De groepsleerkrachten bereiden zich samen voor op het gesprek met hun groep.

Transcriptie

1 PROTOCOL ROUWVERWERKING Het stappenplan A. Het bericht kmt binnen Bericht van een ngeluk f verlijden van een leerling - Tezeggen dat er iemand zal terugbellen. Vragen p welk nummer men bereikbaar is en p welk tijdstip. Dus niet gelijk drverbinden met een directielid, tenzij de beller daar zelf m vraagt. Het directielid kan zich z even vrbereiden. - Er wrdt naar de tedracht gevraagd. - De ntvanger van het bericht waarschuwt z snel mgelijk de directie. - De directie verifieert het bericht wanneer het niet afkmstig is van familie, arts f plitie. - Breng z ndig de hulpverlening p gang. (arts-plitie e.d.) - Cntact zeken met de nabestaanden B. Het verstrekken van de infrmatie De directie infrmeert: - De cllega's ver het ngeluk/verlijden. - De brertjes en zusjes He wrden zij p de hgte wrden gebracht en dr wie? (schl f uders) Blijven de brertjes en zusjes p schl f willen ze naar huis? Gaan deze kinderen na schltijd naar huis f naar familie? Z ja, naar wie? Welk adres en welk telefnnummer? - De klas van de leerling. - Het bestuur. - M.R. - O.R. - Afwezige cllega's. - Ouders (een krt schriftelijk bericht) C. Infrmeren van de klasgentjes Aandachtspunten vraf De grepsleerkrachten bereiden zich samen vr p het gesprek met hun grep.

2 - Creëer een sfeer waarin het mgelijk is m te zeggen dat je er meite mee hebt. f misschien wel: dat je het niet kunt. Bekijk in heverre je elkaar kunt ndersteunen met tips. - Vraag zndig, een vertruwde cllega m je te steunen f met je de klas in te gaan. - Prbeer de pvang zveel mgelijk in de klas te huden, maar zrg dat er een ruimte is waar leerlingen naarte kunnen die alleen maar willen huilen f erg verstuur zijn. - Wees erp vrbereid dat deze bericht andere verlieservaringen kan reactiveren, zwel bij leerlingen als bij leerkrachten. - Zrg dat je werkvrmen bij de hand hebt die verwerking stimuleren. Tekenpapier-kleurptlden-taalblaadjes enz. - Bereid je ged vr: wat ga je zeggen en he, welke reacties kun je verwachten. De mededeling - Begin met een inleidende zin. - Vertel het he, waar en wanneer van de gebeurtenis. - Breng het bericht ver znder ermheen te draaien. - Geef in eerste instantie de hgst ndzakelijke infrmatie. - Neem vldende tijd vr emties. Vervlgens - Praat met de kinderen ver het gebeurde. - Praat met de kinderen ver het slachtffer, verledene. - Er is ruimte vr verdriet, niets is gek. - Geef aan de kinderen in de klas de eerste tijd keuzepdrachten (b.v. wel f niet rekenen, enz). - Vr religieuze uitingen zals gebed (individueel) is ruimte. In geval van een ngeluk: - Praat erver: Wat de je dan? Waarm? - Had iemand ng ruzie met het slachtffer, wel een werkvrm bedenken. - Vergeven (ged maken) is dus heel belangrijk. D. De ruwadvertentie - Namens wie? (persneel, MR, O.R., bestuur, leerlingen). - Kiezen we vr een f meerdere advertenties? - Vr welke krant(en) kiezen we? - Zrg bij meer advertenties, dat ze bij elkaar in dezelfde editie (dag) kmen. - Cntrleer de juiste spelling van de (vr-)namen. (Tip: 'De laatste tekst', Karin Pullen [handreiking bij het pstellen van ruwadvertenties]

3 E. Bezek aan de uders Het eerste bezek - Neem dezelfde dag cntact p. - Vraag telefnisch f bezek gelegen kmt. - Maak vr dezelfde dag een afspraak vr een huisbezek. - Ga bij vrkeur samen met iemand van de schlleiding. - Hud er rekening mee dat het eerste bezek meestal alleen een uitwisseling van gevelens is. - Vraag f je een tweede bezek mag brengen m wat verdere afspraken te maken. Een tweede bezek - Vraag wat de schl kan betekenen vr de uders. - Overleg ver alle te nemen stappen: bezekmgelijkheden van leerlingen; het plaatsen van een ruwadvertentie; niet vr plaatsing familieadvertentie het afscheid nemen van de verleden leerling; bijdragen aan de begrafenis; bijwnen van de begrafenis; afscheidsdienst p schl. F. Cntacten met de uders van de verige leerlingen - Infrmeer de uders via een brief ver: de gebeurtenis; rganisatrische aanpassingen; de zrg vr de leerlingen p schl; cntactpersnen p schl; regels ver aanwezigheid; ruwbezek en aanwezigheid bij de begrafenis; eventuele afscheidsdienst p schl; nazrg vr de leerlingen; (eventueel) ruwprcessen bij kinderen en prblemen die zich daarbij kunnen vrden. (inf jeugdzrg) G. Vr de begrafenis, - Hud de reacties van kinderen ged in de gaten. Verdriet en vrlijk spel wisselen zich vaak af - Creëer een herinneringsplek (k na de begrafenis). - Haal de stel/tafel niet direct uit het lkaal; zet in dat jaar geen nieuwe leerling p die plaats - Bedenk met de klas he je de verledene het best kunt gedenken: ft, kaars, blemen, attributen van het kind, geliefd speelged en dergelijke. - Geef ruimte vr vragen. - Geef leerlingen de kans m zich creatief te uiten: tekenen. Jnge kinderen spelen in de pppenhek.

4 - Infrmeer f de verleden leerling tnbaar is alvrens met de kinderen p ruwbezek te gaan. - Bereid de leerlingen klassikaal tijdens een kringgesprek vr p het afscheid en leg ze uit wat ze hierbij kunnen verwachten. - De kinderen kunnen in verleg met de uders van de verledene een aandeel hebben in de ruwdienst. - Hud rekening met cultuurverschillen - Rituelen zijn belangrijk vr de ruwverwerking planten van een bmpje, een persnlijke bdschap p de kist leggen, zingen, e.d. - Overweeg f de vlag halfstk wrdt gehangen. - Als de uders van de verledene de aanwezigheid van de kinderen bij de uitvaart niet p prijs stellen, kan p schl een afscheidsdienst wrden gehuden. - Vang de leerlingen na de uitvaart p m ng even na te praten. H. Na de begrafenis - Neem de dagen erna in de klas ruim de tijd m ver de begrafenis te spreken. - Prbeer z mgelijk de dag na de uitvaart weer te starten met de lessen. - Organiseer gerichte activiteiten m het ruwprces te bevrderen zals schrijven, tekenen f het werken met gevelens. - Hang eventueel een ft p van de verleden leerling in de klas f in de schl. I. Nazrg Overleden leerling - Laat de lege stel/tafel van het kind in de klas staan. - Streep de naam van het kind niet dr. Ouders, brers en zussen van de verleden leerling - Denk aan de uders; zij hebben vaak behefte aan een nagesprek. - Ndig de uders uit vr activiteiten p schl. Zij geven zelf wel aan f ze dit aankunnen. - Denk p de verjaardag en sterfdag aan uders, brers en zussen van de verleden leerling. - Heb g vr de meilijke mmenten van de uders van de verledene: schlreisjes, uderavnden en dergelijke; een kaartje f een gebaar p die mmenten is vr uders heel ndersteunend. (de leerkracht regelt dit) - Hud g vr de brertjes en zusjes van het verleden kind. - Persnlijke bezittingen van de verleden leerling aan de uders verhandigen. Medeleerlingen Het is belangrijk dat een kind weet dat het zich mag uiten. Het kind weet dan: ik sta er niet alleen vr! Sms zie je de ruwreactie van kinderen pas weken f maanden later. Deze reactie kan explsief zijn. Let p de signalen: - Duimzuigen - afhankelijk gedrag

5 - kinderlijk gedrag - uderlijk gedrag - lichamelijke klachten - slapelsheid - ander spelgedrag - angst m alleen te zijn - slecht eten - angstdrmen - niet meer kunnen huilen - anders huilen - prikkelbaarheid - buikpijn - stemverandering - zich terugtrekken - Let speciaal p risicleerlingen, zals kinderen die al eerder een verlies hebben geleden. - Ok is het belangrijk m extra aandacht aan vluchtelingenkinderen te geven. Zij hebben vaak al veel verlren (traumatische ervaringen). - Jngens gaan vaak schijnbaar lacniek met het verlies m. Vaak vertnen zij dan ster gedrag: 'niks aan de hand'. - Sta af en te stil bij herinneringen, besteed aandacht aan de verjaardag en sterfdag van de verleden leerling. - Rnd aan het einde van het schljaar iets af met de kinderen van de klas van de verledene. Leerkracht - Nazrg vr de grepsleerkracht en het team. (gebedsgrep uders!) - Breng bezittingen van de verledene te zijner tijd naar de uders. J. Bij ernstige ziekte Als er aan het verlijden van een kind een ziekteprces vraf gaat, let dan p het vlgende: - Vr zieke kinderen is schl wellicht ng belangrijker dan vr geznde kinderen. Schl geeft een hpvl tekmstperspectief. Laat daarm het zieke kind zveel mgelijk deelnemen aan alle activiteiten. Z kmt het kind niet in een ngewilde uitznderingspsitie te zitten. - Bereid de klas ged vr p de uiterlijke veranderingen gedurende de ziekte. Kinderen zijn immers erg gevelig vr een berdeling van hun uiterlijk. - Laat een kind eventueel zelf f samen met de uders vertellen wat er aan de hand is - Regelmatig cntact met de uders is erg belangrijk. (Ok m te weten wat het kind zelf al weet!) - Als de ziekte ngeneeslijk is, kan het zijn dat de uders en het kind er thuis niet ver praten m elkaar te beschermen. Het kind zekt dan vaak een vertruwd persn buiten het gezin, b.v. iemand van schl. - Laat het kind merken dat het altijd kan en mag praten ver de ziekte. - De klas te vreg inlichten ver een langdurige ziekte is niet erg verstandig. De leerlingen hebben dan misschien meite m gewn te den tegen de zieke leerling en drdat de ziekte z lang duurt, verslapt de aandacht snel en is de schk des te grter. - Als de leerling niet meer p schl kan kmen, hud dan wel steeds cntact. Dit kan bijvrbeeld dr een dagbek bij te huden, pst te sturen, vide/ft's e.d. Hud de uders p de hgte van de gebeurtenissen p schl.

6 II. Het verlijden van een persneelslid Maak gebruik van de checkpunten die genemd zijn bij het verlijden van een leerling. De directie infrmeert: - De cllega's. - De klas (zie I c). - Bestuur, MR, O.R, de Inspectie en het administratiekantr. - De directie regelt vervanging. - De directie infrmeert de vervanger ver het verlijden en de emties van de grep. - De directeur verifieert de afspraken die dr de verleden cllega ng zijn gemaakt. - Zie k I (bezek aan nabestaanden). III Het verlijden van een uder, brer f zus van een leerling - De leerkracht zrgt ervr ged geïnfrmeerd te zijn en vertelt aan de klas wat er gebeurd is. - De leerkracht bezekt met (eventueel) medeleerlingen en de directie de ruwdienst/begrafenis. - De leerkracht zrgt vr een gede pvang als de betrkken leerling weer p schl terugkmt: eigen zrg en die van de medeleerlingen. - De directie draagt zrg vr de verwerking van de gegevens in de leerling administratie. - Van een nieuwe leerling; met de ude schl k de infrmatie mtrent de dd van familie verdragen.