Een duurzame verbinding tussen leefstijlcaching en beweegactiviteiten in de wijk
INLEIDING Dit artikel is een levendige beschrijving van het leefstijlprgramma Beweegkracht Rtterdam. Levendig mdat het geen drge psmming van de kale feiten is. Het is een verhaal gewrden, pgetekend aan de hand van de wrden van de betrkken partners van dit Rtterdamse samenwerkingsverband. Ok levendig mdat samenwerking centraal staat in dit dcument. Beweegkracht is niet alleen een leefstijlprgramma, maar vral k een initiatief waarin meerdere partijen samenwerken en zich z samen inzetten vr het slagen van een gezamenlijke ambitie. Dit verhaal is bedeld m kennis en ervaringen te delen met anderen. In de eerste plaats met ROS-adviseurs, maar het zal k herkenbaarheid en wellicht nieuwe invalsheken en aanknpingspunten bieden vr gemeenten, zrgverzekeraars, huisartsen, fysitherapeuten, diëtisten en sprt- en beweegaanbieders. Krtm iedereen die als prfessinal betrkken is bij (de realisatie van) een leefstijlprgramma. Onderstaande persnen zijn allen partner van het samenwerkingsverband Beweegkracht Rtterdam en hebben hun medewerking verleend aan het tt stand kmen van dit artikel: Martine Berkhf, beleidsadviseur Sprt & Recreatie, gemeente Rtterdam Tine de Hp, senir medewerker preventie en eerstelijnszrg, prjectleider Scial Marketing, GGD Rtterdam-Rijnmnd. Peter Kamsteeg, bestuurder Stichting OSER1 en lid Raad van Bestuur Zrg p Nrd, een eerstelijns zrgcncern. Fred Schaaf, regicördinatr Rtterdam-Rijnmnd, Achmea divisie Zrg & Gezndheid. Carline Zn, senir adviseur Vrkmen van zrg en uderenzrg, Stichting Zrgimpuls Tekst: Angelique Harbers In pdracht van NISB 1 OSER is een samenwerkingsverband van verschillende stichtingen vr geïntegreerde eerstelijnszrg in de regi Rtterdam- Rijnmnd. De stichting werkt vanuit vier kepels van gezndheidscentra. Zrg p Nrd is één van die kepels.
SAMENVATTING Beweegkracht Rtterdam is een samenwerkingsverband waarin meerdere partijen samenwerken m de gezndheidszrg in de Rtterdamse wijken te verbinden met geznde (beweeg)activiteiten. De samenwerkende partijen zijn: eerstelijns zrg- en beweegaanbieders, zrgverzekeraar Achmea, gemeente Rtterdam en deelgemeenten, Stichting ROS ZrgImpuls, instellingen vr GGZ preventie Cntext en Avant sanare met hun cursusaanbd en de Hgeschl Rtterdam. Beweegkracht Rtterdam kmt vrt uit de pilt Van Klacht naar Kracht (VKnK) die van 2007-2011 heeft gedraaid. Dit leefstijlprgramma (3.134 instrmers) heeft samen met andere Gecmbineerde Leefstijl Interventies (GLI s) mdel gestaan vr de ntwikkeling van de BeweegKuur. Na het besluit van VWS m de leefstijladviseur niet p te nemen in het basispakket van de zrgverzekering, hebben de samenwerkende partijen van VKnK afgesprken zich samen in te spannen m de pgebuwde structuren en samenwerkingsverbanden te brgen. Beweegkracht Rtterdam is dus eigenlijk een drstart van een al eerder gestarte samenwerking, maar dan in een ander jasje. Beweegkracht Rtterdam wil een beweging faciliteren waarmee leefstijladvies nderdeel wrdt van het dagelijks werk van eerstelijns hulpverleners. Centraal staat een digitaal platfrm (www.beweegkrachtrtterdam.nl) waar mensen met een beweegvraag en aanbd elkaar p een laagdrempelige manier kunnen vinden. Partijen hebben in een zgeheten afsprakenset afspraken gemaakt vr de kmende twee jaar (2012-2014). In 2013 is een evaluatiemment.
1. STARTPUNT SAMENWERKING (2005-2007) Gemeente rganiseert ntmeting tussen verschillende partijen met gelijke ambities Tine de Hp was tt 1 januari 2012 prgrammaleider Van Klacht naar Kracht namens de GGD Rtterdam-Rijnmnd. Nu is ze lid van de Stuurgrep Beweegkracht Rtterdam. Tine blikt terug: We zijn als gemeente begnnen m verschillende partijen te benaderen met de vraag welke ambities ze hebben als het gaat m het vrkmen van aandeningen als diabetes en depressies, aandeningen die heel veel vrkmen in de stad en waarvan k iedereen p zijn klmpen aanvelt dat we er iets mee meten. We hebben dat meteen breed aangepakt en mensen vanuit de zrg, het welzijnswerk en allerlei rganisaties die in de buurt actief zijn bij elkaar gehaald. Al snel bleek dat mensen een zelfde srt ambitie hadden. Alleen wisten ze het ng niet van elkaar. Ze vervlgt lachend: Dus het was eigenlijk heel makkelijk vr ns. We knden er heel makkelijk 1+1=3 van maken. Samenwerkingspartners verbinden zich aan afspraken p papier Tine vervlgt: We hebben ns p dat mment gerealiseerd dat we met name handig mesten gaan kppelen. We hebben eerst de partijen die een rl zuden kunnen spelen in de rganisatie en/f de financiering van de pilt gevraagd f ze een samenwerkingsverklaring wilden tekenen. Daar is vervlgens een zgeheten afsprakenset uit vrtgekmen waar niet alleen activiteiten en verantwrdelijkheden in werden vastgelegd, maar k investeringen. Dit heeft heel erg gehlpen in het vrtraject (van ngeveer twee jaar, red.). Iedereen kn elkaar aan de gemaakte afspraken huden. (Bekijk de afsprakenset hier: http://www.afsprakensetvknk.pdf) 2. VAN KLACHT NAAR KRACHT (2007-2011) Het leefstijlprgramma Van Klacht naar Kracht heeft samen met een aantal andere prgramma s uit grte steden mdel gestaan vr de ntwikkeling van de BeweegKuur. Hiernder Van Klacht naar Kracht in een ntendp. Kijk k eens p http://www.factsheet vanklachtnaarkracht.pdf Delgrep waren mensen met een hg risic p het ntwikkelen van een depressie f diabetes; mensen met aspecifieke pijnklachten, met een milde depressie f met (pre)diabetes. Deelnemers kregen persnlijke begeleiding van een leefstijladviseur (bewegings- en/f vedingsadvies). Het prgramma was een traject p maat, duurde maximaal een jaar en bestnd uit drie fasen: bewegen in grepsverband bij de fysitherapeut (3 maanden), begeleid bewegen in een cursus (3 maanden) en zelfstandig bewegen (6 maanden). Zrgverzekeraar Achmea, de gemeente Rtterdam en Zrgimpuls financierden de inzet van de leefstijladviseur en de fysitherapeut in de eerste 3 maanden, de grepscursus werd gedeeltelijk dr de deelnemer en gedeeltelijk dr de gemeente (WMO) en rijk (ZnMW) betaald en het
bewegen in de laatste 6 maanden deels dr de deelnemer en deels dr de gemeente Rtterdam (en deelgemeenten). De resultaten van alle deelnemers zijn gemnitrd en van ruim duizend deelnemers zijn de resultaten geanalyseerd. Deze waren p alle gemeten nderdelen psitief: lichamelijke maten, ervaren gezndheid, psychische klachten en pijnklachten. De uitgebreide resultaten zijn te vinden p http://www.eindrapprtagevanklachtnaarkracht.pdf. Vanaf 1 januari 2012 strmen er geen nieuwe deelnemers meer in bij Van Klacht naar Kracht. Deelnemers die in 2011 zijn gestart maken het prgramma af. 3. OMBUIGINGSTRAJECT (2011-2012) Tine: Ten duidelijk werd dat de minister ging besluiten m de leefstijladviseur niet in de basisverzekering p te nemen, heeft de Stuurgrep VKnK gezegd dat ze verder wilde gaan. We hebben een Kpgrep gefrmeerd die heeft nagedacht f de taken van de leefstijladviseur niet p een andere manier ndergebracht kunnen wrden. We wisten ten al dat Van Klacht naar Kracht anders zu wrden. Stel dat het besluit psitief was geweest en er wel vr iedere Rtterdammer leefstijladvies mgelijk was geweest (mdat dat in het basispakket zat, red.) dan hadden we het k p een andere manier meten rganiseren. Het zu anders veel te intensief zijn geweest. Fred Schaaf, regicördinatr van zrgverzekeraar Achmea: We hebben vier jaar de vlledige fysitherapeutische behandeling in grepssessies gefinancierd. We hebben de vergeding ruimhartig geïnterpreteerd. Achmea vindt de bereikte delgrep wel klein: je bereikt een kleine grep mensen, het zijn kleine grepjes (3-5) en de begeleiding is dan relatief duur. Ok is er veel uitval van persnen geweest. In samenwerking met Sciale Zaken en Werkgelegenheid (SZaWe) zijn er daarnaast ngeveer 600 mensen ingestrmd die al lang in een uitkeringssituatie zitten. Met name vr deze grep is het heel ingewikkeld m patrnen te drbreken en succes te beken. 4. BEWEEGKRACHT ROTTERDAM (start in 2012) Prjectleiderschap van gemeente (GGD) naar ROS ZrgImpuls Tine: De GGD heeft het trekkerschap verdragen aan nze ROS ZrgImpuls. Dat vinden wij vanuit de gemeente een heel mi resultaat. Daarmee maak je namelijk duidelijk dat de partijen met wie je samenwerkt k de verantwrdelijkheid willen nemen vr die samenwerking. Carline Zn, senir adviseur Vrkmen van zrg en Ouderenzrg bij ZrgImpuls heeft de rl van prjectleider van de GGD vergenmen. Het is een lgische stap mdat wij in samenwerking met de GGD jaren ervaring hebben pgedaan met prgramma s als Van Klacht naar Kracht en Beweegkuur. Daarnaast hebben we directe cntacten met eerstelijns zrgverleners en hebben we een verbindende rl tussen zrgverleners nderling en partijen als de gemeente.
Van prductafspraken naar prcesafspraken Tine vertelt ver de verschillen tussen Beweegkracht Rtterdam en Van Klacht naar Kracht. Bij Van Klacht naar Kracht hadden we een prduct. Er was een traject met deelnemers en daar maakten we prduct-afspraken ver. Dat hebben we nu lsgelaten. We hebben nu veel meer prcesafspraken en faciliterende afspraken m de samenwerking tussen zrg- en beweegaanbieders te ndersteunen en leefstijlcaching te faciliteren. Dat is het grte verschil. We gaan k niet meer per deelnemer mnitren. Dat hebben we lsgelaten. We zetten in p eigen kracht, p laagdrempeligheid. We rganiseren een beweging die k aan de slag blijft als er geen subsidie is f middelen zijn. Daarmee br je nieuwe energie aan. Anderzijds denk ik tch dat het heel mi was geweest als de leefstijladviseur in de basisverzekering had gezeten mdat je dan een ankerpunt hebt waarmee je die verbinding ged kunt regelen. De nieuwe afspraken (zie http://www.zrgvrbewegen2012.pdf) zijn ndergebracht in vier taakvelden. Deze taakvelden zijn in feite de verschillende nderdelen die samen Beweegkracht vrmen. A. Digitaal platfrm (www.beweegkrachtrtterdam.nl) B. Leefstijlcaching C. Opleiding (Mtivatinal Interviewing) D. Beweegaanbd De rl van iedere samenwerkingspartij is vr elk van deze vier taakvelden cncreet vertaald naar activiteiten en verantwrdelijkheden. Carline: Het is belangrijk dat nu elke partner vanuit zijn/haar eigen functie de gemaakte afspraken uit de afsprakenset ppakt. Vanuit ieders deskundigheid wrdt verwacht input te leveren en verantwrdelijkheid te nemen m te werken aan een gezamenlijk plan van aanpak. Dit is niet altijd eenvudig in de waan van de dag.
A. Digitaal Platfrm Levendige marktplaats vr beweegactiviteiten Een website speelt de hfdrl in Beweegkracht Rtterdam: www.beweegkrachtrtterdam.nl. Het is een srt marktplaats waar vraag en aanbd bij elkaar kmen. Tijdens een feestelijke bijeenkmst p 23 mei 2012 is de nieuwe afsprakenset frmeel bekrachtigd en de website gelanceerd. Vanaf dat mment kunnen beweegaanbieders en Beweegmaatjes 2 zich p de site te presenteren. De kracht van eenvud Rutger Slb van de Zrgntwikkelaar is het brein achter het digitaal platfrm: De website met simpel en uitndigend zijn, zdat mensen geen drempel ervaren. Iedereen met het kunnen snappen. Ik heb de wrden fcus n the smallest behavir in het achterhfd gehuden. Dit zijn wrden van een Amerikaanse hgleraar waarmee hij wil zeggen dat je zaken cncreet en simpel meten maken m de grtste kans p succes vr gedragsverandering bij mensen te realiseren. (Brn: Nieuwsbrief Beweegkracht Rtterdam) Handig kppelen Tine: Het is superbelangrijk dat beweegaanbieders de weg weten te vinden naar de website. Dat is nze eerste fcus. Het is niet de bedeling een sciale kaart van het aanbd te maken waarbij we de ambitie hebben dat we vlledig zijn. Het is je eigen verantwrdelijkheid m je aanmelding te den en je infrmatie up-t-date te huden mdat wij denken dat het mtrtje dat vr VKnK werkte k hier kan werken. Namelijk dat je als beweegaanbieder de deur pen zet vr mensen die uit de zrg kmen met de missie dat ze aan het bewegen meten. En dat je die mensen heel makkelijk p deze manier kan binnen leiden. Z werken we eigenlijk ng steeds met hetzelfde principe van handig kppelen. Want achter de website zit natuurlijk persnlijk cntact. En daar blijven we k in investeren. Etalage vr beweegaanbieders Carline: De fcus ligt nu p het in de markt zetten van de website www.beweegkrachtrtterdam.nl. De digitale marktplaats met gevuld wrden met beweegaanbd en Beweegmaatjes. We richten ns daarbij in eerste instantie p aanbieders die al bij ns bekend zijn (mdat ze vr Van Klacht naar Kracht beweegactiviteiten hebben aangebden, red). We streven er naar dat alle beweegaanbd in Rtterdam p de site kmt. Beweegaanbieders krijgen een etalage m hun prduct aan te bieden, het levert ze klanten p. Bij de lancering van het digitaal platfrm stnden 70 beweegaanbieders p de site. Ik denk dat het een succes wrdt. 2 Beweegmaatjes zijn mensen die met iemand anders willen bewegen en die het k leuk vinden m anderen p sleeptuw te nemen, ze te mtiveren en stimuleren. Avant sanare is de rganisatie die beweegmaatjes in spé pleidt en vruitlpend p het digitale platfrm de matching heeft gedaan met mensen die willen bewegen.
Wennen vr zrgverleners Carline gaat verder: Zrgverleners meten in hun werkzaamheden gaan inbedden dat ze niet alleen een beweegadvies geven, maar k direct met mensen naar de website gaan en beweegaanbd in de buurt pzeken. Ik denk dat daar ng een hele stap gemaakt met wrden. Als we kunnen laten zien dat het zrgverleners tijd p levert als ze mensen naar de website te leiden, dan creëren we een win-win-situatie. Het gaat echt m de verbinding tussen zrg en leefstijl. Je hangt leefstijl niet p aan de zrg, maar zrgt wel vr de gezndheid van mensen. B. Leefstijlcaching Leefstijladvies integreren in dagelijks werk hulpverleners Tine: We willen bevrderen dat hulpverleners leefstijlcaching in hun dagelijkse werk integreren. Smmigen den dit al, anderen ng veel minder. Ze krijgen hier geen vergeding vr. Het is een srt beweging, een mindsetverandering die zal plaatsvinden. Wij als GGD kunnen daarbij helpen dr bijvrbeeld het verwijzen naar laagdrempelig beweegaanbd gemakkelijk te maken, persnlijke cntact mgelijk te maken en het aangaan van de discussie ver leefstijladvies in een gezndheidscentrum te stimuleren. Op die manier zetten we een prces in waarmee we vr elkaar kunnen krijgen dat de vrkant van de zrg wrdt versterkt. Het gaat m het integreren van leefstijlcaching in het dagelijks werk van zrgverleners. We rganiseren een beweging, die k aan de slag blijft als er geen middelen zijn f subsidie is. Carline: We meten ged in beeld krijgen wat een zrgverlener beweegt en wat hem f haar belemmert m leefstijlcaching te geven. Dat het nderdeel van je basiszrg met zijn, wrdt ng niet dr iedereen z beleefd. Zrgverleners nemen als belemmerende factren de tijdsinvestering en dat het weinig plevert. Andere uitspraken van bijvrbeeld fysitherapeuten zijn veelzeggend: Als we dat gaan den hebben we straks geen patiënten meer. Of vallen nze eigen speciale prgramma s vr een bepaalde delgrep in duigen. Mtiveren, infrmeren en vertuigen Peter Kamsteeg, bestuurder van een aantal zrgcentra: We hebben Van Klacht naar Kracht geïnitieerd en gestimuleerd in de gezndheidscentra. We hebben veral leefstijladviseurs aangesteld. Met name fysitherapeuten, mdat bewegen z n belangrijk nderdeel van leefstijl is. Ok hebben we een enkele maatschappelijk werker en een diëtist aangesteld. In het begin was het nwennig: nbekend maakt nbemind. Dit geldt zeker vr huisartsen. Veel mtiveren, vertuigen en infrmeren is dan belangrijk. Je heft niet met een wetenschappelijk rapprt te kmen, maar je kunt beter cncrete vrbeelden laten zien. Elke huisarts kent in zijn/haar eigen praktijk wel mensen waarvr leefstijladvies ged zu zijn. Om dat te laten beklijven heb je tch al gauw 1,5 tt 2 jaar ndig.
Pilt Leefstijlcach van Achmea Achmea heeft de hartcach 3 mgebuwd naar de leefstijlcach. De hartcach is een bewezen effectief telefnisch cachprgramma vr mensen met prediabetes. Achmea heeft binnen Beweegkracht Rtterdam een pilt gestart met in eerste instantie acht gezndheidscentra en minimaal 200 deelnemers. Een deel van de patiënten wrdt begeleid via de telefn na een persnlijke intake. Een andere grep (even grt) wrdt vlledig vis-à-vis begeleid in de spreekkamer. Het betaaltarief van de praktijkndersteuner van de huisarts (POH) is verruimd, zdat deze echt tijd kan maken vr leefstijlcaching. Fred van zrgverzekeraar Achmea: Ik denk dat de leefstijlcach een interessante mve is. Er zijn gezndheidscentra waar het heel ged gaat. De resultaten lijken veelbelvend. Als het succesvl is gaan we het uitrllen ver het hele land. Signalering met plaatsvinden bij de huisarts en de POH. Verder is de financiering makkelijk en hef je er heel weinig vr te den m het handen en veten te geven. Het heeft geen eigen risic en de structuur ligt er al. Het enige manc dat we nu prberen te ndervangen is dat bij leefstijl k bewegen hrt. Dat was bij Van Klacht naar Kracht beter gebrgd. Nu willen we lkale beweegactiviteiten inschakelen en dat begint meizaam, maar langzaam p gang te kmen. Daar ligt een rl van de gemeente. C. Opleiding Mtivatinal Interviewing Mtivatinal Interviewing is een methde m mensen aan te zetten tt verandering dr te praten ver verandering. Het is een p interactie gerichte gespreksmethde waarvan is gebleken dat het vruchten afwerpt. Cnstructieve gedragsverandering kmt p gang wanneer iemand zich weet te verbinden met iets van intrinsieke aarde, iets wat vr hem kstbaar is. Het vereist gespreksvaardigheden m de mtivatie van mensen m te gaan bewegen helder te krijgen en die mtivatie k daadwerkelijk te gebruiken. Mtivatinal Interviewing is pgenmen in het pakket deskundigheidsbevrdering vr eerstelijns zrgverleners. De Hgeschl Rtterdam besteedt aandacht aan Mtivatinal Interviewing in de pleiding van zrgverleners. 3 Hartcaching is een telefnisch cachingsprgramma van Achmea vr mensen met slecht functinerende kransslagaders. Het is in Australië ntwikkeld en effectief bewezen. Belangrijkste delstelling is dat patiënten na een hartrevalidatie bewuster mgaan met hun ziekte waardr het risic p een herpname vermindert en de cnditie van de patiënt verder verbetert.
D. Beweegaanbd Sprt als middel m de gezndheid te verbeteren De Sprtnta Rtterdam 2016 verwrdt de ambitie van de gemeente Rtterdam: in 2016 beweegt en sprt maar liefst 70% van de Rtterdammers. Belangrijke pijler van het gemeentelijk beleid is de pgave m sprt als middel in te zetten m de gezndheid van Rtterdammers te verbeteren en z sciaalecnmische gezndheidsverschillen te verminderen. Sprtplusverenigingen Eén van de maatregelen uit het sprtbeleid is dat dertig Rtterdamse sprtclubs actief helpen m de gezndheid (en andere maatschappelijke pgaven zals werkgelegenheid en veiligheid) van mensen te verbeteren4. Deze zgeheten Sprtplusverenigingen ntwikkelen zich met ndersteuning van de gemeente tt een maatschappelijke betrkken sprtvereniging http://www.versprtplusverenigingen.nl. Deze ndersteuning is maatwerk. Streven van de gemeente is dat deze verenigingen in 2014 maatschappelijk beleid hebben gefrmuleerd en de uitvering daarvan in hun rganisatie hebben ingebed. Uitgangspunt is dat de vereniging niks met, veel mag. Er is echter geen sprake van vrijheidblijheid: als een vereniging deelneemt en ndersteuning ntvangt, wrden zakelijke afspraken gemaakt ver de tegenprestatie. (Brn: Prgrammaplan Sprtplusverenigingen, Rtterdam Sprtsupprt) Vitale verenigingen Sprtverenigingen die in aanmerking kmen vr ndersteuning m zich te ntwikkelen tt sprtplusvereniging zijn zgeheten vitale verenigingen. Een jaarlijks vitaliteitsnderzek (zie http://vitaleverenigingen2010.pdf) meet de vitaliteit van Rtterdamse sprtverenigingen. De verenigingen vullen hierte een vragenlijst in ver zaken als bestuur van de club, financiën, ledenaantal en accmmdatie. Nieuwe rl vr sprtverenigingen Martine Berkhf, beleidsadviseur Sprt & Recreatie van de gemeente Rtterdam vertelt enthusiast: Het is erg nieuw vr veel verenigingen m nieuwe delgrepen te zeken en nieuwe manieren van bewegen en sprten te ntwikkelen. En er kmt best wel veel bij kijken. Daarm hebben we prjectleiders aangesteld bij de verenigingen m ze daarbij te helpen. Die bekijken met welke instanties clubs kunnen samenwerken. We zijn nu k bezig m te bekijken wat Buurtsprtcaches kunnen betekenen vr wijken waarin sprtplusverenigingen zich bevinden. 4 30 clubs helpen Rtterdam vruit
Je merkt dat veel clubs in Rtterdam best wel willen. Sprtclubs merken dat als ze p de traditinele manier drgaan met hun activiteitenaanbd, ze niet kunnen greien in ledental. Mensen die beginnen met bewegen heven niet meteen lid te wrden, maar kunnen bijvrbeeld meeden met een instuif. Een lidmaatschap kan dan een eventueel vlgende stap zijn. 5. BUSINESSMODEL Beheerksten website Tine de Hp: We hebben een handzame website en we denken dat er best partijen bereid zijn m die in een srt spnsrcnstructie in de lucht te huden mdat ze er k gewn vrdeel van hebben. Ik denk dan aan bijvrbeeld gemeentelijke partijen, zrgverzekeraars, reїntegratiebedrijven, en k aan werkgevers vr wie het van belang is dat hun werkgevers geznd blijven. De website is een hele lichte cnstructie en ik denk dat het mgelijk zijn m de beheerksten daarvan te betalen. Interesse wekken cmmerciële partijen Peter Kamsteeg: De grte uitdaging is nu de beweging Van Klacht naar Kracht vast te huden. Alle ingrediënten vr succes zijn er. We meten een srt businesscase zien te ntwikkelen waarmee je gewn geld kunt verdienen. Zdat we het k vr cmmerciële partijen, zals fysitherapiepraktijken, interessant geneg maken m aanbd te ntwikkelen. Ik hp dat het digitale platfrm daar een belangrijke rl in gaat spelen. Carline: We gaan k in gesprek met het bedrijfsleven. Bedrijven hebben er belang bij dat hun medewerkers een geznde leefstijl hebben. De bedrijfsverpleegkundige kan bijvrbeeld leefstijlcach wrden. Zulke ntwikkelingen zijn spannend en nieuw. 6. VERSCHILLENDE AMBITIES EN MOTIVATIES VOOR DEELNAME Gemeente Rtterdam Integrale wijkgerichte aanpak in verbeteren gezndheid Beweegkracht Rtterdam is nderdeel van het cllegeprgramma Samenwerken aan een Gede Gezndheid (SWGG)5 van de gemeente Rtterdam. Tine: Dit prgramma zet alles p alles m in zes wijken de ervaren gezndheid mhg te krijgen. Bewegen is één van de pijlers waar dat prgramma p rust. Deze integrale aanpak sluit aan bij de rganisatrische ntwikkelingen binnen de gemeente Rtterdam. Tine vertelt: Er kmt één cluster Maatschappelijke Ontwikkeling waar een deel van de 5 Het prgramma heeft een wijk- en actiegerichte aanpak gericht p het verbeteren van de ervaren gezndheid van mensen en de manier waarp zij daar zelf actie in kunnen ndernemen. Del is een verbeterde ervaren gezndheid van 10% bij Rtterdammers met een slecht tt matig ervaren gezndheid in minimaal 2 van de 6 achterstandswijken waar het zich p richt.
dienst Sciale Zaken & Werkgelegenheid (SZAWe), een deel van de dienst Sprt &Recreatie, de dienst JOS en de GGD in samengaan. Daar zijn we nu heel druk mee bezig. We weten elkaar steeds beter te vinden en dat we hebben k al in nze beleidsntities verwrd. Zeker nu met de nieuwe afspraken in Beweegkracht Rtterdam kun je gewn één p één terug zien dat we als gemeentelijke diensten dezelfde ambities hebben. Scial marketing 6 Martine: De GGD en Sprt en Recreatie zijn k bezig met het implementeren van scial marketing in prjecten. Bij veel mensen uit lage SES-wijken 7 stapelen de prblemen zich vaak p. He kun je iemand dan tch tt een geznde leefstijl mtiveren? Wat drijft mensen nu echt? He kun je bijvrbeeld Markkaanse meders stimuleren dat zij hun kind water laten drinken? Wat betekent gezndheid vr een Markkaanse meder? Dan blijkt dat ze daar heel anders tegen aan kijken dan wij den. Dat betekent dat je z n waterflesje heel anders met prmten. Een kind dat dik is ziet er in hun gen welvarend uit. We meten niet denken dat wij het wiel hebben uitgevnden m iedereen te stimuleren tt bewegen en een geznde leefstijl. Verzin het vral niet vanachter een bureaustel. Dat zullen we tch vral samen meten den, met de mensen samen en nze partners. Stichting Zrgimpuls Visie p preventie en leefstijlcaching Carline Zn: Om leefstijlcaching echt in te bedden in de eerstelijnszrg, meten we starten met het ntwikkelen van een visie waar beleid p ntwikkeld kan wrden. Want natuurlijk is er wel een landelijke visie p preventie, maar die is niet echt drvertaald naar reginale aanpakken. Bvendien zijn smmige partijen reginaal niet gehrd en hebben zij er zich niet verbnden en gaan hun eigen weg. Je kunt visientwikkeling k niet beginnen bij individuele zrgverleners. Als jij als POH de visie hebt dat leefstijlcaching heel belangrijk is, maar je werkt vr een huisarts die dat niet ndersteunt, dan zal er niets van terecht kmen. We hpen als Beweegkracht met elkaar stadsbreed een eenduidige visie neer te leggen. In bijeenkmsten willen we met betrkken partijen in gesprek gaan: he kijken we naar de eigen verantwrdelijkheid van mensen vr leefstijl, he zit het met de eigen verantwrdelijkheid van mensen die in de lage SES-wijken 8 wnen, en van mensen uit andere culturen waar alles draait m 6 Scial marketing is de tepassing van cmmerciële marketing cncepten en technieken m psitieve maatschappelijke f sciale veranderingen te bewerkstelligen. Sinds 2005 wrdt k de term transfrmatinele marketing gebruikt vr activiteiten gericht p het veranderen van gewnten, denk aan campagnes gericht p stppen met rken f vrkmen van vergewicht, brn: Wikipedia 7 Sciaal Ecnmische Status 8 Sciaalecnmische status
eten en gezelligheid? Als we als partners binnen de afsprakenset helder kunnen zeggen waar we vr staan, dan is dat al een eerste stap. Zrgaanbieders Leefstijladvies past binnen ideeën ver geïntegreerde zrgverlening Peter Kamsteeg, bestuurder van een aantal gezndheidscentra vertelt: Wij zijn vanaf het begin betrkken bij Van Klacht naar Kracht. Vanuit nze ideeën ver geïntegreerde eerstelijnszrg vinden we het belangrijk te helpen m ntwikkelingen als Van Klacht naar Kracht (VKnK) vrm te geven. Het past k ged bij de huidige ntwikkelingen in de zrgverlening m leefstijladvisering daar een plaats in te geven. Fysitherapeuten zien bijvrbeeld een hele verandering in hun functie. Z zijn we m tafel gaan zitten met de GGD en met Zrgimpuls m te kijken welke rl we zuden kunnen hebben. Niet alleen vr de gezndheidscentra van Zrg p Nrd verigens. We werken samen in de Stichting OSER wat een platfrm geeft m juist dit srt ntwikkelingen mede mgelijk te maken. Mmentum vasthuden en drzetten naar de tekmst Peter vervlgt: Ddznde dat VWS de stekker eruit trk. Niet alleen vanwege de enthusiaste patiënten en de gede resultaten, maar vral k vanwege het netwerk/de infrastructuur die was ingericht. Dat zu je met één pennenstreek verbrd zetten. Vandaar k nze betrkkenheid bij een eventuele drstart naar Beweegkracht. Het mmentum vasthuden en drzetten naar de tekmst is erg waardevl. De samenwerking tussen huisartsen en fysitherapeuten is er. Het is jammer als mensen het gevel krijgen dat het iets tijdelijks is. Leefstijladvies met dagelijkse praktijk wrden. Het met tussen de ren kmen van zwel zrgverleners als burgers. Het gaat er nu m het rganisatrische gedeelte ged geregeld te krijgen. Ik hp dat het digitaal platfrm daar een belangrijke bijdrage aan gaat leveren. Achmea Vregtijdige signalering Fred geeft aan dat de zrgverzekeringswet primair gebaseerd is p genezen (cure). Er is niets in de wet pgenmen ver preventie. Preventie is grtendeels een gemeentelijke taak. Premie wrdt geïnd vr betaling van de zrgksten. We hebben maar een beperkte heveelheid geld dat we mgen inzetten vr preventie. De gemeente kijkt naar ns als verzekeraar, maar ik kan niet vaak geneg herhalen dat preventie een taak is die we samen meten ppakken en uitveren. Ons budget is beperkt. Je met het spel dus wel samen spelen. We prberen aan alle kanten de vregtijdige signalering in te buwen in nze verzekerdenppulatie. Z zijn we nu k bezig met een prject vr mensen bven de 40 jaar die bij de aptheek kmen en medicatie krijgen vr crnaire hartziekten (CHZ), astma f diabetes. Deze mensen ndigen we uit
m een testje te den m z in kaart te brengen f ze risic lpen p andere chrnische ziektes. De huisarts krijgt dit teruggekppeld. Die mensen kunnen uiteindelijk k weer instrmen in het leefstijlprject. STRUCTURELE FINANCIERING RANDVOORWAARDE VOOR SUCCES Structurele financiering Peter Kamsteeg: Binnen VKnK kregen we de uren van de leefstijladviseur verged. In de eerste peride was dit een cfinanciering dr ZrgImpuls via Achmea en de gemeente en later dr de gemeente Rtterdam. Het is lastig m uit de bestaande bekstiging iemand 8 uur per week hiervr vrij te maken. Er met dus structurele financiering kmen. Dat kan in de vrm van een keten-dbc9 f een apart tarief. Anders blijft het een beetje bij gede wil. Dat zie je vaker bij dit srt prjecten. Dat er een leuk idee is waar mensen mee aan de slag gaan en er dan halverwege achter kmen dat er geen structurele financiering is. De grte uitdaging is nu de beweging ntstaan bij Van Klacht naar Kracht vast te huden. Kunnen we het vr cmmerciële partijen interessant geneg maken m aanbd te ntwikkelen? Wij maken een ksten-baten-afweging en natuurlijk kun je wel een maatschappelijke investering den, maar bttm-line is dat je schrsteen wel met rken. Die afweging geldt verigens k vr vrijgevestigde fysitherapeuten en huisartsen. Als patiënten leefstijladvies niet verged krijgen, kunnen huisartsen verwijzen wat ze willen, maar dan werkt het niet. Dat zie je nu k in de GGZ waar mensen zelf een eigen bijdrage meten gaan betalen vr psychische hulp. Als mensen die niet kunnen f willen betalen gaan ze niet. Daarmee wil ik niet zeggen dat het dan maar allemaal verged met wrden. Vr niks gaat de zn p en dat laatste zal k echt niet meer gebeuren. In heverre zijn mensen zelf verantwrdelijk vr hun eigen leefstijl? Ik ben er niet gerust p he de vragen in deze maatschappelijke discussie beantwrd gaan wrden. WANNEER SUCCESVOL? Carline: We zijn ng met elkaar aan het frmuleren wanneer Beweegkracht succesvl is. Ik vind het zelf succesvl als in elke wijk in Rtterdam het beweegaanbd inzichtelijk is en mensen zich kunnen inschrijven vr een beweegactiviteit. Streven is in 2013 in elke wijk in Rtterdam vldende beweegaanbd vr de juiste delgrep beschikbaar te hebben dat k p de website vermeld staat. Tine vegt hieraan te dat beweeg- en zrgaanbieders dichter bij elkaar meten kmen. Beweegkracht Rtterdam is succesvl als leefstijl als integraal nderdeel in de zrg is pgenmen. 9 DBC staat vr Diagnse Behandeling Cmbinaties. DBC s vrmen de basis van het financieringssysteem en bevatten het hele zrgtraject bij een bepaalde aandening, vanaf de diagnsestelling t/m de laatste behandeling. Zrgverzekeraars betalen één prijs vr de ttale zrg die aan de patiënt wrdt verleend. De invulling hangt af van de samenwerking in een bepaalde regi.