Onderzek Ouderbetrkkenheid V.U. : Lieve Van Daele, Grte Markt 1, 9100 Sint-Niklaas Succesvl samenwerken met uders Bundel in te kijken in de leraarskamer http://flb.sint-niklaas.be
ONDERZOEK GOK-PROJECT ELLEN DE BRUYNE STAGIAIR FLANKEREND ONDERWIJS SINT-NIKLAAS STAGEBEGELEIDSTER: KATLIJNE HANSSENS ellen.debruyne@telenet.be; katlijne.hanssens@sint-niklaas.be INLEIDING Beste lezers Als stagiaire aan de dienst flankerend nderwijsbeleid stadsbestuur Sint-Niklaas heb ik tijdens mijn stage een GOK-prject uit het GOK-prjectenfnds nder de lep genmen. Dit prject heeft een nauw samenwerkingsverband met Samenlevingspbuw Ost-Vlaanderen vzw, afdeling Sint-Niklaas. Tijdens het prject krijgen een tiental schlen ndersteuning inzake uderbetrkkenheid, beeldvrming bij het schlteam, vereenvudigde cmmunicatie en kleuterparticipatie. De nderzeksvraag luidde: de succesfactren en knelpunten van het prject in beeld brengen en deze in de vrm van een eindprduct te cmmuniceren naar alle basisschlen in de stad. De nderzekspdracht werd in drie fasen pgezet: een interview met de schlen uit het prject, een aantal bservaties van het prject, een tussentijdse evaluatie waarin de resultaten werden teruggekppeld en tensltte een algemene presentatie. De bndige samenvatting van de nderzeksbevindingen kan u in deze bundel nalezen. Met vriendelijke greten, Ellen De Bruyne INHOUD SAMENVATTING BEVINDINGEN ONDERZOEK 1 Cmmunicatie... 2 2 Vrdelen uderbetrkkenheid... 2 3 Ouders... 3 4 Lagere schl... 3 5 Schlteam... 4 6 Haalbaarheid activiteiten... 4 7 Openheid en visie... 5 8 Evaluatie en/f denkprces... 5 9 Samenwerking en ervaringsuitwisseling binnen en tussen schlen... 6 1
1 Cmmunicatie Cmmunicatie vereenvudigen dr het aanpassen van pictgrammenbeleid en brieven. Ouders persnlijk aanspreken. Beste manier vr uitndiging. Mndelinge bdschappen altijd gebruiken! Veel infrmele cntacten nderhuden. Belang van schlprtcntact! Citaten: Elke les is een taalles. Meilijk m glashelder, begrijpelijk en ndubbelzinnig (schriftelijk) te cmmuniceren. De Nederlandse taal wrdt ervaren als grtste struikelblk in het stimuleren van uderbetrkkenheid. Verbazing he snel er misverstanden ntstaan dr te cmmuniceren met mensen. Er wrdt al heel veel gedaan rnd cmmunicatie in de schlen. Gede bedelingen vlhuden. Het is telkens pnieuw beginnen, waarbij het rganisatrische niet evident is. Blijven aanspreken: schriftelijk EN mndeling Schlprtcntact springt er bven uit qua effectiviteit! 2 Vrdelen uderbetrkkenheid Effecten: Betere begeleiding van het kind thuis. Ouders tnen waardering aan hun kind dr aanwezig te zijn. Ouders hebben minder schrm m naar schl te kmen. Samenhrigheidsgevel bij uders: uders spreken elkaar aan en/f bekijken elkaar anders. Leerkrachten kunnen tips aan uders meegeven. Ouders kunnen reflectie pwekken bij leerkrachten. Ouders maken persnlijke reclame bij andere uders. Op vrhand weten wat uders afkeuren f wat ze niet begrijpen en daarp inspelen. Citaten: Wanneer uders al eens aan iets hebben deelgenmen, vel je dat dit een andere relatie is dan ervr. De reacties van uders geeft een gevel dat wat gedaan wrdt belangrijk is. Ouders en kinderen gelukkig zien, geeft een ged gevel. Ok al zijn het maar een paar uders die het mee hebben, zij kunnen het drgeven aan andere uders. Schl Ouders Kinderen schl + uders + kinderen = 1 2
3 Ouders Belang van nderwijs bijbrengen: Waarm is het belangrijk dat het kind p tijd in de klas is? Ouders laten zien wat er in de schl gebeurt: een crrect beeld geven van de kleuterschl en lagere schl. Effecten: Bepaalde uders kmen vaker naar schl dan ervr. Ouders kennen de schl en kunnen terecht p de schl. Ouders hebben duidelijk meer aandacht vr activiteiten die er drgaan. De drempel van de schl verlagen, kan pas wanneer je weet welke drempels er leven bij uders. Vrbeelden van drempels: Niet alle uders weten he een schldag verlpt. Over de speelplaats wandelen en een leerkracht aanspreken. Ouders een veilig idee geven. Waar zijn uders blij m en waar hebben ze het meilijk mee? Wat gaat er gebeuren, wanneer en wat wrdt daar van uders verwacht? Zich in de rl van de uders inleven en ermee rekening huden. Als leerkracht de reflex hebben m zich af te vragen f de verwachtingen haalbaar zijn. He denken uders ver nderwijs? He interpreteren uders zaken die ze p schl zien? Wat in het nderwijs gebeurt, is sms z cmplex dat je dit niet zmaar ged kan verbrengen dr mensen er naar te laten kijken. 4 Lagere schl Nadenken ver wat belangrijk is m naar uders te brengen en p welke manier dit best gedaan wrdt. Ouderbetrkkenheid drtrekken naar de lagere schl: de vlledige schl erin betrekken. Vergeet niet als je met leerkrachten lager nderwijs werkt dat zij k recht hebben m hetzelfde prces dr te maken als in de kleuterschl. Waakzaam zijn m dingen te verankeren in de schlwerking. Schleigen ideeën pbuwen. Zeken naar wat past bij de schl. Enten p de beheften en werking van de eigen schl. = p maat van de schl bepalen. Weerstand ndervinden schlen iets meer in de lagere schl in vergelijking met de kleuterschl. Veel leerkrachten zijn er zich niet van bewust dat ze veel dingen spntaan den. Denken dat ze altijd grtse zaken meten ndernemen. Kleine dingen maken dat je aan dat grts werkt. Bewustwrding prces schlwerking Klf uderbetrkkenheid kleuterschl en lagere schl verbruggen 3
5 Schlteam Zich kunnen inleven in de situatie van kinderen. Keuze laten aan leerkrachten zdanig dat zij zich veilig velen: Leerkrachten zveel mgelijk ndersteunen en helpen. Daardr velen de leerkrachten zich een stuk gesteund en kunnen ze in dezelfde richting gaan. Leerkrachten hebben het niet altijd gemakkelijk als uders weerstand bieden f kritiek geven. Draagvlak grter dan een kernteam maken: Samen nadenken ver de GOK-werking. Ouderbetrkkenheid en het creëren van een draagvlak is een prces dat samen wrdt afgelegd. Actief meewerken en brainstrmen, bespreekbaar maken, engageren. Niet enkel praktische uitwerkingen maar k mentaal draagvlak (draagkracht). Brengt meer gewicht in de schaal en je kan meer bereiken. De visie, het denken van de schl efenen bij jnge leerkrachten die in de schl starten. Citaten: Openstaan vr enerzijds de prblemen die er zijn en anderzijds een stuk p weg gaan m dat tegemet te kmen. Mensen kunnen elkaar warm maken m iets te rganiseren. Steeds pfrissen van de GOK-pijlers in het schlbeleid. Weten waar je als schl staat. Elke keer je de deur penzet, is dit een bijdrage aan de schl. Veranderingen inbrengen, vergt veel energie. Er is een penheid van leerkrachten ndig m uders in de klas uit te ndigen. Vr veel leerkrachten is aan de schlprt staan ng een drempel. Het schlteam vldende tijd geven. 6 Haalbaarheid activiteiten Visie en delstellingen blijven kaderen en herhalen + eigen visie genegen blijven Deze met eigen aan de schl wrden! Een blijvende werking! Het gede mment eruit kiezen en tijd geven zdat iedereen er achter kan staan. Zwel stilstaan bij praktische als inhudelijke aspecten. Best één activiteit m de 6 weken plannen zdat dit vr uders niet te belastend wrdt. Smmige uders kunnen s avnds niet naar schl kmen, anderen verdag niet. Activiteiten zwel verdag als s avnds rganiseren. Ouders bereik je het best wanneer ze hun kind bezig kunnen zien in de klas. Midden zeken tussen acties die vrpgesteld wrden en gewne schlactiviteiten. Uitdaging m k uders bij de vrbereiding te betrekken. Bij de planning rekening huden met vrstellen van de uders: Inzicht krijgen welke activiteiten uders aanspreken. Variatie in activiteiten brengen: niet alle uders zijn geïnteresseerd in hetzelfde. Afwegen f je het kppelt aan iets pedaggisch f gewn een mment laat zijn. Haalbaarheid planning en srt activiteit afwegen zwel bij leerkrachten als bij uders 4
7 Openheid en visie Team betrekken in pstellen visie en duiden ervan: Het team met het uitveren. Blijven efenen en herhalen. Met gedragen wrden. Schleigen blijven werken: Eenduidige visie. Visie cncreet uitwerken. Visie cmmuniceren en blijven herhalen. Nd evenwicht visie en penheid? Heb de durf m de visie te duiden. Citaat: Relatie uders-schl is een relatie die p den duur dr beide partijen bepaald wrdt. Evenwicht ndig tussen penheid van de schl naar uders te en het stellen van grenzen: Openheid van team ndig m uders in de klas te laten kmen. Evenwicht in de mate waarin uders betrken kunnen wrden in de schlwerking: niet de bedeling dat uders zich bezig huden met de schlrganisatie. Van elkaar willen leren. Schleigen visie Vertlken van de visie in de schl Evenwicht in penheid zeken 8 Evaluatie en/f denkprces Manier: Persneelsbevraging en/f uderbevraging. Een aantal schlen evalueren zeer systematisch en sturen hun werking bij. Een ander aantal schlen zitten k in een dergelijk denkprces maar huden dit niet systematisch bij. Niet laten ntmedigen als iets niet z geslaagd is als gehpt. Vr leerkrachten is het zeer belangrijk dat je alles eens p een rijtje zet: Met wat zijn we bezig? Waar staan we al? Wat kunnen we ng verder den? Aantal uders en welke uders je bereikt bij een activiteit is zeer nvrspelbaar. Ok andere schlen wrstelen met dezelfde prblemen. Welke delgrep bereiken we? Welke uders bereiken we? Herhalen we dit? Welke stappen kunnen we ndernemen m bepaalde uders er zeker bij te hebben? Meetbaar maken! 5
9 Samenwerking en ervaringsuitwisseling binnen en tussen schlen Effecten: Stimulans: Breder gaan nadenken. Bevestiging dat je ged bezig bent. Gevel we zitten er niet alleen p te kauwen. Leuke en bruikbare tips. Elkaar inspireren: Cncrete vrbeelden. Ideeën bij elkaar verbrengen: "Bij ns lukt dit niet, he kmt het dat dit bij jullie wel lukt?" Belangrijke input Samenbrengen van schlen = bezrgdheid die met blijven verder gaan Expertise die schlen hebben ernstig nemen. Tegelijkertijd: vrijheid Uit expertise van anderen zaken schleigen maken die relevant zijn. Samenwerking = versterking van de werking Werkelijke kracht van het prject! CONTACTGEGEVENS Meer infrmatie bij het flankerend nderwijsbeleid en Samenlevingspbuw Ost-Vlaanderen. Katlijne Hanssens Cel flankerend nderwijsbeleid - Dienst nderwijs Grte Markt 1 9100 Sint-Niklaas Tel: 03 760 91 35 http://flb.sint-niklaas.be katlijne.hanssens@sint-niklaas.be Samenlevingspbuw Ost-Vlaanderen vzw Knaptandstraat 44 9100 Sint-Niklaas Tel: 03 777 12 14 Fax: 03 777 12 14 www.samenlevingspbuw.be Nicle.Frmesyn@samenlevingspbuw.be Niki.De.Bsschere@samenlevingspbuw.be Chris.Lesage@samenlevingspbuw.be 6