o o o o Copyright SBR, Rotterdam

Transcriptie

1 pyright SBR, Rtterdam

2 Rapprteur: De heer A.J. van den Handel, TNO Buw, Rijswijk Vrmgeving en (bewerking) illustraties: GRID Design, Hfddrp Druk: W.D. Meinema B.V., Delft pyright SBR, Rtterdam

3 stichting buwresearch De aansluiting van separatiewanden p plafnds Handleiding Rtterdam, februari 1998 pyright SBR, Rtterdam

4 l "tl al "tl O "tl -. c. "tl > l '';::; '5 ii c DOELSTELLING STIHTING BOUWRESEARH Stichting Buwresearch (SBR) verleent de buwnijverheid hulp bij het vrkmen en het plssen van knelpunten bij tepassing van nieuwe inzichten en ntwikkelingen gericht p verbetering van kwaliteit, prductiviteit, arbeidsmstandigheden en zrg vr de werkgelegenheid. Belangrijke delstellingen zijn: Het verzamelen van knelpunten en het waarnemen van relevante ntwikkelingen vr de buwnijverheid. Het stimuleren van de cördinatie van de prgrammering van nderzek. Het leiding geven aan nderzekprjecten. Het verspreiden en uitdragen van de resultaten naar alle geledingen van de bedrijfstak. De Stichting en degenen die aan dit prduct hebben meegewerkt hebben een z grt mgelijke zrgvuldigheid betracht bij het verwerken - naar de laatste inzichten - van de pgenmen gegevens. De mgelijkheid dat zich desndanks tch njuistheden en/ f nvlkmenheden kunnen vrden, kan niet wrden uitgeslten. De gebruiker van het prduct aanvaardt daarvr het risic. De Stichting sluit, mede ten beheve van degenen die aan dit prduct hebben meegewerkt, iedere aansprakelijkheid uit vr schade die mcht vrtvleien uit het gebruik van infrmatie uit dit prduct. Stichting Buwresearch Alle rechten vrbehuden. Niets uit deze uitgave mag wrden verveelvudigd, pgeslagen in een geautmatiseerd gegevensbestand, getransfrmeerd tt sftware, f penbaar gemaakt, in enige vrm f p enige wijze, hetzij elektrnisch, mechanisch, dr ftkpieën, pname f enige andere manier, znder vrafgaande schriftelijke testemming van de uitgever. Vr zver het maken van kpieën uit deze uitgave is tegestaan p grnd van artikel16b Auteurswet 1912 in verbinding met het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvr wettelijk verschuldigde vergedingen te vlden aan de Stichting Reprrecht (Pstbus 882, 1180 A W Amstelveen). Vr het vernemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in blemlezingen, readers en andere cmpilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient u zich te richten tt: Stichting Buwresearch, Pstbus 1819, 3000 BV Rtterdam. N part f this bk may be reprduced in any frm by print, phtprint, micrfilm, stred in a database r r,etrieval system, r any ther means withut written permissin frm the Stichting Buwresearch. pyright SBR, Rtterdam

5 Inhud Waarm deze handleiding? 4 2 Vegcnstructies in de huidige praktijk 5 3 Eisen aan aansluitingen 6 4 Schade aan vegcnstructies 7 5 Oplssingen vr schadevrije aansluitvegen 8 Tekeningen - elastische vegvulling 9 - U-prfiel 9 - plafndplint 9 6 Samenvatting 11 stichting buwresearch 3 pyright SBR, Rtterdam

6 l O.. " - ë. a. al " 3: al '';:::.. a. al > l '';::: ':; Ui al 1 Waarm deze handleiding? Het indelen van wningen gebeurt met zgenaamde scheidingswanden. Een kenmerk van deze wanden is dat ze veelal niet-dragend zijn: ze kunnen znder al te veel buw technische prblemen wrden verwijderd f verplaatst. Er zijn diverse wandsystemen in gebruik, die grfweg kunnen wrden verdeeld in massieve en niet-massieve wanden. Massieve wanden bestaan vrnamelijk uit blkken van gips, kalkzandsteen f gasbetn. Niet-massieve wanden bestaan uit plaatmaterialen die wrden bevestigd p stijlen en regels. In deze handleiding gaat het m de massieve scheidingswanden. De aansluiting van de scheidingswand met het plafnd is niet star, althans als de cnstructie ged wrdt uitgeverd. Daarm wrdt de veg tussen plafnd en niet-dragende scheidingsmuur bij vrkeur afgedicht met een flexibel materiaal, zals PUR-schuim. De aansluiting en de afwerking van de veg blijken in de praktijk enige tijd na ingebruikneming van de wning ngal eens te scheuren dr de pbuiging f drbuiging van de bvenliggende vler. Het gevlg is een lelijke aansluiting. Een vaak gehrd argument is dat een gescheurde veg meilijk te vrkmen is: 'Het hrt er nu eenmaal bij'. Deze pvatting is njuist. De studie heeft geresulteerd in een cmmissierapprt, waarin verslag wrdt gedaan van veldnderzek en labratriumpreven. Ok dit mmissierapprt (artikelnummer ) is bij SBR te bestellen. In deze handleiding van SBR zijn de vrgestelde plssingen samengevat. SBR hpt daarmee een belangrijke bijdrage te leveren aan de verhging van de kwaliteit van wningen. Een bijkmend prbleem is dat er bezwaren kleven aan het gebruik van PUR-schuim. Z is een nafwendbare ntwikkeling in gang gezet, die m milieuredenen het gebruik van dit materiaal p termijn meilijk f zelfs nmgelijk dreigt te maken. Dit ndanks het feit dat de drijfgassen vr de schuimvrming nauwelijks ng aantnbare milieubezwaren kennen. Ok m deze reden zullen andere vegvullingsmaterialen f andere detailleringen meten wrden tegepast. Stichting Buwresearch (SBR) heeft mede in pdracht van het Bedrijfschap Studrs, Terrazzen Steengaasstellersbedrijf (STS) aan TNO Buw pdracht verstrekt een studie te verrichten naar schadevrije plssingen vr de aansluiting tussen niet-dragende massieve scheidingswanden en plafnds. De plssingen meten de genemde bezwaren niet hebben f deze minimaliseren. Tevens meten de vrgestelde plssingen technisch en ecnmisch haalbaar zijn en het milieu minder belasten. 4 pyright SBR, Rtterdam stichting buwresearch

7 2 Vegcnstructies in de huidige praktijk Het is een nrmaal verschijnsel dat vlercnstructies na het aanbrengen vervrmingen ndergaan. In de meeste gevallen zal de vler licht drbuigen. De drbuiging wrdt verrzaakt dr het eigen gewicht van de vler en bijkmende belastingen. Bij betnvleren treedt er in de lp der jaren ng extra vervrming p dr de zgenemde kruip. De grtte van de drbuiging is vr een belangrijk deel afhankelijk van de grtte van de verspanning. Om te vrkmen dat de drbuigende vler een nbedelde drukbelasting gaat uitefenen p de niet-dragende scheidingswand met een 'flexibele' aansluiting wrden gemaakt. Een flexibele aansluiting is k ndig in situaties waarin een vler pbuigt, bijvrbeeld bij dakvleren ten gevlge van temperatuurvervrmingen. De aansluitcnstructie wrdt dan p trek belast. Het laatste geldt k als de bvenvler (het plafnd) minder drbuigt dan de nderliggende vler waarp de scheidingswand rust. Typen vegen In de huidige buwpraktijk wrden de vlgende vegvullingen en vegcnstructies veel tegepast vr de aansluiting van de niet-dragende scheidingswand p het plafnd: kunststf U-prfiel, vrzien van (elastische) vulling; elastisch materiaal: - het veelgebruikte PUR-schuim; - een schuimband (penceilig geïmpregneerd, gesltencellig en semi-pencellig); - een kurk-rubberpasta; samendrukbaar islatiemateriaal: - steenwl f glaswl; - Plystyreenschuim. De vegen wrden meestal afgewerkt met gips f spuitwerk. stichting buwresearch 5 pyright SBR, Rtterdam

8 l 3 Eisen aan aansluitingen O.J:: VI : - Q. l. : D :.. D '';:; l. D VI : > l : :-2 :::l iii : D Omdat de cnstructieve veiligheid niet in het geding is, zijn in de buw regelgeving geen specifieke eisen vr de aansluiting van niet-dragende scheidingswanden p plafnds gefrmuleerd, Wel wrden aan de aansluitvegen dezelfde eisen ten aanzien van brandwerendheid gesteld als aan de niet-dragende scheidingswanden zelf. De eisen aan de maximale drbuiging van vleren en dakvleren zijn weergegeven in de NEN 6702 'TGB Belastingen en vervrmingen'. Als een vler aan de buw eisen vldet, mag de vervrming niet meer bedragen dan 2 mm per meter verspanning. Met deze rekenregel kan de vegbreedte wrden berekend. In de wningbuw varieert deze meestal van 5 tt 20 mm Aan de afwerking van de scheidingswand wrdt als belangrijkste eis gesteld dat het aanzien van de vegaansluiting geen gebreken vertnt. Bij een afwerking met spuitwerk is de algemene eis dat de studr het spuitwerk nder het plafnd insnijdt. De hier genemde eisen, alsmede die aan wanden zelf, zijn uitgebreid beschreven in de Berdelings Richtlijn (BRL) vr het verkrijgen van een KOMOprductcertifiat. De in de praktijk bestaande plssingen vlden hieraan en zijn als zdanig als gedetailleerde plssingen pgenmen in attesten met prductcertifiat. De in deze handleiding aangegeven plssingen zijn hierp een aanvulling en geen vervanging. ( 6 stichting buwresearch pyright SBR, Rtterdam

9 4 Schade aan vegcnstructies I Schade aan vegcnstructies en wanden bij de aansluiting van de niet-dragende scheidingswand p het plafnd kmt vlgens nderzek van de Stichting Wningbrg relatief veel vr. In 1995 bleek uit de klachten dat in 1 p de 35 nieuwbuwwningen prblemen met de aansluitveg waren ntstaan. De meeste klachten ver deze schade hebben betrekking p: hrizntale en vertile scheurvrming ter plaatse van de vegen en/ f in de niet-dragende scheidingswanden; verbrkkeld spuitwerk; uitgeperste vegvulling; nthechting van het vegvullingsmateriaal; nthechting van afwerklagen. De bvengenemde schaden ntstaan veelal dr (te grte) spanningen in de vegen. Hiervr zijn verschillende rzaken aan te wijzen: Materiaalkrimp Al binnen enkele dagen f weken na het aanbrengen van de vegvulling kan schade aan aansluitvegen ntstaan. Meestal heeft dit te maken met de kwaliteit van het tegepaste vegvullingsmateriaal. Een vrbeeld hiervan is schade die direct na het aanbrengen ntstaat dr krimp van het tegepaste PUR-schuim. De krimp in het materiaal verrzaakt trekspanning in de veg. Of deze schade daadwerkelijk ntstaat, in de vrm van scheurvrming f het craqueleren van aangebrachte afwerklagen, hangt af van de materiaaleigenschappen van het tegepaste schuim en de verkregen hechtsterkte p de aanliggende materialen. Drukbelasting Op langere termijn kan schade aan de aansluitveg ntstaan dr de bijkmende vervrmingen van de betnvler(en). De rzaak is vral te te schrijven aan de kruip van betn. Hierdr zakken betnvleren na, met als gevlg dat aansluitvegen van niet-draagbare scheidingswanden p plafnds nder druk kmen te staan. De vegvulling kan hierdr uit de veg wrden geperst en de afwerking p de scheidingswand wrden gekraakt. Sms blijkt zelfs dat de bvenvler nbedeld p de niet-dragende scheidingswand kmt te rusten. Schade die dr het nazakken van de bven- en/ f ndervler ntstaat, treedt drgaans p binnen het eerste jaar na de plevering van de wningen. Trekbelasting In de aansluitveg kan k trekbelasting ntstaan. Deze situatie det zich yr wanneer de vler waarp de scheidingswand is geplaatst, meer drbuigt dan de bvenvler (het plafnd) nazakt. In de wningbuw kan dit gebeuren drdat de eerste verdiepingsvler zwaarder wrdt belast dan de tweede verdiepingsvler. Ok is dit mgelijk als per verdieping verschillende vlertypen wrden gebruikt (bijvrbeeld begane grndvler en verdiepingsvler) f dat per vler van een andere plegging wrdt uitgegaan (bijvrbeeld wel f geen tussensteunpunt). Eveneens kan trekbelasting in de vegen ntstaan bij de aansluiting van niet-dragende scheidingswanden p betnnen dakvleren van platte daken. De trekbelasting treedt p dr pbuiging van de dakvler dr thermische en/ f hygrische prcessen. Verder blijkt dat vrgespannen dakvleren sms te zwaar zijn vrgespannen, waardr een pbuiging van enkele centimeters niet ngewn is. Het gevlg van de trekspanning in de aansluitvegen kan zijn dat de vegvulling scheurt en dat de veg pen kmt te staan. Het nazakken van de vleren kan k spanningen in de niet-dragende scheidingswanden zelf verrzaken, waardr in de wand scheuren ntstaan. Gewnlijk is een aansluitvegcnstructie tussen scheidingswand en plafnd in staat de ptredènde spanningen p te vangen. Schade ntstaat pas als de vegcnstructie deze spanningen niet meer aankan. Dit kan bijvrbeeld gebeuren bij een te grte vervrming van de bven- f nderliggende vler. Er ntstaat sms k schade in de vrm van scheurvrming als de vegvulling en/ f de afwerking de gebruikelijke vervrmingen nvldende kan vlgen. De elasticiteit f de hechting van de tegepaste vegvulling en/ f afwerking is dan nvldende. Vrts kan schade ntstaan drdat de veg niet ged is afgewerkt. Om een gede vegcnstructie te verkrijgen, is het ndig dat de stukadr na het aanbrengen van het spuitwerk de veg insnijdt. In de praktijk blijkt dit helaas vaak niet te gebeuren. Het wrdt vergeten f het blijft achterwege in verband met de tijdsdruk. stichting buwresearch pyright SBR, Rtterdam 7

10 l "'0 "'0 O..c 5 Oplssingen vr schadevrije aansluitvegen ṉ:s c.. c "'0 := '';::;... c > l c :42 :::l Ui c Schade aan de aansluitveg tussen niet-dragende massieve scheidingswanden en plafnds kan vr een belangrijk deel wrden vrkmen dr rekening te huden met de bijkmende vervrmingen van de vlercnstructie. De nazakking van de vler dr kruip en belastingen det zich vral vr in het eerste jaar na de plevering. De grtte van de nazakking is afhankelijk van nder andere het materiaal waarvan de vler is gemaakt (hut f betn). Bij betnvleren met k rekening wrden gehuden met het type vler (ter plaatse gestrt f geprefabriceerd betn, gewapend f vrgespannen). De drbuiging en de vervrmingsverschillen tussen twee vleren kunnen vraf wrden berekend. Dit geldt k vr de pbuiging die bij dakvleren kan ntstaan. Vr de vegcnstructie tussen de niet-dragende massieve scheidingswand en plafnd kmen drie verschillende plssingen in aanmerking: A. Een strakke afwerking met een elastische vegvulling. Als vegvulling kan PUR-schuim f schuimband wrden gebruikt. De veg wrdt met een dunne pleisterlaag afgewerkt (detail Al). Bij trekbelasting in de veg is een gaasband in de afwerking aan te bev.elen (detail A2). B. Een U-prfiel van kunststf f metaal. De ruimte in het U-prfiel bven de wand wrdt pgevuld met plystyreenschuim, schuimband (pencellig f semi-pencellig) f minerale wl (detail B).. Een plafndplint die de veg tussen plafnd en wand afdekt. De plint kan wrden uitgeverd. met een huten wandafwerking die rechtstreeks tegen het plafnd wrdt aangebracht (detail 2). Een andere mgelijkheid is m een stellat te gebruiken. De huten plint kan tegen deze stellat wrden bevestigd (detail 3). Het gebruik van een kunststf prfiel is k een gede plssing (detail l). De plinten wrden lsgehuden van de wand. De ruimte tussen plafnd en wand wrdt pgevuld met (gesltencellig) schuimband, fam f minerale wl. In nderstaande tabel wrden plssing(en) aanbevlen f afgeraden afhankelijk van de berekende vervrmingen f vervrmingsverschillen. De keuzetabel bevat aanbevlen en af te raden detailplssingen vr aansluitvegen van nietdragende scheidingswanden p plafnds. Opmerkingen: De veghgte dient te allen tijde minimaal 2 mm per strekkende meter verspanning te bedragen. Wanneer een vler niet dr- f pbuigt, zu technisch gezien een starre aansluitcnstructie kunnen wrden gemaakt. Uit gpunt van geluidwering is een dergelijke plssing niet aan te bevelen. Het verhgt de kans p cntactgeluid. Tabel 1 Gedrag van de vl«v_achte bijkmende vervrming f vervrmingsverschil Aanbevlen detaillering Af te reden detaillering buigt dr f nderlinge afstand tussen twee vleren neemt af buigt p f nderlinge afstand tussen twee vleren neemt te kleiner dan f gelijk aan 3 mm tussen 3 mm en 7 mm grter dan f gelijk aan 7 mm A, S A,S 8 pyright SBR, Rtterdam stichting buwresea rch