ALS OUDERS GAAN SCHEIDEN. BILOCATIE ALS KANS? Visie van de vereniging Bemiddeling vzw *

Transcriptie

1 ALS OUDERS GAAN SCHEIDEN. BILOCATIE ALS KANS? Visie van de vereniging Bemiddeling vzw * Wanneer uders bij een scheiding cnflicten hebben, dan heeft dat vaak grte gevlgen vr de ntwikkeling van de kinderen. Om dat te vrkmen is het belangrijk dat uders verantwrdelijkheid nemen en gede afspraken maken ver de kinderen. Bemiddeling kan hierbij helpen, niet alleen als methde, maar k als structurele mkadering vanuit en met een duidelijke visie p bemiddeling als emancipatrisch, ntwikkelingsgericht, cntextueel-relatineel, tekmstgericht en innvatief prces (cfr. Visietekst p bemiddeling van de vereniging te vinden p de site) Familie- en jeugdrecht kennen het prbleem dat uders kunnen belanden in een cnflictspiraal m de zeggenschap ver f de mgang met de kinderen. Over dit prbleem wrdt nu gelukkig vanuit fundamentele principes nagedacht, vanuit een meta-denken, vanuit een bvenpsitie, en niet langer vanuit de gede bedelingen., en ls van juridische, psychlgische en pvedkundige cnntaties. Nieuwe benaderingen in de psychlgie en de therapie brengen nieuwe en bredere inzichten. De prblematiek van ntwrichte levens waarin echtscheiding ernstige gevlgen blijkt te hebben vr het welzijn en functineren van ex-partners en hun kinderen wrdt maatschappelijk als naanvaardbaar gezien, getuige de strm van verheidsinitiatieven gericht p verbetering van deze situatie. Vrig jaar was er de wet p bemiddeling. Vandaag ligt de wet p de bilcatieregeling vr. Het belang bij het aanreiken van plssingen vr het (cnflictspiraal-)prbleem lijkt (vr de wetgever) duidelijk te liggen bij het intact laten van de partijautnmie als cybernetisch principe. Cyber staat vr cybernetisch, fwel de wetenschap van zelfsturende systemen (samenwerkingsvrmen waarin zelfsturing, eigen verantwrdelijkheid en checks and balances centraal staan). Gezien vanuit de visie p bemiddeling kan dit alleen maar wrden tegejuicht. Bilcatie, f de gelijkmatig verdeelde huisvesting, wrdt duidelijk als kans (dr de wetgever) neergezet. De kans ligt erin dat partijen zelf en met elkaar een regeling treffen. Hierin ligt duidelijk het bemiddelingsprincipe, met het penbaar ministerie als bewaker van het geheel (ver de partijautnmie en het belang van de kinderen). I. Kans f principe? De wet p het verblijfs-c-uderschap werkt duidelijk ndersteunend en uitndigend. De wet maakt het vr de uders mgelijk, creëert de ruimte, m als uder verantwrdelijkheid p te nemen bij het vinden van een plssing, bij het invullen van het vrtzetten van het uderschap. Er wrdt de uders een kans gebden * De term bilcatie wrdt vermeden, mdat deze vlgens het Van Dale Grt Wrdenbek van de Nederlandse Taal gelijktijdige aanwezigheid van een lichaam p twee plaatsen betekent, hetgeen hier helemaal niet bedeld wrdt zals Prf. P. Senaeve (nchtans tt dan te een regelmatig gebruiker van het wrd bilcatie ) terecht pmerkt,.a. in het Echtscheidingsjurnaal 2006/8-9, blz. 124, punt 25.

2 verantwrdelijkheid en zelfsturing p te nemen dr het verleggen van een eigen invulling, het vinden van een eigen mdel vr hun prbleem. De wet vrziet immers als uitgangspunt dat bij akkrd van de uders ver een huisvestingsregeling behudens de strijdigheid met het belang van het kind de rechter dit akkrd hmlgeert. Op die manier gefrmuleerd wrdt een gelijkmatig verdeelde huisvesting niet als principe gepneerd, maar als een directe en duidelijke kans die aan de uders wrdt gelaten tt gesprek, verleg en bemiddeling. De kans dat partijen zelf en met elkaar een regeling treffen. Echtscheiding ntbindt weliswaar het partnerschap, maar het uderschap lpt verder. Ouders meten de mgelijkheid wrden gelaten met elkaar het uderschap blijvend p te nemen. Die mgelijkheid die uders wrdt gelaten dit engagement p te nemen is een duidelijke kans die via de nieuwe wet nu een publiek karakter heeft gekregen. Pas bij gebrek aan akkrd tussen de uders, nderzekt de rechter p vraag van minstens één van de uders bij vrrang de mgelijkheid m de huisvesting van het kind p een gelijkmatige manier tussen de uders vast te leggen. De rechter kan vervlgens beslissen tt een gelijk f ngelijk verdeeld verblijf, waaruit vlgt dat een verblijfs-c-uderschap niet autmatisch als uitgangspunt zal gelden. Een afwijkende regeling, anders dan het gelijkmatig verdeelde verblijf blijft mgelijk. De wetgever vertrekt duidelijk van het principe van een gelijkwaardig uderschap, waarbij uders de vrm kunnen kiezen met een vrkeur vr verblijfsc-uderschap wanneer één van de uders dit wenst, znder dat verblijfs-c-uderschap autmatisch de regel wrdt. II. Maatschappelijke gewijzigde pvatting Het (vrnemde) gelijkwaardig uderschap als principe en mdel is een duidelijk antwrd p de maatschappelijk nverantwrde cnflictspiraal. Het mdel wrdt een expliciet signaal van en vr de samenleving, ver he uderschap na scheiding vrm kan wrden gegeven vanuit het belang van beide uders en van de kinderen. Het wetgevende werk is de weergave van een visie die p een bepaald tijdstip in grte mate gedragen wrdt dr de meerderheid van de samenleving. De wetgever gaat er thans van uit dat de uders allebei in gelijke mate de pveders zijn en dat ze in gelijke mate de zrg vr de pveding van hun kinderen dienen p te nemen, k na een scheiding. Een duidelijk gewijzigde maatschappelijke pvatting ligt hieraan ten grndslag. Gedaan met de negatieve vringenmenheid ten aanzien van de vaders, die k een vr het kind zeer belangrijke rl meten spelen pdat het zich harmnisch en vlledig zu kunnen ntwikkelen. Hierte met elk van de uders verantwrdelijkheid en zrg pnemen bij de pveding van de kinderen, vertrekkend vanuit de beheften van het kind, een gelf in zijn eigen mgelijkheden en in deze van de andere uder.

3 Ok de bemiddelaar als expnent van de huidige samenleving deelt deze visie van de waarde van gelijkwaardig uderschap en erkent het evenwaardige uderschap als uitgangsprincipe zlang zijn cliënten het niet ver iets anders eens zijn. De wet stimuleert deze maatschappelijke verandering. Uiteraard zal het tijd vragen m de gewijzigde maatschappelijke pvatting drstrming en ingang te laten vinden in alle lagen van de maatschappij. Bemiddelaars kunnen uders hierbij helpen m die mgelijkheid van verblijfs-c-uderschap grndig te verwegen en desgewenst praktisch uit te werken. III. Principes en visie Ouderschapsbemiddeling biedt uders een frum m ver hun uderschap met elkaar te praten, m de rerganisatie van hun uderschap binnen een nieuwe cntext (van scheiding) vrm te geven en elkaars uderschap te erkennen. Structureel mkaderd vanuit het aanbd van bemiddeling, wrdt het verblijfs-c-uderschap gedragen en gekenmerkt dr een aantal (sturende) bemiddelingsprincipes, te weten: - het principe van gelijkwaardig uderschap - het principe van zelfbeschikking - het principe van belang van het kind (en uders) - het principe van maatwerk het principe van gelijkwaardig uderschap Echtscheiding ntbindt het partnerschap, het uderschap lpt verder. Verblijfs-c-uderschap gaat uit van een visie van evenwaardig uderschap. Ouders zijn allebei in gelijke mate de pveders en dienen in gelijke mate de zrg vr de pveding van hun kinderen p te nemen. Het principe van gelijkwaardig uderschap gaat daarm uit van een duurzaam, gelijkwaardig,geëngageerd en verantwrdelijk uderschap ten pzichte van de kinderen. het principe van zelfbeschikking Ouders wrden uitgedaagd en gestimuleerd in het vinden van een mgang met elkaar in verleg en bemiddeling. Ouders wrden uitgedaagd tekmst- en uderschapsgericht te denken. Ouders dienen bewust te wrden van de maakbaarheid van hun eigen plssing. De ideale plssing lijkt het gelijkwaardig verdeeld uderschap, maar kan in verleg k een andere regeling zijn.

4 het principe van belang van het kind (en uders) In de uit te werken regeling staan de belangen van de kinderen maximaal centraal, znder deze te reduceren. De uder-kind relatie is een fundamenteel gegeven vr kinderen. Lyaal kunnen zijn en blijven aan beide uders, gede en veelvuldige cntacten met beide uders, de dagdagelijkse demnstratie van betruwbaar vader- en mederschap is vr elk kind en vr een kind van gescheiden uders van bijznder belang vr zijn/haar welzijn. Tijdens de uderschapsbemiddeling bespreken uders samen he hun pvedingsprject er gaat uitzien in de kmende jaren en he zij beiden hierin hun plaats kunnen innemen vertrekkende vanuit de belangen van hun kinderen. het principe van maatwerk Ouders stimuleren in het afleveren van maakwerk. Gegeven een bepaalde situatie kan elke plssing gepast zijn in mate zij tt stand is gekmen na verleg en bemiddeling. Het gaat m een principiële keuze van de beide uders, naargelang de kinderen en de uders zelf, de situatie anders te vertalen, en met een eigen plssing te kmen. Maatwerk ipv. een van buitenaf pgelegde plssing. Besluit Verblijfs-c-uderschap als kans is de vanzelfsprekende verderzetting van het gezamenlijke en gedeelde uderschap tijdens de samenlevingsperide van de uders. Verblijfs-c-uderschap det een krachtige prep aan de uders m verantwrdelijke uders te zijn. Verblijfs-c-uderschap als kans wil uders uitdagen en stimuleren in verleg met elkaar f via bemiddeling een mdel uit te werken dat zveel mgelijk tegemetkmt aan de belangen van de kinderen en de mgelijkheden van de uders. Verblijfs-c-uderschap daagt uit en stimuleert, verplicht uders m hun verschillen met elkaar uit te klaren en in verleg tt een plssing te kmen in het belang van hun kinderen.

5 Verblijfsc-uderschap wrdt z gezien als kans-mdel, waarbij uders verwacht wrden dat ze verder met elkaar in verleg zuden blijven gaan. Dit kan gebeuren via bemiddelingssessies: z kunnen nndige prcedures en aanslepende cnflicten wrden vrkmen. Alle partijen zijn gebaat bij bemiddelingspgingen. Ouders kunnen dan samen met de bemiddelaar de bstakels die een gedeeld uderschap in de weg staan pruimen. Ouders kunnen afstemmen p elkaar en afspraken maken rnd hun uderschap zdat ze een vr hun werkbaar mdel vinden. Vanuit de bemiddelingsprincipes wrdt de partijautnmie waarin ieders belangen (meerzijdig partijdige psitie) aan bd kmen gestimuleerd: die van de kinderen, die van de meder en die van de vader. Vanuit een nieuw duidelijk gewijzigde maatschappelijke pvatting, wrden uders uitgedaagd tt het den tt stand kmen van een samenwerkingsvrm waarin zelfsturing, eigen verantwrdelijkheid en checks and balances centraal staan. Ouders dragen p die manier bij tt het vrmen van maatwerk, en maakbaarheid van hun eigen kader, waarbij de maakbaarheid van de (betere) maatschappij znder cnflict als idee niet veraf is. * * *