Adviesrapport accreditatie. Maritiem Officier - MAROF voltijd. Hogeschool van Amsterdam Domein Techniek

Transcriptie

1 Adviesrapport accreditatie Maritiem Officier - MAROF voltijd Hogeschool van Amsterdam Domein Techniek

2

3 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport accreditatie Maritiem Officier - MAROF voltijd Hogeschool van Amsterdam Domein Techniek CROHO nr Hobéon Certificering BV Datum 21 oktober 2010 Auditteam Drs. W.G. van Raaijen J.G.W. Vink M. ten Wolde Msc J.P.A.M. Jacobs Secretaris Drs. B. Friele

4

5 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Bereik van de beoordeling Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie 29 april Beslisregels SAMENVATTENDE BEOORDELING 6 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING 9 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 9 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 9 Facet 1.2. Niveau Bachelor 11 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 13 Onderwerp 2: Programma 14 Facet 2.1. Eisen HBO 14 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 16 Facet 2.3. Samenhang Programma 18 Facet 2.4. Studielast 19 Facet 2.5. Instroom 20 Facet 2.6. Duur 21 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 22 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 23 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 25 Facet 3.1. Eisen HBO 25 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 26 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 27 Onderwerp 4: Voorzieningen 28 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 28 Facet 4.2. Studiebegeleiding 29 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 30 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 30 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 31 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 32 Onderwerp 6: Resultaten 33 Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 33 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema Maritiem Officier, voltijd Integraal oordeel / advies aan NVAO HBO bachelor opleiding Maritiem Officier, voltijd 38 BIJLAGE I: CURRICULA VITAE AUDITOREN EN ONAFHANKELIJKHEIDSVERKLARING EXTERNE AUDITOREN 39 BIJLAGE II: PROGRAMMA VISITATIE 29 APRIL

6

7 1. INLEIDING 1.1. Bereik van de beoordeling De Hogeschool van Amsterdam verzorgt de HBO bachelor opleiding Maritiem Officier. 1 De MAROF-opleiding is een voltijd opleiding en is ondergebracht in de faculteit Domein Techniek. Hobéon Certificering heeft als Visiterende en Beoordelende Instantie (VBI) de MAROF-opleiding onderzocht en beoordeeld. De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review van de MAROF-opleiding. De beoordeling, in het onderhavige rapport weergegeven, is gericht op een accreditatiebeslissing met betrekking tot de HBO bachelor opleiding Maritiem Officier, voltijd CROHO nr Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de MAROF-opleiding is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatie-kader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en bij elk onderwerp de facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin, per facet, de criteria opgenomen aan de hand waarvan een VBI moet bepalen, of de basiskwaliteit van de onderzochte opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Om de beoordeling voor alle partijen inzichtelijk te maken heeft Hobéon Certificering bovengenoemd Accreditatiekader nader uitgewerkt in een checklist ( Checklist Accreditatie HBO Bachelor ) waarin per facet het betreffende NVAO-criterium nader is gespecificeerd in zogeheten deelvragen. Voorafgaand aan het feitelijk accreditatie-onderzoek heeft Hobéon Certificering de Hogeschool van Amsterdam en de MAROF-opleiding ervan op de hoogte gesteld, dat deze checklist bij de beoordeling van de MAROF-opleiding gehanteerd zou worden Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de MAROF-opleiding geldt het volgende: de MAROF-opleiding heeft zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en onderwijskundige doelstellingen gebaseerd op tenminste het landelijk MAROFberoepsprofiel en de daaraan gerelateerde opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de maritieme HBO-opleidingen en het beroepenveld (zie facet 1.1.: Domeinspecifieke eisen ). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke MAROF-referentiekader beoordeeld en vervolgens vastgesteld, dat het in voldoende mate gespecificeerd is en ook passend is voor een MAROF-opleiding op HBO-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet In het rapport kortheidshalve MAROF-opleiding of de opleiding genoemd Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor MarOf Hogeschool van Amsterdam Versie 1.0 1

8 De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdonderdelen: Documentanalyse Het betreft hier een analyse en beoordeling van de door de MAROF-opleiding geleverde schriftelijke informatie: (i) Management Review, (ii) de in het kader van de interne HvAkwaliteitscyclus opgeleverde periodieke managementverslagen en (iii) de onderliggende documentatie die o.a. betrekking had op: strategische keuzen en de positie in de markt, interne organisatie, systematiek interne kwaliteitszorg, ontwikkelingen in het beroepenveld, beroeps- en opleidingsprofielen, (validatie) eindkwalificaties, curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, werkvormen, stagebeleid, toetsing en beoordeling, kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, internationalisering, instroombeleid, studiebegeleiding, rendement. Op basis van de door de MAROF-opleiding aangeleverde documentatie kon het auditteam zich een goed beeld vormen van de primaire en secundaire processen van de opleiding. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, werkveldrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een ééndaagse visitatie 2, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten één lead auditor vanuit Hobéon Certificering, één externe onafhankelijk deskundige op maritiem gebied, één externe auditor maritiem onderwijs, een student en een secretaris, eveneens vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. Hieronder volgen enkele voorbeelden van de tijdens de visitatie geraadpleegde additionele documentatie: overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de MAROF-opleiding overleg voert; verslagen Opleidingscommissie; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld (rondetafel gesprekken); Commissie Breed Maritiem Onderwijs Overleg; HBO cluster Maritiem Officier; overzicht CV s van (gast)docenten; de zogeheten beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten; mediathieke ondersteuning; Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het MAROF-opleidingsprogramma en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. 2 Visitatie heeft op 29 april 2010 plaatsgevonden Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor MarOf Hogeschool van Amsterdam Versie 1.0 2

9 Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs vermelde facetten beoordeeld op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een concept-rapport dat aan de het Domein Techniek van de Hogeschool van Amsterdam en MAROF-opleiding werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld. voorzitter Drs. Willem van Raaijen, partner Hobéon Groep, lead auditor Hobéon Certificering werkvelddeskundige Maarten ten Wolde Msc, (domeindeskundige), voormalig koopvaardij-officier, hoofd training en opleiding rederij Wagenborg; vakdeskundige Jim Vink, onderwijsdeskundige, voormalig koopvaardij-officier en voormalig docent scheepsbedrijfsvoering en maritieme simulatoren; student Jolanda Jacobs, 3 e jaars studente MAROF Maritiem Instituut de Ruyter (Vlissingen) secretaris Drs. Bert Friele, adviseur Hobéon Certificering werkveld vak / discipline onderwijs kwaliteitszorg /audit studentperspectief Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de MAROF-opleiding noodzakelijke expertise aanwezig is. Enerzijds expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context), anderzijds expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het MAROF-programma in relatie tot het specifieke domein). De voorzitter van het auditteam, Van Raaijen, heeft sinds 2004 een zeer groot aantal accreditatie-auditteams in het HBO geleid en heeft zelf een achtergrond als schoollleider. De deskundige onderwijs, Vink, heeft zich vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. Vink heeft na een vijftien jarige zeeervaring bij de Holland-Amerika-Lijn vijftien jaar als docent lesgegeven aan de Hogeschool Zeeland en is daarna als universitair docent/hoofd Brugsimulator vijftien jaar verbonden geweest aan het Koninklijk Instituut voor de Marine. De domeindeskundige, Ten Wolde, heeft zich in zijn beoordeling met name gericht op de kwaliteit van het onderwijs, waarbij gekeken is of de te onderrichten onderwerpen aansluiten op de huidige praktijk aan boord en of het onderwijs aansluit op de huidige actualiteit zoals nieuwe nationale en internationale regelgevingen. Daarnaast heeft Ten Wolde gekeken naar de praktische component in het onderwijs welke noodzakelijk is binnen de MAROF-opleiding en de praktische invulling hiervan zoals onderzoeksprojecten van de studenten binnen de school en in het bedrijfsleven. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor MarOf Hogeschool van Amsterdam Versie 1.0 3

10 Het studentlid is studerende aan een MAROF-opleiding. De secretaris heeft bovendien lange tijd bij de Koninklijke Marine gewerkt en kent de maritieme wereld door en door. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding: management, docenten, studenten en examencommissie. Voor een overzicht van de deelnemers van de visitatie: zie Bijlage II Programma visitatie 29 april 2010 Zie bijlage II Beslisregels Met als uitgangspunt de Beslisregels Accreditatie zoals vastgelegd in het NVAO- Accreditatiekader 3 heeft Hobéon Certificering de volgende beslisregels toegepast. A. De scores op de per onderwerp gerubriceerde facetten leiden tot een score op het betreffende onderwerp en wel volgens de regels onder C. B. Binnen de beoordeling van een facet is er ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie; (beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven dan omgekeerd); primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. C. Van facetten naar onderwerp. Hier geldt het volgende: een onderwerp krijgt de score voldoende indien alle facetten tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits er een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende ; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien één facet onvoldoende heeft gescoord en er geen acceptabel verbeterplan voor dit facet beschikbaar is; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien meer dan één facet onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. D. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, dan wordt met inachtneming van de regels onder E, als extra aantekening vermeld. 3 Volgens de NVAO-beslisregels Accreditatie kan een Onderwerp uitsluitend onvoldoende of voldoende scoren; een Facet kan volgens dezelfde regels ónvoldoende, voldoende, goed of éxcellent scoren. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor MarOf Hogeschool van Amsterdam Versie 1.0 4

11 E. Met betrekking tot de extra aantekening geldt het volgende: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 4 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent als alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord. 4 In het NVAO-accreditatiekader worden bij Onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten onderscheiden. Eén van de Facetten (Facet 2.6) betreft de duur van de opleiding. Het daarbij behorende criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil die opleiding überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatie-onderzoek. Duur is dus van een andere orde dan bijvoorbeeld- Rendement of Kwaliteit Personeel. Bij de beslissing of het Onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel éxcellent verdient, wordt het Facet duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor MarOf Hogeschool van Amsterdam Versie 1.0 5

12 1.3. Samenvattende beoordeling Hobéon Certificering baseert het advies tot accreditatie van de opleiding Maritiem Officier op de volgende overwegingen: Algemeen beeld De opleiding heeft sinds de beoordeling in 2004 via de weg van evolutie een duidelijke ontwikkeling doorgemaakt. Ook voor de buitenwacht, het werkveld met name, is de opleiding zichtbaarder geworden. Dat is, zo constateert het auditteam, te merken aan innovatie van faciliteiten die voor een opleiding als deze levensnoodzakelijk zijn en aan de gedrevenheid van het docententeam dat inzet toont en dat overtuiging uitstraalt. Onderwerp Doelstellingen opleiding: Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. Kort samengevat kwalificeert het auditteam de opleiding als volgt: een specialistische en brede opleiding (brug en machinekamer) tegelijk, hetgeen de positie van de opleiding bijzonder maakt. Opleiding en het Domein Techniek zijn duidelijk aan elkaar gekoppeld. Een mooi voorbeeld hiervan is het Engineering-project. Oriëntatie op beroepenveld is alom aanwezig en merkbaar en ook de invloed van het werkveld is duidelijk traceerbaar, zonder dat er achter hypes wordt aangelopen. De contacten met het werkveld zijn prima, de opleiding weet waar zij vakinhoudelijk mee bezig is, docenten weten waar zij voor opleiden en studenten weten aan welke competenties zij aan het eind van de opleiding dienen te voldoen. Drie facetten van onderwerp 1 Doelstellingen opleiding worden als goed beoordeeld voor deze opleiding, hetgeen een kwalificatie goed voor dit onderwerp rechtvaardigt. Dit wordt als extra aantekening bij het oordeel toegevoegd. Onderwerp Programma: Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. De opleiding kent een stevig en samenhangend programma met een bovengemiddelde studielast waarin structureel ruimte is voor innovatie en noodzakelijke veranderingen en onderdelen zijn aangebracht zoals leerlijnensystematiek, Engels en interculturele vaardigheden. Dit alles door ontwikkelingen zoveel mogelijk in beroepsopdrachten te integreren. De ambities rond instroomverhoging zijn stevig, en zal uiteindelijk ook tot vergroting van het team leiden, hetgeen kwetsbaarheid op vooral specialisaties zal doen afnemen. Niettemin is die kwetsbaarheid nog steeds een aandachtspunt. Beoordeling en toetsing: er zijn forse slagen gemaakt in het hanteren van systematiek en formulieren. Discours over niveaubepaling en bewaking wordt uitdrukkelijk gevoerd, mede m.b.v. onderwijskundige ondersteuning. De examencommissie is op weloverwogen wijze nog zoekende naar de uiteindelijke vorm en verslaglegging van beoordeling. Het betrekken van externe examinatoren/gecommitteerden is een goed gekozen mechanisme voor de finale validering. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor MarOf Hogeschool van Amsterdam Versie 1.0 6

13 Toetsen die het auditteam heeft bestudeerd zijn naar inhoud voldoende. De beoordeling van toetsen en eindwerkstukken is een punt van aandacht en wordt door de opleiding ter hand genomen op basis van een goed uitgewerkt plan van aanpak. Strenge stage-eisen liggen vast en er is een duidelijke scheiding tussen zaken die aan boord/ in de praktijk worden beoordeeld en opdrachten op school. De leerlijn informatievaardigheden en de workshop deskresearch in de propedeuse zijn mooie voorbeelden van veranderingen in het curriculum die de H van hbo van begin af aan meer zichtbaar gaan maken. De opleiding zou in dit verband kunnen onderzoeken of er niet met andere MarOfs gezamenlijk een schooloverstijgend lectoraat ingesteld zou kunnen worden. Studenten zijn positief over de korte lijnen, de bereikbaarheid, vakkennis en het klaarstaan van de docenten. De inbreng van gastdocenten wordt als zinvol ervaren. Van meeliften is geen sprake, hetgeen binnen het hbo een betrekkelijk unicum mag heten. Zes van de zeven meetellende facetten van onderwerp 2 Programma worden als goed beoordeeld voor deze opleiding, hetgeen een kwalificatie goed voor dit onderwerp rechtvaardigt. Dit wordt als extra aantekening bij het oordeel toegevoegd. Onderwerp Inzet van Personeel: Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. Docenten zijn gedreven met hun vakgebied bezig, houden nieuwe ontwikkelingen bij en staan klaar voor hun studenten, op school en via voor de stagestudenten. Het kwantitatieve aspect t.o.v. andere opleidingen is een aandachtspunt voor de opleiding in de nabije toekomst. Kwalitatief is er sprake van een vooruitgang t.o.v. vorige visitatie, ook bij oudgedienden. Er is structureel sprake van scholing op specialismen of onderwijsdidactisch, er is sprake van intercollegiale toetsing en het bespreken van de lesbezoeken. De functioneringsgesprekscyclus wordt aantoonbaar gevoerd en gebruikt voor verdere scholing en ontwikkeling. Onderwerp Voorzieningen: Het oordeel van het auditteam over beide facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. Hierover kunnen we kort zijn: er is sprake van een simulatoromgeving, een schip, een mediatheek: alles is werkend, modern en voldoet ruimschoots, kortom adequaat. Voor de studiebegeleiding geldt dat er sprake is van korte lijnen. Het auditteam kreeg de indruk dat de opleiding er bovenop zit. Beide facetten van onderwerp 4 Voorzieningen worden als goed beoordeeld voor deze opleiding, hetgeen een kwalificatie goed voor dit onderwerp rechtvaardigt. Dit wordt als extra aantekening bij het oordeel toegevoegd. Onderwerp Interne Kwaliteitszorg: Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor MarOf Hogeschool van Amsterdam Versie 1.0 7

14 Er vinden volgens de bekende HvA-onderzoekshuissystematiek structureel evaluaties plaats die gunstig voor de opleiding uitpakken. Er ligt nog al wat aan verdere verbeteringen in het verschiet en de opleiding is daar ambitieus in. Monitoring is daartoe een middel dat constant dient plaats te vinden. Dit is geen constatering, noch een beoordeling, maar het auditteam vraagt hier blijvende aandacht voor. Twee facetten van onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg worden als goed beoordeeld voor deze opleiding, hetgeen een kwalificatie goed voor dit onderwerp rechtvaardigt. Dit wordt als extra aantekening bij het oordeel toegevoegd. Onderwerp Resultaten: voldoende Het oordeel van het auditteam over beide facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. Het gerealiseerd niveau is tijdens de audit uitgebreid aan bod gekomen. De zichtbaarheid van de H in het Hbo en de invoering van de onderzoeksleerlijnen zullen binnenkort ook expliciet gemaakt worden in de afstudeerwerkstukken. Het auditteam constateert dat afgestudeerden in ruime mate voldoen aan de STCW-eisen (zie facet 6.1). Het onderwijsrendement is een punt van actie en aandacht voor de opleiding, maar er worden daarin al zichtbaar resultaten geboekt. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor MarOf Hogeschool van Amsterdam Versie 1.0 8

15 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen Het landelijk Beroepsprofiel Maritiem Officier werd op 1 april 2010 (opnieuw) vastgesteld in onderling overleg tussen de HBO-maritieme opleidingen, in samenwerking met vertegenwoordigers van enkele toonaangevende rederijen. Het Beroepsprofiel vormt daarmee de basis voor de eindkwalificaties van de MAROF-opleiding en de beroepscompetenties van de maritiem officier. 5 Daarnaast vormen de internationaal overeengekomen MAROF-competenties (Bachelor of Maritime Operations) uit het STCW-verdrag 95 de grensoverschrijdende grondslag voor het Nederlands profiel. Naast de STCW-competenties omvat het Nederlands profiel ook de competenties die verband houden met het opereren van een schip als economisch en een sociaal systeem ( zie 1.1.2). Voorts zijn in het Nederlands profiel opgenomen de landelijk vastgestelde generieke HBO-ingenieurs competenties. Sinds 2001 werkt de MAROF-opleiding nauw samen met het Noordzee College (vmbo) en het NOVA College (mbo). Deze drie partijen hebben hun (maritieme) activiteiten gebundeld in de Maritieme Academie Amsterdam e.o. MAA, waarvan sinds 2003 ook ROC Kop van Noord-Holland deel uitmaakt. De Adviesraad van de MAA, waarin het maritieme werkveld is vertegenwoordigd, heeft het landelijk overeengekomen MAROF-profiel en de daarvan afgeleide competenties eveneens goedgekeurd. Hetzelfde geldt voor de Opleidingsadviesraad waarin ook het werkveld is vertegenwoordigd en die de opleiding op strategisch niveau adviseert. De goedkeuring door deze twee Raden betekent, dat ook op regionaal niveau het MAROF-profiel is gevalideerd Het beroepsprofiel beschrijft datgene waar de HBO-marof, als operationeel ingenieur, primair bij betrokken is, te weten: de bedrijfsvoering van een schip, waarbij het schip telkens in een andere context moet worden gezien, namelijk als: object: scheepsbouw, inrichting en onderhoud; varend systeem: navigatie, bepalingen ter voorkoming van aanvaringen, milieu; vervoerssyteem: laden, stuwen, stabiliteit en sterkte; technologisch systeem: voortstuwing, hulpsystemen, electronica, elektrotechniek, onderhoud; economisch systeem: transport-economie, jurisprudentie, optimalisering; sociaal systeem: leidinggeven, veiligheid, teamwork, internationale/ multiculturele bemanning. 5 Hierna te noemen: de marof. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor MarOf Hogeschool van Amsterdam Versie 1.0 9

16 Vervolgens beschrijft het MAROF-profiel op basis van het bovenstaande een zestal specifieke marof-kerntaken: het voeren van veilige navigatie (nader uitgewerkt in o.a. nautische en technische deelcompetenties met betrekking tot voorbereiding en uitvoering); het zorgen voor veilige belading (nader uitgewerkt in deelcompetenties mbt o.a. laden, lossen en logistiek); het beheren van de techniek (nader uitgewerkt in deelcompetenties mbt o.a. bediening van systemen, installaties, machines en werktuigen, het verrichten van metingen, interpretatie en toepassing van gegevens); het plegen van stelselmatig en preventief onderhoud (nader uitgewerkt in termen van o.a. onderhoud, reparatie en inspectie); het handelen bij calamiteiten (nader uitgewerkt in deelcompetenties mbt o.a. risicoanalyse, effectief optreden bij calamiteiten, preventie van en zorg bij letsel en ziekten, leiding geven aan veiligheidsoefeningen); het zorgen voor een goede bedrijfsvoering (nader uitgewerkt in deelcompetenties mbt o.a. voorraadbeheersystemen, administratie, scheepsmanagementsystemen, implementatie van safety and security systems ). Het auditteam heeft geconstateerd dat, waar vanaf 1985 in het HBO voor aanstaande zeevarenden geen andere keuze mogelijk was dan de volledig geïntegreerde MAROF-opleiding te volgen, men dit systeem weer verlaten heeft. Sedert 2008 bestaat er naast het volgen van de volledig geïntegreerde opleiding weer behoefte aan de meer specialistisch opgeleide officier met een specialisatie op nautisch of technisch terrein. In de praktijk wordt hieraan vorm en inhoud gegeven door in het eerste jaar van de studie een volledig geïntegreerd programma aan te bieden, terwijl de eerste stage ook volledig geïntegreerd is. Hiermee wordt gegarandeerd dat minimaal aan de STCW-competenties en HBO-kwalificaties wordt voldaan. Hierna is het mogelijk door het volgen van minors een specialisatie tot stuurman of scheepswerktuigkundige te verkrijgen. Daarmee wordt voldaan aan de vraag uit het beroepenveld om meer verdieping en kennis op beide gebieden. Samenvattend constateert het auditteam dat het opleidingsprofiel en de eindkwalificaties voor de opleiding duidelijk geformuleerd zijn. Door de goede contacten van de opleiding met het werkveld is er sprake van een set competenties en een opleidingsprofiel dat, indien nodig, snel herzien kan worden. De opleiding blijkt, na afstemming met het werkveld, veel werk te maken van het regelmatig bijstellen van de set eindkwalificaties. Het auditteam beschouwt dit als een belangrijk gegeven, gelet op het zich snel ontwikkelend en steeds complexer wordend vakgebied waar de maritiem officier mee te maken heeft. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor MarOf Hogeschool van Amsterdam Versie

17 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen Het auditteam heeft de eindkwalificaties van de MAROF-opleiding geanalyseerd om te bepalen of deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de zogeheten Dublin Descriptoren. In de Dublin Descriptoren worden de onderstaande dimensies onderscheiden, bij elk waarvan hieronder een beschrijving wordt gegeven in relatie tot de respectieve eindkwalificaties. Voor zover het sector-overstijgende kwalificaties betreft, zijn de MAROF-kwalificaties gebaseerd op de 10 generieke kwalificaties zoals door de commissie Franssen vastgelegd in haar rapport Prikkelen, presteren en profileren. In de HTNO-sector wordt in dat verband gesproken van Algemene Ingenieurs Competenties. Het in vermelde Leerplan: Schema en Analyse en de MAROF-programmabeschrijving waarin de 18 beroepsspecifieke en de 10 generieke kwalificaties zijn uitgewerkt naar deelcompetenties (inclusief de 40 STCW-competenties) vormden de basis voor de analyse van het auditteam. Kennis en inzicht De bijzondere eindkwalificaties zijn geformuleerd in 18 beroepsspecifieke competenties en wel zodanig, dat zij niet kunnen worden verworven zonder gedegen kennis van en inzicht in bijvoorbeeld: scheepsbouw, -inrichting en -onderhoud; nautica: navigatie & daaraan gerelateerde kennisgebieden; vervoersystemen: laden, stuwen, stabiliteit en sterkte; voorraadbeheersystemen; technologische systemen: voortstuwing, hulpsystemen, electronica, elektrotechniek; transport-economie. Op programmatisch niveau is dit verankerd o.a. via de theorie-modulen en de daaraan gekoppelde les- en practicum-opdrachten, de afstudeeropdracht en de stage instructieboeken. Toepassen Kennis en inzicht De beroepsspecifieke competenties zijn onderverdeeld in deelcompetenties, alle expliciet gericht op professionele toepassing van kennis en inzicht. Een toepassing die de studenten via het maken van de in de eindkwalificaties genoemde beroepsproducten moeten demonstreren. (Voor enkele voorbeelden: zie onder facet 2.1. en 3.1.) Op programmatisch niveau is deze dimensie van de Dublin Descriptoren verankerd. Immers het opleidingsprogramma kent, naast de twee halfjaarlijkse stages (waar het toepassen van MAROF-kennis en inzicht centraal staat), ook praktische perioden op het opleidingsschip Gyrinus. Deze praktische perioden (vier in totaal) vinden reeds in de beginfase van de opleiding plaats, waardoor de opleiding reeds in een vroeg stadium een sterk beroepsgericht en -dus- toepassinggericht karakter heeft. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor MarOf Hogeschool van Amsterdam Versie

18 Tenslotte maakt de opleiding intensief gebruik van de nautische infrastructuur in de locatie IJmuiden en in het Maritiem Simulatie- en Trainingscentrum op Terschelling: het betreft simulatortrainingen waarbij studenten geconfronteerd worden met een veelheid aan MAROFpraktijksituaties (bijvoorbeeld: belading, navigatie, routeplanning). Oordeelsvorming Zowel de (generieke) HBO-competenties als de beroepsspecifieke competenties behelzen vaardigheden expliciet gericht op het maken van keuzes in de beroepsuitoefening op tactisch en operationeel niveau. Dit veronderstelt, dat de student in staat is problemen te analyseren en mogelijke oplossingsstrategieën tegen elkaar af te wegen. Dit neemt in de STCW-competenties (ook wel STCW- standards genoemd) en dus ook in de competenties van de MAROF-opleiding een substantiële plaats in. Communicatie In de eindkwalificaties krijgt professionele communicatie grote aandacht. Iets wat tot uiting komt doordat de MAROF-opleiding in haar programma en werkvormen expliciet anticipeert op het opereren van de marof in internationale en multidisciplinaire teams waar professionele communicatie een zeer belangrijke kritische succesfactor is. Leervaardigheden Voor de MAROF-opleiding geldt, dat de te verwerven competenties een aantal metavaardigheden van de studenten veronderstellen die expliciet op het eigen leren zijn gericht opdat de student in staat is vervolgstudies op een hoger niveau te doorlopen. Deze metavaardigheden staan in de eindkwalificaties vermeld in termen van de eigen ontwikkeling als professional. Samenvattend concludeert het auditteam dat er voor alle Marof-competenties specifieke deelcompetenties zijn uitgewerkt; er is daarbij op een heldere en eenduidige wijze een koppeling gemaakt tussen de verschillende competenties, de verschillende Dublin Descriptoren en de Kernkwalificaties HBO-bachelor. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor MarOf Hogeschool van Amsterdam Versie

19 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (en of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op de overweging, dat de in facet 1.3 benoemde aspecten volledig in facet 1.1 aan de orde zijn geweest en het oordeel derhalve identiek is. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor MarOf Hogeschool van Amsterdam Versie

20 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1. eisen HBO; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen Op basis van de literatuurlijst van de MAROF-opleiding concludeert het auditteam, dat de gebruikte (ook Engelstalige) vakliteratuur in hoge mate werkveld-relevant is en van een niveau dat van een HBO bachelor opleiding mag worden verwacht De programmabeschrijving van de MAROF-opleiding laat zien, dat de opleidingsstructuur veel openingen biedt naar de beroepspraktijk. Het curriculum van de opleiding kent een thematische opbouw, waarbinnen de studenten op projectmatige wijze werken aan beroepsopdrachten. (Zie ook ) Tijdens de propedeuse en in het tweede jaar, werkt de student aan beroepsopdrachten die actueel en realistisch zijn. Daarbij is sprake van toenemende complexiteit waardoor de student naar het HBO-niveau toewerkt De beroepsopdrachten komen veelal in samenwerking met het beroepenveld tot stand. Zo worden tijdens stages in overleg met het beroepenveld op individuele basis verdiepende onderzoeken naar problemen of vraagstukken uitgevoerd. Het onderzoek en de resultaten hiervan worden in het afstudeeronderzoek gebruikt. De verdiepende onderzoeken vinden plaats vanuit een van de 6 contexten waaruit het schip kan worden beschouwd: het schip als object, als vervoerssysteem, als technologisch systeem, als economisch systeem, als varend systeem en als sociaal systeem. Ook in groepsverband tijdens korte (stage-)projecten worden in samenwerking met het beroepenveld en de studenten vraagstukken onderzocht zoals weather routing methods and relation to real life en ijsnavigatie In de stageleerlijn worden de studenten scheepswijs gemaakt. Daarbij wordt werkritme opgedaan, leert men werken onder wisselende omstandigheden met wisselende druk en leert men feitelijke verantwoordelijkheden te dragen. Gebruik wordt gemaakt van het eigen opleidingsschip, de Gyrius en van andere schepen. Voorts kent de MAROF-opleiding 2 stageperiodes van elk een half jaar. Zij vinden plaats in het eerste semester van het derde jaar en in het tweede semester van het vierde jaar. Daarmee wordt aangesloten bij de STCW-eisen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor MarOf Hogeschool van Amsterdam Versie

21 Voor de afstudeerfase van de opleiding wordt gebruik gemaakt van de tweede zeestage. Naast opdrachten uit het Training Record Book moet er aan afstudeeropdrachten worden gewerkt. De tweede zeestage wordt afgesloten met een presentatie en verantwoording van de gemaakte opdrachten tijdens de opleiding Tenslotte blijkt de oriëntatie op het werkveld ook uit het groot aantal (door de Inspectie Verkeer en Waterstaat gecertificeerde) beroepstrainingen. Bijvoorbeeld: Advanced Fire Fighting, Basis Safety, Marcom, Radar-waarneming. Samenvattend concludeert het auditteam, dat de MAROF-opleiding op deze wijze ruim voldoende mogelijkheden creëert voor de student om zichzelf te scholen (en geschoold te worden) in een interactie met de beroepspraktijk. Een interactie die daarnaast in het binnenschools programma ook nog eens op voortreffelijke wijze wordt gesimuleerd. Zie De interactie tussen de MAROF-opleiding en de beroepspraktijk vindt ook plaats via bijeenkomsten met de Adviesraad van de MAA, samengesteld uit vertegenwoordigers van het beroepenveld. Op grond van de ledenlijst, constateert het auditteam, dat het werkveld op voldoende hoog niveau in de Raad is vertegenwoordigd. De Adviesraad heeft een belangrijke signaal- en klankbordfunctie. Uit de verslaglegging blijkt, dat deze Raad een belangrijke rol speelt in strategievorming en nadere profilering van de MAROF-opleiding via het inbrengen van actuele (ook internationale) ontwikkelingen binnen het werkveld die voor de opleiding relevant zijn. Iets waar de opleiding bovendien aantoonbaar gebruik van maakt, gelet op het ontwikkelen van MAROF-gerelateerde minors De MAROF kent naast de Adviesraad ook een Beroepenveld Commissie met vertegenwoordigers uit het maritieme veld, inclusief alumni. De leden van deze commissie (werkzaam op verschillende niveaus binnen het werkveld) leveren, anders dan de leden van de Adviesraad, ook op operationeel niveau hun bijdrage. Zij brengen praktijkcases in, geven gastlessen, leveren stage- en afstudeerplaatsen en treden als werkvelddeskundigen op bij de beoordeling van afstudeerders. Het auditteam heeft een en ander kunnen vaststellen aan de hand van (i) de verslagen, (ii) de projectopdrachten en (iii) het ondersteunende studiemateriaal. De projectopdrachten hebben een grote realiteitswaarde en zijn inderdaad geënt op de actuele taken van een marof. Samenvattend constateert het auditteam dat de opleiding gebruik maakt van adequate literatuur. De relatie met de praktijk is goed geborgd waarbij opgemerkt moet worden dat de praktijk invloed op hetgeen in de opleiding vakinhoudelijk aan de orde komt. De internationale component is binnen de opleiding aanwezig en zal zich de komende jaren verder ontwikkelen, mede door input van alumni. Studenten zijn tevreden over de praktijkgerichtheid van de opleiding. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor MarOf Hogeschool van Amsterdam Versie

22 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma Criteria Het facet Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Is het programma een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen? Zijn de eindkwalificaties adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma? Biedt de inhoud van het programma studenten de mogelijkheid de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken? Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen De samen met het beroepenveld opgestelde eindkwalificaties van de MAROF-opleiding zijn uitvoerig gedocumenteerd. Over het bereik, de relevantie en het niveau van deze eindkwalificaties en competenties heeft het auditteam zich reeds eerder in dit rapport positief uitgesproken Zoals eerder aangegeven vindt vanaf 2007 een vernieuwing van het leerplan plaats. Dit, in verband met de invoering van specialisaties en als gevolg daarvan de verschuiving van de zeestages. Vanaf 2008 is de vernieuwing compleet doorgevoerd Analyse van het Leerplanschema laat vervolgens zien, dat op kwartaal- en onderwerpniveau de onderscheiden eindkwalificaties, zowel de MAROF-specifieke als de HBOgenerieke, concreet naar onderwijsdoelen zijn vertaald. Doelen die telkens betrekking hebben op één van de drie hoofdaspecten van het MAROF-beroep: nautisch, technisch, managerial, afhankelijk van de gekozen richting. Het totaal van deze blok- en semesterdoelen bestrijkt het totaal van de 17 specifieke MAROF-eindkwalificaties en de 10 generieke HBO-kwalificaties. In het onderwijsdoel van de afstudeerfase komen deze onderscheiden (nautische, technische, managerial) onderwijsdoelen samen, afhankelijk van de gekozen richting Uit de gedetailleerde programmabeschrijving (Studiegids) blijkt, dat de kwartaal- en blokdoelstellingen nader gespecificeerd zijn in concrete leerdoelen. Per project, theorie-module, simulatietraining, praktijkperiode en practicum is telkens het leerdoel aangeven in een formulering die het mogelijk maakt de relatie tussen deze leerdoelen op micro-niveau en de onderwijsdoelen op meso-niveau te beoordelen. Het auditteam concludeert, dat de leerdoelen op micro-niveau inderdaad rechtstreeks verband houden met en een meetbare detaillering zijn van de onderwijsdoelen op meso-niveau, die -zoals boven reeds werd aangegeven- op hun beurt rechtstreeks zijn ontleend aan de eindkwalificaties en competenties. Alle leerdoelen tezamen bestrijken het totaal aan deelcompetenties inclusief de STCWstandards Het opleidingsprogramma is projectmatig opgezet. Elk project is gericht op een leerdoel (het verwerven van een of meer deelcompetenties) en ook op het maken van een beroepsproduct of op het oplossen van realistische problemen waar een marof mee geconfronteerd wordt. Voorbeelden daarvan werden het auditteam getoond. Op basis daarvan is het auditteam van mening, dat de eisen waaraan deze projectopdrachten voldoen, expliciet anticiperen op die welke in het MAROF-beroepenveld worden gesteld. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor MarOf Hogeschool van Amsterdam Versie

23 Ook op deze wijze wordt in het MAROF-programma een direct en zichtbaar verband gelegd tussen de inhoud, het niveau en de oriëntatie van het programma enerzijds en de MAROFeindkwalificaties anderzijds Door de koppeling van de projectresultaten (output) aan de leerdoelen, is de mate waarin de student de leerdoelen heeft gerealiseerd, goed toetsbaar, waarmee het auditteam wil aangeven dat de leerdoelen vertaald zijn naar concreet professioneel gedrag dan wel naar professionele producten. (Zie ook de bevindingen onder facet 2.8.) De vormgeving van de blokken en de projecten gaat uit van een leeromgeving waarin het leerproces van de student centraal staat en waarbij de kennis (verworven via ondersteunende modulen) en de vaardigheden (verworven via de practica en de simulatietrainingen), door de student in stelling moet worden gebracht wil hij de projectopdrachten met succes kunnen uitvoeren. Onderdeel van dit leerproces is voorts zelfreflectie en zelfregulatie die de student inzicht geven in zijn eigen leerproces en leerstijl. Op die wijze worden studenten in staat gesteld hun eigen leerproces te sturen. Het totale programma is zodanig opgezet, dat studenten ook deze competentie stap voor stap kunnen verwerven Inhoud en vormgeving van de afzonderlijke theorie-modulen, simulatietrainingen en praktijkperioden bieden de studenten de gelegenheid om de vereiste deelcompetenties te verwerven. De wijze waarop vervolgens de modulen en practica via projecten in een in complexiteit opklimmende reeks in het totale programma van de opleiding zijn gepositioneerd, maakt het de student mogelijk alle eindkwalificaties op het vereiste niveau te verwerven. Samenvattend concludeert het auditteam dat de opleiding de relatie tussen de doelstellingen en de vakinhoud goed heeft uitgewerkt. De opleiding is er meer dan voldoende in geslaagd op alle niveaus binnen het programma de functionaliteit van de programmaonderdelen (ten opzichte van elkaar en in het perspectief van de MAROF-eindkwalificaties) inzichtelijk te maken. Het auditteam is daar zonder meer zeer positief over. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor MarOf Hogeschool van Amsterdam Versie

24 Facet 2.3. Samenhang Programma Criterium Het facet Samenhang Programma is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAOcriterium: Is het studieprogramma inhoudelijk samenhangend? Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen De door de MAROF-opleiding gehanteerde generieke HBO-competenties en de specifieke MAROF-beroepscompetenties zijn aantoonbaar ontleend aan het landelijk vastgestelde MAROFberoepsprofiel. De eisen die aan een marof worden gesteld, zijn in bedoeld profiel beschreven in onderling samenhangende deelcompetenties. Het auditteam is daar positief over. Uit de MAROF-programmabeschrijving blijkt, dat een belangrijk uitgangspunt voor de samenhang van het programma gevormd wordt door de zes kerntaken. Tevens vormen de zes contexten waarbij het schip als systeem centraal staat een belangrijk uitgangspunt voor de samenhang bij de thematische basis van de opleiding. Voor de horizontale samenhang zorgen de praktijkopdrachten. De vijf leerlijnen verschaffen kennis en vaardigheden die voor de uitvoering daarvan nodig zijn. De verticale samenhang ontstaat doordat de eerste jaren erop gericht zijn om de student voor te bereiden op de zeestages, waarna in het 2 e en 3 e jaar hierop wordt doorgebouwd. Moeilijkheidsgraad van de vakken, de thema s en beroepsopdrachten nemen dan toe. Verder zijn het met name de lessen met behulp van simulatoren, de excursies en vaartrips die er voor zorgen dat de samenhang binnen buitenschools wordt gegarandeerd. Studenten zijn hier positief over. Samenvattend concludeert het auditteam dat de opleiding de horizontale en de verticale samenhang van het studieprogramma op een inzichtelijke wijze heeft vormgegeven, een constatering die studenten bevestigden tijdens de visitatie. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor MarOf Hogeschool van Amsterdam Versie

25 Facet 2.4. Studielast Criterium Het facet Studielast is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het programma studeerbaar doordat factoren die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren, zoveel mogelijk worden weggenomen? Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen In het MAROF-programma is de studielast per module vastgesteld in termen van studiepunten (ECTS). Analyse van het programma laat zien, dat de studielast evenwichtig over de opleiding is gespreid. Het onderwijsproces wordt door studenten en docenten regelmatig geëvalueerd. De studielast is één van de onderdelen die daarbij aan de orde komen, waarbij telkens wordt nagegaan of de formele studielast overeenkomt met de feitelijke studielast. Studenten geven aan (ook tijdens de visitatie en via het zogeheten hogeschoolbrede Studenttevredenheidsmeting- STM) dat zij de studielast niet als een probleem ervaren. De genoemde blokevaluaties laten hetzelfde beeld zien Evaluatie van de studielast vindt ook plaats via gesprekken met individuele studenten in het kader van de studiebegeleidng (SLB). Bij die gesprekken, zo blijkt uit de studievoortgangsverslagen, wordt telkens nagegaan of de studievoortgang voldoende dan wel onvoldoende is. Verder maken studenten deel uit van de Opleidingscommissie waarin het mogelijk is gemeenschappelijke opleidingsproblemen aan te kaarten. Bij onvoldoende voortgang worden samen met de student de belemmerende factoren geïdentificeerd en wordt een traject afgesproken om de studievoortgang te optimaliseren. Overigens blijkt uit de betreffende verslagen, uit de STM en uit de gesprekken met studenten tijdens de visitatie, dat de studeerbaarheid door de studenten positief wordt beoordeeld. Samenvattend constateert het auditteam dat de opleiding goed zicht heeft op de studielast, i.c. de opleiding houdt een vinger aan de pols bij studenten of de vastgestelde studielast overeenstemt met de door de student ervaren studielast. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor MarOf Hogeschool van Amsterdam Versie

26 Facet 2.5. Instroom Criterium Het facet Instroom is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluit het programma qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek? Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen De vooropleidingseisen die de MAROF-opleiding hanteert, zijn vastgelegd in de Onderwijs- en Examenregeling: Havisten en VWO ers met profiel Natuur & Techniek of met profiel Natuur & Gezondheid, VWO ers met profiel Economie & Maatschappij + Natuurkunde 1 of met profiel Cultuur & Maatschappij + Wiskunde A 1,2 en Natuurkunde 1 zijn direct toelaatbaar. Hetzelfde geldt voor MBO ers op niveau 4. In Domein Techniek verband worden op het gebied van taal, wis- en natuurkunde deficiëntiecursussen aangeboden Abituriënten vanuit de MBO MAROF-opleiding kunnen de HBO-opleiding via een verkort traject (2 ½ jaar) doorlopen In het verband van de Maritieme Academie Amsterdam wordt op het gebied VMBO, MBO en HBO zeer nauw samengewerkt. Een belangrijk effect hiervan is, dat de verticale kolom MBO-HBO goed is gestructureerd. Anders gezegd, door de programmatische afstemming tussen de MBO-afstudeerfase en het HBO-programma is de aansluiting tussen deze twee programma s goed geregeld. Daarmee wordt recht gedaan aan het streven van alle partners binnen de MAA om de juiste student op de juiste plaats te krijgen. Het is het auditteam echter gebleken dat de doorstroom van MBO zeevarenden naar HBO laag is De studenten (MBO ers, Havisten en VWO ers) zijn tevreden over (i) de aansluiting van het programma op de hun vooropleiding, (ii) de mogelijkheden om vòòr en bij aanvang van de studie eventuele tekorten weg te werken, (iii) de studiebegeleiding en (iv) de studieadvisering. Dit blijkt uit de Studenttevredenheidsmeting - STM. Een beeld dat tijdens de visitatie in de gesprekken met studenten werd bevestigd. Samenvattend oordeelt het auditteam dat deze opleiding prima zicht heeft op de beginsituatie van de instromende groep studenten. Een beeld dat door studenten tijdens de audit bevestigd werd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor MarOf Hogeschool van Amsterdam Versie