CATHETERISEREN EN RECTAAL TOUCHER
|
|
- Femke Hendriks
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 CATHETERISEREN EN RECTAAL TOUCHER BENIGNE PROSTAAT HYPERPLASIE VAARDIGHEIDSONDERWIJS Versie september 2001 HUISARTS- OPLEIDING
2 Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije Universiteit ten behoeve van de huisartsopleiding aan de VU. De stuurgroep HAIO-onderwijs van de afdeling heeft uiteindelijk de ontwerptekst vastgesteld. Nadere informatie kan verkregen worden bij de onderstaande personen die de ontwerptekst hebben samengesteld. De gegevens van dit programma worden aangeboden aan het Samenwerkings Verband Universitaire Huisartsopleidingen in Utrecht voor centrale archivering in de Centrale Onderwijs Bank. In geval anderen dan de Huisartsopleidingen van dit programma gebruik willen maken of, indien de uitgave voor andere doeleinden of in een ander verband wordt gebruikt, geldt het volgende: Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het hoofd van de afdeling huisartsopleiding van de Vrije Universiteit. Programmamaker(s): Piet Schoonheim Trefwoorden : ICPC : LHK : Datum en naam laatste wijzigingen: 10 september 2001, Wim Willems Contactpersoon : Wim Willems Telefoon : Huisartsopleiding Afdeling HVSG Vrije Universiteit Overschiestraat XK Amsterdam 2001 Huisartsopleiding VUmc 2
3 INHOUDSOPGAVE INLEIDING AANVANGSNIVEAU EN DOELSTELLINGEN Aanvangsniveau Doelstellingen METHODIEK ORGANISATIE Voorbereiding deelnemers Organisatie tijdens het programma Tijdschema LITERATUUR Verplichte literatuur DOCENTINSTRUCTIE PER PROGRAMMA-ONDERDEEL EN VOORBEREIDING DOCENT Inhoud HAIO-deel Voorbereiding docent Docentinstructie VOORBEREIDING SECRETARIAAT Materiaal Kopiëren Gastdocenten SAMENVATTING RECTAAL TOUCHER / KATHETERISEREN / BPH... 7 BIJLAGE 1 KENNISTOETS BEMOEILIJKTE MICTIE BIJ OUDERE MANNEN... 8 BIJLAGE 2 DOCENTMATERIAAL REFERAAT... 9 BIJLAGE 3 ANTWOORDEN OP KENNISTOETS BIJLAGE 4 DOCENTMATERIAAL KENNISTOETS BIJLAGE 5 SHEETS Huisartsopleiding VUmc 3
4 INLEIDING Door de veroudering van de samenleving wordt de huisarts in toenemende mate geconfronteerd met klachten over een bemoeilijkte mictie bij de ouder wordende man. Als gevolg van ontwikkelingen in de medicamenteuze en operatieve behandelingsmogelijkheden staat benigne prostaat hyperplasie (BPH) momenteel ook sterk in de belangstelling. De NHG-standaard over dit onderwerp neemt een terughoudende positie in ten aanzien van diagnostiek en behandeling. De ervaring leert dat huisartsen nogal eens (ten onrechte) bang zijn een prostaatcarcinoom te missen. Het gevaar van overdiagnostiek en behandeling ligt dan op de loer. Anderzijds is een correcte uitvoering en interpretatie van het rectaal toucher natuurlijk erg belangrijk om verantwoord tot de diagnose "onverdacht toucher" te komen. Dit programma bestaat uit een gedeelte waar kennis aangaande de (differentiaal)diagnostiek en behandeling van BPH op de voorgrond staat en een gedeelte waarin de vaardigheden rectaal toucher en katheteriseren geoefend worden. Hierbij komt ook de diagnostiek van het prostaatcarcinoom aan de orde. Dit programma is afgeleid van het NHG-deskundigheidsbevorderingspakket "Bemoeilijkte mictie bij oudere mannen". De Fa. MSD stelt voor dit programma fantomen beschikbaar. 1 AANVANGSNIVEAU EN DOELSTELLINGEN 1.1 Aanvangsniveau De HAIO is enige tijd werkzaam in de huisartspraktijk, kan de NHG-standaard "Urineweginfecties" toepassen en heeft waarschijnlijk ook al ervaring opgedaan met diagnostiek en behandeling van mannen met klachten van BPH. De vaardigheden rectaal toucher en katheteriseren zullen afhankelijk van het onderwijs in de basisopleiding en de ervaring opgedaan vóór de huisartsenopleiding erg wisselend zijn. 1.2 Doelstellingen Algemene doelstellingen De HAIO is in staat mictieklachten bij oudere mannen op huisartsgeneeskundig niveau adequaat te diagnosticeren en te behandelen. Concrete doelstellingen Na afloop van het 3 uur durende programma is de HAIO in staat: Kennis 1. De prevalentie en het natuurlijk beloop van BPH te benoemen. 2. De huidige inzichten in pathofysiologie, diagnostiek en therapie van BPH te benoemen. 3. Het relatieve belang aan te geven van anamnese, rectaal toucher, urine-onderzoek en bloedonderzoek voor de diagnose BPH. 4. Het verband aan te geven tussen de grootte van de prostaat bij rectaal toucher en de klachten. 5. De risico's te benoemen van het niet behandelen van BPH. 6. De indicaties voor het verwijzen naar de uroloog op te noemen. 7. Onderscheid te maken tussen absolute en relatieve behandelingscriteria. 8. De mogelijke behandelingsmethoden van BPH te beschrijven. Vaardigheid 9. Correct een rectaal toucher uit te voeren. 10. Correct een rectaal toucher te interpreteren 11. Correct een katheter in te brengen bij een man. 2 METHODIEK Aan de hand van een toets en een referaat komen de kennisaspecten van de doelstellingen aan de orde. Deze modules zijn afkomstig uit het DKB-pakket Bemoeilijkte Mictie bij Oudere Mannen. Na de pauze worden de vaardigheden rectaal toucher en katheteriseren geoefend Huisartsopleiding VUmc 4
5 3 ORGANISATIE 3.1 Voorbereiding deelnemers Lezen van de NGH-Standaard Bemoeilijkte Mictie bij Oudere Mannen Invullen kennistoets; ingevulde toets meenemen naar tkd. 3.2 Organisatie tijdens het programma De HAB functioneert als zakelijk voorzitter en ziet toe op het onderwijsproces tijdens het programma. Er kan voor gekozen worden het tweede deel de groep in twee groepjes te splitsen, waardoor de HAIO's de vaardigheidstrainingen in twee achtereenvolgende workshops doen. 3.3 Tijdschema Tijdschema Programma Tijdsduur Inleiding inhoud en structuur programma HAB Referaat BPH: een oud probleem Een nieuwe benadering? HAB Discussie Bespreken kennistoets Pauze Instructie rectaal toucher en katheterisatie Oefenen rectaal toucher / katherisatie Evaluatie 5 min. 15 min. 20 min. 50 min. 15 min. 15 min. 50 min. 10 min. Evaluatie Schriftelijk aan het einde van het programma. De groepsbegeleider neemt de formulieren in en maakt een samenvatting. Leerpunten worden in een kort groepsgesprek uitgewisseld. 4 LITERATUUR 4.1 Verplichte literatuur - Klomp MLF, e.a. NHG-standaard Bemoeilijkte Mictie bij oudere mannen, Nieuwste versie, in bezit 2001 Huisartsopleiding VUmc 5
6 5 DOCENTINSTRUCTIE PER PROGRAMMA-ONDERDEEL EN VOORBEREIDING DOCENT 5.1 Inhoud HAIO-deel - Inleiding, hoofdstuk 1 t/m 4, bijlage Voorbereiding docent Lezen programma en literatuur, voorbereiden referaat. Eventueel kan een HAIO gevraagd worden dit referaat te houden. 5.3 Docentinstructie 1. Inleiding Inleiding over inhoud en structuur van het programma door de HAB. Gebruik de inleiding van het programma om kort een opzet van het programma te geven. 2. Referaat BPH: een oud probleem, een nieuwe benadering? Gebruik de sheets die bij het programma horen voor een kort overzicht over de epidemiologie in de huisartspraktijk en de pathofysiologie. De tekst van het docentenmateriaal (bijlage 2) is hiervoor geschikt maar ook aanvullende literatuur kan gebruikt worden. 3. Discussie Lok een discussie uit over de veranderde inzichten. Stimuleer tegengestelde meningen, eventueel door zelf advocaat van de duivel te spelen. Denkbare stellingen zijn: -bij elke klacht over de mictie bij een oudere man moet een prostaatcarcinoom worden uitgesloten. -een onverdacht toucher en een normaal laag PSA sluiten een prostaatcarcinoom vrijwel uit. -een huisarts is (c.q. ik ben) niet goed in staat onderscheid te maken tussen een verdacht en een onverdacht toucher. -de standaard is veel te terughoudend met de medicamenteuze behandeling van BPH. 4. Bespreken kennistoets De kennistoets is vooraf ingevuld en aan de hand van de antwoorden en de bijgaande instructie (bijlage 3 en 4) worden de vragen chronologisch doorgenomen. Belangrijke aandachtspunten vormen de medicamenteuze therapie en de verwijsindicaties. Pauze 5. Vaardigheidstrainingen Instructie rectaal toucher en katheterisatie De HAB geeft kort een instructie over de verschillende handelwijzen. De HAB ziet erop toe, dat iedere HAIO beide onderdelen kan oefenen. 6. Evaluatie Laat schriftelijk evalueren en wissel kort de individuele leerpunten uit Huisartsopleiding VUmc 6
7 6 VOORBEREIDING SECRETARIAAT 6.1 Materiaal - overheadprojector 6.2 Kopiëren - Bijlage 3, antwoorden kennistoets: x aantal HAIO s Bijlage 5 : sheets maken en op TKD aan groepsbegeleider geven. 6.3 Gastdocenten Fantomen worden door MSD in de aangewezen onderwijsruimten geplaatst. Bel hiervoor ruim op tijd MSD: productmanager Proscar, (in 2001 is dat: Esther Verweij). Telefoon: / esther_verweij@merck.com 7 SAMENVATTING RECTAAL TOUCHER / KATHETERISEREN / BPH In dit programma wordt via zelfstudie en het invullen van een kennistoets de inhoud van de NHGstandaard "bemoeilijkte mictie bij oudere mannen" onder de aandacht gebracht. Op de TKD wordt hier middels een referaat, een discussie en het nabespreken van de kennistoets nog eens bij stil gestaan. In het tweede deel van het programma worden het rectaal toucher en het katheteriseren in workshops geoefend Huisartsopleiding VUmc 7
8 BIJLAGE 1 KENNISTOETS BEMOEILIJKTE MICTIE BIJ OUDERE MANNEN 2001 Huisartsopleiding VUmc 8
9 BIJLAGE 2 DOCENTMATERIAAL REFERAAT 2001 Huisartsopleiding VUmc 9
10 BIJLAGE 3 ANTWOORDEN OP KENNISTOETS 2001 Huisartsopleiding VUmc 10
11 BIJLAGE 4 DOCENTMATERIAAL KENNISTOETS 2001 Huisartsopleiding VUmc 11
12 BIJLAGE 5 SHEETS 2001 Huisartsopleiding VUmc 12
URINE-INCONTINENTIE HUISARTS- OPLEIDING. Versie januari Docentendeel
URINE-INCONTINENTIE Versie januari 2000 Docentendeel HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije Universiteit
Nadere informatieHUISARTS EN TOEGENOMEN MONDIGHEID
HUISARTS EN TOEGENOMEN MONDIGHEID Versie januari 2000 Docentendeel HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije
Nadere informatieEVALUATIE EN PLANNING
EVALUATIE EN PLANNING Introductie Versie januari 2001 Docentendeel HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije
Nadere informatieSLAAPSTOORNISSEN HUISARTS- OPLEIDING. Versie augustus Docentendeel. M:\HO\Owp\1e jaar\slaapstoornissen\owp - Slaapstoornissen
SLAAPSTOORNISSEN Versie augustus 2000 Docentendeel HUISARTS- OPLEIDING M:\HO\Owp\1e jaar\slaapstoornissen\owp - Slaapstoornissen - 2000.doc 1 Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door
Nadere informatieSCHOUDERKLACHTEN HUISARTS- OPLEIDING. Versie maart 2001. Docentendeel
SCHOUDERKLACHTEN Versie maart 2001 Docentendeel HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije Universiteit ten behoeve
Nadere informatieOOGHEELKUNDE I HUISARTS- OPLEIDING. Versie januari 2001. Docentendeel
OOGHEELKUNDE I Versie januari 2001 Docentendeel HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije Universiteit ten behoeve
Nadere informatiePRAKTIJKASSISTENTE, TAKEN
PRAKTIJKASSISTENTE, TAKEN Versie januari 2001 Docentendeel HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije Universiteit
Nadere informatieEERSTE ZELFSTANDIGE PERIODE eerste jaars HAIO S Voorbespreking en Nabespreking
EERSTE ZELFSTANDIGE PERIODE eerste jaars HAIO S Voorbespreking en Nabespreking Versie augustus 2001 HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling
Nadere informatieCONSULTVOERING: VOORLICHTING KLEINE KWALEN
CONSULTVOERING: VOORLICHTING KLEINE KWALEN Versie juli 2001 Docentendeel HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de
Nadere informatieREFERAAT HOUDEN HUISARTS- OPLEIDING. Februari 2001
REFERAAT HOUDEN Februari 2001 HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije Universiteit ten behoeve van de huisartsopleiding
Nadere informatieINTERCOLLEGIALE TOETSING
INTERCOLLEGIALE TOETSING METHODIEK 1 e jaars Versie november 2002 Docentendeel HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding
Nadere informatieCONSULTVOERING: DE BELEIDSFASE
CONSULTVOERING: DE BELEIDSFASE April 1999 Docentendeel HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije Universiteit
Nadere informatieCONSULTVOERING: I N T A K E I
CONSULTVOERING: I N T A K E I april 2000 Docentendeel HUISARTS OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije Universiteit
Nadere informatieDeze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M42 van november 2004.
1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M42 van november 2004. Met deze kennistoets kunnen de deelnemers hun kennis toetsen aan de richtlijnen uit de NHG-Standaard Bemoeilijkte
Nadere informatieREFLECTIERONDE HUISARTS- OPLEIDING. Versie januari 1999. Docentendeel
REFLECTIERONDE Versie januari 1999 Docentendeel HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije Universiteit ten behoeve
Nadere informatieFEEDBACK II: OEFENEN MET HET GEVEN EN ONTVANGEN VAN FEEDBACK
FEEDBACK II: OEFENEN MET HET GEVEN EN ONTVANGEN VAN FEEDBACK Maart 2001 Docentendeel HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding
Nadere informatieIntroductie, formuleren leerdoelen
INDIVIDUEEL LEERPLAN Introductie, formuleren leerdoelen Versie juni 2002 HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de
Nadere informatieCV: NABESPREKEN VIDEO-OPNAMEN
CV: NABESPREKEN VIDEO-OPNAMEN Versie april 1999 Docentendeel HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije Universiteit
Nadere informatieCONSULTVOERING: INTRODUCTIE
CONSULTVOERING: INTRODUCTIE Versie januari 2002 Docentendeel HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije Universiteit
Nadere informatieOMGAAN MET ONZEKERHEDEN
PERSOONLIJK FUNCTIONEREN: OMGAAN MET ONZEKERHEDEN december 2000 Docentendeel HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van
Nadere informatieDEPRESSIE. Effective GP depression management takes skill rather than time * HUISARTS- OPLEIDING. Versie april 2002. *www.beyondblue.org.
DEPRESSIE Effective GP depression management takes skill rather than time * Versie april 2002 HUISARTS- OPLEIDING *www.beyondblue.org.au Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf
Nadere informatieSURMENAGE HUISARTS- OPLEIDING. Versie mei 2000
SURMENAGE Versie mei 2000 HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije Universiteit ten behoeve van de huisartsopleiding
Nadere informatieVoorlichting bij bemoeilijkte mictie bij oudere mannen
1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M42 van november 2004. Doelstelling van deze module is dat de huisarts in staat is op adequate wijze voorlichting te geven over
Nadere informatieDE DOKTERSTAS HUISARTS- OPLEIDING. Versie januari 2001
DE DOKTERSTAS Versie januari 2001 HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije Universiteit ten behoeve van de
Nadere informatieRekenen Groep 7-2e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm
Nadere informatieOnderwijsmateriaal voor toetsgroepen
1. Toelichting Dit programma is gebaseerd op de bijlage prostaatcarcinoom van de NHG- Standaard Mictieklachten bij mannen van oktober 2014. De huisarts krijgt met enige regelmaat een verzoek van gezonde
Nadere informatieHOE COMMUNICEER IK HUISARTS- OPLEIDING. Versie september Docentendeel
HOE COMMUNICEER IK Versie september 2000 Docentendeel HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije Universiteit
Nadere informatieGeen fabriekswerk. Roeien met de wind mee en de stroom tegen. Jac Willekens
Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of
Nadere informatieVerdiepingsmodule. Medische besliskunde 3: De patiënt met een vergrote prostaat. Medische besliskunde 3: De patiënt met een vergrote prostaat
1. Toelichting Aan de hand van een casus maken de deelnemers rekensommen met fictieve gegevens om prostaatcarcinoom te voorspellen bij mannen met een vergrote prostaat. 2. Doel, doelgroep, tijdsduur Doelstelling
Nadere informatieFEEDBACK I HUISARTS- OPLEIDING INLEIDING. Versie maart 2001. Docentendeel
FEEDBACK I INLEIDING Versie maart 2001 Docentendeel HUISARTS- OPLEIDING 1 Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije Universiteit
Nadere informatieHANDLEIDING BIJ INDIVIDUEEL LEREN
HANDLEIDING BIJ INDIVIDUEEL LEREN Lili van Rhijn en Ruud van den Berg Maart 2002 HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding
Nadere informatieRekenen Groep 6-2e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze,
Nadere informatieOnderwijsmateriaal voor toetsgroepen
1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M42 Mictieklachten bij mannen van maart 2013. Met deze kennistoets kunnen de deelnemers hun kennis toetsen aan de richtlijnen uit
Nadere informatieRekenen Groep 6-1e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of
Nadere informatieTRANSMURAAL PROTOCOL MICTIEKLACHTEN BIJ MANNEN Werkafspraken
TRANSMURAAL PROTOCOL MICTIEKLACHTEN BIJ MANNEN Werkafspraken Huisarts Inleiding Mictieklachten bij mannen komen frequent voor. Zeker met het toenemen van de gemiddelde levensverwachting zal het aantal
Nadere informatieAntwoorden Rekenen Groep 5-1e helft schooljaar
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of
Nadere informatieRekenen Groep 4-1e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm
Nadere informatieRekenen Groep 4-2e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2013 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm
Nadere informatieRekenen Groep 4-2e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm
Nadere informatieToetsstation. Bemoeilijkte mictie bij oudere mannen
Toetsstation Bemoeilijkte mictie bij oudere mannen Alg lgeme mene gegevens Classificatiecode(s) Y06, Y85 Doelstelling Toetsen of de kandidaat in staat is - een gerichte anamnese af te nemen en lichamelijk
Nadere informatieOnderwijsmateriaal voor toetsgroepen
1. Toelichting Dit programma is gebaseerd op de NHG-Standaard van juni 2013. In een deel van de Nederlandse huisartsenpraktijken handelt een praktijkassistente een urineweginfectie bij gezonde, niet-zwangere
Nadere informatieBrunelleschi. De Dom van Florence
Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv, Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of
Nadere informatieUROLOGIE ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN
1 april 2003 herzien maart 2004 UROLOGIE ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN Casusschets 1 Zie Werkafspraak Pijnloze Hematurie onder Microscopische hematurie Antwoord:
Nadere informatieCONSULTVAARDIGHEDEN: HET SLECHT NIEUWSGESPREK
CONSULTVAARDIGHEDEN: HET SLECHT NIEUWSGESPREK Versie november 2000 Docentendeel HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding
Nadere informatieUROLOGIE achtergronden casusschetsen
UROLOGIE achtergronden casusschetsen 1 Voorstel wijzigingen bij herziening werkafspraak kunnen op de laatste pagina worden genoteerd. 1 april 2003 herzien maart 2004 Casusschets 1 UROLOGIE ACHTERGRONDEN
Nadere informatieWAARDE VAN DE PSA-BEPALING EN HET RECTAAL TOUCHER
1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard van november 2004. De huisarts krijgt het verzoek om een test op prostaatkanker of wil zelf, bij een vermoeden van prostaatkanker of bij twijfel
Nadere informatieOnderwijsmateriaal voor toetsgroepen
1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M42 Mictieklachten bij mannen van maart 2013. Doelstelling van deze module is dat de huisarts in staat is op adequate wijze voorlichting
Nadere informatieTRANSMURAAL PROTOCOL MICTIEKLACHTEN BIJ MANNEN
TRANSMURAAL PROTOCOL Inleiding Mictieklachten bij mannen komen frequent voor. Zeker met het toenemen van de gemiddelde levensverwachting zal het aantal mannen, dat zich presenteert met dergelijke klachten,
Nadere informatieRegionale Transmurale Afspraken Anderhalvelijnszorg prostaatonderzoek RTA t.b.v. een risico-inschatting op prostaatkanker
Regionale Transmurale Afspraken Anderhalvelijnszorg prostaatonderzoek Versie Beheer 1.0 Bernhoven, Synchroon Voor het laatst bijgewerkt op 14 maart 2016 Distributielijst Huisartsen en specialisten van
Nadere informatieVerkorte rapportage. Cliënten over de kwaliteit van de zorg en dienstverlening van AC Praag en Werkerij (InteraktContour)
Verkorte rapportage Cliënten over de kwaliteit van de zorg en dienstverlening van AC Praag en Werkerij (InteraktContour) Utrecht, november 2013 Geschreven door: Rinskje Dijkstra Postbus 8224 3503 RE Utrecht
Nadere informatieUrologie Hematurie en PSA
Urologie Hematurie en PSA Marina Hovius en George van Andel, urologen Susanne van Laatum, huisarts 15 januari 2016 Casus 1 Vrouw van 63 jaar, blanco VG, 2 vaginale bevallingen heeft recidiverend urineweginfecties
Nadere informatieSkillstrainingscentrum Limburg Verzorgende Verpleegkundigen Wijkverpleegkundigen
Skillstrainingscentrum Limburg Verzorgende Verpleegkundigen Wijkverpleegkundigen Module 3 Opleiding: Risicovolle en Voorbehouden Handelingen 2016 / 2017 Urologie Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd
Nadere informatieVerdiepingsmodule. Richtlijnen bij Astma, een uitdaging! Richtlijnen bij Astma, een uitdaging! 1. Toelichting. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur
1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard van oktober 2007 (tweede herziening) Een aantal richtlijnen in de NHG-Standaard Astma bij volwassenen stemt niet overeen met het dagelijks handelen
Nadere informatieOnderwijsmateriaal voor toetsgroepen
1. Toelichting op het onderwijsmateriaal 1 Dit onderwijsmateriaal is gebaseerd op de NHG-Standaard M71 van mei 2012 Buikpijn is een veelvoorkomende klacht in de huisartsenpraktijk. Het is ook een moeilijke
Nadere informatieHet Astma Formularium
Het Astma Formularium Het Astma Formularium een praktische leidraad dr. J.C.C.M. in t Veen dr. N.H. Chavannes Houten 2011 Ó 2011 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Alle rechten voorbehouden.
Nadere informatieIntroductie en formuleren van leerdoelen
EVALUATIE EN PLANNING Introductie en formuleren van leerdoelen Versie januari 1999 Docentendeel HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding
Nadere informatieHet Urologie Formularium
Het Urologie Formularium Het Urologie Formularium Een praktische leidraad Onder redactie van: Dr. A.S. Glas Dr. J.P.M. Sedelaar P. van de Woestijne Met medewerking van: Dr. F.C.H. d Ancona, Dr. M. Barendrecht,
Nadere informatieWetenschappelijke vorming in de huisartsopleiding
Versiedatum: 0-0-06 Pagina van 5 De wetenschappelijke onderbouwing van het huisartsgeneeskundig handelen vormt een belangrijke leidraad voor de huisarts. Deze moet een wetenschappelijke onderbouwing kunnen
Nadere informatieProf. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes. Evidence-based handelen bij lage rugpijn
Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes Evidence-based handelen bij lage rugpijn Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes Evidence-based handelen bij lage rugpijn Epidemiologie, preventie, diagnostiek,
Nadere informatiePlasklachten bij mannen
Plasklachten bij mannen Plasklachten komen frequent voor. Ze worden ook wel aangeduid met de verzamelnaam mictieklachten. Dit complex van klachten omvat de volgende symptomen: klachten bij het urineren,
Nadere informatiePSA Dr Marc Elisen, specialist laboratoriumgeneeskunde MCZuiderzee/ atalmedial
PSA Aanmelden bij Kahoot! Ga naar kahoot.it Vul de PIN-code (komt zo op het scherm). Vul een nickname in. Casus Man van 55 jaar komt bij de huisarts. De schoonvader (57 jr) van zijn zoon (28 jr) is recent
Nadere informatieVerkorte rapportage. Cliëntenraadpleging bij WL de Archipel. Verkorte rapportage. LSR - landelijk steunpunt medezeggenschap
Cliëntenraadpleging bij WL de Archipel 1 Utrecht, 6 augustus 2013 Geschreven door: Harmke van den Akker Postbus 8224 3503 RE Utrecht Telefoon: 030 293 76 64 Fax: 030 296 33 19 www.hetlsr.nl info@hetlsr.nl
Nadere informatieOnderwijsmateriaal voor toetsgroepen
1. Toelichting op het onderwijsmateriaal 1 Dit onderwijsmateriaal is gebaseerd op de NHGStandaard M71 van mei 2012 Van geen enkel medicament is aangetoond dat dit effectief zou zijn bij de behandeling
Nadere informatieUitvoeringsregeling Toetsing en Beoordeling Huisartsopleiding tweede opleidingsjaar. versie juni 2015
Uitvoeringsregeling Toetsing en Beoordeling Huisartsopleiding tweede opleidingsjaar versie juni 2015 Inleiding Deze Regeling is een uitvoeringsregeling op basis van het Landelijke Protocol Toetsing en
Nadere informatieVoeding, uitscheiding en diagnostiek
Voeding, uitscheiding en diagnostiek Werkcahier Kwalificatieniveau Geerard Siereveld Cees van Stipdonk Johan van t Wout Skillslab-serie voor verpleegkundige en verzorgende beroepsvaardigheden Houten 2008
Nadere informatieVerkorte rapportage. Cliënten over de kwaliteit van de zorg en dienstverlening van activiteitencentrum Knooppunt (InteraktContour)
Verkorte rapportage Cliënten over de kwaliteit van de zorg en dienstverlening van activiteitencentrum Knooppunt (InteraktContour) Utrecht, december 2013 Geschreven door: Ellen Dupont en Drs. Dominique
Nadere informatiePROCEDURE VOORTGANGSKWALIFICATIE HUISARTSOPLEIDING. VU medisch centrum
PROCEDURE VOORTGANGSKWALIFICATIE HUISARTSOPLEIDING 2003 VU medisch centrum 12 augustus 2003 2 Inleiding Volgens het CHVG besluit no. 4-2000 dient voor het einde van het eerste jaar van de huisartsopleiding
Nadere informatieBekkenbodemproblematiek ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN
INTERLINE Bekkenbodemproblematiek Concept dd 27 maart 2007 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN Inleiding De werkgroep is een multidisciplinaire werkgroep gynaecologie
Nadere informatieVerkorte rapportage. Cliënten over de kwaliteit van zorg en dienstverlening van AC de Variant (InteraktContour)
Verkorte rapportage Cliënten over de kwaliteit van zorg en dienstverlening van AC de Variant (InteraktContour) Utrecht, januari 2014 Geschreven door: Drs. Dominique van 't Schip Postbus 8224 3503 RE Utrecht
Nadere informatieVerkorte rapportage. Cliënten over de kwaliteit van de zorg en dienstverlening van WL Landsherenpoort (InteraktContour)
Verkorte rapportage Cliënten over de kwaliteit van de zorg en dienstverlening van WL Landsherenpoort (InteraktContour) Utrecht, december 2013 Geschreven door: drs. Emiel Dekker Postbus 8224 3503 RE Utrecht
Nadere informatieInhoud. Deel I Urologie. Jakko Nieuwenhuijzen. Garry Pigot. 1 Benigne prostaathyperplasie (BPH), plasklachten en overactieve blaas (OAB)...
VI Inhoud Deel I Urologie 1 Benigne prostaathyperplasie (BPH), plasklachten en overactieve blaas (OAB)... 3 Jakko Nieuwenhuijzen 1.1 Inleiding.... 5 1.2 Fysiologie en terminologie.... 5 1.3 LUTS, BPH,
Nadere informatieNaar een Landelijk Opleidingsplan Huisartsgeneeskunde
Naar een Landelijk Opleidingsplan Huisartsgeneeskunde Thema Korte Episode Zorg Colofon Expertgroep Korte Episode Zorg Prof. Dr. Patrick Bindels (voorzitter), hoogleraar huisartsgeneeskunde Drs. Marjolein
Nadere informatieProgramma van toetsing
Programma van toetsing Inleiding In samenwerking met onderwijskundige experts hebben we ons programma van toetsing ontworpen. Het programma van toetsing is gevarieerd en bevat naast kennistoetsen en beoordelingen
Nadere informatieHOOFDPIJN. Omgaan met klachtregistraties
HOOFDPIJN Omgaan met klachtregistraties Versie juli 2002 Docentendeel HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije
Nadere informatieKennistoets acute keelpijn
Acute keelpijn: kennistoets Aanvullende diagnostiek 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M11 van feb 2007 (tweede herziening) Het hoofdstuk Keelpijn in de NHG-Telefoonwijzer is gebaseerd
Nadere informatieKNO-VAARDIGHEDEN HUISARTS- OPLEIDING. Januari 2001. Docentenversie
KNO-VAARDIGHEDEN Januari 2001 Docentenversie HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije Universiteit ten behoeve
Nadere informatieProstaatdiagnostiek. Prostaatdiagnostiek
Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant Prostaatdiagnostiek Prostaatdiagnostiek Toelichting Toelichting Pagina 1 Pagina 1 Aanleiding Aanleiding
Nadere informatieVerkorte rapportage. Cliëntenraadpleging AC de Gris. Verkorte rapportage. LSR - landelijk steunpunt medezeggenschap
Cliëntenraadpleging AC de Gris 1 Utrecht, 18 juli 2013 Geschreven door: Elske ten Vergert Postbus 8224 3503 RE Utrecht Telefoon: 030 293 76 64 Fax: 030 296 33 19 www.hetlsr.nl info@hetlsr.nl Copyright
Nadere informatieDeze cursus wordt in 2014 gehouden op donderdag 20 maart in de Aristo zalen in Amsterdam en op dinsdag 15 april in de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle
Cursus Astma &COPD voor praktijkondersteuners en huisartsen 2014 Deze cursus wordt in 2014 gehouden op donderdag 20 maart in de Aristo zalen in Amsterdam en op dinsdag 15 april in de Nieuwe Buitensociëteit
Nadere informatieEen patiënt met stress en burnout
Een patiënt met stress en burnout Een patiënt met stress en burnout in de huisartspraktijk Bart Verkuil Arnold van Emmerik Roelf Holtrop Houten 2010 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer
Nadere informatieDe soa-kit. 1. Toelichting. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur. 3. Uitvoering
1. Toelichting Bij Soa is de actuele kennis over diagnostiek, behandeling, begeleiding en partnerwaarschuwing niet compleet zonder informatie over het gebruik van de diverse buisjes en stokjes die het
Nadere informatieProgramma van toetsing
Programma van toetsing Programma van toetsing Versie 1.1 Con Amore B.V. Inleiding In samenwerking met onderwijskundige experts hebben we een nieuw programma van toetsing ontworpen. We zijn afgestapt van
Nadere informatieCursus. Ouderenzorg, geriatrie
Cursus Ouderenzorg, geriatrie Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Wijtske van den Berg-Spoelstra Inhoudelijke redactie: Jo-Anne Schaaf Titel: Ouderenzorg,
Nadere informatieVerdiepingsmodule. Begeleiding van oefeningen bij urine-incontinentie. 1. Toelichting op de module. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur. 3.
1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Stanaard M46 van september 2006 (eerste herziening). Urine-incontinentie bij volwassenen komt veel voor, maar in de huisartsenpraktijk is
Nadere informatieRegionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant. Prostaatdiagnostiek. Toelichting. Pagina 1 TS ZOB januari 2014, URO 1-1
Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant Prostaatdiagnostiek Toelichting Pagina 1 Aanleiding Bij veel patiënten, maar ook bij huisartsen en medisch specialisten, bestaan vragen over de zin van
Nadere informatieUROLOGIE casusschetsen
UROLOGIE casusschetsen Interline maart 2004 1 UROLOGIE 1 april 2003 herzien maart 2004 CASUSSCHETSEN Casusschets 1 Heer Plasmans, 38 jr oud. Hij is ongerust omdat bij een keuring "bloed" in de urine is
Nadere informatieOmgaan met ziekelijke jaloezie
Omgaan met ziekelijke jaloezie Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook antwoord op de vraag
Nadere informatieHypertensie en 24-uursbloeddrukmeting
Hypertensie en 24-uursbloeddrukmeting Hypertensie en 24-uursbloeddrukmeting Een toegevoegde waarde voor de praktijk F.T.J. BOEREBOOM, INTERNIST-NEFROLOOG D. TAVENIER, HUISARTS Houten 2010 2010 Bohn Stafleu
Nadere informatieUrologie Zorgpaden en Samenwerking. Joop Noordzij, uroloog
Urologie 2016 Zorgpaden en Samenwerking Joop Noordzij, uroloog Urologie 2016 Ik zweer bij Apollon de genezer, bij Asclepios, Hygieia en Panacea..... Het snijden van de steen zal ik nalaten, ook als de
Nadere informatieACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN
INTERLINE DEVENTER BEKKENBODEMPROBLEMATIEK Maart 2010 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN Inleiding De werkgroep is een multidisciplinaire werkgroep gynaecologie / urologie
Nadere informatieStudiehandleiding. Excel 2010
Studiehandleiding Excel 2010 Lay-out en opmaak: NTI DTP Studio, Leiden 1e druk, februari 2011 001204249 2011, NTI bv, Leiden Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd,
Nadere informatieDocentenhandleiding. AaBeeCee-Digitaal. Tekstverwerken met Word, deel 2
Docentenhandleiding AaBeeCee-Digitaal Tekstverwerken met Word, deel 004-01 Instruct, Postbus 38, 410 AA Bodegraven Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen
Nadere informatieUROLOGIE CASUSSCHETSEN
UROLOGIE 1 april 2003 herzien maart 2004 CASUSSCHETSEN Casusschets 1 Heer Plasmans, 38 jr oud. Hij is ongerust omdat bij een keuring "bloed" in de urine is geconstateerd. Volgens een briefje van de keurend
Nadere informatieEen bedrieglijke bijbal
Een bedrieglijke bijbal Een bedrieglijke bijbal en 22 andere klinische lessen uit Huisarts & Wetenschap Onder redactie van G.A. van Essen Bohn Stafleu van Loghum Houten 2007 Ó Bohn Stafleu van Loghum,
Nadere informatieMedicamenteuze therapie van BPH: de rol van huisarts en uroloog
Medicamenteuze therapie van BPH: de rol van huisarts en uroloog G.O.N. Oosterhof, voorzitter P.C.L. Docter P.J.M. Kil W.L.R. Knol L.M.H. Schreinemachers A.F.G.V.M. Ypma Namens de Commissie Kwaliteit van
Nadere informatieProgramma van toetsing tot september 2015 Versie 1.1 Con Amore B.V.
Programma van toetsing tot september 2015 Programma van toetsing tot september 2015 Versie 1.1 Con Amore B.V. Inleiding Voor studenten die zijn begonnen met het curriculum voor september 2015 is het oude
Nadere informatieTraining. Werken in een team: vergaderen en evalueren voor SMD en SCW
Training Werken in een team: vergaderen en evalueren voor SMD en SCW Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Joke Kraakman Inhoudelijke redactie: Floortje
Nadere informatieVOOR HET vfas CONGRES
ALIMENTATIE VAN DE TOEKOMST SCHEIDEN IN NEDERLAND 2012 onderzoek uitgevoerd door TNS NIPO in opdracht van de vfas DE SCHEIDINGSADVOCATEN vfas CONGRES 2012 VAN ALIMENTATIE DE vfas NODIGEN VAN DE TOEKOMST
Nadere informatieKomt een man bij de dokter
Komt een man bij de dokter Over PSA en mictieklachten 11 november 2014 Prostaat Specifiek Antigeen eiwit geproduceerd door prostaatepitheel verhoogd bij afwijkingen van de prostaat prostaatontsteking
Nadere informatieDEMO. Excel 2016 UK Instruct, Postbus 38, 2410 AA Bodegraven - 1 e druk: augustus 2016 ISBN:
Excel 2016 UK 2016 Instruct, Postbus 38, 2410 AA Bodegraven - 1 e druk: augustus 2016 ISBN: 978 90 460 0779 2 DEMO 9 7 8 9 0 4 6 0 0 7 7 9 2 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden
Nadere informatie