TRIPSBESTRIJDING IN PREI (ALLIUM PORRUM / ALLPO): ZOEKTOCHT NAAR ALTERNATIEVE MIDDELEN

Transcriptie

1 TRIPSBESTRIJDING IN PREI (ALLIUM PORRUM / ALLPO): ZOEKTOCHT NAAR ALTERNATIEVE MIDDELEN Proefcode: OL14 PRTR01 In opdracht van: Interreg IV project EMMA Door: PCG vzw Karreweg 6 B-9770 Kruishoutem Tel (0) Fax (0) pcg@pcgroenteteelt.be Proefverantwoordelijke: Studieverantwoordelijke: Directeur: Anneleen Volckaert Saskia Buysens Bruno Gobin Datum: 15 juni 2015 Studieverantwoordelijke Dr. ir. S. Buysens Directeur Dr. B. Gobin Pagina 1 van 15

2 Abstract Trips is elk jaar opnieuw een grote plaag in prei. Een gerichte en beredeneerde bestrijding is noodzakelijk. Voor de bestrijding van trips in prei zijn er momenteel drie groepen bestrijdingsmiddelen erkend, namelijk Mesurol 500 SC (methiocarb), Vertimec (abamectine) en middelen op basis van spinosad (Tracer, Conserve Pro, Boomerang). Het is noodzakelijk om de drie middelen (afwisselend) te gebruiken om de druk onder controle te houden. Sinds mei 2014 mag Mesurol slechts 2 maal gebruikt worden i.p.v. 3 keer. Er is nood aan alternatieve middelen om tot een goede bestrijding te komen. Deze proef werd uitgevoerd om de efficiëntie van diverse middelen tegen trips in prei na te gaan. Er werden zowel biologische als synthetische middelen getest. De proef werd aangelegd op een proefveld in Kruishoutem, België, in 3 parallellen als een gerandomiseerde blokkenproef. De plotoppervlakte was 15 m². Er werd gekozen voor het ras Megaton (Nunhems) omwille van de gevoeligheid voor tripsaantasting. Uit deze proef besluiten we dat - naast de vermelde erkende middelen - enkel PM13/012 aantasting kan reduceren en dus efficiënt is. PM12/009, PM14/012, PM14/013 + uitvloeier, PM14/014, PM14/015, PM14/016 en PM14/017 zijn als solo toepassing niet werkzaam tegen trips. Pagina 2 van 15

3 Inhoud 1 Inleiding Materiaal en methoden Objecten Proefdesign Draaiboek Proefveld / infrastructuur Behandelingsmethode Beoordelingsmethode Statistische analyse Resultaten en bespreking Resultaten Validiteit van de resultaten Bespreking Besluit Verklaring van de kwaliteitsverantwoordelijke Samenwerking Pagina 3 van 15

4 1 Inleiding Trips is elk jaar opnieuw een grote plaag in prei. Een gerichte en beredeneerde bestrijding is noodzakelijk. Voor de bestrijding van trips in prei zijn er momenteel drie groepen bestrijdingsmiddelen erkend, namelijk Mesurol 500 SC (methiocarb), Vertimec (abamectine) en middelen op basis van spinosad (Tracer, Conserve Pro, Boomerang). Het is noodzakelijk om de drie middelen (afwisselend) te gebruiken om de druk onder controle te houden. Sinds mei 2014 mag Mesurol slechts 2 keer meer gebruikt worden i.p.v. 3 keer. Er is nood aan alternatieve middelen om tot een goede bestrijding te komen. Deze proef werd uitgevoerd om de efficiëntie van diverse middelen tegen trips in prei na te gaan. Er werden zowel biologische als synthetische middelen getest. 2 Materiaal en methoden 2.1 Objecten Object Handelsnaam Concentratie Form Actieve stof Dosis Toepassing 1 Onbehandeld 2 Mesurol 500 g/l SC methiocarb 1.5 l/ha ACEG 3 Vertimec 18 g/l EC abamectine 0.5 l/ha ACEG 4 Tracer ('s morgens 480 g/l SC spinosad 0.2 l/ha ACEG of 's avonds) 5 Tracer (in felle zon) 480 g/l SC spinosad 0.2 l/ha ACEG 6 PM12/009 ACEG 7 PM13/012 ACEG 8 PM14/012 ACEG 9 PM14/013 ABCDEFGH + uitvloeier ABCDEFGH 10 PM14/014 ABCDEFGH 11 PM14/015 ABCDEFGH 12 PM14/016 ABCDEFGH 13 PM14/017 ABCDEFGH ACEG = tweewekelijks ABCDEFGH = wekelijks 2.2 Proefdesign Proefdesign Gerandomiseerde blokkenproef Aantal parallellen 3 Aantal objecten 13 Plotoppervlakte (m²) 15 Aantal planten/plot 240 Lengte plot (m) 6 Breedte plot (m) 3 Referentie object 2 Pagina 4 van 15

5 Proefplan Draaiboek Opdracht: datum - moment uit te voeren Datum uitvoering Handeling Opmerking 22/05/2014 Plant 0 DAT A 7/07/2014 Beoordeling Efficiëntie Som /07/2014 Proefbehandeling A 0 DAT B 23/07/2014 Beoordeling Selectiviteit: PTX 0 DAT B 23/07/2014 Beoordeling Efficiëntie 7 DAT A 25/07/2014 Proefbehandeling B 0 DAT C 30/07/2014 Beoordeling Selectiviteit: PTX 0 DAT C 30/07/2014 Beoordeling Efficiëntie 7 DAT B 1/08/2014 Proefbehandeling C 0 DAT D 8/08/2014 Beoordeling Selectiviteit: PTX 0 DAT D 8/08/2014 Beoordeling Efficiëntie 7 DAT B 7/08/2014 Proefbehandeling D 0 DAT E 13/08/2014 Beoordeling Selectiviteit: PTX 0 DAT E 13/08/2014 Beoordeling Efficiëntie 7 DAT D 14/08/2014 Proefbehandeling E 0 DAT F 20/08/2014 Beoordeling Selectiviteit: PTX 0 DAT F 20/08/2014 Beoordeling Efficiëntie 7 DAT E 21/08/2014 Proefbehandeling F 7 DAT F 6/09/2014 Proefbehandeling G 7 DAT G 11/09/2014 Beoordeling Efficiëntie Voor oogst 07/10/2014 Beoordeling Efficiëntie w42 17/10/2014 Vernietiging 2.4 Proefveld / infrastructuur GPS-coördinaten ; Gemeente Kruishoutem Land België Locatie proef PCG F12-14 Voorgaande teelt Wortelen Ras (+zaadhuis) Megaton (Nunhems) Teeltsysteem Ruggenteelt Pagina 5 van 15

6 Tabel: Bodemanalyse BLGG Datum Staalname diepte (cm) Grondsoort ph KCl %C P K Mg Ca Na mg/100 g droge grond 6/03/ Zand Tabel: Bodemanalyse PCG Datum Staalname diepte (cm) NO - 3 -N NH + 4 -N EC (kg/ha) (kg/ha) (ms/cm) 22/05/ < /05/ /07/ /07/ /08/ /08/ /09/ /09/ /09/ /09/ Tabel: Bemesting Datum Hoeveelheid Meststof Samenstelling meststof (%) N P 2 O 5 K 2 O MgO 13/08/ Novatec N max 24 10/09/ Ammoniumnitraat 27 Tabel: Algemene gewasbescherming Datum Product Dosis per hectare Actieve stof 6/06/2014 Frontier 1.25 l dimethenamide-p 6/06/2014 Stomp aqua 1.5 l pendimethalin 6/06/2014 Totril 0.5 l ioxynil 6/06/2014 Lentagran 1 kg pyridaat 17/06/2014 Nativo 75 WG 0.4 kg tebuconazol + trifloxystrobin 17/06/2014 Trend l isodecyl-alcohol ethoxylaat 2/07/2014 Totril 1 l ioxynil 2/07/2014 Lentagran 1 kg pyridaat 16/07/2014 Eloge 1 l haloxyfop-r-methyl 18/07/2014 Ortiva 1 l azoxystrobin 5/08/2014 Signum 1.25 kg boscalid + pyraclostrobin 5/08/2014 Horizon EW 1 l tebuconazol 30/07/2014 Butisan 0.7 l metazachloor 30/07/2014 Stomp aqua 1 l pendimethalin 30/07/2014 Totril 0.7 l ioxynil 30/07/2014 Lentagran 1 kg pyridaat 29/08/2014 Nativo 0.4 kg tebuconazol + trifloxystrobin 29/08/2014 Trend 0.25 l isodecyl-alcohol ethoxylaat 29/08/2014 Orvego Star 0.7 l ametoctradin + dimethomorf 8/09/2014 Ortiva top 1 l azoxystrobin + difenoconazool 30/09/2014 Signum 1.5 kg boscalid + pyraclostrobin Pagina 6 van 15

7 2.5 Behandelingsmethode Algemeen A A1 A2 B1 B2 Datum 17/07/ /07/ /07/ /07/ /07/2014 Uur start bespuiting 14:39 23:34 23:34 22:23 22:23 Uur einde bespuiting 14:59 23:59 23:59 22:40 22:40 Gewas A A1 A2 B1 B2 Gewastoestand Gezond Gezond Gezond Gezond Gezond Veldbedekking (%) Plantstadium Stadium meerderheid (aantal % in welk BBCH stadium) 17 (60%) 17 (60%) 17 (60%) 45 (80%) 45 (80%) Stadium minimum (aantal % in welk BBCH stadium) 17 (60%) 17 (60%) 17 (60%) 43 (20%) 43 (20%) Stadium maximum (aantal % in welk BBCH stadium) 18 (40%) 18 (40%) 18 (40%) Diameter plant (gemiddeld) (cm) Hoogte plant (gemiddeld) (cm) Minimale en maximale hoogte (cm) Klimaat A A1 A2 B1 B2 Bodemvochtigheid Droog Matig Matig Temperatuur Neerslag na behandeling Uren tussen bespuiting en eerste regen (enkel indien <6u) Bewolkingsgraad (%) Relatieve vochtigheid (%) Windsterkte tijdens toepassing Zacht Matig Matig Zacht Zacht Windsnelheid (m/s) Windrichting NO N N Z Z Toestand van de plant Droog Droog Droog Droog Droog Behandelingskenmerken A A1 A2 B1 B2 Behandeld oppervlak / plot (m²) Methode Spuiten Spuiten Spuiten Spuiten Spuiten Toesteltype APS sb 2-13 APS sb 9 APS sb 4 APS sb APS sb 9 Spuitbreedte (cm) Hoeveelheid water (l/ha) Toepassingsplaats Blad Blad Blad Blad Blad Toepasingsdruk (bar) Boomafstand van gewas (m) Pagina 7 van 15

8 Algemeen C1 C2 C3 D1 D2 Datum 1/08/2014 1/08/2014 2/08/2014 7/08/2014 7/08/2014 Uur start bespuiting 23:02 16:36 0:32 12:07 22:40 Uur einde bespuiting 23:15 16:37 1:07 12:32 23:04 Gewas C1 C2 C3 D1 D2 Gewastoestand Gezond Gezond Gezond Gezond Gezond Veldbedekking (%) Plantstadium Stadium meerderheid (aantal % in welk BBCH stadium) 46 (55%) 46 (55%) 46 (55%) 47 (75%) 47 (75%) Stadium minimum (aantal % in welk BBCH stadium) 45 (45%) 45 (45%) 45 (45%) 45 (25%) 45 (25%) Stadium maximum (aantal % in welk BBCH stadium) Diameter plant (gemiddeld) (cm) Hoogte plant (gemiddeld) (cm) Minimale en maximale hoogte (cm) Klimaat C1 C2 C3 D1 D2 Bodemvochtigheid Droog Droog Droog Droog Droog Temperatuur Neerslag na behandeling Uren tussen bespuiting en eerste regen (enkel indien <6u) 2 (0.4) - 1 (0.4) 4 (0.4) - Bewolkingsgraad (%) Relatieve vochtigheid (%) Windsterkte tijdens toepassing Matig Matig Matig Matig Matig Windsnelheid (m/s) Windrichting NO N NO Z Z Toestand van de plant Droog Droog Droog Dauw Droog Behandelingskenmerken C1 C2 C3 D1 D2 Behandeld oppervlak / plot (m²) Methode Spuiten Spuiten Spuiten Spuiten Spuiten Toesteltype APS sb 2-13 APS sb 5 APS sb 9 APS sb APS sb 9 Spuitbreedte (cm) Hoeveelheid water (l/ha) Toepassingsplaats Blad Blad Blad Blad Blad Toepasingsdruk (bar) Boomafstand van gewas (m) Pagina 8 van 15

9 Algemeen E1 E2 E3 F1 F2 Datum 14/08/ /08/ /08/ /08/ /08/2014 Uur start bespuiting 8:21 8:21 17:04 20:55 8:16 Uur einde bespuiting 8:49 8:49 17:04 21:08 8:32 Gewas E1 E2 E3 F1 F2 Gewastoestand Gezond Gezond Gezond Gezond Gezond Veldbedekking (%) Plantstadium Stadium meerderheid (aantal % in welk BBCH stadium) 45 (95%) 45 (95%) 45 (95%) 47 (85%) 47 (85%) Stadium minimum (aantal % in welk BBCH stadium) 45 (95%) 45 (95%) 45 (95%) 45 15%) 45 15%) Stadium maximum (aantal % in welk BBCH stadium) 47 (5%) 47 (5%) 47 (5%) 47 (85%) 47 (85%) Diameter plant (gemiddeld) (cm) Hoogte plant (gemiddeld) (cm) Minimale en maximale hoogte (cm) Klimaat E1 E2 E3 F1 F2 Bodemvochtigheid Matig Matig Matig Matig Matig Temperatuur Neerslag na behandeling Uren tussen bespuiting en eerste regen (enkel indien <6u) 3 (5) 3 (5) 0 (0.2) - - Bewolkingsgraad (%) Relatieve vochtigheid (%) Windsterkte tijdens toepassing Zacht Zacht Zacht Stil Stil Windsnelheid (m/s) Windrichting ZO ZO ZO Z Z Toestand van de plant Droog Droog Droog Dauw Dauw Behandelingskenmerken E1 E2 E3 F1 F2 Behandeld oppervlak / plot (m²) Methode Spuiten Spuiten Spuiten Spuiten Spuiten Toesteltype APS sb 2-13 APS sb 4 APS sb 9 APS sb 9 APS sb Spuitbreedte (cm) Hoeveelheid water (l/ha) Toepassingsplaats Blad Blad Blad Blad Blad Toepasingsdruk (bar) Boomafstand van gewas (m) Pagina 9 van 15

10 Algemeen G1 G2 G3 Datum 7/09/2014 6/09/2014 6:09/2014 Uur start bespuiting 11:00 22:30 22:00 Uur einde bespuiting 12:00 23:00 22:30 Gewas G1 G2 G3 Gewastoestand Gezond Gezond Gezond Veldbedekking (%) Plantstadium Stadium meerderheid (aantal % in welk BBCH stadium) 47 (90%) 47 (90%) 47 (90%) Stadium minimum (aantal % in welk BBCH stadium) 45 (10%) 45 (10%) 45 (10%) Stadium maximum (aantal % in welk BBCH stadium) 47 (90%) 47 (90%) 47 (90%) Diameter plant (gemiddeld) (cm) Hoogte plant (gemiddeld) (cm) Minimale en maximale hoogte (cm) Klimaat G1 G2 G3 Bodemvochtigheid Droog Droog Droog Temperatuur Neerslag na behandeling Uren tussen bespuiting en eerste regen (enkel indien <6u) Bewolkingsgraad (%) Relatieve vochtigheid (%) Windsterkte tijdens toepassing Zacht Zacht Zacht Windsnelheid (m/s) Windrichting Z Z Z Toestand van de plant Dauw Dauw Dauw Behandelingskenmerken G1 G2 G3 Behandeld oppervlak / plot (m²) Methode Spuiten Spuiten Spuiten Toesteltype APS sb 2-13 APS sb 4 APS sb 9 Spuitbreedte (cm) Hoeveelheid water (l/ha) Toepassingsplaats Blad Blad Blad Toepasingsdruk (bar) Boomafstand van gewas (m) Pagina 10 van 15

11 2.6 Beoordelingsmethode Er werden 20 planten per plot beoordeeld. Per plant werd het percentage aangetast bladoppervlak door trips ingeschat. Het % aangetaste planten werd berekend. 2.7 Statistische analyse Indien de waarden niet homogeen verdeeld waren, werd een transformatie uitgevoerd. Daarna gebeurde een variantie-analyse op de gemiddelden. Als hier significante verschillen (α=0.05) werden gevonden dan werd een post-hoc Tukey test uitgevoerd om de verschillen tussen de gemiddelden aan te tonen. Pagina 11 van 15

12 3 Resultaten en bespreking 3.1 Resultaten Tabel: Beoordelingen per datum (1/2) Object % aangetast bladoppervlak 7/07/ /07/ /07/2014 8/08/2014 % % aangetaste % aangetast % aangetast % aangetaste % aangetast aangetaste planten bladoppervlak bladoppervlak planten bladoppervlak planten % aangetaste planten a a 100 a bc bcd 100 a bc 97 4 d 97 b abc 93 5 bcd 100 a c 87 4 cd 97 b abc abc 100 a abc 97 7 abcd 98 ab abc abcd 100 a abc a 100 a abc abcd 100 a ab abc 100 a abc a 100 a abc ab 100 a Gemiddelde P-waarde Pagina 12 van 15

13 Tabel: Beoordelingen per datum (2/2) Object 13/08/ /08/ /08/ /09/2014 7/10/2014 % % % % % aangetast % aangetast % aangetast % aangetast aangetaste aangetaste aangetaste aangetaste bladoppervlak bladoppervlak bladoppervlak bladoppervlak planten planten planten planten % aangetast bladoppervlak % aangetaste planten 1 12 a a ab a a c 98 4 b d bcde c bc ab cd cde bc c 98 6 ab 98 4 cd e c c b d de c abc ab abcd abcd ab abc ab bcd cde c abc ab abcd abc a ab ab ab a a abc ab abc a a abc a a ab a a ab ab a a abc a ab a a 100 Gemiddelde P-waarde Geen var Geen var Geen var. Pagina 13 van 15

14 3.2 Validiteit van de resultaten De proef werd uitgevoerd volgens protocolbeschrijving. De tripsdruk was voldoende hoog en homogeen verspreid over de proef. 3.3 Bespreking Deze proef werd uitgevoerd om de efficiëntie van diverse middelen tegen trips in prei na te gaan. Er werden zowel biologische als synthetische middelen getest. Het referentieobject was een solo toepassing met Mesurol, 4 keer toegediend in de teelt, met een interval van 2 weken. In twee objecten werd Tracer solo toegepast: in het ene object volgens de voorschriften, namelijk s morgens of s avonds; in het andere object tegen de voorschriften in, namelijk in (felle) zon (Tracer zou gevoelig zijn voor afbraak door UV). Daarnaast werd ook het erkende middel Vertimec, 4 keer toegediend in de teelt, met een interval van 2 weken, getest. De drie synthetische proefmiddelen (object 6, 7 en 8) werden net als het referentieobject toegepast met een interval van twee weken. Er werden vijf biologische middelen getest, dit met een wekelijks interval: één o.b.v. entomopathogene schimmels, de rest o.b.v. plantextracten. De tripsdruk was zeer hoog dit jaar. Bij oogst was in het onbehandeld object 35% van het bladoppervlak aangetast door trips. Twee weken na de eerste proefbehandeling werden al significante verschillen vastgesteld in het % aangetast bladoppervlak. Enkel in de objecten met de drie erkende actieve stoffen (methiocarb, abamectine en spinosad) was de tripaantasting lager dan in het onbehandelde object. Een week na de laatste proefbehandeling werd duidelijk dat PM13/012 tripsaantasting in dezelfde mate kon reduceren. Dit werd bevestigd bij de beoordeling voor oogst. PM13/012 was dus uiteindelijk even efficiënt als de erkende middelen, alleen was de werking niet zo snel zichtbaar. De andere geteste proefproducten konden in deze proef geen weerstand bieden tegen trips. Tussen de twee objecten met een solo toepassing Tracer, kon geen verschil in aantasting worden vastgesteld. Toch blijft het advies geldig om het product volgens de voorschriften, nl. niet in felle zon, te gebruiken. In deze proef werd geen fytotoxiciteit vastgesteld. 4 Besluit Voor de bestrijding van trips in prei zijn Mesurol 500 SC (methiocarb), Vertimec (abamectine) en middelen op basis van spinosad (Tracer, Conserve Pro, Boomerang) erkend. Uit deze proef besluiten we dat - naast de vermelde erkende middelen - enkel PM13/012 aantasting kan reduceren en dus efficiënt is. PM12/009, PM14/012, PM14/013 + uitvloeier, PM14/014, PM14/015, PM14/016 en PM14/017 zijn als solo toepassing niet werkzaam tegen trips. Pagina 14 van 15

15 5 Verklaring van de kwaliteitsverantwoordelijke De kwaliteitsverantwoordelijke verklaart dat dit document werd uitgevoerd volgens de kwaliteitsborgingspunten vastgelegd in het intern kwaliteitssysteem van het PCG. 6 Samenwerking De proef kwam tot stand in het kader van het Interreg IV-project EMMA (Echanges transfrontaliers pour le Maraîchage et la culture de fraise, favorisant les Méthodes Alternatives - Grensoverschrijdende samenwerking rond alternatieve teeltmethodes in de groente- en aardbeienteelt). Dit project wordt uitgevoerd met de steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, de Conseil Régional Nord Pas-de-Calais en de provincie Oost-Vlaanderen. Pagina 15 van 15