Pestprotocol ds. Pierson College

Transcriptie

1 Pestprtcl ds. Piersn Cllege Het ds. Piersn Cllege streeft ernaar leerlingen te vrmen in een wederzijdse sfeer van nderling respect, naastenliefde en zrgvuldigheid en hen een eigen verantwrdelijkheid bij te brengen ten pzichte van anderen, individueel zwel als cllectief. Een veilig klassenklimaat en een sciale schlcultuur is hiervr een belangrijke basis, niet alleen vr leerlingen nderling, maar k vr dcenten en medewerkers van de schl. Dit pestprtcl is bedeld ter ndersteuning van een veilig klassenklimaat en een sciale schlcultuur. Het mschrijft wat pesten is, geeft infrmatie en uitleg ver het pestpreventie en het aanpakken van pesten (de curatieve aanpak). Deze infrmatie en aanpak is gericht p leerlingen, hun uders en p medewerkers van de schl. Plagen f pesten? Plagen is een nrmaal verschijnsel; ieder wrdt wel eens geplaagd f plaagt zelf. Over het algemeen is plagen gedbedeld: van een gedbedelde grap hebben betrkken partijen ver het algemeen plezier. Plagen gebeurt vaak ver en weer; een kind dat de ene keer geplaagd wrdt, plaagt de vlgende keer zelf en ndervindt daar geen last van. De scheidslijn tussen plagen en pesten is niet altijd scherp; de beleving van het slachtffer is hierbij van belang. Pesten is iets anders dan plagen. Het N.J.I. definieert pesten als een stelselmatige vrm van agressie waarbij één f meer persnen prberen een andere persn fysiek, verbaal f psychlgisch schade te te brengen. Bij pesten wrdt een slachtffer uitgezcht m de baas ver te spelen. De pester gebruikt zijn/haar macht m de ander te vernederen, te kwetsen, uit te schelden f zelfs fysiek te beschadigen. Bij pesten is de macht ngelijk verdeeld. Een relatief nieuwe manier van pesten is het digitaal pesten f cyberpesten. Gebruikers van internet f sciale media zetten bewust kwetsende teksten f beelden n line, en/f intimideren f bedreigen (in)direct anderen. Betrkkenen Bij pesten en de aanpak ervan zijn diverse partijen te nderscheiden: individuele leerling (de gepeste) individuele leerling (de pester) een grep leerlingen hier mheen (bijvrbeeld de klas) mentr/dcent/leerlingbegeleider/medewerker schl uders Preventieve aanpak Op schl Op schl besteden we aandacht aan de nderlinge verstandhuding en het grepsprces in klassen en grepen. Een centrale rl is hierbij weggelegd vr mentren, dcenten, en leerlingbegeleiders. Alle andere medewerkers van de schl ndersteunen. Onderwijsndersteunend persneel hudt tezicht tijdens schltijden en pauzes. Zij signaleren en stellen afdelingsleiders en/f leerlingbegeleiders p de hgte van pvallende zaken. In mentrlessen f bij (individueel) cntact met de mentr vragen we leerlingen he zij het klassenklimaat ervaren. Peridiek enqueteert de schl al haar leerlingen. De bevindingen wrden gerapprteerd en intern besprken. In de nderbuw maakt de schl bvendien gebruik van de Klimaatschaal, waarin leerlingen wrden bevraagd p welbevinden en de sfeer in hun klas. In de brugklassen werken we vanaf de intrductie in lessen Leefstijl aan sciale vaardigheden en pestpreventie, bijvrbeeld dr het ntwerpen van klassenafspraken en -regels. De klas nderschrijft deze zelfgemaakte regels, die nder meer ingaan p de aanpak als pesten aan de rde is. Tijdens de studielessen 1

2 leren leerlingen respect vr elkaar te hebben en p een gelijkwaardige manier met elkaar m te gaan. Ze leren met elkaar samen te werken en elkaars eigenaardigheden te accepteren. Daarnaast is er vr brugklasleerlingen jaarlijks een schlvrstelling waarin pestprblematiek centraal staat. Zwel vr als na de vrstelling wrden hier met de leerlingen in klassenverband gesprekken ver geverd. Digitaal pesten f cyberpesten is sms ngrijpbaar: het kan altijd en veral anniem plaatsvinden en is niet gekppeld aan (les)tijden f de fysieke mgeving van de schl. Daarmee is het niet eenvudig er binnen de schl cntrle p uit te efenen. In het kader van preventie is er tijdens lessen en prjecten speciale aandacht vr sciale media. De psitieve aspecten, de risic s en vral mediawijze mgangsvrmen t.a.v. sciale media kmen hierbij aan de rde. Deze mgangsvrmen zijn vastgelegd in de Richtlijnen vr scial media-gebruik Bij (digitaal) pesten kan het gaan m strafbare feiten en kan de gepeste leerling aangifte den. Niet alle vrmen zijn strafbaar, maar een gepeste leerling kan wel melding den bij de plitie. Strafbaar zijn in ieder geval wel: bedreigen, beledigen, discrimineren en het vernielen van andermans spullen. Verder is k strafbaar het znder testemming maken en/f plaatsen van beelden (ft s, film) p internet, stalken, hacken en geweld uitlkken. Medewerkers Medewerkers van de schl hebben een belangrijke taak t.a.v. pestpreventie. Behalve signaleren en preventief handelen (zie bvengenemde situaties) is van belang: Vrbeeldgedrag van de dcent in de les en van de medewerkers in de schl. Er zal minder gepest wrden in een klimaat waar duidelijkheid bestaat ver mgang met elkaar, waar acceptatie van verschillen wrdt aangemedigd, waar ruzies niet met geweld wrden pgelst, waar leerlingen gerespecteerd wrden in hun eigenheid, waar agressief gedrag van leerlingen en dcenten niet wrdt geaccepteerd; Het zelf cnsequent hanteren van de Richtlijnen vr scial media ; Actuele kennis van signalen rndm pestgedrag en expertise t.a.v. de benadering van pestgedrag, vaardigheid t.a.v. plssingsgerichte gespreksvering en de beschikbaarheid van (vak)literatuur. Ouders Een mentr heeft veelal zicht p het welbevinden van de leerlingen. Tch kan pestgedrag vr de mentr nzichtbaar zijn, bijvrbeeld als leerlingen geen melding durven te den, mgelijk uit angst zelf slachtffer te wrden, f uit angst dat pesterijen na een melding juist tenemen. Ok uders zijn er niet altijd van p de hgte dat hun kind betrkken is bij pesten. In preventieve zin kunnen uders veel bijdragen dr: Het bespreken en bevragen van het welbevinden p schl: vraag met enige regelmaat naar de psitieve ervaringen in de klas, bij vrienden etc., en vraag k naar situaties en mmenten die als nprettig f nveilig ervaren wrden (znder hierbij direct te (ver)rdelen); Het bespreken van de mgang met scial media als Hyves, Facebk,WhatsApp etc. Zijn hierver thuis afspraken gemaakt? Welke vr- en nadelen zijn verbnden aan het gebruik van scial media? Wat ervaart het kind zelf als het actief is p scial media? Welke mgelijkheden kent hij/zij zelf als het gaat m het signaleren en plssen van ngewenst gedrag? Het alert zijn p signalen die wijzen p mgelijk pesten (zie bijlage Infrmatie vr uders ) Neem bij vragen f waar ndig cntact p met de mentr en vraag m samenwerking tussen uders en schl. 2

3 Curatieve aanpak Het is niet reëel te verwachten dat er p een schl nit gepest wrdt. Als er signalen zijn, is het aan de schl m (in samenwerking met alle betrkkenen) actie te ndernemen. Om zveel mgelijk alert te zijn en direct in te kunnen grijpen is een aantal stappen te ndernemen, waarbij steun aan de diverse betrkkenen centraal staat. Waar ndig wrden maatregelen genmen. Gepeste leerlingen De gepeste leerling, uders, medeleerlingen f dcenten melden signalen van pesten bij de mentr. Allereerst wrdt de leerling steun gebden in de vrm van een mentrgesprek f gesprek met een vertruweling: De leerling krijgt een luisterend r en steun aangebden; Afhankelijk van de situatie kan de mentr: - advies geven he te reageren p de pester; - een gesprek aangaan met betrkken leerling(en) en/f uder(s) m rzaken en plssingen te bespreken NB: dit gebeurt niet znder medeweten van de gepeste leerling. - verleg veren met leerlingbegeleider, afdelingsleider en/f zrgteam m een mgelijke aanpak te bepalen NB: mgelijk wrdt hierbij een steungrep rndm de gepeste leerling/pester samengesteld f wrdt gekeken naar mgelijkheden vr versterking van sciale vaardigheden van de gepeste leerling/pester (In de brugklas wrdt eenmaal per jaar een sciale vaardigheidstraining aangebden. Deze start begin januari en incidenteel sluiten 2 e klassers hier k bij aan). De mentr gaat één f twee weken na een melding in gesprek met de betrkken leerling(en) m de situatie pnieuw te bespreken. Z ndig wrdt bepaald welke vervlgstappen ndzakelijk zijn en he die met uders en andere betrkkenen wrden besprken. In het leerlingvlgsysteem wrdt krt verslag gedaan van de situatie, de aanpak (afspraken) en de manier waarp dit met betrkkenen gecmmuniceerd is. Als er sprake is van fysiek en/f verbaal agressief gedrag, wrdt nmiddellijk de afdelingsleider p de hgte gesteld, waarna er met uders, leerling en afdelingsleider en/f een lid van de directie p schl een gesprek vlgt. Hierp vlgen passende maatregelen, bijvrbeeld in de vrm van een time-ut, interne f externe schrsing. Pestende leerlingen Een leerling die pest wrdt verplicht hulp te aanvaarden. Hulp aan de pester kan een gesprek met de mentr zijn. Afhankelijk van de situatie kan de mentr: - rzaken en achtergrnden van het pestgedrag analyseren; - de pester via bewust maken van het gedrag en van het effect ervan p anderen c.q. de gepeste leerling; - afspraken maken ver de mgangsregels en plssingen; - verleg veren met leerlingbegeleider, afdelingsleider en/f zrgteam m een mgelijke aanpak te bepalen. Zie verder de stappen bij Gepeste leerlingen t.a.v. - gespreksvering achteraf - verslaggeving in het leerlingvlgsysteem - fysiek en/f verbaal agressief gedrag. 3

4 De grep Steun aan de (zwijgende) middengrep. Deze grep kan bestaan uit leerlingen die: - mee pesten m er zelf beter van te wrden, f bang zijn zelf gepest te wrden; - niet mee pesten, maar die niets den m een einde te maken aan het pesten. Als de mentr in de klas/grep spreekt ver pesten, is het raadzaam m niet de actuele pestsituatie als uitgangspunt te nemen, maar het nderwerp er bvenuit te tillen. Bijvrbeeld aan de hand van een krantenartikel, een tv-uitzending, een brief van een leerling van een andere schl, een lesbrief f een metafr. Det men dit niet, dan kan de klas het prbleem ntkennen, bagatelliseren, het slachtffer de schuld geven, f zeggen dat het een grapje is, waar de dcent zich geen zrgen ver met maken, f het slachtffer buiten schl vr zijn klikken straffen. Een mentr kan inzetten p het mbiliseren en sterk maken van een middengrep dr een zgenaamde steungrep p te zetten. Hierbij geven leerlingen zichzelf een cncrete taak f dragen zelf verbetermgelijkheden aan, bijvrbeeld tezien p het welbevinden van de gepeste leerling f het helpen handhaven van afspraken met de pestende leerling. Bij de steungrep-aanpak staat een plssingsgerichte aanpak centraal. Het plssingsgerichte hierin bestaat met name in het uitgangspunt dat de leerlingen de experts zijn. Zij bedenken de plssingen en blijven zelf verantwrdelijk vr de tepassing van de plssingen. De mentr/begeleider is vaardig in de plssingsgerichte benadering, bijvrbeeld dr het stellen van schaalvragen. Vr nadere infrmatie, zie bijlage Infrmatie vr mentren/dcenten/begeleiders. De mentr/dcent Steun aan de dcent/ mentr, in de vrm van achtergrndinfrmatie ver pesten (zals signalen, rzaken, gevlgen en cncrete (preventieve en curatieve) aanpakmgelijkheden). Allereerst is het belangrijk dat de mentr/dcent pestsignalen herkent (zie bijlage ) Medewerkers van het zrgteam, leerlingbegeleiders en (interne/externe) experts kunnen de mentr ndersteunen bij het bespreekbaar maken van pesten, de individuele begeleiding van leerlingen en/f de aanpak via een steungrep. Mentren/dcenten kunnen k tips en (vak)literatuur raadplegen, zals vermeld in bvengenemde bijlage. Ouders Zwel uders van het gepeste als het pestende kind verdienen steun. De schl draagt hieraan bij dr: Ouders die zich zrgen maken ver het gedrag van hun kind serieus te nemen; Infrmatie en advies te geven ver pesten en de manieren waarp pesten kan wrden aangepakt; De uders te vragen samen te werken met de schl; Helder te cmmuniceren ver het pestprtcl en te verwijzen naar signalen en tips (zie bijlage Infrmatie vr uders van gepeste/pestende kinderen ) 4

5 Bijlage: Infrmatie vr uders Wat kunnen signalen van pesten zijn? Niet meer naar schl willen; Niets meer ver schl vertellen; Nit meer andere kinderen mee naar huis nemen f niet meer bij anderen gevraagd wrden; Slechtere resultaten p schl dan vreger; Vaak dingen kwijt zijn f met kaptte spullen thuiskmen; Vaak hfdpijn f buikpijn hebben; Blauwe plekken hebben p ngewne plaatsen; Niet willen gaan slapen, vaker wakker wrden f nachtmerries hebben; De verjaardag niet willen vieren; Niet buiten willen spelen; Niet alleen een bdschap durven den; Niet meer naar een club willen/ durven gaan; Bepaalde kleren niet meer aan willen; Thuis prikkelbaar, bs f verdrietig zijn; Zelf blessuren creëren m niet naar schl te heven. Wat uders/ verzrgers zelf kunnen den: Als het pesten niet p schl gebeurt maar p straat, kunt u cntact zeken met de uders van de pester en vrzichtig vragen er met hun kind ver te praten. Gebruik daarbij als argument dat elk kind p straat veilig met kunnen zijn. Niemand zal dat ntkennen. Hud er wel rekening mee dat iedere uder in principe vr zijn eigen kind pkmt en met de mgelijkheid dat men het prbleem gaat ntkennen. Neem uw kind serieus en zeg dat u met anderen gaat prberen het pesten te stppen. Pesten p schl kunt u het beste direct met de mentr bespreken. Praat erver met uw kind f vraag uw kind p te schrijven wat het heeft meegemaakt. Prbeer uw kind uit te leggen waarm kinderen pesten. Samen praten ver pesten kan k via een bek f een videband ver het nderwerp. Vertel dat vlwassenen vaak niets den, mdat ze niet zien dat er gepest wrdt f mdat ze niet weten he het prbleem met wrden pgelst. Waarschuw uw kind dat het pesten niet meteen phudt als er beter p wrdt gelet. Pesten is sms een gewnte gewrden, die meilijk af te leren is. Hud het nderwerp bespreekbaar, infrmeer regelmatig he het gaat. Als u van uw kind er met niemand ver mag praten, steun dan uw kind, geef achtergrndinfrmatie en maak duidelijk dat de schl het zrgvuldig zal aanpakken. Vrdat u dit belft, is het raadzaam de schl te vragen f men dit prbleem k daadwerkelijk zrgvuldig aanpakt. Beln uw kind en help het zijn/ haar zelfrespect terug te krijgen. Stimuleer uw kind tt het beefenen van een sprt. Hud de cmmunicatie pen, blijf in gesprek met uw kind. De dat niet met een negatieve insteek, maar geef adviezen m aan het pesten een einde te maken. Een negatieve manier van vragen is bijvrbeeld: Wat is er vandaag weer vr ergs gebeurd? Hud regelmatig en intensief cntact met de mentr van uw kind. Als uw kind echt lijdt nder het pesten wat ten kste gaat van het zelfvertruwen, kan hulp van een deskundige ndig zijn. Dit kan individueel f mgelijk in een training sciale vaardigheden. Hud het niet stil, maar nderneem actie! Infrmatie vr uders van pestende kinderen Neem het prbleem serieus. Raak niet in paniek: elk kind lpt de kans een pester te wrden. 5

6 Prbeer achter de mgelijke rzaak van pesten te kmen. 6

7 Maak uw kind gevelig vr wat het anderen aandet. Besteed aandacht aan uw kind. Stimuleer uw kind tt het beefenen van een sprt. Bekijk samen met uw kind een videband ver pesten. Hud de cmmunicatie pen, blijf in gesprek met uw kind. Geef adviezen ver andere manieren m met elkaar m te gaan. Hud regelmatig en intensief cntact met de mentr van uw kind. Ok zijn er mgelijkheden m uw kind aan een training sciale vaardigheden te laten meeden. Infrmatie hierver is p te vragen bij de zrgcördinatr p schl f bij bureau jeugdzrg. 7

8 Bijlage: Infrmatie vr mentren/dcenten/begeleiders Pestsignalen vlstrekt ddzwijgen; isleren; psychisch, fysiek f seksueel mishandelen; een kring vrmen f insluiten in de klas, gang f schlplein; buiten schl pwachten, slaan f schppen; klpjachten rganiseren; p weg van en naar schl achterna rijden; naar het huis van het slachtffer gaan; pbellen; als slaaf behandelen; nit de echte naam van een klasgent gebruiken, maar een bijnaam; vrtdurend zgenaamde leuke pmerkingen maken ver een klasgent; pdrachten geven huiswerk te maken f huiswerk innemen; bezittingen beschadigen f afpakken; cadeaus eisen f geld afpersen; jennen; het slachtffer vrtdurend de schuld van iets geven; het slachtffer vrtdurend uitschelden f tegen schreeuwen; pmerkingen maken ver kleding; beledigen; briefjes drgeven; kettingbrieven schrijven; via f sciale media kwetsen etc; Begeleiding preventief en curatief Preventief Grepsntwikkeling De meeste grepen hebben enige tijd ndig in mgang met elkaar en samenwerking. De grep drlpt een aantal fasen: frming, strming, nrming en perfrming. Kennis van deze fasen kan de grep helpen m adequaat te reageren p mgelijke vragen f prblemen t.a.v. cntact en/f samenwerking in een grep. Frming De grep start als een verzameling van lsse individuen die aarzelend prberen een grep te vrmen Er ntstaan interactiepatrnen: wie willen direct aan de gang en wie wachten even af, wie zeggen veel en wie weinig, wie stellen vral vragen en wie geven antwrden. En: wie bewaken de discussie, wie huden de tijd in de gaten, wie letten vral p de inhud en wie maken grapjes en sfeerbepalende pmerkingen. Het lijkt misschien alsf men al delgericht bezig is, maar de manier waarp gesprken wrdt is belangrijker dan de inhud. Strming In deze - vaak strmachtige - fase gaan deelnemers elkaar meer aftasten, sms beschuldigen en verwijten maken. Smmigen wrden ngeduldig en verijverig. Er is ng geen sprake van samenwerking f herkenbare grepsnrmen. Nrming 8

9 In deze fase gaan de deelnemers wennen aan de samenwerking. Weerstand ebt weg, men begint elkaar aan te vullen, grepsnrmen ntstaan en er is sprake van (beginnende) samenwerking. Grepsleden beginnen elkaar te vertruwen en te accepteren. De leden leggen zich neer bij bepaalde grepsgewnten, met de afgesprken nrmen, met hun taken in het geheel en de eigenaardigheden van hun teamleden. Het wrdt nu mgelijk m cnstructief met kritiek te kmen. Er kmt enige ntspanning in de grep en vertruwen in de werkwijze. Het grepsprces kan nu nderwerp van gesprek wrden. Perfrming De nderlinge verhudingen en verwachtingen zijn in deze fase gevestigd en er wrdt samengewerkt. In deze fase is de grep een echt team en er is duidelijk vruitgang, prblemen wrden geanalyseerd en pgelst. De grepsleden kennen en accepteren nu elkaars sterke en zwakke kanten; ze weten wat hun rl is. Ze kunnen nu anticiperen p prblemen in de grep en als die ntstaan gaan ze er cnstructief mee m. Een grep in dit stadium kan veel werk verzetten. Het is van belang m de fase van het ntstaan van de grepsnrmen (fase 3 Nrming ) vóór de fase van de strijd m de macht (fase 2 Strming ) te plaatsen. Dit kan dr: mgangsregels af te spreken; schlregels mee te delen. Het nderwerp pesten bespreken dr dit in het algemeen aan te kaarten, bijvrbeeld als maatschappelijk item: de veilige schl. Curatief De pester heeft vaak niet dr waar hij f zij mee bezig is en heeft daardr k begeleiding ndig. Deze begeleiding kan bestaan uit: De rzaak f rzaken van zijn pestgedrag analyseren; Het laten inzien van de gevlgen vr de gepeste (empathisch vermgen vergrten); Duidelijke afspraken maken; De hulp van de uders inrepen; Het nemen van maatregelen f pleggen van straffen. Gebleken is dat pas wanneer er drie strategieën tegelijkertijd wrden tegepast er sprake kan zijn van een attitudeverandering. De nadruk met gelegd wrden p de emtineel- affectieve cmpnent. Dit hudt vr de hulp aan de pester in dat: Cgnitief: er kennis en achtergrndinfrmatie wrdt verschaft; Cnatief: er tegelijkertijd dwang wrdt gebruikt in de vrm van duidelijke afspraken f regels nderling: van straffen wanneer de afspraken f regels wrden vertreden en van een duidelijke afgesprken aanpak van het prbleem. Emtineel- affectief: er nieuwe nrmen wrden afgesprken en dat wanneer leerlingen er blijk van geven er andere nrmen p na te huden zij begeleid wrden m p een andere, veilige manier met leeftijdsgenten m te gaan. Curatieve aanpak individueel 1 p 1-gesprek met de pester: - Wat is er gebeurd vlgens ju? - Weet je waarm het gebeurd is? - He velde je je? - He denk je dat de ander zich velde? - Vertel iets leuks, iets aardigs ver de gepeste. 9

10 Herstelgesprek Om de lucht te klaren kan herstelrecht / een herstelgesprek ingezet wrden, als zwel de gepeste als de pester dit zien zitten. De gepeste vertelt wat het gedrag van de pester met hem/haar gedaan heeft. De pester krijgt de gelegenheid m spijt te betuigen. De bedeling van het gesprek is, dat beiden weer met elkaar dr één deur kunnen en elkaar weer als mens zien. Een herstelgesprek leiden Een herstelgesprek leid je vanuit een vaste vraagstelling: wat is er gebeurd, he kijk je daarp terug, wie is erdr benadeeld en he kan het weer ged gemaakt wrden? De gespreksleider stuurt het verlp van het prces, niet de inhud. Iedereen krijgt de kans zijn inbreng te den. Je vraagt m verduidelijking f nadere uitleg en elimineert strende elementen. Je kunt deelnemers k nadrukkelijk vragen de bijeenkmst te verlaten, als zij een strende factr zijn in het gespreksverlp. Als 1 p1-gesprekken weinig tt geen resultaat pleveren kunnen aanvullende maatregelen en sancties wrden verwgen: Cnfrnterend gesprek; Een tepasselijk bek laten lezen en een verslag hiervan laten maken f er een spreekbeurt ver laten huden in de klas; Een interview ver pesten af laten nemen bij een vlwassene; een pstel ver pesten (zie laten schrijven; Antwrd geven p de vraag: Waarm pest je eigenlijk? Na laten gaan welke regels zijn vertreden. Argumenten laten bedenken waarm de dr hem/ haar vertreden regel ndzakelijk is. Een srry-brief laten schrijven; Een tekening maken met het verzek zich in te leven in de gevelens van slachtffers, ver wat er vlgens hem/ haar gebeurd is, ver he het anders had kunnen zijn; Samen laten werken met de gepeste aan een werkstuk tijdens de les (nder tezicht); Een vide laten bekijken en er een verslag van laten maken; Een lijst van cmplimenten laten maken en deze gebruiken wanneer de pester zich hudt aan de gemaakte afspraken; De pester buitensluiten in vrije situaties (sprt/pauze) f direct apart zetten. Curatieve aanpak vr grepen In verleg met zrgteam kan wrden gekzen vr de steungrepaanpak: (Brn: De Steungrepaanpak van pesten, dirk van der Wulp, Bij de Les, jaargang 1, ktber 2005) Gebruik het eigen beeld van het 'slachtffer' (van de situatie) m mstanders, pesters en vrienden te identificeren. 1. Gesprek met alleen het 'slachtffer' Cncentreer je p het srt gebeurtenissen dat plaatsvindt. (Niet de specifieke incidenten). Het slachtffer mag praten ver alles wat hij/zij denkt dat nuttig is m te vertellen. Dat kan de hele geschiedenis zijn van het pesten f juist bijna niets daarver. Je huding: Niet (ver)rdelend! En znder het waarheidsgehalte te berdelen. Geen vragen van de srt: "Wat deed je dan waardr hij dat (pesten) deed?" Vertel het 'slachtffer' dat de pesters absluut niet gestraft gaan wrden en dat er dus k geen repercussies vanuit de pesters zullen kunnen zijn (niet i.v.m. deze begeleiding tenminste). 10

11 Leg de vlgende stappen uit: Ik ga hulp vragen aan de andere kinderen: Geeft hp. Over een week hebben we een nieuwe afspraak : "Vertel me dan wat er veranderd is, kay?" Identificeer "Wie zijn de meest bedreigende persnen": de pesters, "Wie staan erbij en kijken ernaar?": de mstanders en "Wie zijn vr ju nu al ndersteunend" f als die er niet zijn: "Wie zie je als vrienden en ptentiële vrienden (wie zu je als vriend willen hebben?)" Check f er namen genemd zijn vanuit elke grep f subgrep in de schl waarin deze leerling een rl speelt én een prbleem ervaart. Is er ng iets dat je me vertellen wilt? 2. Maak een supprtgrep van vijf tt acht leerlingen uit de nwaarschijnlijke cmbinatie van teschuwers én pesters én ptentiële vrienden. Het 'slachtffer' is hier niet bij! Alle belangrijke pesters zitten er zeker wel in! In deze fase zelf absluut niet het wrd 'pesten' f 'pester' gebruiken, (suggereert dat er reeds een rdeel f zelfs verrdeling is.) Stel ze gerust: "Jullie zitten hier niet vanwege iets wat je misdaan hebt f z, We hebben jullie hulp ndig!" "Jullie zijn gekzen mdat elk van jullie in staat is m ns te helpen." Zrg dat geen van de kinderen gelabeld wrdt vanwege de selectie vr deze grep, dat ze in een gemengde grep zitten maakt dat makkelijker. Ik heb jullie hulp ndig: X velt zich erg ngelukkig! 3. Empathie/medeleven met het slachtffer versterken. 4. Uitleg Was jij wel eens ngelukkig? En vervlggesprek: Niet praten ver gevelens slachtffer, juist wel ver de gevelens van de kinderen in deze grep die wel eens ngelukkig zijn geweest p een schl. Cncludeer: "X met zich vaak zó velen",... dat "Niemand hier p schl zich ngelukkig zu mgen velen en mdat zij X beter kennen dan wie k weten zij waarschijnlijk het beste waarm en wanneer X ngelukkig is. (Meestal kmt er dan vanzelf infrmatie.) "Namen nemen is in dit kader niet ndig" (Om het vrij van rdelen te huden). 5. Wat te den? Is er iets wat jij zu kunnen den? Een klein dingetje? Cmpliment vr elk vrstel! Negeer hatelijke f wraakzuchtige uitlatingen. Alleen als iemand iets zegt in de vrm van: Als ik het zie gebeuren dan zal ik er eens flink p slaan, dan liefdevl dit niet accepteren. Het gaat niet m wat ze vrstellen, maar dat ze vrstellen den en cmmitment aan het grepsdel demnstreren. Het plan met van de grep zijn, niet van de begeleider! Als er weinig vrstellen kmen, dan eventueel een bepaalde situatie meer in detail nderzeken. Bewndering uitspreken vr het plan van deze grep. "Dat maakt vast verschil vr X als ze z gaan den!" Hen wrdt niet gevraagd m iets te belven en ze krijgen k geen pdrachten f taken mee! Wel wrdt verteld dat ze in de vervlgafspraak alles kunnen vertellen wat hun gelukt is m te den. Op dit punt wrdt dus de verantwrdelijkheid vergedragen aan de grep. Dit is een cruciaal gebeuren. Zij meten de eigenaren van het plan wrden. Uiteraard gaat deze bijeenkmst sms beter, sms minder ged, 11

12 maar merkwaardig geneg maakt het vr de effectiviteit van de ingreep niets uit, als die verdracht van het eigenaarschap maar heeft plaatsgevnden. 6. Vervlgafspraak maken m terug te kijken p de afgelpen week Vervlggesprek is een terugblik. Eerst met het 'slachtffer' (twee tt vijf minuten is vaak al geneg). He gaan de zaken nu? Cmplimenten vr elk succes! Afspraak vr vervlgafspraak f pen laten. 7. Terugkijken met de grep. He gaan de zaken? en cmplimenten vr de hulp geven. Is hij/zij nu gelukkiger? Vaak is het antwrd: "Het gaat nu beter met hem/haar", dan drgaan en vragen naar hun invled daarp (maar niet gaan vragen naar hun suggesties van de vrige week. Dan wrdt het een verhring/test in plaats van vrijwillige hulp Wat heb jij gedaan m daarbij (het gelukkiger wrden) te helpen? He kun je dat merken? He kun je dat weten? He deed je dat? He lukte je dat? Bedanken vr de hulp en geef je gedkeuring. Vraag f ze z ndig ng een week willen helpen. Regel vervlgafspraak f laat het pen! 8. Geef zwel de supprtgrepleden als het slachtffer een belning. Dit van te vren laten weten. Bijvrbeeld: Brief aan de uders met een bedankje. Een certificaat. Iets subtielers. Na elk gesprek is het nuttig even met de uders te verleggen ver he zij de veranderingen zien. Dit bestendigt en/f verbetert de (eerder dr de prblemen misschien verstrde) verstandhuding met de schl aanmerkelijk. Literatuur Sue Yung, The Supprt Grup Apprach t Bullying in Schls, Educatinal Psychlgy in Practice Vl 14, N 1, April 1998 Dirk van der Wulp, 'Bedankt, ik red me nu wel', TvL, jaargang 23, nummer 5, ktber 2000, blz lo Dirk van der Wulp, Juw plssing is niet heilig, TvL jaargang 25, nummer 4, september 2002, blz. 31 Dirk van der Wulp, 'Dan wrd ik helemaal gek!', TvL jaargang 26, nummer 5, september 2003, blz 16 Dirk van der Wulp, 'Ik zie het allemaal even niet meer zitten...', Dekanlg nummer 7, september 2003, blz 2 Dirk van der Wulp, We letten erp, zeggen ze De steungrepaanpak van pesten, Bij de Les, jaargang 1, nummer 2, ktber 2005, blz 24 N.J.I. (Nederlands Jeugd Instituut), website zie dssier Pesten 12