VAN ONDERVOEDINGSINDICATOR TOT INDICATOR VOOR HET METEN VAN DE KWALITEIT VAN HET VOEDINGSBELEID IN DE Prf. dr. Dimitri Beeckman Universitair Centrum vr Verpleegkunde en Vredkunde Universiteit Gent Onderzekers: Drs. Nele Van Damme, Dr. Bianca Buijck, Dhr. Edwig Gssens, Prf. Dimitri Beeckman Een nderzek in samenwerking met Center fr Gastrlgy, met de financiële steun van Unilever Fd Slutins www.ucvvgent.be
PROBLEEMSTELLING Veding als primaire zrg = ndergewaardeerd Vral aandacht naar besitas met verminderde inname van calrieën en verbeteren van vedingsgewnten Onderveding = een reëel prbleem, k in Westerse geïndustrialiseerde landen Prevalentie = 30-55% bij uderen in ziekenhuis België = 30-40% van de ziekenhuispatiënten Orzaken = multifactrieel Oplssingen = multi- facet Weinig nderzek naar assciatie maaltijdkwaliteit en nderveding Geen set met indicatren beschikbaar 2
UITGANGSPUNT ONDERZOEK Twee succesvlle piltprjecten in wnzrgcentra in Vlaanderen en Nederland 1. Implementatie van een gastrlgische aanpak 2. Ontwikkeling van instrumenten vr meten van tevredenheid met het eten en uitveren van smaakanamnese 3. Meten van kwaliteit van het eten 3
UITGANGSPUNT ONDERZOEK 1- jarig prject N = 108 cliënten en 52 medewerkers Passende plssingen en activiteiten m de kwaliteit van eten te verbeteren werden gepland en geïnitieerd Daarbij was er aandacht vr de beheften en wensen van de cliënten De meeste cliënten waren tevreden f zeer tevreden met het eten sinds de intrductie van de gastrlgische aanpak Op de dmeinen Genieten van eten en bediening, Lekker eten bereiden en Een gede dienstverlening vrzien werd een significante verbetering aangetnd Verder werd een eerder psitieve veranderingsbereidheid van medewerkers aangetnd en een gematigde attitude rndm vedingszrg 4
DOELSTELLING Onderzeksdelstelling: Ontwikkeling en validering van een indicatrenset m de kwaliteit van maaltijden en maaltijdservice te meten Referentie: Van Damme et al. J Nutr Health Aging, 2016 5
WAT IS EEN INDICATOREN SET? Een kwaliteitsindicatr is een meetbaar aspect van de zrg dat een aanwijzing geeft ver de kwaliteit van zrg. (Øvretveit 2001) Om een rdeel te kunnen geven ver de kwaliteit van zrg is infrmatie ndig Deze infrmatie wrdt verkregen dr te METEN Een indicatr geeft betekenis aan een meting, heeft een signaalfunctie Een indicatr krijgt echter pas betekenis, als er k een nrm is bepaald Wrdt er afgeweken van de nrm, dan is er bijsturing ndig
CRITERIA VOOR KWALITEITSINDICATOREN Een indicatr met: 1. Infrmatie bevatten ver perfrmantie; 2. Wetenschappelijk nderbuwd zijn; 3. Zwel p vlak van registratie als interpretatie haalbaar zijn. Brn: OECD Health Prject, http://www.ecd.rg/health/healthsystems/33865450.pdf
METEN OP VERSCHILLENDE NIVEAUS Structuurindicatren Indicatie ver de rganisatrische vrwaarden waarbinnen zrg geleverd kan wrden Prcesindicatren Indicatie ver het verlp van prcessen in een rganisatie Uitkmstindicatren Indicatie ver de uitkmst van de zrg Aanwezigheid van een visie in de rgansiatie Aanwezigheid van vrmingsbeleid Aanwezigheid van een ged uitgeruste keuken Aanwezigheid van geschld persneel Aanwezigheid recepturen Aanwezigheid van een werkgrep Structure
METEN OP VERSCHILLENDE NIVEAUS Structuurindicatren Indicatie ver de rganisatrische vrwaarden waarbinnen zrg geleverd kan wrden Prcesindicatren Indicatie ver het verlp van prcessen in een rganisatie Uitkmstindicatren Indicatie ver de uitkmst van de zrg Tepassen van weegbeleid Rapprteren van gevallen van nderveding Aantal mensen die instaan vr ndersteuning van vedingsinname tijdens de maaltijden Structure Prcess
METEN OP VERSCHILLENDE NIVEAUS Structuurindicatren Indicatie ver de rganisatrische vrwaarden waarbinnen zrg geleverd kan wrden Prcesindicatren Indicatie ver het verlp van prcessen in een rganisatie Uitkmstindicatren Indicatie ver de uitkmst van de zrg Prevalentie bewners met nderveding Prevalentie bewners met risic p nderveding Maaltijdtevredenheid Structure Prcess Outcme
VOORBEELD VAN EEN INDICATOR Brn: Federale Raad vr de Kwaliteit van de Verpleegkundige Activiteit, 2015
INTERNE VS. EXTERNE INDICATOREN Interne kwaliteitsindicatren = spiegelinfrmatie geven inzicht in de resultaten van de zrgprcessen wrden gebruikt vr interne sturing en wrden niet naar buiten gebracht Externe kwaliteitsindicatren = benchmarking wrden gebruikt m externe verantwrding af te leggen (cntrle) zijn een middel m de resultaten van de patiëntenzrg transparant te maken
INDICATOREN VS. RICHTLIJNEN Meten van kwaliteit van zrg is mgelijk als p een valide wijze (indicatren) kan gemeten wrden f vldaan wrdt aan de kwaliteitscriteria zals beschreven in een evidencebased richtlijn Indicatren kunnen startpunt vrmen vr een ng te frmuleren richtlijn. Gegevens uit metingen kunnen een aanzet geven tt het aanpassen f actualiseren van de richtlijn.
METHODE Ontwikkeld p basis van de aanbevelingen uit de Indicatr Develpment Manual f the Dutch Institute fr Health Care Imprvement (CBO, Nederland) Werkgrep bestaande uit: Drie nderzekers (verpleegkunde), Een vedingsexpert, Een expert in de principes van gastrlgie, Een expert in uderenzrg, Een expert in indicatren ntwikkeling
METHODE Essentiële vragen vlgens OECD Health Care Quality Indicatrs Prject (HCQI): Welke cncepten f dimensies van de kwaliteit van zrg dienen gemeten wrden en he? Indicatren dienen gekzen te wrden p basis van: Belang van wat gemeten wrdt vr de gezndheid Beleidsrelevantie (inclusief ecnmische aspecten) Validiteit, betruwbaarheid, explicitness, beschikbare evidentie Haalbaarheid vr registratie
Brn: Kwaliteitsinstituut vr de Gezndheidszrg CBO METHODE 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Vaststellen van het del van de indicatrenset Samenstellen van de werkgrep Vaststellen van delen in de werkgrep Afbakening Inventarisatie Eerste lijst van ptentiële indicatren Samenvatting van ptentiële indicatren Uitwerking indicatren in factsheets Uitwerking van een leeswijzer Tetsing van de specificaties en inschatting haalbaarheid Frmuleren van de generieke specificaties Cnsultaties van alle stakehlders Aanpassen en finaliseren van de indicatren
METHODE Eerste lijst van 20 indicatren (bestaande uit 45 criteria) uit literatuurnderzek en experten cnsultatie Dubbele Delphi prcedure met multidisciplinaire experten grep (n = 11) herleidde de set tt 13 indicatren (Cntent Validity Index: 0,83 1) p vlgende niveaus: Structuur (n 6) Prces (n = 4) Resultaat (n = 3) Dmeinen: vedingskwaliteit, keuze, screening Indicatren in de verantwrdelijkheidsgebieden van keukenmedewerkers en zrgpersneel
RESULTATEN: STRUCTUURINDICATOREN
VOORBEELD
RESULTATEN: PROCES EN OUTCOME INDICATOREN
HOE BEREKENEN?
CONCLUSIES Kwaliteitsindicatren: startpunt van een dialg Kwaliteitsindicatren = mtr van verbetering, niet het del Ontwikkeling vraagt veel aandacht en zrgvuldigheid en dient rekening te huden met validiteit en betruwbaarheid Ontwikkelen, meten, evalueren en reflectie = ZORGVULDIG EN GEBALANCEERD! ZOMAAR VERGELIJKEN IS GEEN OPTIE
MET DANK AAN Center fr Gastrlgy (Leuven) Unilever Fd Slutins Alle experts die hun medewerking verleenden aan het inhudelijk valideren van de instrumenten