Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde voltijd - deeltijd. Hogeschool van Amsterdam

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde voltijd - deeltijd Hogeschool van Amsterdam

2

3 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde voltijd - deeltijd CROHO nr Hogeschool van Amsterdam Hobéon Certificering BV december 2009 Auditteam: W.G. van Raaijen L. Hagdorn H. Stad A. Boom Secretarissen: D.P.M. de Koning L. Blom-van Veen

4

5 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Karakteristiek van de opleiding Visitatierapport Logistiek: de kracht van de keten, december Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie 4 juni Bevindingen en beoordeling 9 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 9 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 9 Facet 1.2. Niveau Bachelor 12 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 13 Onderwerp 2: Programma 15 Facet 2.1. Eisen HBO 15 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 19 Facet 2.3. Samenhang Programma 23 Facet 2.4. Studielast 25 Facet 2.5. Instroom 27 Facet 2.6. Duur 30 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 31 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 34 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 37 Facet 3.1. Eisen HBO 37 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 39 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 41 Onderwerp 4: Voorzieningen 44 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 44 Facet 4.2. Studiebegeleiding 46 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 50 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 50 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 52 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 54 Onderwerp 6: Resultaten 56 Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 56 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema hbo bacheloropleiding LT&V, vt en dt Integraal oordeel/ advies aan NVAO 64 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren Bijlage II: Programma visitatie 4 juni 2009

6

7 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de in paragraaf 1.2 genoemde hbo bacheloropleiding Bereik van de beoordeling De Hogeschool van Amsterdam (hierna ook wel HvA genoemd), in casu het domein Techniek, verzorgt de hbo bachelor opleidingen Aviation Studies; Bedrijfswiskunde; Bouwkunde; Bouwtechnische Bedrijfskunde; Civiele Techniek; Engineering, Design and Innovation; Ondernemen, Innoveren en Techniek (leerroute ED&I); Product Design (leerroute ED&I), E-technology; Forensisch Onderzoek; Logistiek en Technische Vervoerskunde; Maritiem Officier en Technische Bedrijfskunde. Het onderhavige rapport heeft betrekking op Logistiek en Technische Vervoerskunde croho De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review van de opleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde Karakteristiek van de opleiding De hbo-opleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (LTV) is onderdeel van het Domein Techniek aan de Hogeschool van Amsterdam, voorheen Amsterdamse Hogeschool voor Techniek. In het strategisch plan Nieuwe wegen met techniek beschrijft het domein zijn ambities voor de periode Speerpunten zijn: vernieuwing van het assortiment aan opleidingswegen, studiesucces van studenten, verdere professionalisering van medewerkers en organisatie en versterking van de kennisuitwisseling met de omgeving. Trefwoorden hierbij zijn creativiteit, innovatie en ondernemerschap. De opleiding LTV wordt als voltijd- en deeltijdopleiding 1 aangeboden op de locatie Leeuwenburg van de HvA. De voltijdopleiding LTV wordt sinds 1988 aangeboden. Het aantal ingeschreven studenten is sinds 2002 gestegen van 253 (toentertijd 172 studenten Business Logistics en 81 studenten Human Logistics) naar 450 studenten voltijd (Business Logistics en Human Logistics). De deeltijdopleiding is in september 2005 van start gegaan en telt nu 46 studenten. Het vierjarige curriculum is volledig ontwikkeld. De eerste van negen studenten die in 2005 zijn begonnen is in 2008 versneld afgestudeerd. Van de 46 studenten volgt ongeveer 20% na een EVC procedure verkorte trajecten. De opleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde aan de Hogeschool van Amsterdam stelt zich ten doel studenten voor te bereiden op een carrière als logistiek ingenieur. Een logistiek ingenieur is in staat om op professionele wijze logistieke processen te ontwikkelen, uit te voeren en aan te sturen. De opleiding kent sinds 2001 twee leerroutes: Business Logistics en Human Logistics. In 2005 is de opleiding begonnen om de twee bestaande programma s verder uit te bouwen tot een opleiding met vier uitstroomprofielen: in het programma van Business Logistics kan de student kiezen tussen 1) International Supply Chains and Networks en 2) Airport and Seaport Logistics (logistieke knooppunten). Binnen het programma van Human Logistics kan de student kiezen tussen 1) (Large) Event Logistics en 2) Health Care Logistics. Het auditteam heeft een gedegen opleiding gezien die studenten een goed beeld geeft van en adequaat voorbereidt op hun toekomstmogelijkheden en werkkring. De opleiding kent een stevig curriculum dat mede gedragen wordt en tot stand is gekomen met medewerking van het werkveld. De opleiding heeft een goed beeld van waar zij voor staat en waar zij naartoe wil. 1 De leerroute Business Logistics wordt zowel in voltijdse als in deeltijdvorm aangeboden; de leerroute Human Logistics wordt alleen in een voltijdse vorm aangeboden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding LTV, Hogeschool van Amsterdam 1

8 De opleiding is bezig met een ambitieuze vernieuwing van het curriculum met flexibele studiemogelijkheden en duidelijke uitstroomprofielen. Het personeel is positief, enthousiast, inhoudelijk sterk en bij de tijd en is in staat om deze vernieuwing op een goede manier te verwezenlijken Visitatierapport Logistiek: de kracht van de keten, december 2004 In het visitatierapport De kracht van de keten dat in 2004 verscheen, komt de visitatiecommissie tot de conclusie dat LTV competente afgestudeerden op de arbeidsmarkt aflevert die over voldoende vakinhoudelijke kennis en vaardigheden beschikken. De commissie is van mening dat de opleiding een duidelijk eigen visie op het beroep heeft en dit vertaald heeft in een helder onderwijsprogramma waar het buitenschools curriculum een substantieel deel inneemt van het totale programma. Er was ook kritiek. Die betrof vooral de wetenschappelijke oriëntatie en de selecterende en verwijzende functie van het eerste studiejaar. Een positief punt volgens de visitatiecommissie was dat de opleiding dit zelf ook zag en mede in het kader van het lectoraat naar verbetering streefde. Voorts plaatste de commissie kanttekeningen bij de uitwerking van internationalisering in het binnen- en buitenschools curriculum. De opleiding heeft de uitkomsten van de visitatie opgenomen in haar kwaliteitszorgsysteem en heeft verbeterslagen op de door de commissie geformuleerde aandachtspunten gemaakt. Zo heeft de opleiding sterk ingezet op de ontwikkeling van een onderzoeksleerlijn in het curriculum (zie voor verdere toelichting facet 2.1) waarbij het lectoraat een belangrijke rol speelt. Ook deskundigheid van docenten op dit gebied heeft de aandacht van de opleiding. M.b.t. de selecterende en verwijzende functie van het eerste jaar heeft de opleiding o.a. ingezet op een doorlopende leerlijn met het mbo, op een versterking van studieloopbaanbegeleiding vanaf het eerste jaar zodat studenten vanaf jaar één een goed beeld krijgen van het beroep en op een deficiëntieprogramma dat voorziet in maatwerk. Bij de interne audit die bij de opleiding in november 2007 is uitgevoerd, bleek dan ook dat deze punten grotendeels waren weggewerkt. Aanbevelingen van de interne auditcommissie lagen nog op het punt van eenduidigheid in de informatievoorziening (modulebeschrijvingen, studiegids), borging van de kwaliteit van de toetsing, bewaking van de studievoortgang op individueel niveau en het rondmaken van de PDCA-cyclus. Het auditteam heeft op 4 juni 2009 kunnen vaststellen dat de opleiding deze aanbevelingen op een juiste manier heeft opgepakt. Zo heeft zij een format ontwikkeld voor een eenduidige modulebeschrijving dat voor alle modulebeschrijvingen op intranet wordt gebruikt, heeft ze via de toetscommissie en via het vier ogen principe zicht op de kwaliteit van de toetsing en heeft ze via studieloopbaanbegeleiding en de zgn. verkeerslichtenmethodiek zicht op de studievoortgang van de individuele student. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding LTV, Hogeschool van Amsterdam 2

9 1.5. Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de betreffende opleidingsvarianten is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Voorafgaand aan het accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de opleiding voorbereid op de audit door een inhoudelijke toelichting te geven op het NVAO-Accreditatiekader. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende opleidingsvarianten geldt het volgende: De opleiding LTV heeft zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling ten minste gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de betreffende opleidingen en het beroepenveld. (Zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een opleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde op hbo-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door de opleiding LTV aangeleverde schriftelijke informatie: Management Review MR; Studiegids; Onderwijs- en Examen Regeling OER; Visitatierapport Logistiek: de kracht van de keten, 2004 Onderliggende documentatie betrekking hebbend op bijvoorbeeld: - strategische keuzen en de positie in de markt, - interne organisatie, - de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende interne managementrapportages en verbetermaatregelen, - ontwikkelingen in het beroepenveld, - beroeps- en opleidingsprofielen, - (validatie) eindkwalificaties, - curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, - werkvormen, - toetsing en beoordeling, - kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, - internationalisering, - instroombeleid, - studiebegeleiding, - onderwijsrendement. - Huidige stand van zaken LTV Beleidsstukken ter plaatse overzicht - Coördinatoren overzicht - Verslaglegging teamvergadering Logistiek: - domein techniek - stage- en scriptiehandleidingen - plan van aanpak Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding LTV, Hogeschool van Amsterdam 3

10 - Plan van aanpak documentatie - Plan van aanpak verslaglegging interview - Notulen OC - Opleidingsplan - Project vertragers handleiding Kunst en Cultuur - Just do it integrale opdracht strategische case Nike - Resultaten & Activiteiten-plan naar aanleiding van interne audit Verbetering rendement overzicht - (de cv s zijn door het auditteam ingezien) Op basis van de door opleiding aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de twee opleidingsvarianten. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de betreffende opleiding op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 2, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten twee externe onafhankelijke deskundigen op het logistieke gebied, één student, één lead auditor vanuit Hobéon Certificering en twee secretarissen, eveneens vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van de werkveldgremia waarmee de opleiding overleg voeren; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortgangsgesprekken met studenten; detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma/de opleidingsprogramma s en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. 2 Visitatie heeft op 4 juni 2009 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding LTV, Hogeschool van Amsterdam 4

11 Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleiding werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd Beslisregels Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts onvoldoende of voldoende scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast. Onderwerp A. Een onderwerp scoort voldoende, indien alle facetten van dat onderwerp ten minste voldoende hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp onvoldoende en de overige ten minste voldoende hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende. B. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. C. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien meer dan één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. Facet D. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Extra aantekening E. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, wordt dat als extra aantekening vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 3 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent, indien alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord. 3 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan - bijvoorbeeld- Kwaliteit Personeel of Onderwijsrendement. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding LTV, Hogeschool van Amsterdam 5

12 Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: Leden: Secretaris: Drs. W.G. (Willem) van Raaijen Prof. dr. L. (Lorike) Hagdorn vakdeskundige H. (Heres) Stad werkvelddeskundige A. (Alex) Boom studentlid D.P.M. (Daniëlle) de Koning MSc Drs. L. (Lisette) Blom-van Veen Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding LTV noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). De heer W.G. van Raaijen is lead auditor en heeft inmiddels een groot aantal audits in het kader van accreditatie geleid binnen verschillende domeinen. Mevrouw Hagdorn en de heer Stad hebben zich in hun beoordeling, vanuit werkveld en vakgebied, met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien hebben zij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld. Mevrouw Hagdorn heeft 25 jaar ervaring in wetenschap en praktijk. Zij heeft dan ook zowel vanuit het werkveld als vanuit het vakgebied goed zicht op de eisen die gesteld worden aan LTV-studenten. Haar praktijkervaring heeft zij opgedaan als interimmanager en consultant in de Rotterdamse Haven (o.a. Vopak, SHB, ECT, SVZ), in de industrie (o.a. Rank Xerox, Heineken, Shell, Unilever), de energiesector en bij de overheid (ministerie van EZ ministerie van Justitie). De laatste jaren was zij partner bij Boer&Croon Strategy and Management Group. Na 20 jaar verbonden te zijn geweest aan de Rotterdam School of Management Erasmus Universiteit, is zij sinds begin 2007 hoogleraar aan de Vrije Universiteit Amsterdam op het gebied van Transport, Distributie en Logistiek met specialisatie Ketens en Netwerken. De heer Stad heeft vanuit het werkveld goed zicht op de eisen die gesteld worden aan LTVstudenten. Hij is algemeen hoofdredacteur Logistiek bij Reed Business. In 1988 is hij begonnen bij de opstart van LogistiekKrant, de voorloper van het multimediale merk Logistiek (vakblad en website) van Reed Business in Doetinchem. In 1991 werd hij hier hoofdredacteur. Binnen de redactie zijn 12 mensen werkzaam, die dagelijks nieuws en achtergrondinformatie verwerken voor de bladen en de website. De heer Boom is vierdejaars student Logistiek en Technische Vervoerskunde bij Hogeschool INHolland te Delft. Ten tijde van de audit was hij bezig met zijn afstudeeropdracht bij Albumprinter. Mevrouw De Koning heeft tijdens haar studie Cultuur, Organisatie en Management aan de VU ervaring opgedaan met bestuurlijke vraagstukken, organisatieverandering en strategisch management. Tevens heeft zij in haar huidige functie ervaring in kwaliteitsmanagement opgebouwd. Mevrouw Blom-van Veen is als secretaris tijdens de auditdag opgetreden. Zij is afgestudeerd aan de Vrije Universiteit in Amsterdam (Beleid, Communicatie en Organisatie) en heeft verschillende managementfuncties binnen het bankwezen bekleed. Vanuit haar eigen bedrijf houdt zij zich bezig met organisatieadvies met focus op kwaliteitszorg binnen het hoger beroeponderwijs en binnen de Diervoedersector. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding LTV, Hogeschool van Amsterdam 6

13 Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding: management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma visitatie 4 juni 2009 Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding LTV, Hogeschool van Amsterdam 7

14 Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding LTV, Hogeschool van Amsterdam 8

15 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen Visie van de opleiding De opleiding heeft kennisgenomen van de landelijke visie op logistiek ingenieurs en heeft de standpunten van de Europese organisatie European Logistics Association (ELA) en de Amerikaanse beroepsorganisatie Council of Supply Chain Management Professionals (CSCMP) bestudeerd (Opleidingsplan Logistiek en Technische Vervoerkunde, Studiejaar Deel 1 Onderwijsvisie en onderwijsprogramma, d.d. 7 mei 2009). De opleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (LTV) aan de Hogeschool van Amsterdam is tot de volgende visie gekomen: De opleiding stelt zich ten doel studenten voor te bereiden op een carrière als logistiek ingenieur. In haar visie houdt een logistiek ingenieur van de Hogeschool van Amsterdam zich bezig met het op een professionele manier plannen, implementeren, aansturen, controleren en uitvoeren van logistieke processen en de ondersteunende activiteiten in een organisatie en context die specifieke doeleinden nastreeft. De opleiding hanteert de meest ruime definitie van een logistiek proces, waarbij de stroom van zowel producten, personen, services als informatie als proces kunnen worden gedefinieerd. De opleiding heeft binnen de regio Amsterdam de industrieën beschreven waar de opleiding zich toe verhoudt. Hieronder vallen o.a. de vervoersindustrie (logistieke knooppunten), de zorg- en hulpverleningsector, de evenementenindustrie en de supply chain/producerende industrie. De grote verscheidenheid aan bedrijfstypen en organisaties in de regio Amsterdam en de brede oriëntatie van de opleiding hebben in 2001 geresulteerd in één opleiding LTV met twee te onderscheiden leerroutes: Business Logistics (BLOG) en Human Logistics (HLOG). De beide leerroutes leiden op tot dezelfde kwalificaties als logistiek ingenieur, maar in een andere context. Het auditteam heeft vastgesteld dat de opleiding doelbewuste keuzes heeft gemaakt en deze keuzes duidelijk heeft geprioriteerd. Zo heeft de opleiding ervoor gekozen om zich niet te richten op defensielogistiek en opteert zij voor een geleidelijke invoer van het competentiegericht onderwijs bij de deeltijd. Beroeps- en opleidingsprofiel De opleiding beschikt over een competentieprofiel (Competentieprofiel van de opleiding Logistiek) waarin de eigen opleidingscompetenties zijn beschreven. In dit competentieprofiel, dat in 2003 gereed was, is elke competentie geformuleerd als het vermogen van een bachelor logistiek in een bepaalde beroepsrol een beroepstaak (kerntaak) uit te voeren of een vraagstuk op te lossen in een authentieke context (beroepsdomein). Daaraan is een aantal exemplarische beroepsproducten gekoppeld. Daarnaast omvat het competentieprofiel algemene bekwaamheden. Deze heeft de opleiding ondergebracht in vier competentiegebieden: 1) vakkundigheid, 2) resultaatgericht/bedrijfsmatig handelen, 3) sociaal communicatief handelen en 4) bekwaamheden gericht op persoonlijke ontwikkelingen. Deze bekwaamheden zijn vervolgens vertaald in indicatoren. Het profiel is gebaseerd op het landelijk vastgesteld beroeps- en opleidingsprofiel dat in 2000 is vastgesteld door het Landelijk Platform Logistiek (LPL) en dat is geaccordeerd door vertegenwoordigers uit het beroepenveld. De opleiding LTV van de HvA levert de voorzitter voor het LPL en neemt via dit overleg deel aan discussies over actuele ontwikkelingen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding LTV, Hogeschool van Amsterdam 9

16 In juni 2007 is het landelijk vastgesteld profiel vernieuwd vanuit het LPL. Het nieuwe beroeps- en competentieprofiel Logistiek, bestemd voor zowel LT&V als LE is vastgesteld door de HBO-raad. De opleiding LTV van de HvA heeft in december 2008 op basis van dit nieuwe landelijke profiel een vernieuwd competentieprofiel opgesteld met kritische beroepstaken waarmee studenten zich kunnen identificeren in hun beroepsbeeld. De student mag verwachten dat de opleiding twee soorten gereedschap aandraagt: voor de domeinspecifieke logistieke taken en voor de bachelorkwalificatie die garandeert dat die taken op hbo-niveau worden vervuld. Dit leidde tot het ontwerp van twee zgn. 'toolboxen': de logistieke - en de HBO-toolbox. De b, de logistieke competentie heeft de opleiding beschreven door drie karakteristieken waarin de beroepskennis en -vaardigheden geheel zijn ingebed: 1. proces- en ketenbeheer 2. procesanalyse 3. proces- en ketenontwerp De h ; de hbo-competentie, heeft de opleiding omschreven met vier karakteristieken: 1. professionele bekwaamheid 2. probleemgericht werken 3. sociaal-communicatieve bekwaamheid 4. bedrijfskundige bekwaamheid De karakteristieken zijn net als het geval is bij de logistieke toolbox op hun beurt weer uitgewerkt in indicatoren. Een en ander is zo geformuleerd dat zij op alle vier in de inleiding reeds genoemde uitstroomprofielen toepasbaar zijn; verbijzondering van deze contextvrije kwalificaties tot op het niveau van contextgebonden competenties vindt plaats in de beroepsspecifieke context, zoals in exemplarische taaksituaties. De opleiding bevindt zich in een overgangssituatie. Het competentieprofiel uit 2003 is voor studenten in de hoofdfase van de opleiding (afstudeerders tot 2011) nog richtinggevend. Wel is het competentieprofiel aangepast aan de vier uitstroomprofielen. Vanaf studiejaar is de opleiding begonnen met herstructurering van het curriculum te beginnen bij de propedeuse op basis van het vernieuwde competentieprofiel. Het auditteam heeft vast kunnen stellen dat de opleiding goed zicht heeft op de huidige stand van zaken. Validering door het werkveld De opleiding kent een werkveldcommissie. Deze commissie bestaat uit zeven vertegenwoordigers van het logistieke werkveld die de opleiding adviseren over de opleidingsdoelstellingen en (de vertaling naar) het studieprogramma. De werkveldcommissie heeft de opleidingscompetenties gevalideerd. Ook is de commissie betrokken geweest bij het ontwerp en de uitwerking van de vier uitstroomprofielen van de opleiding. Naast de werkveldcommissies per opleiding is er een raad van advies die de opleiding adviseert over haar strategische positionering. De leden van de raad van advies zijn senior functionarissen en/of bestuurders in de werkvelden waarvoor de opleiding LTV de studenten opleidt. Met betrekking tot het nieuwe profiel geldt dat dit tot stand is gekomen in samenwerking met het werkveld, de opleidingsadviesraad en alumni. De opleiding heeft dit profiel in januari 2009 besproken met haar werkveldcommissie. Het competentieprofiel is nog niet definitief vastgesteld. De eerste helft van het nieuwe studiejaar ( ) vinden er rondetafelconferenties plaats. Tijdens deze rondetafelconferenties wordt met werkveldvertegenwoordigers gesproken over hoe de opleiding het competentieprofiel kan uitwerken in het programma van jaar 1 en 2. De opleidingsmanager is als voorzitter van het Landelijk Platform Logistiek aanspreekpunt voor logistieke organisaties en brancheverenigingen en daarmee een knooppunt op het gebied van ontwikkelingen op het raakpunt van hbo-opleidingen en het logistieke werkveld. Daarmee heeft de opleiding continu een link met de andere opleidingen en input over de wensen en aanbevelingen vanuit landelijke werkveldvertegenwoordigers. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding LTV, Hogeschool van Amsterdam 10

17 Internationalisering Of de eindkwalificaties van de opleiding aansluiten bij de eisen die door de buitenlandse beroepspraktijk worden gesteld, gaat de opleiding na via haar participatie in professionele internationale (Europese of mondiale) netwerken. Via de European Logistics Association (ELA) is de opleiding nagegaan hoe haar logistieke profiel zich verhoudt met de ELA richtlijnen. De conclusie was dat de opleiding LTV van de HvA op goed hbo-niveau zit. De opleiding wil de ELA kwalificaties verder gebruiken als bouwstenen voor het beschrijven van het nieuwe profiel van LTV om hiermee haar doelstellingen tevens te voorzien van een internationale referentie. Daarnaast waren twee docenten ten tijde van de audit ter verdere borging van het hbo-niveau bezig de opleiding langs de standaarden van de American Production and Inventory Control Society (APICS) te leggen. M.b.t. de aandacht voor internationalisering in het curriculum van de opleiding LTV verwijzen wij naar facet 2.2. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor alle varianten van de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: De missie sluit aan bij de domeinspecifieke eisen, het bachelorniveau en de hbokernkwalificaties. De opleiding heeft een duidelijke eigen visie op het beroep en heeft in deze visie doelbewuste keuzes gemaakt. Het auditteam heeft kennis genomen van het landelijk profiel en de vertaling daarvan naar competenties van de opleiding. Het team is van oordeel dat de eindkwalificaties van de opleiding LTV corresponderen met de kerntaken van een beginnend beroepsbeoefenaar en aansluiten bij de eisen die vakgenoten en de beroepspraktijk stellen aan een opleiding LTV. Het auditteam is van mening dat de opleiding op adequate wijze de landelijk vastgestelde competenties heeft vertaald naar eigen opleidingscompetenties. Het auditteam heeft kunnen vaststellen dat de opleiding via het Landelijk Platform Logistiek regelmatig landelijk overleg voert over de eisen die door vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan de opleiding in het betreffende domein. Via de werkveldcommissie heeft de opleiding een aantoonbare relatie met het werkveld. Deze commissie houdt zich actief bezig met de aansluiting van de opleiding op de beroepspraktijk. Het team constateert dat de opleiding de competenties heeft besproken met de commissie en deze door de commissie heeft laten valideren. Naast de werkveldcommissies is er een raad van advies die de opleiding adviseert over haar strategische positionering. Ook heeft het auditteam kunnen vaststellen dat de vier uitstroomprofielen gedragen worden door en tot stand zijn gekomen met medewerking van het werkveld dat daarbij hoort. Er is sprake van aansluiting bij buitenlandse standaarden in het logistieke veld. Het auditteam is van mening dat de opleiding een heldere visie heeft op internationalisering in relatie tot het domein waarin zij zich begeeft. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding LTV, Hogeschool van Amsterdam 11

18 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen Het auditteam heeft de eindkwalificaties van de opleiding geanalyseerd om te bepalen of deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor. Voor de verantwoording over het hbo-niveau hebben alle opleidingen van de Hogeschool van Amsterdam aansluiting gezocht met de tien generieke kernkwalificaties voor de hbo-bacheloropleidingen, zoals die zijn geformuleerd door de Commissie Franssen. Zoals in facet 1.1. is aangegeven heeft de opleiding naast logistieke competenties ook generieke bekwaamheden geformuleerd. Deze waarborgen volgens de opleiding het hbo-niveau. Deze bekwaamheden vormen de basis voor toetscriteria van diverse opleidingsonderdelen, bijvoorbeeld voor het afstudeerwerkstuk. De opleiding heeft de generieke bekwaamheden die zij hanteert in de opleiding, gekoppeld aan de hbo-kernkwalificaties welke zij op hun beurt via een matrix weer gekoppeld heeft aan de Dublin Descriptoren. Via deze weg is er een vertaalslag gemaakt van eindkwalificaties naar Dublin Descriptoren en zorgt de opleiding ervoor dat de opleiding het bachelorniveau heeft gedefinieerd op een wijze die beantwoordt aan de Dublin Descriptoren. Ook voor het nieuwe curriculum is voor de bachelorkwalificatie een toolbox ingericht in relatie tot de ELA-beroepskwalificaties en als afgeleide van de hbo-kernkwalificaties (en daarmee weer indirect van de Dublin Descriptoren). M.b.t. de logistieke competentie(s) geldt dat de opleiding deze baseert op de competenties van het profiel van het Landelijke Platform Logistiek. De competenties van het LPL zijn gerelateerd aan de domeincompetenties van de Bachelor of Engineering, vastgesteld in 2006 na validatie door het werkveld. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor alle varianten van de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: De opleidingscompetenties zijn een concrete uitwerking van de tien generieke hbokwalificaties, zo heeft het panel kunnen vaststellen. Alle tien generieke hbo-kwalificaties zijn hierbij afgedekt. Het panel stelt vast dat de nagestreefde eindkwalificaties aantoonbaar aansluiten bij de Dublin Descriptoren. De opleidingscompetenties zijn niet direct gekoppeld aan de Dublin Descriptoren, maar via een vertaalslag Dublin Descriptoren hbo-kernkwalificaties opleidingscompetenties. Samenvattend is het auditteam van mening, dat de eindkwalificaties qua reikwijdte en complexiteit overeenkomen met de reikwijdte en complexiteit waar de Dublin Descriptoren naar verwijzen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding LTV, Hogeschool van Amsterdam 12

19 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen Oriëntatie HBO kent twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds, beroepsonderwijs anderzijds. Hoger Onderwijs De opleiding heeft in het beroepsprofiel van LTV en de daarmee samenhangende beroepscompetenties de generieke hbo-kwalificaties en de Dublin Descriptoren verwerkt en sluit hiermee aan bij de beschrijving van het bachelorniveau. Daarmee is aangegeven dat de opleiding gerekend kan worden tot het hoger onderwijs. De wijze waarop de opleiding aansluit bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor, beoordeelde het auditteam reeds als goed (zie facet 1.2). Beroepsonderwijs De eindkwalificaties van de opleiding LTV zijn geformuleerd in termen van competenties die aantoonbaar (zie 1.1) in samenspraak met het beroepenveld zijn opgesteld en door dat beroepenveld zijn gevalideerd. Daarmee is op het niveau van opleidingsdoelstellingen de oriëntatie op het voor de bachelor logistiek relevante werkveld geborgd. De beginnende beroepsbeoefenaar De eindkwalificaties worden door de opleiding gezien als de omschrijving van het niveau dat door de student aan het eind van de opleiding moet zijn bereikt, zijnde het startniveau van de beginnende beroepsbeoefenaar. Om na te gaan of de eindkwalificaties van de opleiding aansluiten bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar voert de opleiding periodiek een Alumnitevredenheidsonderzoek (ATM) uit. Het ATM is ingevuld door een (zeer) beperkt aantal respondenten. Dit aantal is in feite te klein om zwaarwegende conclusies te trekken, maar de afgestudeerden die gereageerd hebben, geven aan tevreden te zijn over de voorbereiding op de arbeidsmarkt en het belang van de kwalificaties voor de huidige baan (score 7,4 op een schaal 1-10). Daarnaast doet de opleiding om de twee jaar mee aan de HBO-monitor en voert zij een werkgeverstevredenheidsmonitor (WTM) uit. Functies waartoe de opleiding opleidt De opleiding levert starters op de logistieke arbeidsmarkt op hbo-niveau en de opleiding propageert de meerwaarde van logistieke expertise in niet traditioneel logistieke werkdisciplines, in het bijzonder zorg en evenementen. De functiegebieden van de logistieke ingenieur kunnen globaal in twee categorieën worden ingedeeld: de specialistische en vaktechnische functies zoals inkoper, (productie)planner, voorraadbeheerder, distributeur, traffic manager; de meer generieke en managerial functies zoals (logistiek) adviseur, ondernemer (in logistieke dienstverlening), projectmanager, mobiliteitsmanager, (bedrijfs)coördinator, vestigingsmanager, beleidsmedewerker. Beide functiegebieden vallen onder hetzelfde domein door een overeenkomstige inhoudelijke basis en overeenkomstige doelen op strategisch niveau, kortweg aangeduid met: kosten laag, klant tevreden, dit alles binnen de huidige maatschappelijke context. De hiervoor genoemde uitstroomprofielen leiden op tot een groot aantal beroepen. De opleiding heeft zowel voor de leerroutes BLOG en HLOG als voor elk van de vier nieuwe uitstroomprofielen verschillende voorbeeldfuncties genoemd. Al deze functies zijn relevant voor de eerste baan tot ongeveer vijf jaar werkervaring. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding LTV, Hogeschool van Amsterdam 13

20 Na vijf jaar praktijkervaring kunnen de diverse (deel)functies op managementniveau uitgevoerd worden. Bij het MKB en non-profit organisaties, zoals overheden en ziekenhuizen, is een startfunctie op managementniveau geen uitzondering. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor alle varianten van de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: In facet 1.1 hebben wij reeds aangegeven welke eindkwalificaties de opleiding hanteert en hoe deze aansluiten op door het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofiel. De opleidingscompetenties zijn geformuleerd in samenspraak met het afnemend werkveld en zijn door dit werkveld gevalideerd. De oriëntatie op het voor de bachelor logistiek relevante werkveld is geborgd. In facet 1.2 hebben wij reeds aangegeven dat het auditteam van oordeel is dat de opleidingscompetenties qua reikwijdte en complexiteit overeenkomen met de reikwijdte en complexiteit waar de Dublin Descriptoren naar verwijzen. Op basis hiervan kan de opleiding worden gerekend tot het hoger onderwijs. Om vast te stellen of de opleidingskwalificaties door het werkveld actueel en relevant bevonden worden, heeft de opleiding diverse instrumenten: het eigen onderzoek onder alumni, de beoordeling van de hbo-kwalificaties door het werkveld en de HBO-Monitor. Deze onderzoeken wijzen uit dat de eindkwalificaties van de opleiding aansluiten bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar. De functies waartoe de opleiding opleidt, sluiten aan bij het niveau van starters op de logistieke arbeidsmarkt. SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt het Onderwerp Doelstellingen Opleiding voor alle opleidingsvarianten als voldoende. Alle facetten zijn met een goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp Doelstelling Opleiding is voor de opleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde derhalve positief. Conform de Beslisregels Accreditatie zoals vastgelegd in het NVAO-Accreditatiekader, kan een Onderwerp niet hoger scoren dan voldoende. Het auditteam beoordeelt evenwel alle facetten van het onderwerp Doelstellingen Opleiding als goed. Dit rechtvaardigt (zie Beslisregels onder E) een kwalificatie goed voor dit onderwerp. Reden voor het auditteam de kwalificatie goed als extra aantekening aan zijn oordeel toe te voegen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding LTV, Hogeschool van Amsterdam 14

21 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen Kennisontwikkeling via vakliteratuur en aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal Het panel heeft tijdens het visitatiebezoek de boekenlijst bestudeerd en concludeert dat de aangeboden literatuur voldoende breed, overwegend relevant en van het voor de opleiding relevante hbo-niveau is. De gebruikte vakliteratuur (boeken en syllabi) houdt de opleiding actueel. Studenten geven in het gesprek tijdens de audit aan dat docenten per blok relevante informatiebronnen aandragen. Voor de leerroute HLOG is er nog weinig studiemateriaal uit de beroepspraktijk ontwikkeld. De opleiding schrijft nu zelf, samen met het lectoraat en de NHTV in Breda, een boek over evenementenlogistiek. Binnen de theorielijn wordt er ten slotte gebruik gemaakt van casuïstiek uit de beroepspraktijk. De gebruikte vakliteratuur is veelal Nederlands. De externe deskundigen geven aan dat het vakgebied logistiek vaak een internationale component heeft, waardoor beheersing van Engelse vaktermen steeds belangrijker wordt. De opleiding is actief op zoek naar relevante Engelstalige literatuur op hbo-niveau. Studenten geven tijdens de gesprekken op de audit ook aan dat zij graag meer Engelstalige boeken en/of internationale literatuur zouden willen gebruiken. Het auditteam wil de opleiding meegeven om voor oriëntatie op geschikte Engelstalige literatuur te kijken naar aanverwante bacheloropleidingen bij universiteiten. Het lectoraat kan hier een leidende rol in nemen. Kennisontwikkeling via interactie met de beroepspraktijk Het auditteam stelt vast dat de interactie met de beroepspraktijk goed is geregeld. Het curriculum is zo opgezet dat de studenten tijdens hun hele studie in aanraking komen met de beroepspraktijk. In het eerste jaar wordt een algemene logistieke basis gelegd en wordt een zo goed mogelijk beeld van het logistieke beroep geschetst. Het accent ligt op het verwerven van basiskennis en vaardigheden. In de projecten zijn de werkterreinen van de logistiek ingenieur met de bijbehorende processen als invalshoek gekozen. Een voorbeeld van een project is het project Beroepsoriëntatie waarin studenten opdrachten uitvoeren in samenwerking met mensen uit het bedrijfsleven. Vertegenwoordigers verzorgen in het kader van beroepsoriëntatie lezingen en bedrijfsbezoeken. In het eerste jaar krijgen studenten ook een managementgame waarin zij gedurende twee aaneengesloten dagen zelfstandig in een nagebootste marktsituatie leren in onderlinge concurrentie producten af te zetten; In jaar twee komen de logistieke concepten in een meer complexe omgeving aan bod en beoordelen de docenten de projecten (in overleg met het beroepenveld dat ze aanlevert) in die meer complexe omgeving. Naast theoriecolleges krijgen studenten vier projecten m.b.t. verschillende logistieke deelaspecten. Blok 2.3 in jaar twee wordt uitgevoerd in samenwerking met Syntens, waarin studenten bedrijven uit het MKB adviseren rondom logistieke vraagstukken. Er wordt een tactisch denkniveau van de student verlangd. De student stelt zich op als onderzoeker, innovator, adviseur en ondernemer. Het derde jaar richt zich op verdieping in het logistieke werkveld: studenten volgen een minor (20 weken) en lopen stage (20 weken). Hun te kiezen volgorde van minor en stage hangt af van hun persoonlijke situatie (met name studieplanning en eventueel opgelopen vertraging). Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding LTV, Hogeschool van Amsterdam 15

22 In de gesprekken tijdens de audit heeft het auditteam vast kunnen stellen dat de opleiding criteria hanteert voor een goede stageplek en dat zij deze criteria ook naleeft. Docenten bezoeken studenten op de stageplaatsen en ondernemen actie bij bijvoorbeeld een te licht bevonden stageplaats. In het vierde jaar doen voltijdstudenten een afstudeeropdracht, die wordt uitgevoerd wanneer ze opnieuw een stage lopen. Deeltijdstudenten studeren af met een opdracht in het eigen bedrijf. Studenten hebben inmiddels alle (logistieke en bedrijfskundige) facetten van een bedrijf leren kennen en ze hebben de totale samenhang leren zien (helikopterview). Bij de afstudeerstage moeten zowel in het proces als in de scriptie onderzoeksvaardigheden, strategisch inzicht en eigen initiatief worden getoond. Daarnaast doen alle studenten in het vierde studiejaar voltijd en het derde jaar deeltijd mee aan de internetgame Fresh Connection (gelanceerd door Involvation, een adviesbureau op het raakvlak van logistiek Supply Chain Management en ICT). Ten slotte zijn er in het vierde jaar workshops die ontwikkeld, uitgevoerd en beoordeeld worden door bedrijfsdocenten en hogeschooldocenten samen. Voor deeltijd geldt dat er gewerkt wordt met het didactische model van action learning, waarbij beroepsproducten en beroepshandelingen in de eigen werksituatie centraal staan. Volgens dit model wordt het onderwijs gestuurd door projecten waarvan de vraagstelling op de beroepspraktijk wordt toegepast, ondersteund door twee of drie bijbehorende theorievakken. De praktijkopdrachten zijn een raamopdracht die moet worden gespecificeerd naar een specifiek bedrijf. Studenten werken in groepjes samen aan een praktijkopdracht; zij bezoeken elkaars bedrijf of, als ze uit dezelfde bedrijven komen, elkaars afdeling. Zij selecteren samen die werkplek waar de opdracht zal worden uitgewerkt. Het kan voorkomen dat de werkomgeving van een student geen sterke correlatie heeft met een praktijkopdracht. Het werken in groepjes maakt het dan mogelijk dat deze student zich toch adequaat in het taakgebied verdiept en tegelijkertijd de rol van critical friend kan innemen ten opzichte van zijn groepsleden. Deze structuur bevordert derhalve het samenwerkend leren en de reflectie op de mogelijk als al te vanzelfsprekende eigen praktijksituatie. Kennisontwikkeling via toegepast onderzoek In de koppeling van het onderwijs/onderzoek met het bedrijfsleven kunnen lectoraten een belangrijke rol spelen. Voor het bouwen van een structurele samenwerking met het logistieke werkveld en kennisontwikkeling op het gebied van ketenregie is in 2003 het lectoraat Logistiek ingesteld. Het lectoraat heeft een onderzoeksdomein Airport Seaport Logistics. Vanuit dit lectoraat is de kennisbrug met de regio Amsterdam (Schiphol, Haven) tot stand gekomen, is de minor Airport-Seaport ontwikkeld welke elk jaar vanuit het lectoraat wordt vernieuwd en zijn/ worden diverse boeken gepubliceerd. Het lectoraat initieert projecten in samenwerking met het bedrijfsleven waarin ook studenten LTV worden betrokken (als stagiair of als afstudeerder). Twee docenten van de opleiding maken deel uit van de kenniskring rond het lectoraat Logistiek. Speerpunten voor de opleiding LTV in de komende twee jaar zijn het ontwikkelen en invoeren van programma s Onderzoeksvaardigheden in het curriculum en het structureel inbedden van het uitvoeren van toegepast onderzoek door docenten en studenten in de opleiding. In de hoofdfase wordt in diverse onderdelen aandacht besteed aan dit onderwerp, met name in de projecten. Methoden en Technieken is in het nieuwe curriculum verzwaard vanaf het eerste jaar. De opleiding wil het lectoraat gebruiken om de onderzoekslijn intern te trekken. Zo gaat de lector colleges voor vierdejaars studenten verzorgen, mede ter voorbereiding op de afstudeeropdracht, en de component onderzoeksvaardigheden versterken in het afstudeerproces. Hiervoor is de syllabus Plan van aanpak geschreven (zie ook facet 6.1). Het auditteam is van mening dat het lectoraat een belangrijke rol kan spelen bij het verder integreren van onderzoeksvaardigheden in het studieprogramma en het betrekken van docenten bij discussies en onderzoek over het vak. Het lectoraat zou naar mening van het auditteam vanaf jaar 1 een structurele rol moeten krijgen in het aanbrengen van de onderzoekslijn. Het team heeft voorbeelden gehoord van onderzoeksprojecten van het lectoraat waarbij ook studenten LTV betrokken werden. Als suggestie heeft het auditteam de opleiding meegegeven om deze projecten reeds in jaar 1 als onderdeel in de onderzoekslijn in te brengen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding LTV, Hogeschool van Amsterdam 16