Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Transcriptie

1 Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Creatieve Therapie; hbo-bachelor Locatie: Nijmegen Croho: Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 21 april 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2009

2 2/59 NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt)

3 Inhoud Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per facet en onderwerp 11 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 18 Onderwerp 3 Inzet van personeel 28 Onderwerp 4 Voorzieningen 31 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 34 Onderwerp 6 Resultaten 38 Deel C: Bijlagen 43 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 44 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 51 Bijlage 3: Bezoekprogramma 55 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 57 Bijlage 5: Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 59 NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt) 3/59

4 4/59 NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt)

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt) 5/59

6 6/59 NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt)

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Creatieve Therapie van Hogeschool Arnhem en Nijmegen heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is begonnen in februari 2009, toen het zelfevaluatierapport bij NQA is aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleiding gevisiteerd op 21 april Het panel bestond uit: Mw. drs. L. van Loosbroek (voorzitter, domeinpanellid); Mw. S.M.E.W. van Rijn (domeinpanellid); Mw. I. Haasje (studentpanellid); Dhr. drs. J.H. Boerke (NQA-auditor); Dhr. J.R. Koopmans (junior NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (oktober 2007). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen en vertrouwd met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op het niveau/oriëntatie van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) conform het voorschrift van de NVAO. Uitzondering hierop is facet 2.6, als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit Facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) is in 1996 ontstaan door een fusie van de HEAO-Arnhem, Hogeschool Gelderland en Hogeschool Nijmegen. De HAN telt in studenten en medewerkers. De HAN verzorgt ongeveer 75 bacheloren masteropleidingen. NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt) 7/59

8 De opleidingen zijn verdeeld over de volgende faculteiten in Arnhem en Nijmegen: Faculteit Economie en Management; Faculteit Educatie; Faculteit Gezondheidszorg, Gedrag en Maatschappij; Faculteit Techniek. De vier genoemde faculteiten bestaan in totaal uit vijftien instituten. Binnen deze instituten zijn opleidingen, die een duidelijke verwantschap kennen, gegroepeerd. Sinds 2005 is het project HAN Onderwijsflexibilisering (HOF) ingevoerd. De doelstellingen van de HOF zijn: meer ruimte voor vraagsturing en individuele leerwegen; didactische vernieuwing, competentiegericht leren en toetsen; transparantie en doelmatigheid in onderwijsaanbod en organisatie. Binnen de HOF is het onderwijs vormgegeven in beroepstaken. Per beroepstaak staan vaak meerdere competenties centraal. Binnen creatieve therapie is in gestart met het propedeutisch jaar in te richten conform HOF. In studiejaar is het gehele curriculum van creatieve therapie volgens de HOF ingericht. De opleiding Creatieve Therapie (CTO) maakt deel uit van het instituut Sociale Studies (ISS). Binnen dit instituut worden ook de volgende opleidingen aangeboden: toegepaste psychologie, sociaal pedagogische hulpverlening, culturele en maatschappelijke vorming, pedagogiek en maatschappelijk werk en dienstverlening. De CTO heeft 520 studenten (waarvan 433 voltijd en 87 deeltijd). De opleiding wordt alleen in Nijmegen aangeboden. De opleiding heeft momenteel 54 docenten in dienst, die samen 32,6 fte vervullen. De docent/studentratio bedraagt 1:28. De opleiding leidt studenten op voor het beroep van creatief therapeut (beeldend, drama en muziek) en psychomotorisch therapeut (sinds 2006). De HAN heeft psychomotorische therapie bij de opleiding betrokken, omdat deze in het beroepenveld ook nauw met elkaar werken. De opleiding streeft naar een brede inzetbaarheid van de beginnende beroepsbeoefenaar. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel verliep volgens de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. 8/59 NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt)

9 De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens bereidden de panelleden zich in de periode april 2009 inhoudelijk voor op het bezoek van 21 april Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek heeft het panel ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel ruimte ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport kan de opleiding accreditatie aanvragen bij de NVAO. De opleiding heeft in mei 2009 een concept van het Facetrapport (deel B) voor een controle op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het Onderwerprapport (deel A) wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in juni 2009 voor een controle op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is eind augustus 2009 door het panel vastgesteld. Het visitatierapport is uiteindelijk in september 2009 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt) 9/59

10 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. Daar waar een argumentatie/beoordeling voor de deeltijd afwijkt van de voltijd, is dit expliciet vermeld. Indien niet vermeld, gelden voor de deeltijdopleiding dezelfde argumentatie/oordelen als voor de voltijdopleiding, aangezien de deeltijdopleiding inhoudelijk voornamelijk zijn gebaseerd op dezelfde module-inhouden als de voltijdopleiding. Volgorde en onderwijsmethodieken kunnen daarbij verschillen. 10/59 NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt)

11 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding Creatieve Therapie Voltijd Deeltijd Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Goed 1.2 Niveau bachelor Goed Goed 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO Goed Goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed Goed 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Goed 2.4 Studielast Voldoende Voldoende 2.5 Instroom Goed Goed 2.6 Duur Voldaan Voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Goed 2.8 Beoordeling en toetsing Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen HBO Goed Goed 3.2 Kwantiteit personeel Voldoende Voldoende 3.3 Kwaliteit personeel Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Goed Goed 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Goed Goed 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau Voldoende Voldoende 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt) 11/59

12 Doelstellingen opleiding Alle drie de facetten van dit onderwerp zijn met een goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. Programma Het facet 2.4 Studielast is met een voldoende gehonoreerd, de andere facetten zijn met een goed beoordeeld. Aan facet 2.6 is voldaan. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. Inzet van personeel Facet 3.2 Kwantiteit personeel is met een voldoende beoordeeld, de andere twee facetten van dit onderwerp zijn met een goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. Voorzieningen Facet 4.2 is met een voldoende, facet 4.1 met een goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. Interne kwaliteitszorg De facetten 5.1 Evaluatie resultaten en 5.2 Maatregelen tot verbetering zijn met een goed beoordeeld, facet 5.3 Betrekken van medewerkers et cetera met een voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. Resultaten Zowel facet 6.1 als facet 6.2 is met een voldoende beoordeeld Het oordeel op het onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat de opleiding op de zes onderwerpen positief scoort. De conclusie is dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. 12/59 NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt)

13 Deel B: Facetten NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt) 13/59

14 14/59 NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt)

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen goed Criterium: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De Opleiding Creatieve Therapie van de HAN leidt studenten op voor het beroep van creatief therapeut (beeldend, drama, muziek) en psychomotorisch therapeut (sinds september 2006). Deze laatste differentiatie is door de opleiding toegevoegd, omdat in het beroepenveld creatief therapeuten en psychomotorische therapeuten steeds meer samenwerken. Hoewel de naam creatief therapeut in het Register Vaktherapeutische Beroepen(SRVB) helemaal niet meer en in de praktijk nauwelijks meer voorkomt - vervangen door vaktherapeut - blijft de naam, om een aantal praktische redenen voorlopig gehandhaafd. De eindkwalificaties die voor het CTO-programma worden gehanteerd, zijn geformuleerd in termen van competenties en beroepstaken. De opleiding onderscheidt vijf beroepstaken en negen competenties en baseert zich daarvoor op het Landelijk opleidingsprofiel Creatieve Therapie (LOCT) dat in december 2008 is vastgesteld door de Landelijke Organisatie Creatieve Therapie (LOO). Het landelijke profiel is door het werkveld via de Federatie Vaktherapeutische Beroepen (FVB) in december 2008 gefiatteerd. Door de eigen Consultatiecommissie is dat gebeurd in 2009 (Notulen ). Het landelijke opleidingsprofiel is gebaseerd op het Beroepsprofiel van de vaktherapeut (november 2008) en het Beroepsprofiel Psychomotorisch Therapeut (concept 2008). Het eerste profiel is in mei 2008 door de Federatie Vaktherapeutische Beroepen vastgesteld. De FvB is een koepelorganisatie van de Nederlandse Verenigingen voor Beeldende Therapie, Danstherapie, Dramatherapie, Muziektherapie en Psychomotorische therapie. In de Federatie is het relevante werkveld in de volle breedte vertegenwoordigd. Het profiel is ook voorgelegd aan andere partijen als werkgevers, zorgverzekeraars, overheid cliënten en opleidingen. Vóór deze recente profielen werd ook al gewerkt vanuit beroepstaken die waren vormgegeven rond drie segmenten vanuit het Landelijk Opleidingsprofiel Creatieve therapie (LOCT 1999) en het Beroepsprofiel Creatief therapeut (1993). Deze beroepsprofielen zijn in samenspraak met het werkveld tot stand gekomen. De competenties CTO zijn vormgegeven in samenspraak met de andere opleidingen binnen het Instituut Sociale Studies en daarna per opleiding (major) gespecificeerd. Het ISS kent blijkens het opleidingsstatuut 11 domeincompetenties verdeeld over drie segmenten van de agogische dienstverlening: werken met, namens en voor mensen; werken in en vanuit een organisatie en werken aan professionaliteit. CTO heeft twee competenties niet opgenomen respectievelijk anders ingebed. Het gaat dan om de NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt) 15/59

16 competenties signalering en actie ondernemen die voor de creatief therapeut niet relevant is en de competentie inzetten van kunstzinnige activiteiten. Deze krijgt geen aparte plaats, omdat het kunstzinnig medium of de psychomotorische therapeutische werkvormen in de verschillende beroepstaken integraal aanwezig zijn. De opleiding hanteert derhalve 9 majorcompetenties die zijn beschreven in het Opleidingsstatuut Domein Social Studies (zie bijlage 5). Waar het gaat om algemene competenties zijn de Dublin descriptoren van hbo/bacheloropleidingen richtinggevend (zie 1.2). De opleiding legt binnen het landelijk opleidingsprofiel haar eigen accenten. Dat houdt in concreto in dat de opleiding zich wil profileren door studenten niet gericht op een bepaalde doelgroep, maar breed op te leiden vanuit diverse therapeutische werkwijzen. Deze brede oriëntatie wordt ondersteund door de praktijkbegeleiders waarmee de opleiding contact heeft en de eerder genoemde consultatiecommissie. Op Europees niveau zijn de curricula van creatieve therapieopleidingen vergeleken door, ECARtE, een Europees consortium van universiteiten en hogescholen op het gebied van creatieve therapie ( CTO is in het dagelijks bestuur ervan vertegenwoordigd. Een zuivere vergelijking is moeilijk, omdat de opleidingen creatieve therapie in het buitenland meestal van masterniveau zijn. Desondanks zijn de eindkwalificaties goedgekeurd. CTO-studenten zijn, op drie universiteiten na, toelaatbaar in alle aangesloten opleidingen. Voor Psychomotorische therapie doet op dit moment de EFP (European Forum of Psychomoticity) een vergelijkend onderzoek naar (bachelor)opleidingen in deze discipline in Europa. Op instituutsniveau zijn er verder contacten met opleidingen in het buitenland, wat in de nabije toekomst mogelijkheden biedt voor gezamenlijke activiteiten in dit kader. Facet 1.2 Niveau bachelor goed Criterium: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding hanteert de Dublin descriptoren voor de toetsing van het bachelorniveau. Zoals hierboven gezegd, zijn de generieke kwalificaties die de opleiding nastreeft daarvan afgeleid. Voor het CTO-programma zijn de Dublin descriptoren gehanteerd bij het formuleren van de domein- en majorcompetenties. Vervolgens zijn per majorcompetentie indicatoren geformuleerd en per beroepstaak cesuren op drie niveaus vastgesteld. Daarbij is niveau drie het eindniveau dat een student aan het eind van de opleiding gerealiseerd moet hebben. In de cesuren (beschreven in de studiehandleidingen) staat beschreven wat de minimumeisen zijn waaraan een student voor een bepaalde beroepstaak moet voldoen. Het totaal van de cesuren van de beroepstaken op niveau drie dekken de Dublin descriptoren. 16/59 NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt)

17 Aan de hand van een uitgebreide matrix heeft de opleiding inzichtelijk gemaakt dat de eindkwalificaties het hbo-niveau weerspiegelen. In de matrix zijn de Dublin Descriptoren gekoppeld aan de domeincompetenties en de majorcompetenties van de opleiding. Enkele voorbeelden die een indruk geven van de wijze waarop de CTO-kwalificaties zijn gekoppeld aan de Dublin descriptoren: de Dublin descriptor toepassen kennis en inzicht is gekoppeld aan de competenties contact leggen, oriënteren en analyseren, behandelplan ontwerpen, behandeling uitvoeren en beheersmatige activiteiten verrichten. De Dublin descriptor leervaardigheden is gekoppeld aan onder andere het werken aan professionaliteit en professionalisering uit segment III van het beroepsprofiel en de Dublin descriptor communication aan de competenties samenwerken en (be)geleiding geven. Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor goed Criteria: - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Hierboven is reeds aangegeven welke competenties de opleiding hanteert, hoe die tot stand gekomen zijn en hoe die gebaseerd zijn op de eisen vanuit het werkveld. Het panel is daarover en over de intensieve contacten met het werkveld positief. De opleiding CTO heeft als doel afgestudeerden af te leveren die over de competenties beschikken die vereist zijn om de beroepstaken van een creatief therapeut op hbo-niveau te kunnen uitoefenen. De opleiding stelt in het zelfevaluatierapport dat Creatieve therapie in de opleiding vóór alles een vorm van therapeutische behandeling is voor cliënten met psychische stoornissen en/ of handicaps, gericht op optimaal psychisch functioneren (zie het beroepsprofiel). Omdat bij creatieve therapie sprake is van behandeling, onderscheidt zij zich van beroepen die als primaire doelstelling hebben het begeleiden en/of agogisch ondersteunen van cliënten (zoals andere opleidingen binnen hetzelfde domein). Dit verschil komt ook tot uitdrukking in het hbo-niveau van de opleiding; de opleiding kent geen pendant op mbo-niveau. De opleiding streeft, gezien de verscheidenheid aan doelgroepen, naar een brede inzetbaarheid van de beginnende beroepsbeoefenaar. Studenten maken binnen creatieve therapie kennis met verschillende werkwijzen (supportief, palliatief, ortho(ped)agogisch, re-educatief en reconstructief werken) en binnen psychomotorische therapie met verschillende strategieën, (oefengericht, ervaringsgericht en conflictgericht). Studenten leren deze toe te passen bij verschillende doelgroepen en met verschillende casuïstieken. NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt) 17/59

18 Een afgestudeerde kan zich laten registreren in het register en na het volgen van een masteropleiding in het seniorregister. Voor de afgestudeerden van de differentiatie psychomotorische therapie geldt dat zij zich tot 2012 via een overgangsregeling kunnen laten registreren als juniortherapeut. Creatief en psychomotorisch therapeuten zijn werkzaam in de geestelijke gezondheidszorg, de algemene gezondheidszorg, de zorg voor lichamelijk gehandicapten en mensen met een verstandelijke beperking, de revalidatie, het speciaal onderwijs, de jeugdhulpverlening, justitiële instellingen, de zorg voor ouderen, specifieke werkvelden (bijvoorbeeld hulp aan vluchtelingen) en in een zelfstandige praktijk. De hbo-oriëntatie wordt geborgd door de contacten met andere hogescholen, de deelname aan het landelijk overleg, de contacten met het beroepenveld, de werkveldcontactdagen, de consultatiecommissie (zie 5.3) en via het alumni-onderzoek waarin ondermeer stellingen zijn opgenomen over de beroepsgerichtheid en het niveau van de opleiding. Uit dat onderzoek blijkt ook dat 50% van de studenten werkzaam is/was als creatief therapeut en 50% in andere gerelateerde functies. Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO goed Criteria: - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Vak- en wetenschappelijke literatuur wordt ingezet als verplichte lesstof, als ondersteuning bij projecten en als achtergrondinformatie. Er is een verplichte literatuurlijst per studiejaar. Actualiteit is een belangrijk criterium. Aangeboden literatuur, uitgezonderd handboeken, mag niet ouder zijn dan vijf jaar. De zogenoemde updatecommissie houdt daar toezicht op. Ook stimuleert de opleiding studenten na de propedeuse om zelf literatuuronderzoek te doen om zo (internationale) literatuur te vinden en actuele literatuur te bestuderen. Daartoe krijgen de studenten in de propedeuse een zogenoemde deskresearchtraining die in hoofdfase 1 wordt aangevuld met een vervolgtraining. Het panel heeft de literatuurlijst en het lesmateriaal bestudeerd en heeft een positieve indruk gekregen. De literatuur is relevant en actueel zowel vakinhoudelijk als mediuminhoudelijk. Er wordt ook internationale literatuur, Engelse en Duitse gebruikt. Readers zijn overzichtelijk en geschikt als naslagwerk. De studie- en 18/59 NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt)

19 stagehandleidingen zijn van goede kwaliteit. Ze zijn overzichtelijk en geven veel informatie en bevatten goede (deel)opdrachten. CTO heeft als uitgangspunt dat het binnenschoolse leren plaatsvindt in de context van een gesimuleerde beroepsomgeving. Daarom staan beroepstaken centraal en wordt er gewerkt met vraagstukken en opdrachten die direct zijn ontleend aan de actuele beroeppraktijk. Ook wordt er vaak gebruik gemaakt van beroepsproducten uit de praktijk zoals formats die rechtstreeks gebaseerd zijn op bestaande behandelrapportages en opbservatierapportges uit de beroepspraktijk. De opleiding zet veel verschillende materialen in waarin de praktijk tot uitdrukking komt: video s/dvd s, ict-programma s, internet, tv-programma s, krantenartikelen etc. Minoren, zoals huiselijk geweld en verslavingskunde zijn in nauwe samenspraak met de beroepspraktijk ontwikkeld. Interactie met de actuele beroepspraktijk is naar het oordeel van het panel goed geregeld. Deze vindt plaats via een oriëntatiestage en workshops beroepsoriëntatie in de propedeuse, een mediumstage in het tweede jaar, de praktijkleerperiode (vier dagen praktijk, 1 dag opleiding ) in het derde jaar en een praktijkgericht onderzoek in het laatste jaar. Daarnaast treden er in alle fasen gastdocenten op in projecten of ze geven hoorcolleges. Ook worden er acteurs en (ex)cliënten ingezet. De praktijkperiode voor deeltijdstudenten start halverwege het tweede jaar en duurt gemiddeld 15 maanden. De student moet dan tenminste 15 uur per week creatief therapeutisch werk binnen een relevante setting uitvoeren. De opleiding geeft in het zelfevaluatierapport aan dat de praktijkcomponent voor de deeltijdopleiding nog niet optimaal is vormgegeven. Daarom is met ingang van studiejaar ook voor de studenten van deze opleiding de beroepsoriëntatie toegankelijk. In het daaropvolgende jaar wordt er ook een oriëntatiestage geïntroduceerd. De competentie: de ontwikkeling van beroep/praktijkgericht onderzoek komt alleen expliciet voor binnen de beroepstaak onderzoek en innovatie op niveau 3. Op niveau 1, 2 en 3 werken studenten in andere beroepstaken ook aan die competentie. Zo geldt voor de beroepstaak behandelplan ontwerpen op niveau 1 dat studenten desk research training (literatuuronderzoek) krijgen (zie boven). Binnen de beroepstaak behandeling uitvoeren op niveau 2 krijgt deze training een vervolg, ook in de vorm van veldonderzoek. Binnen de beroepstaak behandeling uitvoeren op niveau 3 (het praktijkjaar) leren studenten een praktijkgerichte onderzoeksvraag formuleren. Hiermee wordt het praktijkonderzoek van de beroepstaak onderzoek en innovatie voorbereid. In het semester voorafgaand aan de beroepstaak onderzoek en innovatie is er een voorbereidend lint georganiseerd. Studenten kunnen zich facultatief onder begeleiding van docenten voorbereiden op de beroepstaak. In het zelfevaluatierapport geeft de opleiding een aantal voorbeelden van actuele ontwikkelingen in de beroepspraktijk. In de curriculumcommissie en de consultatiecommissie wordt besproken welke ontwikkelingen op welke wijze in het curriculum worden opgenomen Zo is per studiejaar het conceptuele gedeelte in de propedeuse en hoofdfase 1 fors uitgebreid. De curriculumcommissie is ervoor verantwoordelijk dat het curriculum ook actueel is wat betreft ontwikkelingen in het vakgebied (zie gebruikte literatuur). In dat kader is het van belang dat de opleiding werkt aan een body of knowledge gebaseerd op de zogenoemde vaktherapeutische triade: therapeut, cliënt, medium. Een belangrijk keuzeonderdeel NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt) 19/59

20 binnen het curriculum zijn de zogenoemde werkplaatsen waarin actuele thema s aan bod komen gedurende zeven bijenkomsten. Een voorbeeld daarvan is mindfulness in de creatieve therapie. Daarnaast moet de input genoemd worden vanuit de lectoraten Lokale dienstverlening vanuit klantperspectief en Professionalisering van Agogische beroepen en vaktherapieën in de gezondheidszorg die onder meer gericht zijn op het professionaliseren van docenten, maar ook een bijdrage leveren aan de versterking van de onderzoekscomponenten in de opleiding en aan de invulling van bepaalde modulen: ouderenzorg bijvoorbeeld. Beroepsvaardigheden worden aangeleerd in de vaardighedenleerlijn die als ondersteuning bij het werken aan de beroepstaken wordt aangeboden. In de medium/pmt-werkvormenleerlijn worden ook via practica ambachtelijke vaardigheden aangeleerd. De algemene therapeutische vaardigheden worden in de propedeuse vier keer aangeboden en kennen de volgende thema s: communiceren met individuen, samenwerken, communiceren in procesgerichte groepen, communicatie in taakgerichte groepen. Wat betreft internationalisering is er reeds gewezen op de contacten met buitenlandse onderwijsinstellingen die onder meer leiden tot docentuitwisseling en het gebruik van buitenlandse literatuur. Daarnaast zijn er studenten die stage lopen in het buitenland en wordt er jaarlijks een internationaal congres voor studenten georganiseerd. Het instituut en dus ook de opleiding wil de internationale oriëntatie versterken en heeft daartoe een notitie geschreven Notitie Internationalisering Instituut voor Sociale Studies. Dit heeft geleid tot een aantal acties op langere en op korte termijn. Zo zijn er per september 2009 tenminste drie Engelstalige minoren. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma goed Criteria: - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding bestaat uit een major van 210 studiepunten en een minor van 30 studiepunten. De major bestaat weer uit een propedeuse (niveau 1) en een hoofdfase van drie jaar (niveau 2 en 3). De propedeuse is vooral gericht op oriëntatie op studie en beroep. De hoofdfase wordt gekenmerkt door verbreding, verdieping en een voorbereiding op de beroepspraktijk. Elk studiejaar bestaat uit vier onderwijsperioden waarbij in elke periode één of twee beroepstaken centraal staan. Het onderwijs wordt aangeboden in onderwijseenheden die meestal een omvang van 210 of 420 sbu (= 7,5 of 15 EC) hebben. De onderwijseenheid bestaat uit drie delen: een integrale opdracht waarin wordt gewerkt aan de beroepstaak, praktijkwerk en ondersteunend onderwijs. 20/59 NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt)

21 Het beheersingsniveau moet aan het eind van de opleiding op niveau 3 liggen, wat wil zeggen dat de student zelfstandig een complexe beroepstaak kan uitvoeren. Het CTO-onderwijs is gebaseerd op 5 beroepstaken (zie facet 1.1) die betekenis geven aan de 9 majorcompetenties. De beroepstaken indiceren, behandelplan ontwerpen, en behandeling uitvoeren zijn op elk niveau het zwaartepunt in de opleiding. De opleiding heeft bij het inrichten van het programma eerst op niveau 3 (startbekwaam) beschreven wat de beroepstaak inhoudt en welke competenties, concepten en vaardigheden daarbij behaald moeten zijn. Vervolgens heeft de opleiding bepaald wat studenten bij afronding van niveau 1 en 2 (respectievelijk oriënterend en gevorderd) moeten kunnen demonstreren en beschreven in de cesuren. Aan de hand daarvan zijn de concepten en vaardigheden verdeeld onder de onderwijseenheden per niveau c.q. leerjaar. In de bijlage bij het propedeuseboek staan per competentie uitgebreid indicatoren beschreven onder drie kopjes: indicatoren voor het handelen, indicatoren voor het product en indicatoren voor het meta-handelen ofwel de reflectie. Deze indicatoren hebben een vertaling gevonden in de cesuren die in de verschillende studiehandleidingen zijn beschreven. De cesuren zijn geformuleerd in termen van waarneembaar gedrag: bijvoorbeeld Je toont beheersing van het medium of je herkent de communicatieve, expressieve en authentieke kwaliteiten in het werk van cliënten. De studiehandleidingen beginnen met de beschrijving van de beroepstaak en de daarmee te verwerven competenties, verdeeld in voorgrond- en achtergrondcompetenties. Per beroepstaak is er een aantal deelopdrachten ontwikkeld waarvoor één of meerdere leerdoelen zijn geformuleerd. Het panel is van oordeel dat de opleiding zo op verschillende manieren inzichtelijk heeft gemaakt dat de eindkwalificaties adequaat zijn vertaald in leerdoelen en met welke programmaonderdelen ze zijn verbonden. Het programma is duidelijk opgebouwd vanuit de doestellingen en naar het oordeel van het panel op een goede wijze geconcretiseerd in de verschillende onderwijseenheden. Uit studentenevaluaties blijkt dat volgens hen het programma bijdraagt aan het bereiken van de competenties (waarbij er geen verschil is tussen voltijd- en deeltijdstudenten). Uit evaluatiegegevens blijkt tevens dat studenten en afgestudeerden tevreden zijn over niveau en inhoud van de modules. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma goed Criterium: - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In het CTO-programma is sprake van inhoudelijke, verticale samenhang: in elke fase c.q. op elk niveau komen de drie segmenten van het opleidingsprofiel en de vijf beroepstaken aan bod. Gedurende de studiejaren is er sprake van toenemende complexiteit, toenemende integratie en toenemende dynamiek. Op grond van de wijze waarop competenties naar het programma zijn vertaald, namelijk verdeeld over de drie segmenten (zie facet 2.2) stelt het panel vast dat de opleiding een goede basis legt voor een inhoudelijk samenhangend programma. NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt) 21/59

22 De competenties van segment 1 komen vooral voor in de beroepstaken indiceren, behandelplan ontwerpen en behandeling uitvoeren en vormen op elk niveau het zwaartepunt van de opleiding. De vier competenties van segment 2 komen vooral voor in de beroepstaak kwaliteitsverbetering en beleidsontwikkeling en worden op elk niveau aangeboden. De twee competenties van segment 3 vormen als het ware een rode draad door het curriculum en komen in alle beroepstaken voor. Om de samenhang tussen de verschillende beroeptaken te bevorderen, wordt gebruik gemaakt van de studieloopbaanbegeleiding en een summatieve toets. Beide trachten transfer tussen de verschillende beroeptaken te bevorderen. Per kwartaal wordt gewerkt aan onderwijseenheden waarbinnen studenten werken aan een beroepstaak. Alle onderwijsonderdelen zijn per periode onderling afgestemd, waardoor er horizontale samenhang ontstaat. Deze wordt nog versterkt doordat de beroepstaken van segment 1 in een logische volgorde worden aangeboden: dus indiceren, behandelplan ontwerpen, behandeling uitvoeren. Binnen het werken aan de beroepstaak krijgen de studenten, binnen de onderwijseenheid, ondersteuning door verschillende leerlijnen: een conceptuele, medium/werkvormen- en vaardigheden leerlijn. Zo bestaat de conceptuele leerlijn uit hoor- en werkcolleges die het theoretische kader voor de integrale opdracht aanbieden. Voor de beroepstaken indiceren/uitvoeren vindt in de lessen methodiek integratie van de leerlijnen plaats. Voor de beroepstaken kwaliteitsverbetering en beleidsontwikkeling en onderzoek en innovatie zijn dat de integrale opdrachten in de werkcolleges integrale opdracht. De verbinding tussen theorie en praktijk wordt inhoudelijk gewaarborgd door op drie niveaus te werken aan de beroepstaken. Dat wil zeggen dat in het stagejaar aan dezelfde beroepstaken wordt gewerkt als in de eerste twee jaar grotendeels binnenschools gebeurt. Door te werken met realistische beroepstaken en grotendeels aan de beroepspraktijk ontleende casuïstiek wordt de theorie steeds aangeleerd en toegepast in een realistische context. Bij de deeltijdopleiding wordt de eigen praktijk van de student gebruikt als leerbron voor het werken aan de integrale opdracht. Ter waarboring van de samenhang tussen de beroepstaken in het curriculum heeft de opleiding een zogenoemd updateteam dat onder meer verantwoordelijk is voor die samenhang. Daarnaast heeft de curriculumcommissie een taak waar het de samenhang van het curriculum als geheel betreft. Uit evaluatiegegevens blijkt dat alleen studenten uit de hoofdfase 2 (jaar 2) niet tevreden zijn over de inhoudelijke samenhang van het curriculum. De opleiding heeft blijkens het zelfevaluatierapport een paar verbeteracties geformuleerd respectievelijk uitgevoerd: - In hoofdfase 2 (jaar 3) worden de drie beroepstaken van segment 1 samengevoegd tot één beroepstaak behandelen. - Voor de propedeuse en hoofdfase 1 zijn de handleidingen van de onderwijseenheden beter op elkaar afgestemd en (deel)opdrachten eenduidiger en transparanter geformuleerd. - Niet alle docenten bleken even goed geïnformeerd over de samenhang. Daarin is inmiddels verbetering gekomen doordat er twee maatregelen zijn genomen: voor elke onderwijseenheid is er een kick-off, tussentijdse evaluatie en eindevaluatie voor 22/59 NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt)

23 alle docenten die bij de onderwijseenheid betrokken zijn; vier keer per jaar worden er thematische verdiepingsbijeenkomsten georganiseerd. Facet 2.4 Studielast voldoende Criterium: - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding is opgedeeld in 4 blokken van 9 weken per studiejaar. In elk onderwijsblok volgt de student 1 onderwijseenheid van 15 EC of 2 onderwijseenheden van 7,5 EC. Een onderwijseenheid kan een langere doorlooptijd hebben dan één onderwijsblok. Elk onderwijsblok omvat totaal 15 EC. In elke onderwijseenheid staat één beroepstaak centraal. Voor alle beroepstaken heeft de opleiding de hoeveelheid EC in het Opleidingsstatuut opgenomen. De opleiding zorgt voor een studeerbaar programma door heldere studiehandleidingen, uitvoerbare taken en goede roosters, aldus de opleiding in het zelfevaluatierapport. Het panel heeft de documenten gezien en stelt vast dat deze helder zijn opgesteld. Studieloopbaanbegeleiding (SLB) is een belangrijk instrument om een goede verdeling van de studielast te realiseren. Daartoe stelt de student een persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) op en tekent een studiecontract. Zie ook facet 4.2. Aan het eind van het propedeusejaar krijgen studenten een positief of negatief bindend studieadvies. Deze regeling is opgenomen in het Opleidingsstatuut domein Sociale Studies , onderdeel OER. Halverwege het eerste jaar krijgen studenten een niet-bindend studieadvies. De opleiding heeft drempels ingebouwd tussen de studiefasen (studieniveaus). Om naar niveau 2 te mogen doorstromen moet de student 45 studiepunten behaald hebben. Voor fase 3 geldt dat de student naast zijn propedeuse ook 45 studiepunten binnen niveau 2 moet hebben behaald. De Opleiding realiseert de volgende contacturen: - Propedeuse en Hoofdfase contacturen per week - Hoofdfase contacturen per week - Hoofdfase 3 minor contacturen per week; Onderzoek en Innovatie 3-4 contacturen per week in groepjes van 4. De opleiding onderzoekt de studielast door middel van het studenttevredenheidsonderzoek (STO) en periodieke onderwijsevaluaties. Studenten geven, aldus de opleiding in het zelfevaluatierapport, aan dat zij 30 uur per week aan hun studie besteden. Binnen deze 30 uur wordt het zelfstandig werken aan mediumontwikkeling/pmt-werkvormen buiten de opleidingsuren niet als studielast verstaan. Dat houdt dus in dat de studie als intensief wordt ervaren. Tijdens de gesprekken met studenten gaven studenten aan zo n 6 a 7 uur per dag bezig te zijn met NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt) 23/59

24 hun studie. Derdejaars die stage lopen, zijn 32 uur met hun stage bezig en nog eens gemiddeld 6 uur op school. De deeltijdstudent geeft aan dat de werkdruk aanzienlijk hoger is. Studenten geven in het gesprek aan dat zij het onderdeel methodiek als een struikelvak ervaren; ze omschrijven het als moeilijk, maar wel uitdagend. De opleiding biedt bij problemen inhoudelijke begeleiding per les aan. Uit schriftelijke evaluaties blijkt dat de tevredenheid over de studielast met een 3,3 (op een vijfpuntsschaal) wordt gewaardeerd door studenten (STO 2008). De spreiding van de studielast over het studiejaar wordt echter niet goed gewaardeerd, zo blijkt uit de jaarevaluatie In de propedeuse waarderen studenten dit met een 1,8 (zowel voltijd als deeltijd). Elk studiejaar scoort het onderdeel iets hoger. Voor de voltijd is dit gewaardeerd met een 2,3 (jaar 3) en een 2,9 (jaar 4) en voor de deeltijd met een 2,1 (jaar 3) en een 3,8 (jaar 4). Gezien deze resultaten t.a.v. de spreiding van de studielast en het feit dat er op dat punt geen verbeteracties zijn geformuleerd, komt het panel op dit facet tot het oordeel voldoende in plaats van goed. Facet 2.5 Instroom goed Criterium: - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De toelatingseisen voor de opleiding CT zijn landelijk vastgelegd. Studenten dienen te beschikken over een havo-, vwo- of mbo-diploma (niveau 4 of driejarige oude stijl ). Buitenlandse studenten moeten een gelijkwaardig diploma hebben. Deeltijdstudenten die niet over een havo- of mbo-niveau 4 diploma beschikken, moeten een toelatingsexamen doen. Hetzelfde geldt voor studenten van 21 jaar en ouder. De opleiding heeft een aantal aanvullende eisen. Voor Duitse studenten geldt dat zij voor aanvang van de studie een NT2 certificaat hebben behaald. Voor alle studenten geldt dat zij een preselectie met betrekking tot de affiniteiten en kwaliteiten binnen het kunstzinnig medium dan wel bewegingsvaardigheden moeten doorlopen. Uit het gesprek met het management blijkt dat een afwijzing mogelijk is tijdens de preselectie. In dat geval wordt er wel een vervolgadvies gegeven. De criteria van de preselectie zijn uitgebreid en helder blijkens het document Criteria preselectie Creatieve Therapie Opleidingen. De opleiding hanteert voor eerder verworven competenties (EVC) een speciale procedure. Studenten met een surplus aan vooropleiding en werkveldervaring krijgen, indien ze dat wensen, een instroom-assessment waarin al eerder verworven competenties worden gemeten. Daarnaast is er zij-instroom mogelijk voor alle studiejaren. 24/59 NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt)

25 De opleiding heeft een coördinator (coördinator v(mb)o-hbo) in dienst die verantwoordelijk is voor de aansluiting met de vooropleiding. Het eerste halfjaar van de studie is voor de standaardstudent een door de opleiding ingericht programma zonder dat de student daar invloed op heeft. Op deze manier kan de opleiding de aansluiting op het voortgezet onderwijs (havo en vwo) beter waarborgen. Na deze periode kan de student zelf zijn onderwijseenheden kiezen en is de studie voor de student aanpasbaar. Om de aansluiting tussen vooropleiding en deze opleiding helder te houden start elke onderwijseenheid met een kick-off waarin relevantie, inhoud en werkwijze worden toegelicht. Daarnaast sluit de begeleiding aan op het niveau van de student. Tijdens de begeleiding leert de student werken met een POP en een persoonlijk leerplan per onderwijseenheid. Om een goede aansluiting te realiseren informeert de opleiding potentiële studenten door middel van open- en voorlichtingsdagen. Tijdens deze informatiebijeenkomsten worden studenten die overwegen een deeltijd studie te volgen, voorgelicht over de zwaarte daarvan. De SLB er houdt de studievordering van de propedeuse student bij. Halverwege het jaar brengt de propedeusecoördinator een studieadvies uit, aan het einde van het studiejaar komt er opnieuw een advies. Dit laatste advies is bindend. De opleiding evalueert de aansluiting door middel van de HBO-instroommonitor. De studenten waarderen de aansluiting qua niveau bij de vooropleiding met een 3,4 (voltijd) en een 3,6 (deeltijd), zo blijkt uit de jaarevaluatie Uit het STO 2007 blijkt dat 83% van de studenten vindt dat wat ze leren goed aansluit op hun kennis en ervaring. Als verbetermaatregel gaat de opleiding onder andere het aansluitbeleid richting mbo ers in de studieloopbaanbegeleing versterken. Er is een projectvoorstel geschreven. Facet 2.6 Duur voldaan Criterium: - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding omvat 240 EC verdeeld over 4 jaar van 60 EC. De omvang en de verdeling van de opleiding is opgenomen in het Opleidingsstatuut Creatieve Therapie Opleidingen ; Opleidingsstatuut domein Sociale Studies NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt) 25/59

26 Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud goed Criteria: - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Sinds 2005 is het onderwijs van de HAN volgens de HOF (HAN Onderwijs Flexibilisering) ingericht. De centrale doelstellingen van HOF zijn (1) meer ruimte voor vraagsturing en individuele leerwegen, (2) didactische vernieuwing, competentiegericht leren en toetsen en (3) transparantie en doelmatigheid in onderwijsaanbod en organisatie. In concreto wordt met het HOF het onderwijs in beroepstaken vormgegeven. De didactische visie is vastgelegd in het Opleidingsstatuut. Bij de vormgeving en constructie van de onderwijseenheden is het HOF-concept vanaf het begin leidend geweest. Het concept is vastgelegd binnen de kaders van het HANchassis en het curriculum-casco Sociale Studies (zie ook Opleidingsstatuut). In elke onderwijseenheid staat een integrale opdracht centraal, die is afgeleid van een beroepstaak. Kennis en vaardigheden binnen deze beroepstaak worden aangeboden in ondersteunend onderwijs, dat zich specifiek richt op deelopdrachten. Het ondersteunend onderwijs wordt aangeboden in de conceptuele leerlijn, de medium/pmtwerkvormenleerlijn, als algemene vaardigheden en onderwijs dat specifiek op dat moment nodig is, zoals een ICT-training. De integrale opdracht wordt aangestuurd door methodieklessen van een creatief- of psychomotorischtherapeut. In de programmaboeken staat beschreven hoe de onderwijseenheid is ingericht. Het panel heeft deze boeken bekeken en vastgesteld dat ze helder zijn opgezet, met aparte uitgaven voor vol- en deeltijdstudenten. De opleiding maakt gebruik van verschillende werkvormen, zoals hoor- en werkcolleges practica, trainingen, rollenspelen, stages en een integrale opdracht. Voor de deeltijdopleiding wordt de eigen praktijk van de student als leerbron gebruikt voor het werken aan de integrale opdracht. De digitale leeromgeving ondersteunt de student bij het onderwijs. Deelopdrachten worden er geplaatst, zodat feedback van andere studenten mogelijk wordt. Ook voor studenten die op stage zijn, is feedback belangrijk. Voor hen wordt dit gerealiseerd door Visual Action Learing (VAL). Vanaf de propedeuse tot aan het vierde jaar worden opdrachten complexer van aard en heeft de student meer vrijheid om de integrale opdracht in te vullen. Deze werkwijze zorgt ervoor dat de student aan het eind van niveau 3 in staat is zijn eigen leerproces volledig te sturen. Studenten tonen zich positief over het competentiegerichte onderwijs. Ze noemen als voordelen dat ze zaken beter met elkaar kunnen verbinden, de aandacht voor zelfreflectie en het bewust zijn van de eigen ontwikkeling. Het panel is van mening dat het uitgevoerde didactische concept in lijn is met de geformuleerde doelstellingen en op een goede manier heeft vorm gekregen. 26/59 NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt)

27 Facet 2.8 Beoordeling en toetsing goed Criterium: - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft voor iedere beroepstaak op ieder niveau de cesuur beschreven, met een vereist minimum niveau. Bij de ontwikkeling van de cesuur heeft de opleiding gebruik gemaakt van het competentieprofiel en de Dublin descriptoren. Er zijn drie aspecten beschreven binnen de cesuur: het handelen in de uitvoering van de beroepstaak, de beroepsproducten die voortkomen uit de uitvoering van de beroepstaak en het metahandelen voor, tijdens en na het werken aan de beroepstaak. Daarbij moet de student laten zien dat hij inzicht heeft in zijn competentieontwikkeling. Dit is beschreven in de Handleiding docenten en assessoren, toetsing en beoordeling. In het toetskader wordt onderscheid gemaakt tussen drie soorten toetsen. De formatieve toetsen bestaan uit feedback die tijdens het onderwijs wordt gegeven. Geoormerkte toetsen vinden aan het eind van een onderwijseenheid plaats en dienen als bewijsmateriaal voor de summatieve toets die aan het eind van ieder studiejaar afgenomen wordt. Binnen de summatieve toets staan niet de beroepstaken centraal, maar de competenties. De toets vindt plaats aan de hand van het bewijsmateriaal dat de student verzamelt in zijn portfolio. Voorbeelden van geoormerkte toetsen zijn : casustoetsen, essays, beroepsproducten (meten alle kennis); presentaties, werkstukken, reflectieverslagen (voor mediumontwikkeling). Per geoormerkte toets is er minimaal één formatieve toets opgesteld zodat studenten kunnen experimenteren met de toetsing.de opleiding heeft er voor gekozen om een positief oordeel van de SLB er over de kwaliteit van het POP als voorwaardelijk onderdeel te beschouwen van het portfolio ten behoeve van de summatieve toets. Pas als het POP is goedgekeurd mag de student deelnemen aan de summatieve toets. Eenmaal per jaar wordt een werkveldassessor betrokken bij het valideren van geoormerkte toetsen. De stagebegeleider vanuit de werkplek geeft viermaal per jaar feedback. Bij de summatieve toets doet een assessor uit het werkveld dienst als tweede beoordelaar. Om de intersubjectiviteit tussen assessoren te vergroten, worden jaarlijks trainingen georganiseerd. De training wordt georganiseerd door externe onderwijsadviseurs als het om een nieuwe toetsvorm gaat. Het panel heeft een selectie van toetsen bekeken en is positief. Het panel stelt vast dat de toetsen afwisselend, relevant en passend zijn bij de aangeboden leerstof. De wijze van toetsing is in de ogen van het panel consistent en er is sprake van een duidelijke opbouw van niveau. Dat geldt met name ook voor de casustoetsen die de studenten dwingen na te denken over de theorie en hoe en waarom die toe te passen. In de toetsen en in uitgewerkte verslagen/werkstukken herkent het panel de competenties die de opleiding hanteert. Het panel heeft kennisgenomen van de studiehandleidingen en de wijze waarop studenten hierin bekend worden gemaakt met de wijze van toetsing. Deze informatie wordt door het panel positief gewaardeerd. De bestudeerde toetsen waren NQA - visitatie HAN, hbo-bacheloropleiding Creatieve Therapie (vt/dt) 27/59