Welkom. Migraine. Patrick De Wit. donderdag 30 mei 13
|
|
- Augusta de Croon
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Welkm Migraine Patrick De Wit
2 Laat uw dag niet verzieken dr migraine!
3 Migraine is een chrnische hersenziekte Wereld Gezndheidsrganisatie: migraine bij vruwen p nr. 12, bij mannen p nr. 18. Ter vergelijking epilepsie staat p nr. 250! Duurste neurlgische aandening Neem uw migraine zelf serieus en zrg dat uw behandelend arts dit k det
4 Nem migraine niet gewn hfdpijn!!
5 Diagnse bij hfdpijn: de eerste stap Primaire hfdpijn geen nderliggende rzaak Secundaire hfdpijn hfdpijn met nderliggende rzaak (aandening van de hersenen, whiplash, ernstige val etc.)
6 Diagnse bij hfdpijn Primaire hfdpijn: > 100 diagnsen Ø Migraine: znder aura met aura Ø Cluster hfdpijn Ø Dagelijkse hfdpijn: spanningshfdpijn medicatie-afhankelijke hfdpijn hfdpijn van cervicale rsprng
7 Natuurlijk zit het tussen mijn ren! Het is hfdpijn!
8 Diagnse bij hfdpijn Secundaire hfdpijn: Ø hfdpijn dr tumr, ntsteking, etc. Ø trigeminusneuralgie f aangezichtspijn q Lichamelijk nderzek q Scan van hersenen (CT, MRI) q Blednderzek q EEG (hersenfilm)
9 Angst vr iets ergs : de mens...
10 Maar dat bijna nit kmt pdagen Statistiek: Belgen met hfdpijn 1 heeft hersentumr Ø 1 p de 3 mensen met een hersentumr heeft hfdpijn
11 Primaire hfdpijn: 3 categrieën Migraine: znder aura met aura Clusterhfdpijn Dagelijkse hfdpijn spanningshfdpijn medicatie afhankelijke hfdpijn hfdpijn van cervicale rsprng
12 Migraine Diagnse p basis van beschrijving dr patiënt: ü herhaalde aanvallen 4-72 uur ü matige tt heftige hfdpijn ü misselijkheid en/f braken ü erger bij bijvrbeeld traplpen ü vergeveligheid vr licht en/f geluid
13 Spierspannings type hfdpijn ü Duurt enkele minuten tt dagen ü Klachten wrden niet erger bij traplpen f andere inspanning ü Met migraine staat het leven stil, met spanningshfdpijn kan men meestal ng wel drgaan met de dagelijkse bezigheden. ü Drukkende f knellende hfdpijn rnd de schedel ü Gevel band m het hfd, f helm p het hfd
14
15 De prdmale fase Tegenmen eetlust: zin m te snepen vral chclade Stemmingsveranderingen: neerslachtig wrden Spierpijn Vcht vasthuden Veel plassen Bleek zien Gapen Drst Hyperactiviteit
16 Migraine met aura: 1 p de 7 Tijdelijke neurlgische strnis Visuele strnis kmt het meest vr In 8% van de gevallen na aura geen migraine: migraine znder migraine Niet ernstig, wel heel vervelend. Medicatie innemen na aurafase
17 Visuele strnissen
18 Visuele strnissen
19 Visuele strnissen
20 Visuele strnissen
21 Hfdpijnfase Hevig klppende pijn Duur 4-72 uur Pijn wrdt erger bij lichte inspanning zals traplpen Ø Overgeveligheid van geluid Ø Overgeveligheid van licht Ø Misselijkheid & braken
22 Na de aanval Ddme Alsf er een vrachtwagen ver je heen gereden is Uitputting Gebrken Gebrek aan eetlust Veel plassen Alsf je drnken bent geweest Neerslachtig
23 Migraine kmt veel vr Migraine prevalentie (%) Vruwen Mannen Leeftijd (jaren)
24 Leven met migraine Migrainepatiënten hebben de mgelijkheid m een bijna nrmaal leven te leiden: als ze maar ged behandeld wrden!
25 Wat vel je bij een aanval?
26 Wat vel je bij een aanval? Pijn bij een migraine aanval is te vergelijken met de pijn tijdens een bevalling..
27 Wat vel je bij een aanval? Pijn bij een migraine aanval is te vergelijken met de pijn tijdens een bevalling.. Wakker wrden met migraine is het allerergst; de aanval is stiekem binnengeslpen en je bent er te laat bij
28 Wat vel je bij een aanval? Pijn bij een migraine aanval is te vergelijken met de pijn tijdens een bevalling.. Wakker wrden met migraine is het allerergst; de aanval is stiekem binnengeslpen en je bent er te laat bij Het velt als een bm die in je hfd expldeert
29 Wat vel je bij een aanval? Pijn bij een migraine aanval is te vergelijken met de pijn tijdens een bevalling.. Wakker wrden met migraine is het allerergst; de aanval is stiekem binnengeslpen en je bent er te laat bij Het velt als een bm die in je hfd expldeert
30 Achter de schermen? Migraine en werk: lastige cmbinatie Altijd pririteiten stellen Impact p sciale leven Fysiek invaliderend Onbetruwbaar Triggers vermijden Altijd medicijnen slikken/prfylaxe
31 Migraine in België 1,6 miljen Belgen hebben migraine 1 miljen ng nit naar de dkter geweest 2,7 miljen werknbekwaamheiddagen verlren Kst België 1,4 miljard eur per jaar Iedere dag mensen migraineaanval Slechts adequaat behandeld
32 Hfdpijn: it dr een dkter gezien?
33 Hrmnale Migraine Gaan ieder jaar 2,7 miljen arbeidsdagen verlren vruwen elke maand hrmnale migraine Er is iets aan te den: ü de pil drslikken ü preventief medicatie slikken: verleg met uw arts! ü zek gede infrmatie
34 Geschiedenis migraine 1500 vr Christus Egypte pijnen van de helft van de slapen 8 recepten bewaard
35 Bekende migrainepatiënten Julius Caesar Skrates Nietsche Freud Van Ggh Einstein Picass
36 Typische migrainepatiënt Als je ze ziet hebben ze het niet, als ze het hebben, zie je ze niet
37 Migrainetriggers Gestrde slaap Hrmnale veranderingen Hnger/drst Weer Hgte (Bergen) Bij smmige mensen: vedingsmiddelen Teveel cafeïne De pil Kiespijn Heftige Emties: ruzies, ergernissen, irritaties Schittering van licht Geuren Reizen Fysieke inspanning
38 Migraine: werkingsmechanisme Crtex Brn van de pijn: intracraniële extracerebrale bledvaten Vasdilatatie Neurgene ntstekingsreactie Transmissie pijnsignalen
39 Migraine: de ultieme plssing?
40 Migraine: behandeling 1. Preventieve f prfylactische behandeling: Ø verminderen van het aantal aanvallen en preventieve medicatie maakt in smmige gevallen de aanval minder heftig 2. Aanvalsbehandeling: Ø vermindering hfdpijn en begeleidende symptmen z spedig mgelijk herstel nrmaal functineren
41 Prfylaxe: > 30 pillen per maand m migraine te vrkmen Overwegen bij: slechte reactie p aanvalsbehandeling veel aanvallen/maand Succesvl indien 50% reductie aanvallen? Bijwerkingen! Na 6 maanden prfylaxe p pref staken
42 Migraine: prfylaxe Medicijnen tegen hge bleddruk: bètablkkers (prpranll (Inderal), atenll (Tenrmin) ACE-inhibitren (vb Tritace) Medicijnen tegen epilepsie (valprïnezuur, tpiramaat) Piztifeen (Ncertne)? TCA s?(vb Redmex) Niet: flunarizine (Sibelium), clnidine (Rivtril) Bij menstruatiemigraine: pijnstillers preventief
43 Aanvalsbehandeling: stappenplan Niet-specifieke geneesmiddelen: 1. pijnstillers licht -> zwaar 2. + geneesmiddel tegen misselijkheid: (metclpramide, dmperidn) Specifieke migrainemiddelen (indien 1 en 2 falen): 3. triptanen
44 Anti-migrainemedicatie: triptanen Verminderen verwijding van bledvaten hersenen Remming ntsteking rnd bledvaten Remming pijnverdracht hersenen?
45 Onderbehandeling 1,6 miljen migraine patiënten behandeld met triptanen Cnsequentie: Patiënten gedesillusineerd Zelfmedicatie.. gevlg: aanrmmelen Alternatieve circuit
46 Triptanen ann 2013 Sumatriptan (Imitrex): tablet neusspray injectie (in de nderhuid) zetpil Zlmitriptan (Zmig): smelttablet en gewne tablet Naratriptan (Naramig): tablet Rizatriptan (Maxalt): smelttablet en gewne tablet Almtriptan (Almgran): tablet Eletriptan (Relpax): tablet
47 Effectiviteit triptanen Als het niet vldende werkt (30%): early treatment prberen prbeer ng één andere triptan cmbinatie met NSAID s (ibuprfen) Als het wel vldende werkt (70%): > 80% van de vlgende aanvallen succes geen verminderde werking p termijn veilig p termijn
48 Terugkerende migraine Begin 3 Ernstig 2 Matig 2 uur na dsering 1 Licht 0 Geen < 24 uur 3 Ernstig 2 Matig
49 Bijwerkingen triptanen Misselijkheid Duizeligheid Slaperigheid Vermeidheid Hfdpijn Braken Pijn p de brst Tintelend gevel
50 Optimale behandeling met triptanen Braken f zeer snel pkmende aanval: spray f injectie Overig: (smelt)tablet Uitleg: innemen bij milde migrainehfdpijn (niet bij aura) werking ged maar te krt: nieuwe dsis
51 Optimale behandeling met triptanen migraine kan tt 3 dagen duren, het is veilig m 2 tt 3 dagen achtereen te behandelen geen gevaarlijke bijwerkingen (met name bij injectie) 3 x 2 x 2 = 12 is geen verslaving f vermatige cnsumptie, 12 x 1 = 12 wel
52 Een vicieuze circel Migraine Medicatie Afhankelijke Hfdpijn Medels Geen kracht m te vechten vr jezelf Zelfzrgmiddelen gaan slikken Zeurpiet Aanstellerij
53 Chrnisch dagelijks hfdpijn (Spier)spanningshfdpijn: niet echt in aanvallen, uren tt dagen, weken, maanden geen frse beperking ADL, milde pijn Medicatieafhankelijke hfdpijn: dagelijks gebruik van gewne pijnstillers > één dsering ergtamine per week >10 dagen triptanen per maand Chrnisch Dagelijkse Hfdpijn: vaak mengbeeld met migraine!
54 Spanningshfdpijn: behandeling Fysitherapie? ntspanning nek en schedelspieren manuele therapie verbetering cnditie (fitness) Medicijnen: amitriptyline experimenteel: btulinetxine, gabapentine Alternatieve therapie (yga, acupunctuur)
55 Medicatieafhankelijke hfdpijn: behandeling Stppen met pijnstillers, triptanen en cafeïne desnds pname in ziekenhuis vr detxificatie Medicijnen: 51 amitriptyline migrainebehandeling Psychlgische hulp: nmisbaarheidssyndrm
56 Migraine bij kinderen Meer dan 5% van de kinderen p de lagere schl heeft migraine Meestal krt (30 minuten tt paar uur) Weinig specifieke kenmerken Behandeling: slaap en paracetaml (zetpil) Bij specialist sms: prpranll, valpraat f tpiramaat Pubers: triptanen kinderen nder de 16 jaar hebben migraine!
57 De raadpleging: valkuilen De nbegrepen patiënt: verkeerde diagnse nvldende aandacht vr ernst prbleem hfdpijn is psychisch (f aanstellerij?) De mislukte behandeling: vervlgafspraken ndig in verband met grte kans p nvldende effect eerste stappen te veel pijnstillers verkeerde uitleg bij triptanen te snel en te veel nderhudsmedicijnen (prfylaxe)
58 De raadpleging: tips Neem de tijd vr het gesprek Dagbek bijhuden Geef schriftelijke infrmatie Vervlgafspraken ndig in verband met grte kans p nvldende effect eerste stappen Belgische Vereniging van Hfdpijnpatiënten Zek eventueel een arts met speciale interesse in hfdpijn
59 De dkter en de patiënt Wat mag u van uw arts verwachten? Hfdpijn is een serieus prbleem Grndige kennis van plssingen Wat mag de arts van u verwachten? Beter wrden kan alleen met uw eigen inzet
60
61 Migraine Hfdpijn en Migraine bij Kinderen Hrmnale hfdpijn en Migraine Chrnisch Dagelijkse Hfdpijn/ Medicatieafhankelijke hfdpijn Aangezichtspijn Clusterhfdpijn Hfdpijndagbek Ernstige hfdpijn: je staat er niet alleen vr Adviespunt Werk Hfdpijn en Ziekenhuis
62 Belgische Vereniging van Hfdpijnpatiënten Behartigt belangen Maakt patiënten mndig Ltgentencntact Nieuwsbrief Facebk: Twitter:
63 Vrbeeld hfdpijnkalender
1. Hoe bent u bij het Neurologie Centrum Amsterdam terecht gekomen? o Via de huisarts. namelijk, o Via de apotheek
E.G.M. Cuturier en N. Vlam, neurlgen Berhaave medisch centrum Dintelstraat 60, 1078VV Amsterdam 020 30 500 51 Intake Neurlgie Centrum Amsterdam Naam: m/v Vrletter(s): Adres: Pstcde & Wnplaats Gebrtedatum:
Nadere informatie1. Hoe bent u bij het Neurologie Centrum Amsterdam terecht gekomen? o Via de huisarts. namelijk, o Via de apotheek
E.G.M. Cuturier en N. Vlam, neurlgen Dintelstraat 60 1078VV Amsterdam 020 30 500 51 Intake Neurlgie Centrum Amsterdam Naam: m/v Vrletter(s): Adres: Pstcde & Wnplaats Gebrtedatum: 1. He bent u bij het Neurlgie
Nadere informatieLicht traumatisch hersenletsel (kinderen t/m 5 jaar)
Licht traumatisch hersenletsel (kinderen t/m 5 jaar) 2 Inleiding Uw kind heeft een licht traumatisch hfd-/hersenletsel pgelpen dr een ngeval f een klap tegen zijn/haar hfd. Deze flder beschrijft de infrmatie
Nadere informatieLicht traumatisch hersenletsel (volwassenen)
Licht traumatisch hersenletsel (vlwassenen) 2 Inleiding U heeft een licht traumatisch hfd-/hersenletsel pgelpen dr een ngeval f een klap tegen uw hfd. Deze flder beschrijft de infrmatie ver de mgelijke
Nadere informatiePijncentrum. Behandeling van het Carpaal Tunnel Syndroom (CTS)
Pijncentrum Behandeling van het Carpaal Tunnel Syndrm (CTS) Inleiding Op het pijncentrum is met u besprken dat uw pijnklachten van het Carpaal Tunnel Syndrm (CTS) behandeld gaan wrden dr middel van een
Nadere informatieMetacognitieve Therapie
Metacgnitieve Therapie MODULE 10: TERUGVALPREVENTIE 10.1 terugvalpreventie 10.2 Psychse/schizfrenie: diagnse f stigma? Het begrip psychse, respectievelijk schizfrenie, wekt bij veel mensen een verkeerde
Nadere informatieHoofdpijn. Hoofdpijn MIGRAINE
Hoofdpijn Hoofdpijn is een van de meest voorkomende pijnklachten. Het overgrote deel van de Nederlandse bevolking (naar schatting 90 procent) heeft af en toe hoofdpijn. Hoofdpijn is in de meeste gevallen
Nadere informatieChronische migraine. Afdeling neurologie
Chronische migraine Afdeling neurologie Wat is migraine? Migraine is een veelvoorkomende hersenziekte. Ongeveer 15% van de Nederlandse bevolking heeft migraine. Bij een migraine aanval hebben patiënten
Nadere informatieRode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Migraine hoofdpijn behandeling. rkz.nl
Patiënteninformatie Migraine hoofdpijn behandeling rkz.nl Inleiding De behandeling van migraine richt zich op de leefregels, het behandelen/couperen van een aanval en het verminderen of voorkomen van een
Nadere informatieDe aandachtspuntenlijst
De aandachtspuntenlijst Wat is de aandachtspuntenlijst? De aandachtspuntenlijst is een verzicht van nderwerpen die aan de rde kunnen kmen tijdens een afspraak met de neurlg. Onderwerpen waarver u meer
Nadere informatiesoort hoofdpijn, waarbij een enorm intense stekende pijn wordt ervaren dat een half uur tot twee uur aan kan houden.
Hfdpijn Bijna iedereen heeft wel eens hfdpijn. De een wat vaker en wat heftiger dan een ander. In deze flder zal wat algemene infrmatie gegeven wrden ver hfdpijn. Wat is het? Er zijn heel veel verschillende
Nadere informatieM I G R A I N E A P OT H E E K. N L
MIGRAINE EN CLUSTER- HOOFDPIJN WAT IS MIGRAINE WAT IS CLUSTERHOOFD- PIJN MEDICIJNEN BIJ MIGRAINE MEDICIJNEN BIJ CLUSTERHOOFDPIJN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN ADVIES IN EEN PERSOONLIJK
Nadere informatieHoofdpijn voor de huisarts
Hoofdpijn voor de huisarts Hans Carpay, neuroloog, hoofdpijnspecialist Tergooiziekenhuizen, locatie Blaricum/Hilversum Starterscafe 15 mei 1 Diagnose bij hoofdpijn: ooit door een dokter gezien? Diagnose
Nadere informatieAnamneseformulier Gezondheidstest
Anamnesefrmulier Gezndheidstest LET OP: Vr de kwaliteit van de gezndheidstest is het van belang m het anamnesefrmulier vlledig en naar waarheid in te vullen. Het is mgelijk m meerdere antwrden in te vullen.
Nadere informatieMigraine en clusterhoofdpijn
Hoofdpijn polikliniek Migraine en clusterhoofdpijn Migraine en clusterhoofdpijn zijn twee verschillende vormen van hoofdpijn. De kenmerken verschillen, evenals de behandeling. Voor beide vormen geldt dat
Nadere informatieMigraine en andere hoofdpijn
Migraine en andere hoofdpijn WAT IS HOOFDPIJN MEDICIJNEN TEGEN MIGRAINE EN ANDERE HOOFDPIJN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN ADVIES IN EEN PERSOONLIJK GESPREK INFORMATIE MEDICIJNEN
Nadere informatiePESTEN. Deze folder is een hulpmiddel voor jou en je kind om samen te leren over pesten en hoe je dit kan stoppen.
PESTEN Deze flder is een hulpmiddel vr ju en je kind m samen te leren ver pesten en he je dit kan stppen. WAT IS PESTEN? Pesten is iemand anders bewust bedreigen, bang maken, uitdagen, uitschelden f pijn
Nadere informatieTrigger finger of tendovaginitis stenosans
Trigger finger f tendvaginitis stensans 2 Inleiding Een trigger finger f tendvaginitis stensans, heet k wel een hkkende vinger f snapping finger. Vaak bestaat de klacht uit een meizaam te bewegen vinger
Nadere informatieDe Patiënt Specifiek Klachten (PSK)
De Patiënt Specifiek Klachten (PSK) Naam patiënt: Datum:. Telichting vr de patiënt Uw klachten hebben invled p de activiteiten en bewegingen die u dagelijks det en meilijk te vermijden zijn. De gevlgen
Nadere informatieRichtlijn Kolven bij de à terme pasgeborene
Richtlijn Klven bij de à terme pasgebrene Juli 2012 Reginale Brstvedingswerkgrep Eindhven e.. Wanneer starten met klven He Afbuwen van klven Als een kind echt niet aan de brst wil drinken. Eerste 24 uur
Nadere informatieHet sensorisch profiel brengt de sensorische prikkels van de cliënt in kaart. Coach of persoon uit het netwerk van de cliënt
Wat? Vr wie? Srt tl? He gebruiken? Het sensrisch prfiel brengt de sensrische prikkels van de cliënt in kaart. Cach f persn uit het netwerk van de cliënt invuldcument De cach f een persn uit het netwerk
Nadere informatiedepressie wat kun je doen als iemand in je omgeving een depressie heeft?
depressie raakt iedereen wat kun je den als iemand in je mgeving een depressie heeft? INHOUD Inleiding 4 De Depressie Vereniging 5 Tips vr naasten van mensen met een depressie 6 Het prbleem erkennen 6
Nadere informatieTEST INHOUD: HEEFT MIJN KIND EEN EETSTOORNIS? 1. Onderzoek het eetgedrag van uw kind. 2. In welke fase zit mijn kind nu?
TEST HEEFT MIJN KIND EEN EETSTOORNIS? INHOUD: 1. Onderzek het eetgedrag van uw kind 2. In welke fase zit mijn kind nu? 3. Heeft mijn kind een geznd BMI? 4. Tips vr uders www.mijnkindheefteeneetstrnis.nl
Nadere informatieWat kunt u zelf doen?
Hoofdpijn Bijna iedereen heeft wel eens hoofdpijn. Altijd vervelend, maar niet altijd even ernstig, of van even lange duur. Er zijn dan ook verschillende soorten hoofdpijn: spanningshoofdpijn, migraine,
Nadere informatieOncologisch Centrum MCH-Bronovo en Groene Hart Ziekenhuis. Uw Zorgplan. Longoperatie. Informatie voor patiënten
Onclgisch Centrum MCH-Brnv en Grene Hart Ziekenhuis Uw Zrgplan Lngperatie Infrmatie vr patiënten Inleiding U bent pgenmen vr een lngperatie. In het zrgplan leest u ver het verlp van de zrg rndm uw peratie.
Nadere informatieHuiswerk Informatie voor alle ouders
Nummer 6 mei 2010 Huiswerk Infrmatie vr alle uders Huiswerk en efening Ged leren lezen en rekenen is belangrijk, want je hebt deze vaardigheden in het dagelijks leven veral ndig. Kinderen ged leren lezen
Nadere informatieHoofdpijn Blijf er niet mee lopen. Rob Bernsen en Marian van Zagten, neurologen Namens overige leden Multidisciplinaire Hoofdpijnpoli
Hoofdpijn Blijf er niet mee lopen Rob Bernsen en Marian van Zagten, neurologen Namens overige leden Multidisciplinaire Hoofdpijnpoli Inhoud Cijfers Wat gebeurt er in het ziekenhuis? Typen hoofdpijn Spanningshoofdpijn
Nadere informatiePEST PROTOCOL. Prins Willem-Alexanderschool
PEST PROTOCOL Prins Willem-Alexanderschl Wat is een pestprtcl? Een pestprtcl is een aantal vereenkmsten ver het tegengaan van pesten. Een afspraak tussen de schl, de kinderen en de uders. Waarm een pestprtcl?
Nadere informatieSymptomen bij hoofdpijn
1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M19 van juli 2004. Een klassieke migraine met eenzijdige en een aura lijkt gemakkelijk te diagnosticeren. Migraine heeft echter
Nadere informatieOrchidopexie. bij volwassenen
Orchidpexie bij vlwassenen Inleiding U heeft met de arts afgesprken dat u gepereerd wrdt aan de balzak. Deze flder geeft u meer infrmatie ver de gang van zaken bij deze peratie. 2 De balzak en teelballen
Nadere informatieProtocol: Pestprotocol
Prtcl: Pestprtcl Inleiding Pesten kmt p iedere schl in mindere f meerdere mate vr. Het is een prbleem dat vr de betrkkenen verstrekkende gevlgen kan hebben in de lp van hun levens. Uit nderzek blijkt dat
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Kruidvat Ibuprofen Liquid Caps 400 mg, capsules, zacht. Ibuprofen
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Kruidvat Ibuprfen Liquid Caps 400 mg, capsules, zacht Vr gebruik bij vlwassenen en adlescenten van 40 kg f zwaarder (12 jaar f uder) Ibuprfen Lees ged de hele bijsluiter
Nadere informatieKenniscentrum en ASS. Achtergrond
Kenniscentrum en ASS Bij hulpvragen die betrekking hebben p ASS (strnissen in het autistisch spectrum) gaan we in het Kenniscentrum uit van de mschrijving van de DSM IV. In de DSM IV wrdt een aantal strnissen
Nadere informatieCircumcisie. bij volwassen mannen
Circumcisie bij vlwassen mannen Inleiding In verleg met uw arts is beslten dat u gepereerd zal wrden. De peratie, die u zal ndergaan, wrdt circumcisie genemd. 2 Wat gebeurt er bij de ingreep Circumcisie
Nadere informatieLithium en de bipolaire stoornis
Lithium en de biplaire strnis Plikliniek Hfddrp, Academische zrglijn biplair Inleiding Lithium, dat behrt tt de grep stemmingsstabilisatren, vrmt met het meeste bewijs vr effectiviteit, ng steeds de basis
Nadere informatieStuderen zonder belemmeringen
Studeren znder belemmeringen Bepalende factr: de dcent Eén p de tien Nederlandse studenten heeft dr een beperking last van belemmeringen tijdens zijn pleiding. Ze maken het zichzelf en hun dcenten sms
Nadere informatieHeb jij het gevoel dat niemand jou begrijpt?
Heb jij het gevel dat niemand ju begrijpt? Dan is dit e-bk met tips vr Gevelige Mensen zeker wat vr ju! Als je met juw Geveligheid ged m kunt gaan, maak je het tt juw GAVE! Tips vr hggevelige mensen Bijznder(e)
Nadere informatiePijn in crisis Pijnverpleegkundigen Apotheker Paul Coolen, 22 maart 13
Pijn in crisis Pijnverpleegkundigen Aptheker Paul Clen, 22 maart 13 1 Pijn in crisis Pijnverpleegkundigen INHOUD: 1. Merken f generiek, een verstandige beslissing? 2. Bereidingen en pijnmedicatie 3. 4
Nadere informatie(f)mri Onderzoek informatie
(f)mri Onderzek infrmatie 1 INLEIDING U wilt binnenkrt participeren in een (f)mri nderzek. De betreffende nderzeker heeft u er wellicht al iets ver verteld. Deze flder infrmeert u ver wat dit nderzek precies
Nadere informatiePESTPROTOCOL OBS Aan de Roer
PESTPROTOCOL OBS Aan de Rer Pestprtcl OBS Aan de Rer 1 Inleiding Vr u ligt het Pestprtcl OBS Aan de Rer. Het prtcl geeft leerkrachten van grep 1 tt en met 8 richtlijnen vr het vrkmen, signaleren en aanpakken
Nadere informatieDe keel. Keel-, Neus- en Oorheelkunde. Belangrijke telefoonnummers
Keel-, Neus- en Orheelkunde De keel Belangrijke telefnnummers Inleiding Keel-, Neus-, en Orheelkunde Plikliniek (050) 361 27 00 Onclgie (050) 361 28 98 Fax (050) 361 17 92 U heeft een bezek gebracht aan
Nadere informatieProfessional Coaching. Franck Struyf
Prfessinal Caching Franck Struyf Ervaring is niet wat iemand verkmt, maar wat iemand det met wat hem verkmt. (Aldus Huxley) Persnlijke ervaring Mijn naam is Franck Struyf en ik ben life en- prfessinal
Nadere informatieDIABETES BIJ DE HOND EN DE KAT
Dierenartsenpraktijk Akuut Leuvensesteenweg 355 3070 Krtenberg 0475/581.563 www.akuut.be inf@akuut.be DIABETES BIJ DE HOND EN DE KAT Mijn hnd/kat heeft diabetes mellitus... Wat is diabetes mellitus? Bij
Nadere informatieOnze school gebruikt hierbij naast het SPCO veiligheidplan, in ieder geval de volgende hulpmiddelen:
Graaf Jan van Mntfrtschl Beleid ter vrkming en/f regulering van pestgedrag 1. 1 Inleiding: Iedere schl heeft een veilig schlklimaat ndig. Op de Graaf Jan van Mntfrtschl zijn wij ns ervan bewust dat veiligheid
Nadere informatieABVD. Uw arts heeft u een ABVD-chemotherapie voorgeschreven in het kader van de behandeling van Hodgkin lymfoma.
Uw arts heeft u een -chemtherapie vrgeschreven in het kader van de behandeling van Hdgkin lymfma. Wat is? is een cmbinatie van vier verschillende geneesmiddelen: dxrubicine (merknaam: Adriamycine ), blemycine,
Nadere informatieInventarisatie van wensen & verwachtingen over gezondheidsactiviteiten Leefstijl vragenlijst
Inventarisatie van wensen & verwachtingen ver gezndheidsactiviteiten Leefstijl vragenlijst Let p: Deze vragenlijst dient vr verspreiding p maat gemaakt te wrden vr uw bedrijf. Ver daar waar [bedrijfsnaam]
Nadere informatieBureau-ergonomie. Werkhouding: een ergonomische werkomgeving
Bart Van Keymlen & Sfie Lagrin Bureau-ergnmie Werkhuding: een ergnmische werkmgeving Langdurig zitten is een belangrijke rzaak van rugklachten. We ntwaken, we zitten aan de ntbijttafel, p de trein f in
Nadere informatieHoofdpijn bij kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl
regio Gooi en Vechtstreek Hoofdpijn bij kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl n Hoofdpijn Hoofdpijn bij kinderen komt regelmatig voor. Vaak is de oorzaak duidelijk, bijvoorbeeld slaapgebrek, drukte of lawaai.
Nadere informatieStap 1. Wat wil jij?
Stap 1. Hi Iemand heeft het idee dat jij wel wat supprt kunt gebruiken. Dat kunnen je uders zijn, een vriend/vriendin een therapeut f iemand anders die ju ged kent. Die iemand wil graag dat jij hulp krijgt
Nadere informatiePestprotocol basisschool Pieter Wijten
Pestprtcl basisschl Pieter Wijten Basisschl Pieter Wijten werkt aan een veilig schlklimaat waarin kinderen respectvl met elkaar mgaan. Ze hanteert drie principes: Ik zrg ged vr mezelf Ik zrg ged vr de
Nadere informatieEen natuurlijk proces
Ik vel het weer. Het is er weer. Sms even, dan de hele tijd. Ik wil je niet kwetsen. Ik wil het niet weer zeggen, maar het is er weer. (Gijs Hrvers) Overprikkeling Veel mensen met autisme hebben gede intellectuele
Nadere informatieBiopsie van de buik onder CT-geleide
Bipsie van de buik nder CT-geleide 2 Inleiding U wrdt vr dit nderzek één dag pgenmen in het ziekenhuis. Het nderzek vindt plaats p de afdeling Radilgie. Del van het nderzek Het del van het nderzek is met
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 11. 1. Verschillende soorten hoofdpijn 13. 2. Epidemiologie 19
VGV OVER HOOFDPIJN-MIGRAINE_BSL_148 x 210 2-2 14-12-11 09:38 Pagina 5 Inhoud Voorwoord 11 1. Verschillende soorten hoofdpijn 13 Hoe kan de patiënt met chronische hoofdpijn het beste worden benaderd? 13
Nadere informatieTrombosebeen (of diep veneuze trombose)
Trmbsebeen (f diep veneuze trmbse) Inleiding Bij u is een trmbsebeen gecnstateerd en u wrdt hiervr behandeld. In deze flder kunt u infrmatie lezen ver de achtergrnd van diep veneuze trmbse, k wel trmbsebeen
Nadere informatie1. SW OFFICE (ALGEMEEN)
1. SW OFFICE (ALGEMEEN) SW Office is een belangrijk instrument, niet alleen m inzicht te krijgen, maar k m infrmatie te geven ver het gebruik van de dienstverlening aan de klanten van WnenPlus. In verleg
Nadere informatieHet FORECAST onderzoek
FORECAST Het FORECAST nderzek De werking van het antibitica fsfmycine bij een pstijgende urineweginfectie Patiëntendagbek Geachte deelnemer. Allereerst willen we u bedanken vr uw deelname aan het FORECAST
Nadere informatieVerwijderen tanden en/of kiezen (kinderen)
Verwijderen tanden en/f kiezen (kinderen) Inleiding Binnenkrt kmt u met uw kind bij ns vr een ingreep dr de tandarts f de kaakchirurg. Daarbij zullen één f meer tanden f kiezen van uw kind verwijderd wrden.
Nadere informatieMeldcode bij een vermoeden van kindermishandeling voor scheidingsbegeleiders [versie 28-04-2009]
1 Algemeen Meldcde bij een vermeden van kindermishandeling vr scheidingsbegeleiders [versie 28-04-2009] 1.1 Iedere ScS Scheidingsspecialist, ScS Zandkasteelcach, ScS OKEE-cach, hierna te nemen scheidingsbegeleider,
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Leidapharm Ibuprofen 400mg Liquid Caps, capsules, zacht. Ibuprofen
Leidapharm Ibuprfen 400mg Liquid Caps, capsules, zacht Mdule 1.3.1.1 Versin 2013_05 Page 1 f 9 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Leidapharm Ibuprfen 400mg Liquid Caps, capsules, zacht Vr gebruik
Nadere informatieVoorbehouden en risicovolle handelingen binnen het primair onderwijs. Protocol Medisch Handelen
Vrbehuden en risicvlle handelingen binnen het primair nderwijs Prtcl Medisch Handelen J.C. v.d. Wal September 2013 INHOUD Inleiding... 3 1 De leerling wrdt ziek p schl... 4 2 Het verstrekken van medicatie
Nadere informatieKwaliteitscriteria voor de zorg, vanuit het perspectief van mensen met longkanker
Kwaliteitscriteria vr de zrg, vanuit het perspectief van mensen met lngkanker Lngkanker Nederland, dé patiëntenrganisatie vr lngkankerpatiënten in Nederland en de België, heeft met ndersteuning vanuit
Nadere informatieSet B, Patient. CQ-index (1x per 2 jaar), Ziekenhuisopname, Complexe medicatie, Inzet thuiszorg, Inzet, Informele zorg, Woonsituatie, Intramurale zorg
Set B, Patient. CQ-index (1x per 2 jaar), Ziekenhuispname, Cmplexe medicatie, Inzet thuiszrg, Inzet, Infrmele zrg, Wnsituatie, Intramurale zrg CQ-index Ziekte van Parkinsn TOELICHTING OP DE VRAGENLIJST
Nadere informatiePemfigoïd patiënteninformatie over auto-immuunblaarziekten
Pemfigïd patiënteninfrmatie ver aut-immuunblaarziekten Bulleus pemfigïd Lineaire IgA dermatse Slijmvliespemfigïd Epidermlysis bullsa acquisita Een aut-immuunziekte Het immuunsysteem van het lichaam beschermt,
Nadere informatieCode: Kwa-WVS Datum: Versienummer: 8. Auteur: Agnes de Beer
Cde: Kwa-WVS-2.4-064 Datum: 26-02-2018 Versienummer: 8 Titel: Prtcl Zieke kinderen KOB/HvT Eigenaar: Manager Bedrijfsbureau Auteur: Agnes de Beer Validatie: Directeur Bladnummer: 1 van 7 1. Del Het p een
Nadere informatieEchogeleide biopsie van de buik
Echgeleide bipsie van de buik 2 Inleiding U wrdt vr dit nderzek één dag pgenmen in het ziekenhuis. Het nderzek vindt plaats p de afdeling Radilgie. Del van het nderzek Het del van het nderzek is het verkrijgen
Nadere informatieHet op een doeltreffende wijze handelen in geval van ziekte van kinderen en bij ongevallen.
Cde: Kwa-WVS-2.4-064 Datum: 01-01-2017 Versienummer: 7 Titel: Prtcl Zieke kinderen KOB/HvT Eigenaar: Manager Bedrijfsbureau Auteur: Agnes de Beer Validatie: Directeur Bladnummer: 1 van 7 1. Del Het p een
Nadere informatieDE BEHANDELING VAN BEWEGINGSPROBLEMEN BIJ DE HOND. Cauda Equina Syndroom*
Een andere kijk p DE BEHANDELING VAN BEWEGINGSPROBLEMEN BIJ DE HOND Deel 1: Cauda Equina Syndrm* Atj Westerhuis, dierenarts WHG Westerhuis Kliniek vr Gezelschapsdieren, Dalwagen 29c, 6669 CA Ddewaard Telefn:
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER Marsim 5 mg filmmhulde tabletten Marsim 10 mg filmmhulde tabletten Marsim 20 mg filmmhulde tabletten Marsim 40 mg filmmhulde tabletten Simvastatine Lees de
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. Vaniqa 11,5% Crème (eflornithine)
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER Vaniqa 11,5% Crème (eflrnithine) LEES GOED DE HELE BIJSLUITER VOORDAT U DIT GENEESMIDDEL GAAT GEBRUIKEN. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u hem later
Nadere informatieInleiding. Reden van opname. Stroke-unit
Strke-unit Inleiding In verleg met de neurlg is beslten m u p te nemen p de Strkeunit van Ommelander Ziekenhuis Grningen p lcatie Lucas. Dit is een nderdeel van de afdeling neurlgie (Ost 4), waar bererte
Nadere informatieHerkennen en behandelen MIGRAINE
Herkennen en behandelen MIGRAINE MIGRAINE Is meer dan gewoon hoofdpijn Wat is migraine? Een migraineaanval is veel meer dan gewoon hoofdpijn, het is een hele verzameling verschijnselen waaronder zeer ernstige
Nadere informatieSTAGE PSYCHOLOGIE GERIATRIE. SETTING: Dienst geriatrie in een algemeen ziekenhuis. De mentor maakt tevens deel uit van het geheugencentrum.
STAGE PSYCHOLOGIE GERIATRIE NAAM INSTELLING: AZ Damiaan Ostende ADRES: Guwelzestraat 100 8400 Ostende CONTACTPERSOON: Karen Lernut Diensthfd psychlgie SETTING: Dienst geriatrie in een algemeen ziekenhuis.
Nadere informatieInleiding. Het gipsverband
Gipsverbanden 2 Inleiding U heeft p de afdeling Spedeisende Hulp f p de gipskamer een (kunststf) gipsverband gekregen. Deze flder infrmeert u he u hiermee m met gaan; waar u rekening mee met huden bij
Nadere informatiePestprotocol Cazemierschool 2012
Pestprtcl Cazemierschl 2012 Vrwrd De Cazemierschl is een Prtestants Christelijke schl, die werkt vanuit de Jenaplanvisie. Dat betekent dat vr nze schl de algemeen menselijke waarden zals gemeenschapszin,
Nadere informatieDecompressie operatie van de schouder. richtlijnen na ontslag
Decmpressie peratie van de schuder richtlijnen na ntslag Inleiding U heeft een decmpressie peratie van de schuder gehad. Daarbij is een stukje bt aan de nderzijde van het schuderdak verwijderd en is tevens
Nadere informatieInformatiefolder Hoofdpijn
Informatiefolder Hoofdpijn Inhoudsopgave Soorten hoofdpijn 3 Migraine (Spier)spanningshoofdpijn Medicatieafhankelijke hoofdpijn Chronisch dagelijkse hoofdpijn Clusterhoofdpijn Kinderen Wanneer moet u een
Nadere informatieDossier : drugs in het verkeer
Dssier : drugs in het verkeer 1 Enkele gangbare pvattingen ver illegale drugs Ik merk het direct wanneer iemand drugs heeft genmen. Ik lp dus geen risic m mee te rijden met iemand die nder invled rijdt.
Nadere informatieBeleid Luisvrije School
Beleid Luisvrije Schl Inleiding De Klankhf heeft de bestrijding van luizen mschreven in een beleidsstuk. Het wrd luizen en het hebben ervan betekent niet smerig en nverzrgd, maar is wel knap lastig en
Nadere informatieHuisbereiding in de kijker
NIEUWSBRIEF NUMMER 5 JANUARI 2010 P1 In dit nummer 1 Inleiding 2 Huisbereiding in de kijker 2 Stppen met rken 4 Zelftest 5 Vrdelen van stppen met rken Inleiding Beste nieuwslezer, 2009 det zijn uittrede,
Nadere informatieMigraine. Neurologie NEUR-538.1 23 april 2014 pagina 1/12
Migraine Migraine is een vorm van hoofdpijn die veel voorkomt. Aanvallen van migraine zijn vaak zeer heftig. Ze kunnen het leven van een migraine patiënt en zijn directe omgeving sterk beïnvloeden. Als
Nadere informatieInformatie over Bipolaire Stoornis
Infrmatie ver Biplaire Strnis (MANISCH DEPRESSIEVE STOORNIS MDS) 20127644 AZ Biplaire Strnis.indd 1 24-12-12 11:28 De infrmatie in deze infrmatiebrchure kan nit het inrepen van prfessinele zrg vr een juiste
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS
Bijsluiter 1/7 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS,,, Lees ged de hele bijsluiter vrdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u hem later weer ndig. - Heeft u
Nadere informatieDifferentiaal-diagnostiek en comorbiditeit van ADHD bij volwassenen
Differentiaal-diagnstiek en cmrbiditeit van ADHD bij vlwassenen Eenvudig en tch cmplex!? Dminique Walschaerts Anekdte Enkele fascinerende misverstanden rnd mijn takenpakket. 1. Aah jij werkt rnd ADHD.
Nadere informatieBijsluiter: Informatie voor de patiënt. Forlax 10g, poeder voor drank in sachet. Macrogol 4000
Bijsluiter: Infrmatie vr de patiënt Frlax 10g, peder vr drank in sachet Macrgl 4000 Lees ged de hele bijsluiter vrdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke infrmatie in vr u. Gebruik
Nadere informatieWat na een schokkende gebeurtenis?
Wat na een schkkende gebeurtenis? Inhudstafel 1. Wat na een schkkende gebeurtenis?... 2 2. Nrmale reacties p een abnrmale gebeurtenis... 3 3. Nrmale reacties van lichaam en geest... 4 Welke reacties kan
Nadere informatieProtocol bij het overlijden van een gezinslid van een leerling
Prtcl bij het verlijden van een gezinslid van een leerling Algemeen: Er wrden geen mededelingen aan de pers gedaan. Het lcatie aanspreekpunt f de directeur meldt alleen dat nze 1 ste zrg de nabestaanden
Nadere informatieVAN OUDERCOMITÉ NAAR OUDERRAAD
VAN OUDERCOMITÉ NAAR OUDERRAAD Sinds 1 september 2004 kan elke schl een uderraad prichten vlgens het participatiedecreet. Het schlbestuur is verplicht m een uderraad p te richten als 10% van de uders er
Nadere informatiePijnbehandeling. Voorbereiding voor de behandeling. Hoe gaat de behandeling?
Pijnbehandeling 2 Pijnbehandeling Pijn is een ingewikkeld verschijnsel. In het algemeen ntstaat pijn drdat zenuwen in een gebied van weefselbeschadiging signalen (kleine elektrische strmpjes) naar de hersenen
Nadere informatiePestprotocol. Uitleg van de petten van de Kanjertraining VOOR ALLE KINDEREN VOOR HET GEPESTE KIND
Pestprtcl Dit pestprtcl bestaat uit 4 delen:vr alle kinderen, vr het gepeste kind, vr de pester en, vr de uders. Deze partijen zijn allemaal betrkken bij een situatie waarin gepest wrdt. Uitleg van de
Nadere informatiePET/CT scan met koolhydraatarm dieet
PET/CT scan met klhydraatarm dieet H14.025-01 Inhudspgave Inhudspgave... 1 Inleiding... 2 Wat is een PET/CT-scan?... 2 He bereidt u zich vr p het nderzek?... 3 Wat mag u drinken?... 3 Wat mag u eten?...
Nadere informatieLEERVRAAG 2. - Informatie: - informeren. - observeren. - middelen zoeken. - actie ondernemen. - evalueren
LEERVRAAG 2 Leervraag (wat is /he kan ik vraag) He krijg ik een vllediger beeld van de hulp die Daan krijgt? Activiteiten uit stappenpla n - infrmeren - bserveren - middelen zeken - actie ndernemen - evalueren
Nadere informatieHoofdpijnklachten Neurologie
Hoofdpijnklachten Neurologie Locatie Hoorn/Enkhuizen Voorletter(s): Naam Adres: Postcode en woonplaats: Telefoonnummer: Geboortedatum: 1. Waar bent u al met uw hoofdpijnklachten geweest? Huisarts Neuroloog
Nadere informatieBESTRALING BIJ BORSTKANKER
BESTRALING BIJ BORSTKANKER Van uw arts hebt u vernmen dat een bestraling ndzakelijk is in het kader van uw behandeling vr brstkanker. In deze brchure vindt u een aantal nuttige adviezen die u kunnen helpen
Nadere informatieVISUALISEREN bij ADHD en leerproblemen Impuls - 19-09-2015. Mw. Sanne E. Vink GZ-Psycholoog / coach
VISUALISEREN bij ADHD en leerprblemen Impuls - 19-09-2015 Mw. Sanne E. Vink GZ-Psychlg / cach Deze wrkshp: Uitleg hersenen - verschil linker en rechterhelft ADHD en dminantie vrkeur Leerprblemen en hersenhelft
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Salvacyl 11,25 mg poeder en oplosmiddel voor suspensie voor injectie. Triptoreline
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Salvacyl 11,25 mg peder en plsmiddel vr suspensie vr injectie Triptreline Lees de hele bijsluiter zrgvuldig dr vrdat u start met het gebruik van dit geneesmiddel
Nadere informatieAdvies bij medicatieafhankelijke
Advies bij medicatieafhankelijke hoofdpijn ADVIES BIJ MEDICATIEAFHANKELIJKE HOOFD- PIJN U heeft het advies gekregen om te stoppen met alle pijnstillers, omdat u mogelijk medicatieafhankelijke hoofdpijn
Nadere informatieSociaal veiligheidsprotocol VMBO Helicon Eindhoven
Sciaal veiligheidsprtcl VMBO Helicn Eindhven Dit prtcl is een bijlage van het begeleidingsplan van nze schl. Standpunt In dit prtcl verklaren schl en uders tezamen, dat we grensverschrijdend gedrag en
Nadere informatieMET ONTSLAG! Ontslaginformatie voor neurologie/neurochirurgie patiënten
MET ONTSLAG! Ontslaginfrmatie vr neurlgie/neurchirurgie patiënten Het ntslag U bent pgenmen p de afdeling neurlgie/neurchirurgie en u mag met ntslag. Wij hebben de meest gestelde vragen met betrekking
Nadere informatieLOGBOEK van: klas: 1
LOGBOEK van: klas: 1 Inhudspgave Inleiding en inhud van het lgbek Wat is de maatschappelijke stage? Delen van de maatschappelijke stage Waar de je maatschappelijke stage? Kaders waarbinnen de maatschappelijke
Nadere informatieDe burgemeester, het college en de raad van de gemeente Muiden;
Vrbeeld handvest De burgemeester, het cllege en de raad van de gemeente Muiden; Gelet p artikel 169, tweede en derde lid, en artikel 180, tweede en derde lid, Gemeentewet; Hebben de vlgende uitgangspunten
Nadere informatie