De ODIS-databank in 2012 Jaarverslag

Transcriptie

1 1/16 Inhud 1. Inleiding Inhud en gegevensinver Vlume Aanvulling en actualisering Inverdersgrepen Inverlijnen en prjecten Inverdersdag Publiekscatalg Vlume Raadpleging ODIS als authrity-databank Onderzeksutput Ontwikkeling ODIS Herculesprject: ODIS Cördinatie Inleiding Dit werkingsverslag van de ODIS-databank in het vrbije kalenderjaar geeft telichting bij de belangrijkste resultaten van het apparaat en bij de evluties inzake inver en raadpleging. Het zal de lezer niet verbazen dat de werking van ODIS in 2012 in belangrijke mate was afgestemd p de nieuwe technische mgeving die dankzij de impulsfinanciering van de Herculesstichting wrdt pgebuwd wrdt beslist een cruciaal jaar vr de databank en het samenwerkingsverband. Met de nieuwe, meertalige en multicntextuele interfaces kan het apparaat een belangrijke drstart nemen en resluut een internatinaal pad inslaan. Maar in het vrbije jaar knden k in de huidige mgeving belangrijke resultaten wrden gerealiseerd. Hewel geen nieuwe partners zijn tegetreden tt de ODIS-inverdersgrep, werd het apparaat wel ingezet vr een greiend aantal erfged- en nderzeksprjecten. Hun delstellingen en thematische insteek zijn erg verschillend, wat pnieuw de brede functinaliteiten van het apparaat bevestigt. De inhud van de databank en van haar publiekscatalg namen duidelijk te. Ok de kwaliteit en de cnsistentie van de reeksen werden verder versterkt. Tch springen vral de greiende publieksbekendheid en het gebruik van het apparaat in het g. Het aantal cnsultaties en bezekers is t..v meer dan verdrievudigd, het aantal paginaweergaves bijna verdubbeld.

2 2/16 ODIS-kerncijfers Jaar Ttaal OPAC Nieuwe Unieke Paginaweergaves Bezeken vlume vlume recrds bezekers Deze ntwikkelingen bevestigen het vertruwen van de partners en medewerkers in de kracht en de meervudige gebruiksmgelijkheden van de databank. Het wrdt beslist een uitdaging m die dynamiek dr een naadlze vergang naar de nieuwe mgeving verder te versterken en te verbreden. 2. Inhud en gegevensinver 2.1 Vlume Op 1 januari 2013 bevatte ODIS recrds, met name rganisatiesteekkaarten, bigrafische recrds, beschrijvingen van publicaties en van archiefbestand(del)en. In de vlgende tabel wrdt de evlutie van het vlume van ODIS en van de vier hfdrubrieken weergegeven. Vlume ODIS Organisaties Persnen Publicaties Archieven Ttaal 1/01/ /07/ /01/ /07/ /01/ /07/ /01/ /07/ /01/ /07/ /01/ /07/ /01/ /07/ /01/ /07/ /01/ /07/ /01/

3 3/16 Omgezet in een grafiek ziet die ntwikkeling er als vlgt uit: Er werden in recrds tegevegd in de databank. In vergelijking met vrige jaren lag de vlumegrei in 2012 dus iets lager. Indien men echter in rekening brengt dat in diverse grte pakketten recrds werden ingeladen en de inver in 2012 meer stuksgewijs verliep, is de tename van het vlume tch belangrijk te nemen. De partners den aan gegevensinver in het kader van hun reguliere werking en d.m.v. van prjecten. Met middelen van de vzw werden in ,5 mensmaanden jbstudent ingezet vr de systematische inver en cntrle van gegevens. Later kmen we ng uitgebreid terug p de belangrijkste inverlijnen. Nieuwe recrds in ODIS, Organisaties Persnen Publicaties Archieven Ttaal Aanvulling en actualisering steekkaarten (d.i. 13,5% van het vlume) werden aangevuld f p één f andere wijze aangepast. Ok dit aantal geüpdatete recrds in 2012 is lager dan in Tch blijft het cijfer indrukwekkend en illustreert het eens te meer de drukke werkzaamheden in het apparaat.

4 4/16 Geüpdatete recrds in ODIS, Organisaties Persnen Publicaties Archieven Ttaal Het aantal zekperaties in de inverinterface vrmt een bijkmende indicatie van die drukte. Immers, vraleer recrds wrden aangepast f tegevegd, wrden ze pgezcht en/f cntrleert men de databank m dubbelen te vermijden. In 2012 bedreg dat aantal query s , iets minder dan in 2011, maar ng steeds beduidend meer dan in Inverquery's in ODIS, Jaar Query's Dr het aantal zekpdrachten in de inverinterface uit te zetten ver het hele jaar, wrdt het duidelijk dat de werkzaamheden in ODIS vrij cnstant verliepen, met wel lichte uitschieters in maart, juli en september. In 2011 nteerden we pertinentere pieken in augustus en nvember, wat verband hield met het valideren van externe gegevensreeksen die ten werden ingeladen.

5 5/ Inverdersgrepen Begin 2013 telde ODIS 132 individuele inverders, verdeeld ver vlgende inverdersgrepen: Inverdersgrepen Inverders 1/2010 1/2011 1/2012 1/2013 ODIS ADVN ADVN-NISE ADVN-Heldenhulde CRKC CVAa-VAi CVAa COPL AMVB Liberaal Archief Amsab-ISG KADOC-Persnen KADOC-Organisaties KADOC-Publicaties KADOC-Archieven Evadc Universiteitsarchief KU Leuven Ttaal Deze weergave van de inverdersgrepen is vanzelfsprekend een mmentpname. Inverdersgrepbeheerders kunnen aanhudend identiteiten tekennen, wijzigen en verwijderen. De terugval van het aantal inverders hangt samen met de prep aan de beheerders m de user-id's van niet langer actieve inverders uit het systeem te verwijderen. Vral in de KADOCinverdersgrepen werd frs ingegrepen. In 2012 werd in ODIS gegevensinver verricht dr 65 persnen. De andere helft van de inverders maakt slechts spradisch van de applicatie gebruik m inhud te te vegen f te wijzigen. We vermeden dat ze hun user-id wel gebruiken m de vlledige inhud van de databank te cnsulteren. 2.4 Inverlijnen en prjecten In dit nderdeel geven we telichting bij de belangrijkste 'inverlijnen' in ODIS tijdens het vrbije kalenderjaar. Deze prjectmatige werkzaamheden in ODIS vrmen slechts een deel (40-60%) van de vlledige inver in het apparaat. Amsab-peridiekencatalg. De cnversie van deze zeer vlumineuze en rijke gegevensreeksen (ngeveer publicaties) werd vrbereid en zal begin 2013 wrden uitgeverd. De ODISsteekkaarten zullen wrden verbnden met de catalgusgegevens in Adlib. Op die manier wrdt de interperabiliteit van beide apparaten aanzienlijk versterkt. Archievenverzichten van ODIS-partners. De erfgedbewarende instellingen die deelnemen aan ODIS, huden in het apparaat hun cllectieverzicht up-t-date: Amsab-ISG, KADOC, Liberaal Archief, ADVN, Universiteitsarchief KU Leuven, AMVB, Aartsbisschppelijk Archief Mechelen, Archief bisdm

6 6/16 Brugge en Gent, Deze partners werden in 2012 bijznder aangesprd m hun verzichten te actualiseren. Smmige partners (bv. Amsab-ISG en Liberaal Archief) hebben deze peratie al uitgeverd, bij andere is ze in 2013 gepland. De beschrijvingen van archiefbestanden in ODIS kunnen dr de inverdersgrepen k wrden getnd in Archiefbank Vlaanderen. Eind 2012 was dit het geval vr van de ODIS-archiefsteekkaarten. Archiefbank telde eind archiefrecrds. Belgische Transprtarbeidersbnd. De steekkaarten m.b.t. de BTB en ver de persnen die met deze centrale kunnen wrden gelieerd, werden verder aangevuld en afgewerkt dr Luc Peiren (Amsab-ISG). Bigrafisch repertrium van de Vlaamse clerus en religieuzen, 1750-heden. KADOC, CRKC en hun partners zetten deze inverlijn verder, mede dankzij de inzet van ged pgeleide en ndersteunde vrijwilligers. In 2012 werd.m. systematische inver gerealiseerd aangaande de Vlaamse jezuïeten en minderbreders en ver de priesters van het aartsbisdm Mechelen(-Brussel) en het bisdm Brugge. ODIS bevat mmenteel steekkaarten van persnen die als 'priester' zijn gekenmerkt. In 2012 werden k enkele bigrafische bestanden van vruwelijke religieuze cngregaties ingeladen, bv. de zusters Kindsheid Jesu. De in 2011 ingeladen bigrafische reeksen van de zusters Annuntiaten van Heverlee wrden aangevuld dr een vrijwilliger. Bigrafische dataverzameling van actren uit het Vlaams-natinalistische middenveld. Deze gegevensreeksen kunnen wrden beschuwd als een aanvulling p de NEVB. Ze mvatten zwel plitici als bestuursleden van lkale verenigingen in heel Vlaanderen. Het merendeel van de steekkaarten betreft ng levende figuren. BWP- en BSP-federaties. Er werden dr Amsab-ISG gegevensreeksen ingeverd aangaande Ieper, Rnse en Aalst. De dataverzameling m.b.t. de federatie Brussel werd aangevat. Databank architectuurarchieven CVAa en partners. Het CVAa realiseert in ODIS een centraal register vr de sectr van architectuur- en vrmgevingsarchieven. Op de (vrlpig ng niet actieve) website kmt in 2013 een catalg die tegang geeft tt deze dataverzameling van ca steekkaarten. Evadc. Registratie van prtestants-evangelische rganisaties, persnen, gemeenschappen (histrisch en actueel) en hun erfged (Vlaamse Gemeenschap). Inmiddels bevat ODIS 620 recrds van rganisaties, 122 recrds van persnen en 131 recrds van archieven. Deze wrden hfdzakelijk dr de archiefcnsulent van Evadc ingeverd, af en te bijgestaan dr een jbstudent en een vrijwilliger. Heldenhulde. In het kader van een gepland prject werden in ODIS 258 persnen pgenmen wier graven vrzien zijn van een heldenhuldezerkje. Dit gebeurde aan de hand van een ftalbum van deze graven, samengesteld dr Bert Hendryckx en Griet Ryckeber. Histrisch rgangram en bigrafisch register van de KU Leuven. Het Universiteitsarchief cntinueerde zijn inspanningen m binnen ODIS het histrisch rgangram van de universiteit te dcumenteren. Er werden verder veel bigrafische recrds van academisch persneel tegevegd/aangevuld. Deze inverlijn werd k in 2012 versterkt dr de inzet van een jbstudent t.l.v. de vzw ODIS (impulsfinanciering 2010). Het Universiteitsarchief KU Leuven beheert mmenteel bigrafische en rganisatierecrds.

7 7/16 Ingenieurs. In het kader van het fundamenteel nderzeksprject "Engineering a new Wrld: een sciale geschiedenis van het Belgische ingenieursberep in de negentiende eeuw" (KADOC/ASRO-KU Leuven) werden bigrafische gegevensreeksen aangelegd aangaande de alumni van de belangrijkste ingenieursschlen in België ( ). De structuur van de gegevensverzameling laat een vltte cnversie naar ODIS te. Er werd nderzcht he deze basisgegevens verder kunnen wrden vervlledigd. Nieuwe Encyclpedie van de Vlaamse Beweging. Het inbrengen/verbinden van de artikels uit de laatste versie van dit naslagwerk in ODIS werd verder vrbereid dr ODIS-medewerker Alexander Jcqué. De cncrdans werd afgewerkt. Er werden gesprekken geverd met Lann. De centralisatie van deze data zal telaten m in ODIS een geactualiseerde editie vr te bereiden. NISE: "Natinal Mvements & Intermediary Structures in Eurpe" (.m. Vlaamse Gemeenschap). Dit internatinaal samenwerkingsverband ver natinale bewegingen en structuren in Eurpa (ADVN & partners, Vlaamse Gemeenschap) ndersteunt de verdere ntwikkeling van ODIS. De partners werken.m. aan een gezamenlijk peridiekenrepertrium en een thematische archievengids. In afwachting dat de nieuwe ODIS-databank peratineel wrdt, werden al gegevensreeksen ingeverd in het bestaande apparaat. In het kader van het NISE-netwerk bracht Tm Cbbaert p 7 nvember 2012 een presentatie van de ODIS-databank p het Digital Humanities Research Seminar van de Natinal University f Ireland in Maynth. Plitiek persneel. ODIS bevat waardevlle bigrafische gegevensreeksen aangaande Belgische plitici (Eurpa, België, Vlaanderen, prvincies en gemeenten). Deze series zijn evenwel ng nvlledig (gepubliceerd) en vergen k meer nderhud. Met middelen van de vzw werden in 2012 jbstudenten (1,5 mensmaanden) ingezet m alvast de steekkaarten van de federale parlementsleden te valideren en aan te vullen. Dit gebeurde p basis van beschikbare naslagwerken. N.a.v. de prvincie- en gemeenteraadsverkiezingen actualiseerde een KADOC-vrijwilliger k de gegevens van lkale/reginale CD&V-verkzenen en -mandatarissen. Ppulaire muziekcultuur in Vlaams-Brabant, 19de-20ste eeuw. Het studie- en publicatieprject "Teters en bellen" werd in 2012 afgernd. De partners (ADVN, Amsab-ISG, KADOC-KU Leuven en Liberaal Archief) engageerden zich m de verzamelde gegevens verder in ODIS in te brengen. Er werden al belangrijke inspanningen geleverd. In KADOC werd een vrijwilliger belast met het verdiepen van de gegevensverzameling aangaande (histrische) muziekverenigingen in Vlaanderen. Religieuze gemeenschappen en hun erfged in Vlaanderen en Brussel. CRKC, KADOC en hun partners verzamelen in ODIS gegevensreeksen ver kerken, denminaties, religieuze gemeenschappen en instituten. Naast de gegevens ver parchies, cngregaties en rden, werd een bijzndere inspanning geleverd m steekkaarten aan te maken en te vervlledigen ver nietkathlieke christelijke en andere religieuze gemeenschappen in Vlaanderen. We vermelden bv. het greiend aantal steekkaarten ver mskeeverenigingen (80). Een mvangrijk pakket recrds (233) ver archieven van religieuze instituten die in situ wrden bewaard, werd geactualiseerd. Schlarchieven. Aansluitend bij een krtlpend prject van KADOC met het DSKO van het bisdm Antwerpen, werden in 2012 verder gegevens ingeverd aangaande kathlieke schlen en de dr hen bewaarde erfgedcllecties. Scialistische gemeenteraadsleden in België, Amsab-ISG vulde de series ver deze plitieke vertegenwrdigers verder aan.

8 8/16 Stafkaart van het migrantenmiddenveld en zijn erfged in Vlaanderen, (FWO-Max Wildiersfnds; Vlaamse Gemeenschap). De medewerkers verzamelen en valideren in ODIS basisgegevens ver migrantenrganisaties in Vlaanderen/Brussel en hun bestuursleden en beschrijvingen van (dcumentaire) erfgedcllecties die dr hen wrden bewaard. Mmenteel bevat de databank 750 steekkaarten die uit dit prject vrtvleien. Ca. 450 items zijn beschikbaar vr het brede publiek. Dit pakket is k raadpleegbaar via Subsidiariteit. In het kader van het fundamenteel nderzekprject "Grenservaringen van de natiestaat: gesubsidieerde vrijheid en maatschappelijke evenwichten in België" (KADOC) wrden in ODIS gegevens samengebracht aangaande persnen en structuren die betrkken waren bij het maatschappelijk debat ver de subsidiariteit en de gesubsidieerde vrijheid in België tijdens de negentiende eeuw. De betrkken bursaal gebruikt het apparaat k intensief vr zijn heuristiek. TIC Cllabrative. An nline database f Internatinal Cngresses and Organisatins, De Onderzeksgrep 'Sciale Geschiedenis na 1750', UGent (Christphe Verbruggen) werkte nauw samen met ODIS bij de ntwikkeling van gegevensreeksen (internatinale rganisaties, cngressen, ) die vanuit een eigen apparaat in de vernieuwde ODIS zullen wrden ingeladen. Op 23 nvember werd ODIS gedemnstreerd aan de (internatinale) partners van dit prject, m.n. Maastricht University, EHESS Paris en Amsab-ISG. Transnatinal Encunters f Elites in 19th Century Eurpe. Dit internatinaal nderzeksprject (KADOC & partners) begt.m. dataverzameling en analyse van 'elitaire' netwerken in Eurpa tijdens de 19de eeuw, met bijzndere aandacht vr internatinale cngressen. Het apparaat werd gedemnstreerd p de studiedag "Le élites eurpee del XIX secl: Le élites diplmatiche eurpee", LUMSA Rme, 15 mei Vlaams Geheugen van Brussel (AMVB). De systematische inver van bigrafische en rganisatrische gegevens m.b.t. het Vlaamse middenveld in Brussel. Deze inverdersgrep brengt k gegevens in uit hun 'necrlgisch register'. 2.5 Inverdersdag Deze jaarlijkse bijeenkmst vnd plaats in Gent (Liberaal Archief) p vrijdag 15 juni en werd bijgewnd dr een dertigtal ODIS-inverders. De Technische Werkgrep heeft de structuur van deze manifestatie grndig hertekend. Na een krt welkmstwrd en een bndige presentatie van de jaarresultaten, werd ruimte gemaakt vr een vrstelling van enkele inverlijnen en prjecten die van het apparaat gebruik maken. Dit jaar kwamen aan bd: Luc Beva (NISE), Karim Etturki (Stafkaart van het migrantenmiddenveld en zijn erfged), Marc Nelissen (Universiteitsarchief KU Leuven), Annelies Nevejans (architectuurarchieven) en Kristien Suenens (religieuze instituten). Nadien vlgde een interactieve wrkshp waar de deelnemers zich knden vertruwd maken met de nieuwe ODIS-inverinterface. De bijeenkmst werd afgeslten met een receptie.

9 9/16 3. Publiekscatalg 3.1 Vlume De ntwikkeling van het OPAC-vlume kan uit vlgende tabel wrden afgelezen. Vlume publiekscatalg ODIS, Organisaties OPAC database OPAC Ttaal Ttaal % in Persnen Publicaties Archieven 1/1/ ,3 1/1/ ,1 1/1/ ,7 1/1/ ,0 1/1/ ,4 1/1/ ,6 Het vlume van de publiekscatalg van ODIS nam dus in 2012 te met recrds. Op 1 januari 2013 telde de ODIS-OPAC steekkaarten. 41,6% van de inhud van de databank is bijgevlg zichtbaar vr het brede publiek, wat pnieuw een bevredigend resultaat kan wrden genemd. De verhudingen tussen de rubrieken bleven nageneg dezelfde, hewel tch mag wrden gewezen p de grte inspanningen in 2012 vr de afwerking en publicatie van rganisatiesteekkaarten. Dat blijkt echter een werk van lange adem. Aangezien diverse prjecten (bv. stafkaart migrantenerfged, databank architectuurerfged, cnversie Amsab-peridiekenrepertrium, ) hun afrnding naderen en de betrkken reeksen wrden gepubliceerd, kan in 2013 een flinke tename van het OPAC-vlume wrden verwacht. Of de verhuding met het ttale vlume zal wijzigen hangt natuurlijk k af van de gegevensinver. 3.2 Raadpleging ODIS werd in 2012 liefst keer geraadpleegd dr unieke bezekers. Dat resulteerde in paginaweergaves f 4,1 pagina's per bezek. De stijging van de cnsultatiecijfers die zich in 2011 al manifesteerde, heeft zich dus in 2012 frs drgezet. Het aantal cnsultaties en bezekers is meer dan verdrievudigd, het aantal paginaweergaves bijna verdubbeld. Dit is beslist een zeer psitieve evlutie en bevestigt k de greiende bekendheid van het apparaat. Gebruik van de ODIS-website, Bezeken Paginaweergaves Aantal pagina's/bezek Unieke bezekers , , , , , Bijna 69% van de cnsultaties werd uitgeverd dr gebruikers die dr het apparaat als 'nieuw' werden gemerkt (58% in 2011). Het vergrte deel van de raadplegers (90,3%) bevnd zich in België. De bekendheid in Nederland (5%), Frankrijk (0,9%) en Duitsland (0,7%) neemt te, maar blijft matig.

10 10/16 ODIS nteerde in 2012 een 'bunce rate' van 3,96%. Dat is ietwat het percentage van cnsultaties aan de website die niet knden wrden uitgeverd dr technische stringen. Het apparaat was nbeschikbaar p zndag 29 april en tijdens de weekenddagen 22 en 23 september. Die pannes werden slechts laattijdig gedetecteerd maar knden gelukkig dr de infrmaticus vlt wrden pgelst. We stippen aan dat de vereenkmsten van de vzw met haar partners een maximale nbeschikbaarheid van 5% stipuleren. Brnnen van de ODIS-cnsultaties Rechtstreeks % Via andere website % Zekmachines % Ttaal , , , , , , , , , , , , Wanneer we de brnnen bekijken waarlangs gebruikers ODIS-pagina's raadplegen, dan blijkt eerst en vral dat in 2012 het aantal cnsultaties tenam in alle categrieën, zwel: rechtstreeks: dus via bkmarks f dr het intikken van het webadres, via een verwijzing vanuit een andere website, als vanuit een zekresultaat in een internetzekmachine. Hewel het aandeel van de (1) rechtstreekse cnsultaties van de databank en van (2) deze die vrtvleien uit een verwijzing daalt, nteren we k in deze categrieën hge en greiende aantallen. De gede indexering van de ODIS-steekkaarten in Ggle heeft erte geleid dat het vergrte deel van de gebruikers de databankinhud via deze f andere internetzekmachines benadert. Het aandeel in het ttaal aantal cnsultaties is tijdens de vrbije jaren tegenmen van 52,5 naar 86,5%. Men zu deze tendens kunnen verbinden met het dalend gemiddeld aantal pagina's dat bij een bezek aan ODIS wrdt gepend (4,1 in 2012) en daaruit besluiten dat het benaderen van de ODIS-inhud via Ggle tt een meer ppervlakkige raadpleging van de inhud leidt. Tch stippen we aan dat elk uitverfrmaat een verwijzing bevat naar het zekmenu van de ODISpubliekscatalg. Daar nteerden we in query's. In 2011 waren dat zekvragen, in Tal van gebruikers gebruiken k een zekpdracht in Ggle m bij de startpagina/ zekmgeving van ODIS te belanden. De belangrijkste verwijzende websites blijven die van Wikipedia (2.375), KADOC (1.979) en Archiefbank Vlaanderen (858). Sinds augustus 2012 wrdt k een - ng bescheiden - pakket ODIS-steekkaarten aangebden via het zekapparaat wat alvast leidde tt 329 cnsultaties. We vermelden k graag dat 244 ODIS-cnsultaties het resultaat waren van een verwijzing p Facebk.

11 11/16 Vanzelfsprekend dragen k de zekmgevingen en verwijzingen die partners aanbrengen p hun (prject)websites, verder bij tt het raadplegen van de databank. We vermelden hier in het bijznder het apparaat van CVAa-VAi en de zekbx p ODIS als authrity-databank Zals elk jaar, geven we hier k enkele indicaties ver het aantal verbindingen die naar ODIS werden gelegd vanuit andere systemen en catalgen. Van twee apparaten hebben we gede infrmatie, m.n. de biblitheekcatalg Aleph en de archiefcatalg Scpe. ODIS-steekkaarten met een verbinding vanuit Aleph Organisaties Persnen Ttaal 1/ / / / Verbindingen vanuit Scpe naar archiefvrmers in ODIS Aantal 12/ / / / Verwijzingen vanuit Scpe resulteerden in 437 bezeken. Steekkaarten van ODIS wrden eveneens gekppeld aan de beschrijvingen van eenheden in het digitaal dept DigiTl. De afspraken met LIBISnet m de kppelingen tussen ODIS en hun catalgen verder te versterken, wrden geperatinaliseerd in de ntwikkeling van de nieuwe interface ODIS-2 (zie 4.2). De pname van de Amsab-peridieken in ODIS, gepland vr begin 2013 ( recrds), zal de langverhpte kppeling met de Adlib-catalg faciliteren. De actrenlijst van de webdatabank Erfgedplus.be bevat mmenteel items, waarvan persnen. 166 daarvan zijn gekppeld aan een ODIS-recrd. In de nieuwe technische mgeving van dit apparaat (gepland vr 2013) zal die verbinding beter zichtbaar wrden. 3.4 Onderzeksutput Reeds in het vrige jaarverslag werd vermeld dat p 27 januari 2012 een tussentijds wetenschappelijk verslag werd vergemaakt aan de Herculesstichting. Het apparaat werd er vrgesteld, inclusief een verzicht van 27 prjecten die tijdens de vrbije jaren structureel - dit is binnen de inverdersgrepen - van het apparaat gebruik maakten: fundamentele (4) en tepassingsgerichte (9) studieprjecten, erfgedprjecten (11) en internatinale nderzeksgrepen (3). De Herculesstichting vergde in januari 2013 geen tussentijds verslag. Een afsluitend rapprt aangaande het investeringskrediet dient te wrden vergemaakt bij het aflpen van de subsidievereenkmst (19 april 2015).

12 12/16 We merken dat ODIS k steeds nadrukkelijker wrdt aangewend in de dienstverlening van de participerende instellingen aan nderzekers en studenten. Een greiend aantal infrmatievragen aan hun leeszalen en helpdesks vleit vrt uit een raadpleging van het apparaat. ODIS wrdt daar k meer en meer ingeschakeld bij het beantwrden van infrmatievragen. Verwijzingen naar de databank duiken k steeds vaker p in prefschriften, eindverhandelingen en wetenschappelijke artikels. In 2012 werd, mwille van tijdsgebrek, wel geen nieuwe steekpref ndernmen naar die referenties. 4. Ontwikkeling 4.1 ODIS-1 In 2012 werden geen belangrijke technische ingrepen uitgeverd in de peratinele ODIS-databank f ODIS-1. Er werd wel getracht m de perfrmantie van het apparaat te maximaliseren, i.h.b. wat betreft het actualiseren van de XML-laag en het genereren van HTML-uitverfrmaten. De nieuwe prductieserver werd in gebruik genmen in april Herculesprject: ODIS-2 In het kader van de impulsfinanciering die de Herculesstichting, het Vlaams agentschap vr de financiering van middelzware en zware nderzeksinfrastructuur, in 2008 tekende, wrdt sinds 2009 een nieuwe ODIS-databank, ODIS-2, ntwikkeld. ODIS met p die manier verder uitgreien tt 'infrmatieknppunt in een breed netwerk van gegevensverzamelingen, met meer en gebruiksvriendelijke nderzeksndersteunende functies, en dit alles binnen een duurzame, eigentijdse technische mgeving'. In 2012 kwamen de werkzaamheden in een beslissende fase. Op de eerste plaats werd gewerkt aan de uitbuw van de in- en uitvermgeving van het nieuwe apparaat. Dat zal zeven nderling verbnden hfdmdules bevatten, vr het beschrijven van rganisaties, persnen, publicaties, archieven, families, gebeurtenissen en gebuwen (de laatste drie mdules zijn in ODIS-1 niet aanwezig). Daarnaast wrdt een ndersteunende mdule vr het registreren van bewaarplaatsen vrzien. De pbuw van de mdules is zveel mgelijk gebaseerd p internatinale standaarden 1. In 2012 werden achtereenvlgens de invermdules vr bewaarplaatsen, gebuwen, gebeurtenissen, families en publicaties ntwikkeld en een eerste maal getest. Tevens werd de persnenmdule vrzien van XML-uitverfrmaten. 1 ISAAR(CPF) (Internatinal Standard Archival Authrity Recrd fr Crprate Bdies, Persns and Families) vr rganisaties, persnen en families, ISBD (Internatinal Standard Bibligraphic Descriptin) vr publicaties, ISAD(G) (General Internatinal Standard Archival Descriptin) vr archieven, de standaard van Dcmm (Internatinal Cmmittee fr Dcumentatin and Cnservatin f Buildings, Sites and Neighburhds f the Mdern Mvement) vr gebuwen en ISDIAH (Internatinal Standard fr Describing Institutins with Archival Hldings) vr bewaarplaatsen.

13 13/16 Entity-relatinship-diagram (ERD) van de ODIS-2-databank. De invermdules vr rganisaties, persnen en archieven werden in 2012 intensief getest dr de leden van de Technische Werkgrep (december 2011-februari 2012), dr de deelnemers aan de Inverdersdag (juni-nvember 2012) en dr de NISE-inverders (juli-ktber 2012). Deze testing leverde interessante feedback p en resulteerde in een aantal aanpassingen aan het prttype van de nieuwe databank. In de lp van 2012 werd k gefcust p de ntwikkeling f verdere uitbuw van diverse specifieke functinaliteiten: De navigatiemgelijkheden werden uitgebreid en aangepast aan de wensen van de inverders. De zekfuncties werden verder ntwikkeld. Meer bepaald werden de functies 'Full text zeken' en 'Geavanceerd zeken' geïmplementeerd. Het gebruik van bv. jkertekens en bleaanse peratren werd vrzien. Het inverdersgrepbeheer (dat nder meer gebruikt wrdt m te bepalen welke inverders schrijfrechten vr een bepaalde steekkaart hebben) werd uitgebuwd. De functie 'histriek' werd ntwikkeld. Deze laat te m een verzicht te krijgen van de werkzaamheden van de inverders in de databank, niet enkel p steekkaartniveau, maar k p veldgrepniveau. De grte tekstvelden werden vrzien van lay-utpties. Daarte werd TinyMCE (een JavaScript-biblitheek vr 'text editing') in de databank geïmplementeerd. ODIS-2 is een apparaat met een internatinale riëntatie. De databank is dan k meertalig: zij is zwel in het Nederlands als in het Engels beschikbaar en ver ieder nderwerp kunnen zwel een Nederlandse als een Engelse steekkaart ingevuld wrden. Beide steekkaarten delen slechts een

14 14/16 beperkt aantal 'authrity data'. Verder is het apparaat multicntextueel: de specifiek p de Belgische/Vlaamse cntext gerichte ODIS-1-keuzelijsten (juridische vrmen, eretekens, nderwijsniveaus, plitieke functies, plitieke rganen, plitieke bevegdheden) en de gegrafische thesaurus werden aangevuld met termen uit andere cntexten. In 2012 waren in het prttype reeds acht cntexten beschikbaar: België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg, Nederland, Spanje en het Verenigd Kninkrijk. Het aantal taalmgevingen en cntexten kan in de tekmst verder uitgebreid wrden, afhankelijk van de nden en beheften van de inverdersgrepen. De nieuwe hard- en sftwaremgeving vr ODIS-2 werd in 2012 verder peratineel gemaakt. Dit gebeurde in samenwerking met de dienst ICTS van de KU Leuven. Op die manier kan een hgwaardige en veilige pslag wrden gegarandeerd. Er werd k in beperkte mate een berep gedaan p Oracle-cnsultancy. Hierbij een verzicht van de technische specificaties: Hardware: drie servers BL460c with 2 Intel Xen X5650 cpu's and 96GB RAM. 2 X 300GB internal disks in raid 1 (300GB usable). 10Gbit ethernet, 3 netwrk interfaces. Strage: primary n 600GB SAS disks (1TB) and mirrr n 2TB SATA disks. Vr de datapslag wrdt dus gebruik gemaakt van een NAS-systeem (Netwrk Attached Strage) van ICTS KU Leuven. Sftware Windws Server Oracle 11g R2 ( ) Enterprise Editin. Oracle Business Intelligence Enterprise Editin (OBI EE) 11g, inclusief Oracle Fusin Middleware MapViewer. Schematische vrstelling van de servercnfiguratie.

15 15/16 Bepaalde ODIS-2-functinaliteiten die in 2013 hun beslag zullen krijgen, werden in 2012 reeds vrbereid: De differentiatie van de invermgeving: inverders zullen in de tekmst bv. kunnen kiezen welke veldgrepen zij wensen te zien en in welke vlgrde ('My ODIS'). Z kunnen zij de databank ptimaal afstemmen p hun functinele nden en beheften. Nieuwe, geavanceerde zekfuncties en uitvermgelijkheden, zals de mgelijkheid m gegevens naar Excel (.xls) te exprteren en GIS-tls, die een ruimtelijke analyse en representatie van zekresultaten mgelijk maken. Hiervr zal gebruik gemaakt wrden van het sftwarepakket Oracle Business Intelligence Enterprise Editin (OBI EE) 11g (inclusief Oracle Fusin Middleware MapViewer). De uitbuw van een 'central repsitry', dat bv. gebruikt kan wrden vr statistisch materiaal. De 'database linking', die essentieel is vr de inschakeling van ODIS in systemen als LIAS en vr de kppeling met bv. Adlib, Aleph, DigiTl, scpearchiv, In deze cntext is het belangrijk dat ODIS-2 beantwrdt aan het Open Archives Inititative Prtcl fr Metadata Harvesting (OAI-PMH). Bij de inprductiestelling van ODIS-2, die vrzien is vr nvember 2013, zal de vlledige inhud van de ODIS-1-databank migreren naar het nieuwe apparaat. In 2012 werd deze datacnversie reeds vrbereid. Z werden een aantal 'mapping tables' pgemaakt. Daarnaast werd k van start gegaan met de vrmgeving van de ODIS-2-website. 5. Cördinatie In 2012 bleef de Technische Werkgrep als vlgt samengesteld: Jeren Buysse (Liberaal Archief), Sphie Gyselinck (ADVN), Peter Heyrman, Jris Clla en Luc Schkkaert (KADOC), Ganesh Venkatasubban (infrmaticus), Luc Peiren (Amsab-ISG). Tijdelijk medewerker Alexander Jcqué (ADVN) nam tt maart deel aan de werkzaamheden. De TW kwam vier keer samen, p 16 februari (Antwerpen), 31 mei (Leuven), 27 september (Gent) en 13 december (Antwerpen). De ntwikkeling van de nieuwe ODIS-databank stnd telkens p de agenda. Verder werden de Algemene Vergadering en de Inverdersdag vrbereid. Enkele cnversieen inverdssiers werden besprken. De TW tracht k alle inverlijnen p te vlgen. De ODIS-Inverdersdag 2013 zal plaatsvinden p vrijdag 14 juni in de lkalen van ADVN (Antwerpen). Om de medewerkers en vrijwilligers vr te bereiden p het werken met de nieuwe ODIS-interface zijn vrmingsmmenten vr inverders gepland p 10 september (Gent), 20 september (Leuven) en 27 september (Antwerpen). De lancering van ODIS-2 vindt plaats in Brussel (Vlaams Parlement) p vrijdag 29 nvember 2013.

16 16/16 Enkele lezingen en telichtingen: Jris Clla, "De ODIS-databank. Een instrument vr de registratie van kerkelijke en religieuze archieven". Studie- en ntmetingsdag vr vrijwilligers in kerkelijke en religieuze archieven, Mechelen, 9 juni Jris Clla, "Inventariseren van archief en dcumentatie: he begint u eraan?". Cntactdag Erfgedplus.be, Leuven, 4 december Peter Heyrman, "Building a cmmn heuristic netwrk". Frum fr Archives and Research n Christian Demcracy, Cnference, Knrad Adenauer Stiftung, Bnn (Sankt Augustin), 9 May Peter Heyrman, "Presentazine Banca dati Odis - Encunters f Eurpean Elites in the 19th Century". Cnferentie Eurpean Élites in the 19th Century. The access t the decisin-making: plitical, scial and ecnmic, Rme, LUMSA-università, 15 mei In 2012 verscheen k een artikel ver ODIS in het tijdschrift LIBISzine: "ODIS. Omdat cntext belangrijk is", LIBISzine, nr. 4 (december 2012), pp. 2-4.