BIOLOGISCHE MUNT: ONKRUIDBEHEERSING EN OOGSTTECHNIEKEN

Transcriptie

1 BIOLOGISCHE MUNT: ONKRUIDBEHEERSING EN OOGSTTECHNIEKEN Proefcode: OL15 MUTT01 In opdracht van: PCG vzw Technisch comité kruiden Karreweg 6 B-9770 Kruishoutem Tel (0) Fax (0) pcg@pcgroenteteelt.be Door: PCG vzw Karreweg 6 B-9770 Kruishoutem Tel (0) Fax (0) pcg@pcgroenteteelt.be Proefverantwoordelijke: Studieverantwoordelijke: Directeur: Justine Dewitte Saskia Buysens Bruno Gobin Datum: 31 maart 2016 (veld bijwerken) Studieverantwoordelijke Dr. ir. S. Buysens Directeur Dr. B. Gobin FOR_013H - Geldig vanaf 15/12/2014 PCG vzw - Karreweg Kruishoutem - T F info@pcgroenteteelt.be BTW: IBAN: BE BIC: NICABEBB - RPR: Oudenaarde

2 Abstract Kruidentelers stelden de vraag hoe het onkruid bij de teelt van munt zo efficiënt mogelijk kan beheerst worden op kleine tot middelgrote schaal. Tevens werd de oogstmechanisatie van munt op diezelfde schaalgrootte onder de loep genomen binnen deze demoproef. Deze proef was een voortzetting van de proef van In 2014 werd het al snel duidelijk dat de planten in de volle grond te veel last hadden van de grote onkruiddruk op het perceel. De bedekte veldjes bleken heel veel voordeel te hebben. In 2015 werd dan beslist om de niet bedekte plots te vernietigen en om dit deel van de proef te herplanten met nieuw plantmateriaal en te kiezen voor twee andere manieren van onkruidbeheersing door verschillende mulchmaterialen. In deze proef van 2015 kan, rekening houdende met de proef van 2014, het volgende besloten worden. Er zijn verschillende haalbare methodes om munt meerjarig, relatief onkruidvrij, en met een goede opbrengst en kwaliteit te telen. Mag de munt zich wat uitbreiden dan is het aangewezen om voor compost of houtsnippers te kiezen. Doordat extra organisch materiaal vrijkomt in de bodem, is de munt ook volumineuzer en zal de opbrengst iets hoger zijn. Hou je het gewas liever binnen de perken dan is het aangewezen om voor antiworteldoek te kiezen. De opbrengst is dan wel lager. Gaatjesplastiek zit tussenin qua opbrengst en uitstoeling. Alle voorgaande methodes komen dus zeker in aanmerking, aangezien de opbrengsten voldoende zijn en het wiedwerk, zeker in het tweede teeltjaar, zo goed als nihil is. In het eerste teeltjaar moet men wel wat rekening houden met wat wieduren in de objecten compost en houtsnippers, maar dat valt relatief gezien heel goed mee. Op houtsnippers zal de munt iets moeilijker weg groeien in het eerste teeltjaar. Vanaf het tweede jaar is hier echter niets meer van te merken. De objecten met grasmaaisel en gehakseld stro werden nog maar één jaar uitgetest en geven in dit ene jaar nog geen uitmuntende resultaten. Het gehakseld stro zorgt voor een zeer slechte weggroei van de munt en is eveneens windgevoelig. Het grasmaaisel is te vergankelijk en moet vaak vernieuwd worden om een goede onkruidonderdrukking te behouden. De haagschaar op steel is een goede manier om te oogsten voor kleinere oppervlaktes. De investering hiervoor is relatief laag maar het vergt wat meer werk om de munt manueel te verzamelen. Voor grotere oppervlaktes zou de Ortomec oogstmachine een goede oplossing kunnen zijn. De investering hiervoor ligt wel een heel stuk hoger. Pagina 2 van 18

3 Inhoud 1 Inleiding Materiaal en methoden Objecten Proefdesign Draaiboek Proefveld / infrastructuur Resultaten en bespreking... 9 Statistische analyse Oogstwijze Onkruidbeheersingstechnieken Besluit Vertrouwelijkheid van dit document Samenwerking Pagina 3 van 18

4 1 Inleiding Kruidentelers stelden de vraag hoe het onkruid bij de teelt van munt zo efficiënt mogelijk kan beheerst worden op kleine tot middelgrote schaal. Tevens werd de oogstmechanisatie van munt op diezelfde schaalgrootte onder de loep genomen binnen deze demoproef. Deze proef was een voortzetting van de proef van In 2014 werd het al snel duidelijk dat de planten in de volle grond te veel last hadden van de grote onkruiddruk op het perceel. De bedekte veldjes bleken heel veel voordeel te hebben. In 2015 werd dan beslist om de niet bedekte plots te vernietigen en om dit deel van de proef te herplanten met nieuw plantmateriaal en te kiezen voor twee andere manieren van onkruidbeheersing door verschillende mulchmaterialen. 2 Materiaal en methoden 2.1 Objecten Tabel 1: objecten onkruidbeheersingsmethode Object nr Onkruidbeheersingsmethode Jaar aanleg 11 Gehakseld stro Grasmaaisel Antiworteldoek Zwarte plastiek (geperforeerd) Laag compost Laag schors 2014 Pagina 4 van 18

5 Groen material (maaisel) Gehakseld stro Antiworteldoek Pagina 5 van 18

6 Zwarte plastiek (geperforeerd) Laag compost Laag schors Pagina 6 van 18

7 Tabel 2: oogstwijze Object nr Oogstwijze 1 Oogstmachine Ortomec 2 Haagschaar op steel 3 Quick cut greens harvester 2.2 Proefdesign Proefdesign Demonstratieve proef Aantal parallellen 1 Aantal objecten 6 Plotoppervlakte (m²) 22,5 Aantal planten/plot 150 Lengte plot (m) 15 Breedte plot (m) 1,5 Proefplan obj obj obj E 01 E 02 E Draaiboek Datum Handeling Bemerkingen 2/05/2014 Plant Planting 2014: bed E02 - E03 3/06/2015 Plant Planting 2015: bed E01 8-9/6/2015 Proefbehandeling Grasmaaisel en aanvulling compost, houtsnippers 12/06/2015 Proefbehandeling Gehakseld stro 10/06/2015 Oogst Oogst 1: objecten compost, gaatjesplastiek, antiworteldoek, houtsnippers / gelijkmatig afmaaien objecten grasmaaisel en gehakseld stro 30/07/2015 Beoordeling Veldbeoordeling 31/07/2015 Oogst Oogst 2: haagschaar op steel 4/08/2015 Proefbehandeling Aanvullen met grasmaaisel, gehakseld stro, compost, houtsnippers 12/10/2015 Beoordeling Veldbeoordeling 12-15/10/2015 Oogst Oogst 3: Ortomec en haagschaar op steel Pagina 7 van 18

8 2.4 Proefveld / infrastructuur GPS-coördinaten 50 56'38.1"N 3 31'21.7"E Land België Gemeente Kruishoutem Locatie proef PCG E01-E03 Voorgaande teelt E01: munt; E02-03: munt meerjarig geplant 2014 Ras Marrakech (Kruiden Claus) Teeltsysteem Beddenteelt, 3 rijen per bed Aantal rijen per plot 3 Rij afstand (m) 0,35 Plant afstand (m) 0,3 Tabel 3: Bodemanalyse PCG Datum Diepte (cm) NO 3 - -N NH 4 + -N (kg/ha) (kg/ha) 29/05/ ,18 5,78 3/08/2015 (E01) ,73 <4 3/08/2015 (E01) ,55 5,52 3/08/2015 (E02-E03) ,13 <4 3/08/2015 (E02-E03) ,04 <4 Tabel 4: Bemesting Datum kg/ha Meststof Samenstelling meststof (%) N P 2O 5 K 2O MgO 15/06/ Ecomix /08/2015 (E01) 857 Ecomix /08/2015 (E02-E03) 1000 Ecomix 4 7 Pagina 8 van 18

9 3 Resultaten en bespreking Statistische analyse Er werd geen statistische analyse uitgevoerd aangezien deze proef vooral demonstratieve waarde had en er geen herhalingen waren. 3.1 Oogstwijze De eerste oogst gebeurde op 10/06/2015 met de haagschaar op steel die eveneens op het PCG gebruikt wordt voor het maaien van preiplantgoed. De munt werd geoogst en gewogen bij de objecten met compost, gaatjesplastiek, antiworteldoek en houtsnippers. De andere twee objecten (grasmaaisel en gehakseld stro) werden gelijkmatig afgemaaid. De opbrengst van deze twee laatstgenoemde objecten was nog te gering om te wegen. De tweede oogst op 31/07/2015 gebeurde van alle objecten met de haagschaar op steel. Bij de derde oogst op 12/10/2015 werd de Ortomec oogstmachine (die normaal gezien gebruikt wordt om babyleaf te oogsten) uitgetest in deze muntteelt. Dit gebeurde op de jongste planting (grasmaaisel en gehakseld stro). De andere bedden werden geoogst met de haagschaar op steel. Ortomec oogstmachine Pagina 9 van 18

10 Met deze machine was het perfect haalbaar om munt te oogsten. Dit ging vlot tot zeer vlot en was tot nog toe de handigste, vlugste en meest ergonomische manier om te oogsten. Er werd ook wat gespeeld met de afmaaihoogtes van het gewas. Best was om enkel de mooiere groenere bovenste delen van de munt te oogsten in plaats van net boven de grond. De rest kan dan bijvoorbeeld geklepeld worden zodat de munt dan weer van ongeveer nul kan starten. De investering van een Ortomec is wel veel hoger, dus zal slechts renderen bij grotere oppervlaktes. Haagschaar op steel Om een kleinere partij munt te oogsten lijkt de haagschaar op steel zeker een goede oplossing. De investering is laag en het toestel kan ook nog voor andere zaken ingezet worden. Met een ander opzetstuk kan hier immers een bosmaaier van gemaakt worden. De munt dient wel achteraf nog manueel vergaard worden. Pagina 10 van 18

11 Quick cut greens harvester De Quick cut greens harvester werd eveneens uitgeprobeerd voor het oogsten van de munt (enkel buiten proef). Dit apparaat, afkomstig van USA, kost grootorde 500 (excl. verzendingskosten). Aangezien munt een nogal houtig gewas is, bleek deze machine minder geschikt, en werd er dan ook niet in de proef geoogst. Om toch een idee te hebben van de inzetbaarheid van dergelijk apparaat, werd het eveneens uitgetest op peterselie, spinazie en baby leaf. Voor deze zachte gewassen die vrij dicht tegen elkaar aangroeien in de rij, bleek de quick cut greens harvester dan weer wel geschikt. Pagina 11 van 18

12 3.2 Onkruidbeheersingstechnieken Tabel 5: Oogst op 10/06/2015 Object nr Object Netto gewicht (in gram / m²) 11 Gehakseld stro - 12 Grasmaaisel - 13 Antiworteldoek Zwarte plastiek Laag compost Laag schors 1682 Tabel 6: Beoordeling gewas en oogst op 31/07/2015 Object Uniformiteit Volume Algemene gewasgezondheid Gewicht Gehakseld stro 6 5 6,5 319 Grasmaaisel 7 6 6,5 657 Antiworteldoek Zwarte plastiek 7 7, Laag compost Laag schors = heterogeen weinig slecht 9= uniform veel uitstekend in gram / m² Tabel 7: Beoordeling gewas op 12/10/2015 Object Uniformiteit Bladkleur Volume Onkruiddruk Algemene gewasgezondheid Uitstoeling (uitbreiding munt) Gehakseld stro Grasmaaisel Antiworteldoek ,5 7 3 Zwarte plastiek 7 7 8, Laag compost ,5 7 8,5 Laag schors , = heterogeen bleek weinig veel slecht weinig 9= uniform donker veel geen uitstekend veel Pagina 12 van 18

13 Tabel 8: Oogst op 12-15/10/2015 (verschillende oogstwijze!) Object Netto gewicht (in gram / m²) Oogstwijze Grasmaaisel 1598 Ortomec Gehakseld stro 1071 Ortomec Antiworteldoek 347 Haagschaar Zwarte plastiek 689 Haagschaar Laag compost 404 Haagschaar Laag schors 704 Haagschaar Tabel 9: Totale oogst 2015 Object Totaal Netto gewicht (in gram / m²) Jaar aanleg Gehakseld stro Grasmaaisel Antiworteldoek Zwarte plastiek Laag compost Laag schors Pagina 13 van 18

14 Tabel 10: Foto's op 9/10/2015 Groen materiaal Gehakseld stro Antiworteldoek Pagina 14 van 18

15 Zwarte plastiek (geperforeerd) Laag compost Laag schors Pagina 15 van 18

16 Opbrengst De nieuw geplante munt en de munt die reeds in 2014 geplant werd, konden niet met elkaar vergeleken worden. Aangezien deze demonstratieve proef niet in herhalingen aangelegd werd, konden de resultaten ook niet statistisch verwerkt worden. Bij de muntplanten die reeds aangeplant waren in 2014, hadden deze met een onderdrukkende laag van compost of houtsnippers duidelijk een hogere opbrengst. Hier kon de munt ook sterker uitbreiden door middel van uitlopers waardoor er een dichter gewas gecreëerd werd. Het was duidelijk dat de planten groter en volumineuzer waren dan de objecten geplant op antiworteldoek of gaatjesplastiek. In totale opbrengst had het object schors een hele lichte voorsprong op het object compost, dit werd vooral gerealiseerd door de laatste oogstbeurt. In 2014 scoorde het object compost beduidend veel hoger dan het object schors. Wellicht is dit te verklaren door het feit dat houtig materiaal eerst stikstof opneemt om af te breken, en pas daarna langzaam stikstof afgeeft. Om hierop in te spelen werd er een extra stikstofbeurt gegeven in 2014, maar deze bleek dan mogelijks onvoldoende. Waar munt geplant werd in antiworteldoek had deze veel minder kans om zich uit te breiden via uitlopers. Enkel in de voorgemaakte gaten in de antiworteldoek kon munt groeien. Ook kon het gewas hier niet profiteren van extra compost of humus. Deze twee factoren zorgden er waarschijnlijk voor dat de opbrengst bij dit object lager lag. Hetzelfde geldt voor de gaatjesplastiek, maar hier kon de munt zich toch meer uitbreiden aangezien deze plastiek makkelijker scheurde door de vorming van de nieuwe uitlopers en dus ook planten. De twee nieuwe objecten grasmaaisel en gehakseld stro konden enkel met elkaar vergeleken worden. Het gehakselde stro zorgde voor een sterke groeiachterstand van de munt in vergelijking met het grasmaaisel. Het stro was wel iets duurzamer dan het grasmaaisel en moest in principe iets minder vlug aangevuld worden. Pagina 16 van 18

17 Onkruidonderdrukking Alle objecten geplant in 2014 (antiworteldoek, gaatjesplastiek, laag compost en laag schors of houtsnippers) hadden zeer weinig last van onkruid. Waar in 2014 tussen de muntplanten geplant tussen compost en houtsnippers hier en daar nog wat onkruid weg te wieden viel, moest dit in 2015 nog nauwelijks gebeuren. Door het sterk uitgebreide kluwen van muntplanten (uitlopers) in deze objecten, had onkruid geen kans. De combinatie van compost of houtsnippers met de sterkte van het gewas, gaven onkruid nooit de gelegenheid om te ontwikkelen. Ook tussen de planten van munt geplant in antiworteldoek groeide geen onkruid. Bij de ondertussen hier en daar gescheurde gaatjesplastiek kon nu en dan wel een onkruidje zich manifesteren maar ook hier bleef dit beperkt. Bij de nieuwe objecten was dit evenwel moeilijker. Vooreerst was er geen volledige propere lei om te starten. Wanneer het grasmaaisel en gehakseld stro tussen de muntplanten werd gestrooid, stonden reeds wat kleine gekiemde onkruiden. Die plantjes konden makkelijk doorgroeien. Zeker knopkruid was hier een lastig gewas om te wieden. Door het duurzamere en meer dekkende karakter scoorde gehakseld stro iets sterker dan het grasmaaisel om onkruid te onderdrukken. Grasmaaisel moet relatief snel opnieuw aangevuld worden. Droog gehakseld stro had dan als nadeel dat het vrij gemakkelijk wegwaaide. 4 Besluit In deze proef van 2015 kan, rekening houdende met de proef van 2014, het volgende besloten worden. Er zijn verschillende haalbare methodes om munt meerjarig, relatief onkruidvrij, en met een goede opbrengst en kwaliteit te telen. Mag de munt zich wat uitbreiden dan is het aangewezen om voor compost of houtsnippers te kiezen. Doordat extra organisch materiaal vrijkomt in de bodem, is de munt ook volumineuzer en zal de opbrengst iets hoger zijn. Hou je het gewas liever binnen de perken dan is het aangewezen om voor antiworteldoek te kiezen. De opbrengst is dan wel lager. Gaatjesplastiek zit tussenin qua opbrengst en uitstoeling. Alle voorgaande methodes komen dus zeker in aanmerking, aangezien de opbrengsten voldoende zijn en het wiedwerk, zeker in het tweede teeltjaar, zo goed als nihil is. In het eerste teeltjaar moet men wel wat rekening houden met wat wieduren in de objecten compost en houtsnippers, maar dat valt relatief gezien heel goed mee. Op houtsnippers zal de munt iets moeilijker weg groeien in het eerste teeltjaar. Vanaf het tweede jaar is hier echter niets meer van te merken. De objecten met grasmaaisel en gehakseld stro werden nog maar één jaar uitgetest, en geven in dit ene jaar nog geen uitmuntende resultaten. Het gehakseld stro zorgt voor een zeer slechte weggroei van de munt en is eveneens windgevoelig. Het grasmaaisel is te vergankelijk en moet vaak vernieuwd worden om een goede onkruidonderdrukking te behouden. De haagschaar op steel is een goede manier om kleinere oppervlaktes te oogsten. De investering hiervoor is relatief laag maar het vergt wat meer werk om de munt manueel te verzamelen. Voor grotere oppervlaktes zou de Ortomec oogstmachine een goede oplossing kunnen zijn. De investering hiervoor ligt wel een heel stuk hoger. Pagina 17 van 18

18 5 Vertrouwelijkheid van dit document Dit document wordt door het PCG vertrouwelijk behandeld. Het PCG is niet verantwoordelijk voor foute, niet erkende adviezen ten gevolge van de verspreiding van dit document. 6 Samenwerking Deze proef kwam tot stand binnen het Leader-project Kruiden: verwerking en vermarkting. Pagina 18 van 18