Kenmerken en uitkmsten van prfessinele echtscheidingsbemiddeling in Vlaanderen 20 nvember 2015 Prf. Dr. Sfie Vanassche Dr. An Katrien Sdermans Prf. dr. Ken Matthijs Family and Ppulatin Studies, KU Leuven
Maatschappelijke ntwikkelingen Bijna 1 p 2 van recente huwelijken zal eindigen in een echtscheiding Belangrijkste rzaak: de Liefde! Een echtscheiding det iets met mensen Vral aanhudend cnflict tussen ex-partners heeft negatieve gevlgen, k vr de kinderen Deze individuele gevlgen hebben k maatschappelijke ksten: juridisch, medisch, sciaal,
Echtscheidingsbemiddeling Wettelijke invering van bemiddeling bij echtscheiding 2007: Meldingsplicht rechtbank 2014: Start familierechtbanken p 1 september Directe delstelling: Ex-partners tt een akkrd laten kmen ver de wettelijke echtscheiding -> EOT Indirecte delstellingen: Echtscheiding beter te regelen Negatieve uitkmsten van echtscheiding vr alle betrkken actren reduceren De cntect van echtscheidingsbemiddeling zijn primaire relaties Emtinele band
Delstelling van het nderzek 1. Wie kent en gebruikt prfessinele echtscheidingsbemiddeling? 2. He verlpt een bemiddelingssessie? 3. Kmt men tt een akkrd en is men daar tevreden ver? 4. Wat zijn de uitkmsten van bemiddeling?
Het nderzek Scheiding in Vlaanderen Interuniversitair cnsrtium Survey-nderzek afgenmen in 2009-2010 Gebaseerd p een steekpref van 1/3 intacte en 2/3 ntbnden huwelijken waarin beide (ex-)partners, een gezamenlijk kind, een uder van iedere partner en nieuwe, inwnende partners werden bevraagd Steekpref van 3506 gescheiden respndenten Meer inf? www.scheidinginvlaanderen.be
1. Wie kent en gebruikt bemiddeling in Vlaanderen?
Kennis ver bemiddeling in Vlaanderen 63% van de gescheiden respndenten kent bemiddeling Kennis ver bemiddeling hangt vral samen met het behaalde pleidingsniveau % 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Laag pgeleid Gemiddeld pgeleid Hg pgeleid
Via welke kanalen wrdt bemiddeling verspreid? OCMW, CAW 3% Andere 11% Ntaris, advcaat f vrederechter 16% Familie, vrienden, kennissen 29% Internet, krant f tv 41%
Wie maakt gebruik van bemiddeling? % Laag pgeleid 7 Gemiddeld pgeleid 8 Hg pgeleid 17 Geen kinderen 7 Wel kinderen 12 Jnger dan 30 jaar 6 30 tt 40 jaar 10 40 jaar f uder 14 Gescheiden tussen 1970 en 1990 6 Gescheiden tussen 1990 en 1995 6 Gescheiden tussen 1995 en 2000 9 Gescheiden tussen 2000 en 2005 13 Gescheiden tussen 2005 en 2010 14 % Geen nieuwe partner Nieuwe partner 12 7 Weinig cnflict 9 Gemiddeld cnflict 10 Veel cnflict 13 Nit prfessinele hulp gezcht 5 Oit prfessinele hulp gezcht 23 Geen eigen wning 8 Eigen wning 12
2. He verlpt bemiddeling cncreet?
Verlp van een bemiddelingssessie Initiatief Enkel de vruw: 45% Enkel de man: 21% Gezamenlijk: 31% Iemand anders: 3% Type bemiddelaar Ntaris-bemiddelaar (17%) Advcaat-bemiddelaar (32%) Andere bemiddelaar (51%)
Verlp van een bemiddelingssessie Timing De meerderheid (85%) bezekt de bemiddelaar enkel vóór de scheiding Een kleiner aandeel (15%) bezekt de bemiddelaar zwel vóór als na de scheiding. Dit zijn meestal kppels met veel cnflict Slechts enkelingen bezeken de bemiddelaar enkel na de scheiding. Ok dit zijn meestal kppels met veel cnflict Kinderen betrkken? 81% van de bemiddelaars spreekt niet met de kinderen 7% van de bemiddelaars heeft cntact met de kinderen via een neutrale derde persn 12% van de bemiddelaars spreekt zelf met de kinderen
Verlp van een bemiddelingssessie Aantal sessies 55% hudt het bij 1, 2 f 3 sessies 41% vlgt 4 tt 10 sessies Meer dan 10 sessies is ngebruikelijk Bij een ntaris-bemiddelaar, en indien het kppel geen kinderen heeft, wrden er gemiddeld minder sessies gevlgd
3. Kmt men tt een akkrd en is men daar tevreden ver?
Werd een akkrd bereikt? He vaak werd een akkrd bereikt? 39% van de kppels bereikt een vlledig akkrd 10% bereikt een gedeeltelijk akkrd 51% bereikt geen akkrd Welke factren gaan samen met het bereiken van een akkrd? Indien beide partners het initiatief nemen > pen staan Ntaris-bemiddelaars Tussen 4 en 9 sessies (versus vreg afhaken f veel sessies znder succes) Weinig cnflict tussen ex-partners Is men tevreden met het akkrd? 71% is tevreden met het akkrd 14% is neutraal 15% is ntevreden
Tevredenheid met de bemiddeling Is men tevreden met de gevlgde bemiddeling? 55% van de kppels is tevreden 23% is neutraal (niet tevreden en niet ntevreden) 22% is ntevreden Welke factren gaan samen met tevredenheid ver de bemiddeling? Het al dan niet bereiken van een akkrd is de cruciale vrspeller Zelf het initiatief nemen tt de bemiddeling > scialisatie!
4. Wat zijn de uitkmsten?
Uitkmsten van bemiddeling We vergelijken 3 grepen: Geen bemiddeling gevlgd Ontevreden met de bemiddeling Tevreden met de bemiddeling Persnen die bemiddeling vlgden maar daar ntevreden ver zijn: Vinden vaak dat ze erp achteruit gegaan zijn sinds de scheiding p vlak van hun wning, wnmgeving, en financiële situatie en dat de verdeling na scheiding in hun nadeel is gebeurd Rapprteren meer ambigue gevelens mtrent het uderschap na scheiding, een lagere levenstevredenheid en meer depressieve gevelens Scheiden vaker met EOO dan andere 2 grepen Weinig verschil tussen persnen die geen bemiddeling vlgden en persnen die tevreden zijn ver de bemiddeling
Besluit
Cnclusie: kennis en gebruik Bemiddeling is weinig gekend, vral bij kwetsbare grepen in de samenleving, ndanks de meldingsplicht. Bemiddeling wrdt niet vaak gebruikt. Vanwaar de afstand tussen kennis van en gebruik van bemiddeling? Is bemiddeling te bjectiverend vr mensen? Of is het vr smmigen te betuttelend? Bemiddeling wrdt vaker gebruikt dr hger pgeleiden. Cultuurcnflict? Is bemiddeling te zeer gericht p hger pgeleiden? Spreken bemiddelaars een vr laagpgeleiden nbegrijpelijk taalspel? Dit kan de klf vergrten tussen sciale grepen in de samenleving inzake de gevlgen van echtscheiding. Ng afwachten wat het effect zal zijn van de familierechtbanken.
Cnclusie: uitkmsten Meten en kunnen we de uitkmsten van bemiddeling verhgen? Slechts (?) de helft bereikt een akkrd tijdens de bemiddeling Slechts (?) 55% is tevreden met de bemiddeling Indicaties dat verwachtingen die niet wrden ingelst de (perceptie van) billijkheid verlagen => Wat kan er vr deze grep verbeteren? Het vrijwillige karakter blijkt sterk gerelateerd aan de perceptie van het succes van bemiddeling Argument tegen verplichte kennismaking met bemiddeling Maar kennis is vrwaarde vr gebruik.
Cnclusie: algemene reflecties He kunnen we de kennis en het penstaan vr bemiddeling verhgen: scialisatie! Onderwijs, media, Wat is het del van echtscheidingsbemiddeling? Het bereiken van een akkrd vs. cnflictreductie/verzening? Kan fcus p cnflictreductie de psitieve uitkmsten verhgen? Meten en kunnen we k bemiddeling na de wettelijke echtscheiding stimuleren? Vral bij uders is de echtscheiding niet het eindpunt van de relatie Met de verheid persnlijke prblemen cllectiviseren?
Cntact Prf. Dr. Sfie Vanassche (016/32.31.77) sfie.vanassche@sc.kuleuven.be Dr. An Katrien Sdermans (016/32.31.77) ankatrien.sdermans@sc.kuleuven.be Prf. Dr. Ken Matthijs (016/32.31.73) ken.matthijs@sc.kuleuven.be