten weten hoe de onderwijseenheden bijdragen aan het behalen van de competenties. De opleiding maakt een visuele weergave van de rode draad in de opleiding op basis van een productiebedrijf. In ieder blok staat een beroepstaak centraal die is afgeleid van een bedrijfsproces. Het panel is van mening dat studenten hierdoor alle facetten van het beroep in een samenhangend geheel krijgen. In de opbouw van het curriculum wordt het niveau steeds hoger en is sprake van een groeiende mate van zelfsturing en zelfstandigheid. Tevens is er sprake van een volgtijdelijke samenhang doordat de blokken in de hoofdfase kennis, vaardigheden en inzichten veronderstellen die in de propedeuse zijn verworven. Door grote contextgebondenheid leert de student effectiever en ziet hij beter de samenhang tussen de kennis en de vaardigheden die hij zich eigen maakt. In de deeltijdopleiding is de volgorde van de blokken anders dan in de voltijdopleiding. Hier zijn alle beroepstaken die inhoudelijk verwant zijn geclusterd in een certificaatjaar. Het panel stelt vast dat dit voor de deeltijdopleiding een goede samenhang geeft. Het onderwijs hangt ook in de deeltijd binnen een blok samen met de beroepstaak. Uit het HAN-STO ( ) blijkt dat de studenten tevreden zijn over de samenhang tussen de studieonderdelen. Ook uit de onderwijsevaluaties ( ) blijkt dat de samenhang tussen de verschillende taken/opdrachten helder is. Het panel ziet dit bevestigd in de gesprekken en komt daarmee tot het oordeel goed. Facet 2.4 Studielast Goed Criteria - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Per beroepstaak is in het Opleidingsstatuut ( ) weergegeven hoeveel studiepunten te behalen zijn. Iedere leerroute bestaat uit een major (210 EC) en een minor (30 EC). 20/51 NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt)

21 In het eerste jaar ligt vast welke onderwijseenheden de student volgt. Daarna stelt de student een persoonlijk ontwikkelingsplan op. Op basis hiervan worden onderwijsactiviteiten gekozen en wordt een studiecontract opgesteld. Hierdoor kunnen ook eigen leerbronnen worden gekozen voor de ontwikkeling van competenties. De opleiding stelt dat de studiebelasting per blok ongeveer even zwaar is. De studielast wordt indien nodig bijgesteld op basis van de werkelijke studielast, zoals blijkt uit de onderwijsevaluaties. De opleiding heeft een goede studievoortgangscontrole, met name in de propedeuse, waardoor naar oplossingen wordt gezocht bij te weinig studievoortgang. In het verleden is het vak Economie een struikelvak geweest, maar de opleiding heeft hiervoor verbetermaatregelen getroffen (zie facet 2.5). De studenten die in het eerste jaar tenminste 37,5 EC behalen krijgen een overwegingsadvies, bij minder EC volgt een bindend negatief studieadvies (Opleidingsstatuut, ). Wanneer een student na twee jaar nog zijn propedeuse niet heeft, kan alsnog een bindend negatief advies volgen. Bij de deeltijdopleiding is de studielast van 240 EC verdeeld over 5,5 jaar. Doordat deeltijdstudenten door vooropleiding en werkervaring vaak vrijstellingen krijgen, is de studieduur in de praktijk vaak korter. Studenten in de deeltijd krijgen een negatief studieadvies wanneer zijn in de propedeuse minder dan 15 EC behalen en een overwegingsadvies wanneer zij meer dan 15 EC hebben, maar niet het gehele certificaatjaar. De deeltijdcoördinator houdt de voortgang in de gaten. Binnen het programma van zowel de voltijd als de deeltijd zijn mogelijkheden voor het volgen van een individuele leerroute. Binnen dit HOF-onderwijs zijn studenten zelf meer verantwoordelijk voor de planning en verdeling van de werkdruk. Studiepunten zijn hier niet langer gekoppeld aan studiebelastingsuren maar aan het competent uitvoeren van de beroepstaak. Uit het HAN-STO ( ) blijkt dat de opleiding goed te doen is binnen de gestelde tijd. In de deeltijd blijkt uit evaluaties dat studenten minder tevreden zijn met de studielast, de aansluiting van het onderdeel op de aanwezige voorkennis en de afstemming van het studiemateriaal. De opleiding heeft hierop actie ondernomen. De deeltijdstudenten die het panel heeft gesproken geven aan dat de werkelijke studielast overeenkomt met de beschreven studielast. De studenten geven in gesprek met het panel aan dat de studeerbaarheid van de opleiding goed is. Het panel komt op basis hiervan tot het oordeel goed. Facet 2.5 Instroom Goed Criteria - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt) 21/51

22 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Studenten zijn toelaatbaar tot de opleiding met een havo- of vwo-diploma met de profielen N&T, N&G en E&M en met een mbo-diploma niveau 4 in een technische richting. Tevens zijn studenten toelaatbaar op basis van een 21+-toets of een buitenlands gelijkwaardig diploma met vier certificaten NT2-II (OER). Uit het exit-onderzoek blijkt dat studenten die stoppen dit met name doen omdat ze een andere opleiding willen volgen. Tevens blijkt hieruit dat de voorlichting een goed beeld heeft gegeven van de opleiding. Het vak economie bleek niet aan te sluiten op de voorkennis van de studenten. De opleiding heeft naar aanleiding hiervan een instapblok economie ingevoerd. De studenten geven aan dat de aansluiting van economie nu beter is. De studenten geven in het gesprek met het panel aan dat de aansluiting zowel qua vorm als inhoud goed is voor zowel de mbo- als de havo-instroom. Uit het gesprek met docenten blijkt dat zij het instroomniveau voor Engels wisselend vinden, met name voor de mbo-instroom en de deeltijd. Door een andere aanpak van het aanbieden van de modulen is de aansluiting verbeterd. Doordat de problemen zijn aangepakt en verbeterd, komt het panel tot het oordeel goed. Facet 2.6 Duur Voldaan Criteria - De opleiding voldoet aan formele eisen m.b.t. de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Uit de Studiegids en de OER blijkt dat de totale omvang van de opleiding 240 EC s bedraagt. De opleiding voldoet daarmee aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum. De totale studieduur van 240 EC s is gelijkmatig verdeeld over de verschillende onderwijsperiodes. De studiepunten zijn per studiejaar, periode en onderwijseenheid verantwoord in de Onderwijs- en Examenregeling (OER) en de Studiegids. Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Criteria - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De didactische uitgangspunten van de opleiding TBK zijn dat het onderwijs beroepsgericht en zo integraal mogelijk is; de student dient zelfstandig, ondernemend en probleemoplossend te (leren) werken; de student dient initiatief en 22/51 NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt)

23 verantwoordelijkheid te nemen; de student moet leren leren; het onderwijs is flexibel en maakt gebruik van een elektronische leeromgeving; en studenten werken aan individuele en groepsopdrachten. In het pre-hof curriculum wordt gewerkt met blokken waarin een thema centraal staat, met daaraan ondersteunende vakken (tools). Deze thema s komen grotendeels overeen met de beroepstaken in het HOF-curriculum. In het HOF-project is een duidelijke keuze gemaakt voor competentiegericht onderwijs (HAN chassis). In de opleiding wordt gewerkt met probleemgestuurd onderwijs in de propedeuse en projectonderwijs in de hoofdfase met ondersteunend onderwijs. Elke onderwijseenheid bestaat uit een project of probleemgestuurde opdrachten en uit ondersteunende vakken, zogeheten tools, die in het HOF waar mogelijk gelinkt zijn aan de beroepstaken. De werkvormen die bij de tools gebruikt worden zijn hoorcolleges, werkcolleges, training, games, studieloopbaanbegeleiding. De deeltijd maakt gebruik van projectgestuurd en opdrachtgestuurd onderwijs. De keuze voor PGO in de propedeuse is om studenten vooral analytische vaardigheden en methodisch werken aan te leren. In het projectonderwijs in de hoofdfase leren studenten ook samenwerken, projectmatig werken en plannen. In het PGO-onderwijs wordt gewerkt in groepen van maximaal twaalf personen en bij POonderwijs maximaal acht personen. Elk blok staat een beroepstaak centraal, waarbij studenten leren aan de hand van beroepssituaties/ -problemen. In de groepen worden de opdrachten besproken, leerdoelen vastgesteld, taken verdeeld en gevonden informatie uitgewisseld. In de deeltijd wordt gewerkt met opdrachtgestuurd en projectgestuurd onderwijs ondersteund met vakgericht onderwijs. Hierin werken studenten in groepjes of individueel aan een casus of een situatie uit de eigen beroepspraktijk. Uit het HAN-STO ( ) blijkt dat zowel voltijd als deeltijd studenten vinden dat zelfstandig leren wordt gestimuleerd. Uit de Onderwijsevaluaties ( ) blijkt dat studenten het werken met de PGO-methode prettig en stimulerend vinden. De weektaken werden minder goed beoordeeld en de opleiding heeft hierop actie ondernomen. In het gesprek met het panel zijn de studenten positief over de gehanteerde werkvormen. Het panel komt tot het oordeel goed. Facet 2.8 Beoordeling en toetsing Goed Criteria - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding streeft naar competentiegerichte toetsing, waarbij integraal de uitvoering van een beroepstaak wordt getoetst en aan de hand daarvan wordt vastgesteld of de student competent is om de beroepstaak uit te voeren en de desbetreffende NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt) 23/51

24 competenties op het gewenste niveau beheerst. In Beoordelingsprogramma opleiding TBK (2007) staat de wijze van beoordelen van de beroepstaken beschreven. De opleiding maakt een onderscheid tussen formatieve en summatieve toetsen. De formatieve toetsen geven feedback aan de student, kunnen alle verschillende toetsvormen zijn en zijn direct gekoppeld aan het onderwijs. De summatieve toets is de eindbeoordeling per themablok en bestaat uit twee delen: een beoordeling van het portfolio en een casustoets. In het portfolio beschrijft de student de competenties waaraan is gewerkt, welke bewijsstukken dit heeft opgeleverd en een reflectie op competenties en beroepstaak. De bewijzen zijn in de vorm van beroepsproducten, toetsresultaten, verslagen en peerbeoordelingen. Bij een casustoets wordt gekeken of de student het probleem integraal aanpakt. De student laat zien kennis toe te kunnen passen in een beroepstaak. De expert/blokcoördinator stelt de toets op, bij het ondersteunende onderwijs is dat de vakdocent. Per beroepstaak wordt gekeken welke toetsvorm het beste past. De curriculumcommissie kijkt naar de toetsvormen per beroepstaak. De verantwoordelijkheid voor betrouwbaarheid en validiteit ligt bij de docenten van het betreffende blok. De toetsing in de deeltijd verschilt van de voltijd, hier wordt minder integraal getoetst. Dit wordt pas ingevoerd na succesvolle implementatie in de voltijd. In de deeltijd worden de volgende toetsvormen gebruikt: integrale casustoets, schriftelijk tentamen, presentatie en verslag. Bij een project tellen ook beroepsproduct en proces mee. De student maakt voorafgaand aan de stage een stage-pop, waarin staat beschreven aan welke beroepstaken en competenties hij gaat werken. In het portfolio wordt het proces bijgehouden en bewijsmateriaal verzameld. De docentbegeleider en de bedrijfsbegeleider beoordelen het beroepsproduct en het portfolio en voorafgaand aan de stage het stage-pop (Stagegids). Gedurende het afstuderen maakt de student twee verslagen: een conceptverslag en een eindverslag. Het eindverslag wordt in een afstudeerzitting mondeling verdedigd. De commissie bestaat uit een examinator, tenminste één assessor en een gecommitteerde (Afstudeergids ). Het panel heeft verschillende toetsen ingezien en stelt vast dat hierbij wordt gewerkt met casussen waarin verschillende aspecten aan bod komen. De toetsen zijn van een goed niveau. Tevens heeft het panel verschillende portfolio s ingezien en vond deze compleet en een goed beeld geven van wat de studenten hebben geleerd en waarmee zij het geleerde aantonen. Zowel de voltijd als de deeltijd studenten zijn tevreden over de wijze van toetsing (HAN-STO, ). Studenten uit de propedeuse, voltijd geven aan dat de toetsen aansluiten bij de doelstellingen. De deeltijd studenten geven dit over het algemeen ook aan (Deeltijdevaluaties ). Op basis van de gesprekken met studenten en alumni stelt het panel vast dat meelifters eruit worden gehaald door hun studiegenoten. De studenten geven aan dat de docenten hier adequaat op reageren. Ook zullen zij door de mand vallen met de individuele toetsing. Het panel concludeert dat het systeem van toetsen goed in elkaar zit en komt tot het oordeel goed. 24/51 NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt)

25 Onderwerp 3 Inzet van Personeel Facet 3.1 Eisen HBO Goed Criteria - Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Op basis van inzage in de CV's van de docenten stelt het panel vast dat ongeveer 70% van de docenten recentelijk uit het bedrijfsleven komt of hier nog altijd actief in is. Bij het aannemen van nieuwe medewerkers wordt gekeken naar welke beroepservaring gewenst is en waar leemtes zitten in de bestaande bezetting. De docenten komen in contact met de beroepspraktijk via stage- en afstudeerbegeleiding. Docenten nemen deel aan symposia, congressen, lezingen, workshops en studiedagen en zij participeren actief in inhoudelijke netwerken op hun eigen vakgebied. De inbreng van docenten TBK bij bedrijfsprojecten van het kenniscentrum wordt sinds kort gestimuleerd. Enkele docenten hebben reeds een bijdrage geleverd. Het opleidingsmanagement geeft in het gesprek met het panel aan dat zij dit verder willen uitbouwen. Op dit moment wordt internationaal geworven voor een lector World Class Manufacturing. Een aantal docenten zal dan in de kenniskring hiervan plaatsnemen. Op dit moment worden al bedrijfsopdrachten uitgevoerd via het kenniscentrum. Het opleidingsmanagement geeft aan dat de opleiding nog altijd groeit, waardoor er steeds nieuwe mensen uit de praktijk kunnen worden aangetrokken. De studenten zijn tevreden over de vakinhoudelijke deskundigheid van de docenten (Evaluatieresultaten onderwijseenheden ). Uit het gesprek met de studenten blijkt dat zij tevreden zijn over de praktijkgerichtheid van de docenten. Het panel komt tot het oordeel goed. Facet 3.2 Kwantiteit personeel Voldoende Criteria - Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Op instituutsniveau zijn streefdoelen geformuleerd ten aanzien van de docentstudentratio, dit is 1:27 (Bekostigingsmodel voor onderwijs in HOF-kader, 2006). Op dit moment telt het personeelsbestand 10 fte onderwijzend personeel, met een ratio NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt) 25/51

26 van 1:29. Het panel stelt vast dat de opleiding nog een vacature heeft openstaan voor 3 fte. Het team wordt op dit moment systematisch uitgebreid, voor elk van de drie hoofdgebieden zijn er nu twee experts. Het kernteam bestaat uit dertien docenten en daarnaast wordt expertise ingehuurd bij andere opleidingen. Als basis voor het taaktoebedelingsbeleid geldt de werktijdenregeling HAN en de kaderstelling procedure taaktoebedeling HAN. Uit het HAN-MTO (2004 en 2005) geven de docenten aan dat zij ontevreden zijn met de werkdruk binnen het instituut Engineering. De opleiding TBK probeert dit te verbeteren door nieuw personeel aan te nemen, een evenwichtige blokbelasting te creëren, projecten gefaseerd uit te voeren en een efficiënte verdeling van onderwijseenheden te realiseren. Ook in het gesprek met het panel geven de docenten aan dat de werkdruk hoog is. Zij hebben vaak onvoldoende tijd voor scholing. De studenten en afgestudeerden geven in het gesprek met het panel aan dat de docenten, ondanks de werkdruk, altijd bereikbaar zijn voor hen. Door de hoge werkdruk komt het panel tot het oordeel voldoende. Facet 3.3 Kwaliteit personeel Goed Criteria - Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding streeft naar gekwalificeerd personeel bij de realisatie van het programma. Bij het aannemen van nieuw personeel wordt gelet op relevante opleiding, bedrijfskundige kennis, recente relevante ervaring, interessen, communicatieve en coachingsvaardigheden, ervaring of affiniteit met het werken met groepen en individuen en interesse in het ontwikkelen en verzorgen van onderwijs. Nieuwe docenten worden in het eerste jaar ingewerkt en moeten hun didactische aantekening halen. Zij worden begeleid door een coach. De docenten worden geschoold op onderwijskundige zaken en op het eigen vakgebied. Iedere docent ontvangt tien procent van de aanstellingsuren voor scholing, waarvan vijf procent wordt besteed voor HOF/didactische scholing. De opleiding TBK maakt gebruik van de HAY profielen en bijbehorende Resultaat- en Ontwikkelingsgesprekken (R&O) die op HAN niveau zijn voorgeschreven (Personeelsontwikkeling en- evaluatie binnen de faculteit Techniek). In de jaarlijkse R&O-gesprekken bespreken medewerkers de huidige en toekomstige werkzaamheden, eventuele knelpunten en de kwaliteit van de werkzaamheden. In 2006 is een start gemaakt met het opstellen van Persoonlijk Ontwikkelingsplannen (POP), wat nog verder zal worden ontwikkeld (Beleidsnotitie Personeelsontwikkeling en -evaluatie binnen de faculteit Techniek, 2004). In het gesprek met het panel geven 26/51 NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt)

27 de docenten aan dat zij tevreden zijn met de wijze waarop de gesprekken worden gevoerd en de aangedragen punten worden opgepakt. Uit de HAN STO (2006) blijkt dat de studenten tevreden zijn over de behulpzaamheid, bereikbaarheid en deskundigheid van de docenten. Ditzelfde geldt voor de deeltijdstudenten. Uit het HAN MTO (2006) blijkt dat de medewerkers tevreden zijn over hun mogelijkheden tot het inzetten van eigen deskundigheid, zij vinden dat de werkzaamheden goed aansluiten bij de competenties. Het panel komt tot het oordeel goed. Onderwerp 4 Voorzieningen Facet 4.1 Materiële voorzieningen Voldoende Criteria - De huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding TBK is gehuisvest aan de Ruitenberglaan 26 in Arnhem. Het gebouw wordt gedeeld met diverse andere technische opleidingen. De locatie waar de opleiding nu zit zal in de zomer van 2007 worden gesloopt, omdat deze te klein is geworden. Op dezelfde plaats zal nieuwbouw komen die in januari 2009 af zal zijn. De opleiding zal tijdelijk worden gehuisvest aan de Bethanienstraat en de practica zullen worden gegeven aan het ROC Rijn IJssel College aan de Thorbeckelaan. Voor onderwijsactiviteiten zijn er theorielokalen beschikbaar. Daarnaast zijn er ruimtes voor zelfstudie en werkplaatsen/laboratoria. Het panel stelt vast dat deze op dit moment voldoende beschikbaar zijn. De computerfaciliteiten worden gedeeld met de opleiding werktuigbouwkunde. Op de pc's staat ook technische software. De studenten geven in het gesprek met het panel aan dat de software niet meer up-to-date is. Zij gebruiken met name eigen laptops, wat mogelijk is door een wireless netwerk in het gebouw. Studenten kunnen gebruik maken van de mediatheek op de Ruitenberglaan 31. Uit het HAN STO ( ) blijkt dat de studenten tevreden zijn met de mediatheekvoorzieningen. Uit het HAN STO ( ) blijkt dat de studenten niet over alle voorzieningen tevreden zijn, met name de beschikbaarheid van computers en de inrichting van onderwijsruimten. Uit het HAN MTO ( ) blijkt dat de docenten redelijk tevreden zijn met hun werkplek. Het panel concludeert dat het gebouw op dit moment gedateerd is en niet meer geheel voldoet op alle aspecten aan de huidige eisen. Dit zal in de nieuwbouw wel gerealiseerd worden. Het gebouw zal over enkele weken worden gesloopt en over NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt) 27/51

28 anderhalf jaar kan de opleiding in de nieuwbouw worden gehuisvest. Door deze situatie komt het panel tot het oordeel voldoende. Facet 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Criteria - De studiebegeleiding en informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op de studievoortgang. - De studiebegeleiding en informatievoorziening aan studenten sluiten aan bij de behoefte van studenten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De studieloopbaanbegeleiding is erop gericht om studenten zo optimaal mogelijk het opleidingstraject te laten doorlopen, waarbij het uitgangspunt is de student te begeleiden bij het leren leren. Het HOF onderwijs wordt gekenmerkt door vraagsturing, individualisering en flexibilisering, wat een intensieve begeleiding van studenten vraagt. In het HOF onderwijs heeft iedere student een studieloopbaanbegeleider die hem coacht en feedback geeft (Studieloopbaanbegeleiding in het hart van het domein; HAN-kader voor alle studievarianten). De HAN-kaders zijn voor de opleiding uitgewerkt in de Handleiding studieloopbaan faculteit Techniek ( ). Daarnaast heeft de faculteit een programma studieloopbaanbegeleiding ontwikkeld van 40 SBU. De opleiding TBK ontwikkelt een programma studieloopbaanbegeleiding op basis van de faculteitsdocumenten. Binnen TBK zijn er in het kader van de studieloopbaanbegeleiding zowel individuele als groepsbijeenkomsten. Naast de studieloopbaanbegeleider wordt de student ook begeleid door de tutor, door vakdocenten/experts, de coördinator SLB en de campusdecaan. Voor stage en afstuderen zijn er aparte begeleiders. De tutor is voor de procesmatige begeleiding bij PO en PGO, de vakdocenten begeleiden bij het verwerven van kennis. Bij de stagebegeleiding zijn de stagecoördinator, de begeleidend docent, de slb-er en de bedrijfscoach betrokken (Stagegids). De begeleidend docent komt twee keer op bezoek bij het stageadres, meestal aan het begin en aan het einde van de periode. Tussendoor is er contact via en telefoon. De afgestudeerden geven in het gesprek met het panel aan dat dit ook werkelijk gebeurt. De slb-er begeleidt bij de voorbereiding en tijdens de stageterugkomdagen. Voor de deeltijdstudenten wordt de studievoortgang bewaakt door middel van gesprekken met studenten met de studiebegeleider deeltijd. Daarnaast vindt studiebegeleiding plaats bij het afstemmen en vaststellen van individuele studieprogramma's. De gesprekken vinden plaats op initiatief van de student. Uit het HAN STO ( ) blijkt dat de voltijdstudenten tevreden zijn over de begeleiding, de deeltijdstudenten minder. De opleiding heeft nu de studiebegeleider explicieter voorgesteld bij de deeltijd studenten. De deeltijdstudenten die het panel 28/51 NQA - visitatie HAN, opleiding Technische Bedrijfskunde (vt/dt)