Belevingsonderzoek Wmo onder inwoners, prestatievelden 1 t/m 4. Rapport gemeenten Dongeradeel en Schiermonnikoog

Transcriptie

1 Belevingsonderzoek Wmo onder inwoners, prestatievelden 1 t/m 4 Rapport gemeenten Dongeradeel en Schiermonnikoog

2

3 Belevingsonderzoek Wmo onder inwoners, prestatievelden 1 t/m 4 Rapport gemeenten Dongeradeel en Schiermonnikoog juni 2011

4 COLOFON Samenstelling Andrew Britt Mark Gremmen Simon Wajer Vormgeving binnenwerk SGBO Benchmarking Druk SGBO Benchmarking SGBO Benchmarking Postbus HE Den Haag SGBO Niets uit deze publicatie mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie of op welke andere wijze dan ook, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van SGBO. Aan de totstandkoming van deze publicatie is de grootst mogelijke zorg besteed. SGBO kan echter niet aansprakelijk worden gesteld voor eventuele onjuistheden, noch kunnen aan de inhoud rechten worden ontleend.

5 INHOUDSOPGAVE Inleiding 1 1 Verantwoording en achtergrondgegevens Achtergrondgegevens respondenten 3 2 Sociale en fysieke kwaliteit/sociale samenhang en leefbaarheid Sociale en fysieke kwaliteitsscores Leefbaarheid Voorzieningen in de buurt Sociale cohesie Sociale contacten Sociaal netwerk Discriminatie Bemoeizorg/signalering Verenigingsleven 16 3 Vrijwilligerswerk en zorg voor anderen Vrijwilligerswerk Mantelzorg Overbelasting Ondersteuning aan mantelzorgers 24 4 Jeugd en opvoeding 26 5 Vragen over zorg, wonen en welzijn/bekendheid met de Wmo Informatie en advies vanuit de gemeente Beleidsparticipatie/bekendheid met de Wmo 29 Samenvatting en aanbevelingen 30 Bijlage 33

6

7 Inleiding De Wmo is zoveel breder dan vaak wordt gedacht. De kern van de wet is dat mensen moeten kunnen blijven meedoen in de samenleving (participeren). De gemeente heeft als taak mensen te helpen voor wie meedoen niet vanzelf gaat. Dit zeker niet alleen door het verstrekken van hulp bij het huishouden of een individuele voorziening. Door in te zetten op waardering en ondersteuning voor vrijwilligers en mantelzorgers, heldere informatie en advies voor burgers met vragen over wonen, welzijn en zorg, sociale samenhang en leefbaarheid en een zoveel mogelijk inclusief beleid voeren dient een samenleving gecreëerd te worden waar mensen zoveel mogelijk op eigen kracht mee kunnen komen. Daarnaast hebben burgers een centrale positie in de Wmo. Zij moeten betrokken worden bij de uitvoering van de wet en kunnen een belangrijke rol spelen bij het opstellen en bijstellen van beleid. Voor u ligt het rapport Belevingsonderzoek Wmo onder inwoners (prestatievelden 1 t/m 4) 1. Het rapport gaat in op de vier prestatievelden die samenhangen met de bovengenoemde uitdagingen namelijk: 1 Het bevorderen van de sociale samenhang in en de leefbaarheid van dorpen, wijken en buurten. 2 Op preventie gerichte ondersteuning van jeugdigen die problemen hebben met opgroeien en van ouders die problemen hebben met opvoeden. 3 Het geven van informatie, advies en cliëntondersteuning. 4 Het ondersteunen van mantelzorgers en vrijwilligers. In het onderzoek hebben de inwoners dus hun mening gegeven over zaken als de woonomgeving, de eventuele ontvangen ondersteuning van de gemeente voor opvoeding, mantelzorgers, vrijwilligers en de informatievoorziening vanuit de gemeente over zorg, wonen en welzijn. In dit rapport wordt de beleving van de inwoners van de gemeenten Dongeradeel en Schiermonnikoog vergeleken met die van de inwoners van alle deelnemende gemeenten, de zogenoemde referentiegroep. Het rapport geeft inzicht in wat de sterke punten en verbeterpunten van de gemeenten zijn als het gaat om de tevredenheid van de burgers over de praktische invulling van de Wmo. Mede hierdoor biedt het rapport concrete aanknopingspunten voor verbeteringen. 1 De gemeenten voldoen met dit belevingsonderzoek aan artikel 9 lid 1a van de Wmo, waarin is aangegeven dat het college van burgemeester en wethouders jaarlijks vóór 1 juli de uitkomsten publiceert van onderzoek naar de tevredenheid van vragers van maatschappelijke ondersteuning over de uitvoering van de wet. SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 1

8 Leeswijzer Het rapport bestaat uit 5 hoofdstukken. Hoofdstuk 1 bevat de verantwoording en de achtergrondgegevens van het onderzoek en de deelnemers. In hoofdstuk 2 wordt de sociale en fysieke kwaliteit binnen de gemeenten besproken. Hoe beleven mensen hun buurt? Hoe zijn de sociale contacten binnen de gemeenten, et cetera? Hoofdstuk 3 gaat in op vrijwilligerswerk en zorg voor anderen. De bekendheid met en tevredenheid over opvoedingsondersteuning en de voorzieningen voor de jeugd in de gemeenten komen aan bod in hoofdstuk 4. Ten slotte gaat hoofdstuk 5 in op de tevredenheid over de informatievoorziening vanuit de gemeenten op het gebied van zorg, wonen en welzijn en beleidsparticipatie en bekendheid met de Wmo in het algemeen. Uw aan dit onderzoek deelnemende regio bestaande uit de gemeenten Dongeradeel en Schiermonnikoog heeft de resultaten van dit onderzoek laten uitsplitsen naar de volgende gebieden: Dokkum % Overig Dongeradeel % Schiermonnikoog % Uw segmenten % Wanneer er resultaten worden weergeven van Dongeradeel en Schiermonnikoog gezamenlijk zal er gesproken worden van uw regio. SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 2

9 1 Verantwoording en achtergrondgegevens Het onderzoek is in februari 2010 uitgevoerd. In totaal hebben 21 2 gemeenten aan het onderzoek deelgenomen. De gemeenten Dongeradeel en Schiermonnikoog hebben een aselecte steekproef getrokken van inwoners van 18 jaar en ouder, die zij hebben aangeschreven met het verzoek de vragenlijst in te vullen. Om de resultaten van de gemeenten onderling goed te kunnen vergelijken, is gebruik gemaakt van een uniforme vragenlijst. In totaal hebben 942 van de 2450 aangeschreven burgers uit uw regio de vragenlijst ingevuld. De respons voor uw regio is daarmee 38%. In de referentiegroep is de gemiddelde respons 39%. 1.1 Achtergrondgegevens respondenten In het onderzoek is gevraagd naar de leeftijd van de respondenten. In onderstaande figuur zijn de respondenten verdeeld naar leeftijdscategorie voor uw regio en voor alle deelnemende gemeenten. Figuur 1 Verdeling leeftijden van respondenten Uw regio 2010 Referentiegroep De meeste respondenten behoren tot de leeftijdcategorie jaar (52%). In uw regio zijn de respondenten in de leeftijdsgroep jaar relatief oververtegenwoordigd. Aan de inwoners is ook gevraagd naar hun dagindeling/werksituatie. 2 Beemster, Brielle, Bunschoten, Dantumadiel, Deurne, Dongeradeel, Edam-Volendam, Heemskerk, Heiloo, Heumen, IJsselstein, Krimpen aan den IJssel, Lingewaard, Nederlek, Noordwijk, Ouderkerk, Skarsterlân, Tynaarlo, Voorst, Westland, Wijk bij Duurstede. SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 3

10 Figuur 2 Dagbesteding Uw regio 2010 Referentiegroep Het aandeel respondenten dat geen betaalde arbeid verricht, bedraagt in uw regio 79% en is daarmee iets hoger dan in de referentiegroep waar 76% geen betaalde arbeid verricht. Van de respondenten in uw regio die betaalde arbeid verrichten, werkt een even groot aandeel zowel voltijd als deeltijd. In uw regio zijn de huisvrouwen/huismannen relatief oververtegenwoordigd. Aan respondenten is gevraagd naar de samenstelling van hun huishouden (gehuwd/samenwonend, alleenstaand, met of zonder (thuiswonende) kinderen). De resultaten zijn te lezen in de volgende figuur. Figuur 3 Samenstelling huishouden Uw regio 2010 Referentiegroep SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 4

11 Geh. / samenw. met Geh. / samenw. zonder Alleenst. met Alleenst. zonder thuisw. kind. (thuisw.) kind. thuisw. kind. (thuisw.) kind. Dokkum 27% 50% 3% 20% Overig Dongeradeel 34% 46% 1% 18% Schiermonnikoog 23% 52% 4% 21% Uw regio % 49% 3% 19% Referentie groep 35% 47% 2% 16% Ongeveer de helft van de respondenten (49%) in uw regio woont samen zonder (thuiswonende) kinderen. Ook in de referentiegroep is dit de meest voorkomende gezinssamenstelling. In uw regio is het aandeel gehuwden/samenwonenden met thuiswonende kinderen lager dan in de referentiegroep. Alleenstaanden zonder thuiswonende kinderen komen daarentegen vaker voor dan in de referentiegroep. Binnen uw regio zien we vooral in Schiermonnikoog een relatief hoog aandeel samenwonenden zonder thuiswonende kinderen en een realtief laag aandeel samenwonenden met thuiswonende kinderen. In overig Dongeradeel is verhoudingsgewijs het omgekeerde het geval. SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 5

12 2 Sociale en fysieke kwaliteit/sociale samenhang en leefbaarheid 2.1 Sociale en fysieke kwaliteitsscores De schaalscores over sociale en fysieke kwaliteit zijn gebaseerd op meerdere vragen over hetzelfde onderwerp. Samenhangende vragen worden hiertoe gebundeld. Elke antwoordcategorie van een vraag krijgt, afhankelijk van de lading, een waarde toegekend. Rekening houdend met deze waarde en het aantal antwoordcategorieën kan een schaalscore worden berekend die resulteert in een waarde tussen 0 en 10 (volgende figuur). Figuur 4 Schaalscore sociale kwaliteit Uw regio 2010 Referentiegroep Ten behoeve van de schaalscore op sociale kwaliteit zijn de vragen over de sociale omgang in een buurt samengenomen. De antwoordcategorieën die een positieve invloed hebben op de sociale cohesie krijgen een hogere waarde toegekend dan antwoordcategorieën die daar een negatieve invloed op hebben. De schaalscore varieert van 0 (weinig cohesie) tot 10 (veel cohesie). Dus hoe hoger de score, hoe beter. Uw regio scoort een 7,3 op het aspect sociale kwaliteit. De sociale cohesie is daarmee hoger dan de referentiegroep (6,7). Figuur 5 Schaalscore fysieke kwaliteit Uw regio 2010 Referentiegroep De schaalscore fysieke kwaliteit is gebaseerd op de mate waarin bewoners vinden dat er in hun buurt sprake is van hondenpoep, zwerfvuil, vernielingen, diefstal, inbraak, et cetera. De schaalscore varieert van 0 (geen verloedering) tot 10 (veel verloedering). Dus hoe lager deze score, hoe beter. In uw regio is de fysieke kwaliteit wat positiever dan in de referentiegroep. SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 6

13 Tabel 1 Schaalscores sociale en fysieke kwaliteit naar wijk Sociale kwaliteit 6,9 7,3 7,7 7,3 6,7 Fysieke kwaliteit 4,1 4,1 3,8 4,0 4,3 Binnen uw regio wordt de sociale kwaliteit het meest positief gewaardeerd in Schiermonnikoog gevolgd door overig Dongeradeel. Ook de fysieke kwaliteit krijgt in Schiermonnikoog de beste score. 2.2 Leefbaarheid De woonomgeving speelt een grote rol in het welbevinden van de meeste mensen. De beleving van de woonomgeving is ten eerste gemeten door te vragen naar een aantal aspecten van de buurt. Deze zijn onder andere gebruikt om de fysieke kwaliteitsscore te berekenen. Aan de inwoners van de deelnemende gemeenten is ook gevraagd hoe vaak bepaalde ongemakken in de openbare ruimte voorkomen. In figuur 6 en 7 is weergegeven welk percentage van de respondenten aangeeft dat deze ongemakken in de openbare ruimte vaak voorkomen. Figuur 6 % vaak voorkomen van ongemakken in de openbare ruimte (fysieke verloedering) Uw regio 2010 Referentiegroep Hondenpoep (35%) en rommel/zwerfvuil (12%) worden als de meest voorkomende ongemakken in de openbare ruimte ervaren in uw regio. In vergelijking met de referentiegroep ervaren burgers in uw regio vaker overlast van hondenpoep en minder vaak last van SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 7

14 rommel/zwerfvuil. Verder ervaart een hoger aandeel in uw regio overlast van leegstand en verpaupering van gebouwen. Figuur 7 % vaak voorkomen van ongemakken in de openbare ruimte (sociale overlast) Uw regio 2010 Referentiegroep Wat de sociale overlast betreft zien de respondenten in uw regio verkeers- en parkeeroverlast en geluidsoverlast als meest voorkomende ongemakken. De ongemakken worden echter in vergelijking met de referentiegroep in veel mindere mate ervaren. In de onderstaande tabellen zijn deze ongemakken uitgesplitst naar wijk/kern. Tabel 2 Ongemakken naar wijk/kern (fysieke verloedering) Leegst., verpaupering gebouw. Vernieling in openb. ruimte Diefstal, inbraak Defect straat Meubilair Overhangend groen Hondenpoep Rommel, zwerfvuil Vernieling auto's, fietsen Dokkum 2% 3% 1% 5% 13% 34% 15% 1% Overig Dongeradeel 12% 3% 1% 4% 10% 32% 14% 0% Schiermonnikoog 7% 1% 1% 2% 6% 41% 5% 1% Uw regio % 3% 1% 4% 10% 35% 12% 1% Referentie groep 2% 5% 3% 6% 11% 30% 20% 2% Het is opvallend dat met name in overig Dongeradeel een relatief hoog aandeel last ervaart van leegstand en verpaupering van gebouwen (12%). In Schiermonnikoog heeft men relatief vaak overlast van hondenpoep. SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 8

15 Tabel 3 Ongemakken naar wijk/kern (sociale overlast) Agressie, geweld Overlast van omwonenden Geluidsoverlast Verkeers-, parkeeroverlast Rondhangende groepen Dokkum 1% 5% 6% 20% 2% Overig Dongeradeel 1% 3% 4% 20% 3% Schiermonnikoog 1% 3% 2% 6% 1% Uw regio % 4% 4% 16% 2% Referentie groep 1% 4% 8% 27% 5% Binnen uw regio doen zich weinig verschillen voor op het gebied van ervaren sociale overlast. Alleen de verkeers- en parkeeroverlast wordt in Schiermonnikoog beduidend minder vaak ervaren. Tot slot is aan respondenten gevraagd of de stoepen en straten in hun buurt goed begaanbaar zijn voor bijvoorbeeld kinderwagens of mensen in een rolstoel of scootmobiel. De resultaten hiervan zijn terug te lezen in de onderstaande tabel (onderverdeeld naar gebied). Tabel 4 Begaanbaarheid stoepen en straten naar gebied Goed Redelijk Slecht Weet ik niet Dokkum 43% 45% 10% 3% Overig Dongeradeel 35% 48% 13% 5% Schiermonnikoog 59% 35% 6% 0% Uw regio % 44% 10% 3% Referentie groep 43% 41% 12% 4% Het aandeel respondenten dat de stoepen en straten in uw regio slecht begaanbaar vindt (10%), is iets lager dan in de referentiegroep (12%). Met name in Schiermonnikoog is een relatief laag aandeel deze mening toegedaan (6%). De respondenten uit overig Dongeradeel oordelen het minst positief. 2.3 Voorzieningen in de buurt De aanwezigheid van voldoende voorzieningen zoals winkels, bankfilialen, postkantoren en jeugdvoorzieningen wordt door veel mensen als belangrijk beschouwd. Zowel in kleine dorpskernen als in oude stadswijken staan deze voorzieningen vaak onder druk. Juist (buurt)winkels, postkantoren of parkjes zijn plekken waar buurtbewoners elkaar regelmatig tegen kunnen komen om een praatje te maken. Dit is van belang voor de sociale cohesie in de buurt. Aan inwoners is gevraagd of er in hun buurt (op loopafstand) voldoende voorzieningen zijn. De resultaten op regioniveau zijn terug te lezen in figuur 8 en op wijkniveau in onderstaande tabel. SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 9

16 Figuur 8 Voldoende voorzieningen in de buurt Uw regio 2010 Referentiegroep Op veel van de voorzieningen scoort uw regio hoger dan de referentiegroep. Met name het aantal bankjes is in uw regio in hogere mate aanwezig. Alleen over de aanwezigheid van winkels en jeugdvoorzieningen is men minder positief. Tabel 5 Voldoende voorzieningen in de buurt (naar gebied) Winkels Consult. Bank-, Pin basis Huisartsen bureaus, postkantoren automaten behoeften CJG's Openbaar vervoer Jeugdvoorz. Groenvoorz Bankjes Dokkum 89% 68% 66% 73% 41% 84% 53% 78% 58% Overig Dongeradeel 46% 42% 57% 72% 28% 70% 46% 62% 57% Schiermonnikoog 76% 93% 97% 99% 76% 97% 40% 91% 84% Uw regio % 65% 71% 79% 45% 82% 47% 76% 64% Referentie groep 77% 61% 72% 79% 41% 74% 53% 74% 51% Wanneer we naar de resultaten binnen uw regio kijken dan zien we een aantal verschillen. Het grootste verschil doet zich voor op het gebied van winkels voor basisbehoeften. Volgens een ruim aandeel van de inwoners van Dokkum (89%) zijn er voldoende winkels voor basisbehoeften aanwezig terwijl in overig Dongeradeel slechts 46% deze mening is toegedaan. In overig Dongeradeel zijn alle voorzieningen minder voldoende aanwezig. Verder vindt men vooral in Schiermonnikoog dat er onvoldoende jeugdvoorzieningen in de nabijheid zijn. SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 10

17 2.4 Sociale cohesie Aan inwoners is een aantal stellingen voorgelegd over sociale samenhang in hun buurt. De inwoners konden hierbij aangeven in hoeverre ze het eens zijn met de uitspraken. Dit is voor uw regio en de referentiegroep weergegeven in onderstaande figuur. Onder andere deze antwoorden worden gebruikt om de sociale kwaliteitsscore te berekenen. Figuur 9 Tevredenheid over sociale cohesie Uw regio 2010 Referentiegroep Tabel 6 Tevredenheid sociale cohesie naar wijk/kern Men is betrokken Men voelt zich thuis Het is gezellig, veel saamhorigheid De omgang is prettig Men kent elkaar nauwelijks Dokkum 74% 84% 68% 87% 19% Overig Dongeradeel 77% 86% 75% 89% 14% Schiermonnikoog 83% 87% 81% 92% 7% Uw regio % 85% 74% 89% 15% Referentie groep 72% 83% 66% 88% 25% Ongeveer driekwart van de respondenten in uw regio geeft aan dat zij in een gezellige buurt wonen met veel saamhorigheid (74%). Ook is men tevreden over de prettige omgang in de buurt (89%) en voelt men zich er goed thuis (85%). Een groot deel van de inwoners is het eens met de stelling dat de mensen in hun buurt zich betrokken voelen bij de buurt en zich verantwoordelijk voor de buurt voelen (77%). Binnen uw regio is de sociale cohesie het grootst op Schiermonnikoog. Tot slot geeft 38% aan zichzelf heel betrokken bij de eigen buurt te voelen. In de referentiegroep voelt 27% zich heel betrokken bij de buurt. SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 11

18 Tabel 7 Voldoende plaatsen waar buurtbewoners elkaar kunnen ontmoeten Helemaal mee eens Mee eens Mee oneens Helemaal mee oneens Dokkum 13% 55% 26% 6% Overig Dongeradeel 16% 65% 14% 5% Schiermonnikoog 37% 53% 9% 1% Uw regio % 58% 17% 5% Referentie groep 13% 59% 22% 6% Vervolgens is de stelling voorgelegd In mijn buurt zijn voldoende plaatsen waar buurtbewoners elkaar kunnen ontmoeten. Het grootste deel van de respondenten is het daar mee eens (58%). Daarnaast is aan de inwoners gevraagd hoe vaak er leuke activiteiten in de buurt worden georganiseerd. Gedacht kan worden aan zaken als braderieën en buurtfeesten. Het merendeel van de respondenten (63%) geeft aan dat deze activiteiten soms plaatsvinden. 25% geeft aan dat deze (bijna) nooit plaatsvinden. Dit is hoger en lager dan in de referentiegroep waar 52% aangeeft dat leuke activiteiten soms en 38% (bijna) nooit plaatsvinden. Verder geeft 47% van de respondenten aan hier aan deel te nemen. Dit is hoger dan in de referentiegroep, waar 41% zegt deel te nemen aan buurtactiviteiten. Tabel 8 Leuke activiteiten naar wijk/kern Leuke activiteiten Deelname frequentie Vaak Soms (Bijna) nooit Vaak Soms (Bijna) nooit Dokkum 9% 58% 32% 26% 40% 35% Overig Dongeradeel 16% 68% 16% 34% 48% 18% Schiermonnikoog 12% 62% 26% 20% 55% 25% Uw regio % 63% 25% 27% 47% 26% Referentie groep 10% 52% 38% 19% 41% 40% Burgers kunnen zelf actief een bijdrage leveren aan het verbeteren van de leefbaarheid en veiligheid in de buurt. Gedacht kan worden aan activiteiten organiseren, buurtpreventie, schoonmaakacties en/of contact met de gemeente over zaken die in de buurt spelen. 32% van de respondenten in uw regio geeft aan in het afgelopen jaar actief te zijn geweest in de eigen buurt om de leefbaarheid en veiligheid te verbeteren. Dit is een hoger aandeel dan in de referentiegroep. Tabel 9 Bijdrage aan verbeteren leefbaarheid in de buurt Ja Nee Dokkum 27% 73% Overig Dongeradeel 35% 65% Schiermonnikoog 36% 64% Uw regio % 68% Referentie groep 21% 79% SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 12

19 In wijken kunnen bewonersorganisaties actief zijn. Dit zijn vaak betrokken burgers die zich via diverse wegen inzetten voor de wijk. Vaak zijn bewonersorganisaties gesprekspartners voor gemeenten. Maar in hoeverre zijn inwoners eigenlijk bekend met deze bewonersorganisaties? Aan respondenten is gevraagd in hoeverre zij bekend zijn met de bewonersorganisaties in hun buurt. De resultaten zijn terug te lezen in onderstaande tabel. Tabel 10 Bekendheid met bewonersorganisatie Goed bekend 18% 26% 29% 23% 11% Bekend met bewonersorganisatie Bekend 48% 46% 46% 47% 33% Nauwelijks bekend 34% 28% 25% 30% 55% 2.5 Sociale contacten Een doel van de Wmo is dat mensen kunnen (blijven) participeren in de samenleving. Onvoldoende sociale contacten of eenzaamheid kunnen hier een belemmering voor zijn. Voor gemeenten is het daarom interessant om inzichtelijk te hebben hoeveel inwoners een goed sociaal netwerk hebben Sociaal netwerk Eerst is aan respondenten gevraagd hoe vaak zij zich eenzaam voelen. In uw regio geeft 2% aan zich vaak eenzaam te voelen en 15% soms. Dit is iets hoger dan in de referentiegroep, waar 2% aangeeft zich vaak eenzaam te voelen en 13% soms. Tabel 11 Frequentie eenzaamheid Vaak Soms (Bijna) nooit Dokkum 2% 16% 82% Overig Dongeradeel 3% 14% 83% Schiermonnikoog 2% 16% 82% Uw regio % 15% 83% Referentie groep 2% 13% 85% Vervolgens zijn aan respondenten 11 stellingen voorgelegd over eenzaamheid/sociaal contact. 3 Door punten te geven per stelling kan een mate van eenzaamheid worden berekend (deze methode wordt ook gebruikt in GGD monitors). De resultaten zijn terug te lezen in onderstaande figuren. In figuur 10 is de verdeling te zien van sociale eenzaamheid (donker paars) en emotionele eenzaamheid (licht paars). Sociale eenzaamheid heeft vooral te maken met een te beperkt sociaal netwerk. Emotionele eenzaamheid hangt meer samen met het 3 De Jong Gierveld & Kamphuis (1985), zie de bijlage voor de gehanteerde stellingen. SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 13

20 bijvoorbeeld wel of niet hebben van een partner (een gebrek aan intieme contacten). Met name de sociale eenzaamheid is in uw regio iets hoger dan in de referentiegroep. In figuur 11 is te lezen welke mate van eenzaamheid er voorkomt in uw regio. Figuur 10 Sociale eenzaamheid en emotionele eenzaamheid Sociale eenzaamheid Emotionele eenzaamheid Figuur 11 Mate van eenzaamheid Uw regio 2010 Referentiegroep De mate van eenzaamheid van de respondenten in uw regio is iets groter dan die in de referentiegroep. Op de vraag Heeft u mensen op wie u terug kunt vallen wanneer u hulp of zorg nodig heeft? geeft de meerderheid van de inwoners van Dongeradeel aan deze wel te hebben. In de meeste gevallen is dit de familie. 10% van de respondenten geeft aan geen mensen te hebben op wie ze kunnen terugvallen. Dit is een hoger aandeel dan in de referentiegroep waar dit voor 8% van de respondenten geldt Discriminatie Discriminatie op bijvoorbeeld handicap, afkomst, seksuele geaardheid, levensovertuiging of welke grond dan ook kan mensen belemmeren om mee te doen in de maatschappij. Daarom is aan respondenten gevraagd of zij zich wel eens gediscrimineerd voelen. In onderstaande tabel zijn de resultaten te zien. SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 14

21 Tabel 12 Discriminatie Vaak Soms (Bijna) nooit Uw regio % 8% 91% Referentie groep 1% 7% 92% In uw regio geeft de meerderheid (91%) van de respondenten aan zich (bijna) nooit gediscrimineerd te voelen. Dit is ongeveer gelijk aan de referentiegroep Bemoeizorg/signalering Bemoeizorg richt zich voornamelijk op de zogenaamde zorgwekkende zorgmijders. Mensen die in behoeftige of anderszins verkommerde omstandigheden leven maar de stap naar de reguliere hulpverlening nog niet kunnen, of niet meer willen maken. Bewoners kunnen een rol spelen in het helpen signaleren van deze mensen. Voor de gemeente is het van belang dat inwoners weten waar zij terecht kunnen als zij een zorgwekkende zorgmijder in hun omgeving hebben. Aan respondenten is de vraag gesteld Weet u waar u melding kunt doen als u zich ernstig zorgen maakt om een persoon of gezin in uw omgeving (bijvoorbeeld iemand die niet meer weet wat goed voor hem is, iemand die nooit meer buiten komt, die zichzelf of anderen verwaarloost, et cetera)?. Het grootste deel van de respondenten (49%) geeft aan dit niet te weten maar wel te weten hoe zij erachter kan komen. In vergelijking met de referentiegroep is een hoger aandeel bekend met de mogelijkheid tot het melden van een zorgmijder. Figuur 12 Bekendheid mogelijkheid tot melding zorgmijder Uw regio 2010 Referentiegroep Vervolgens is aan respondenten gevraagd of zij ooit iemand in hun omgeving hebben gekend/kennen waar zij zich ernstig zorgen over maakte/maken. SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 15

22 Figuur 13 Ernstig zorgen over iemand in de omgeving? Uw regio 2010 Referentiegroep Ten slotte geeft 70% van de respondenten aan dat zij het wel zouden melden als zij zich ernstig zorgen maakten om een persoon of gezin in hun omgeving. In de referentiegroep is dit 66%. Tabel 13 Zou u melding doen van zorgmijder? Ja Nee Weet niet Uw regio % 3% 27% Referentie groep 66% 3% 31% 2.6 Verenigingsleven Lid zijn van een vereniging zegt iets over de deelname van burgers aan de maatschappij. Bij verenigingen kunnen inwoners elkaar tegenkomen en sociale contacten aan gaan. Aan respondenten is daarom gevraagd of zij lid zijn van een vereniging. Hiertoe behoren niet alleen sportclubs, maar ook gezelligheids- of andere vrijetijdsverenigingen. Ongeveer driekwart (76%) van de respondenten in uw regio geeft aan lid te zijn van een vereniging. In de referentiegroep is dit aandeel 64%. Het percentage van de inwoners in uw regio dat lid is van een vereniging is dus hoger dan in de referentiegroep. SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 16

23 Tabel 14 Verdeling redenen/oorzaken om geen lid te zijn van vereniging Uw regio 2010 Referentie groep Geen interesse of behoefte 53% 50% Reiskosten 2% 1% Tijdgebrek/ te druk 42% 43% Lidmaatschap is te duur 5% 7% Redenen om geen lid te worden van een vereniging Problemen met kinderopvang 3% 2% Ik weet niet wat voor verenigingen er zijn 3% 4% Ik voel mij niet welkom 5% 1% Er zijn in de buurt geen verenigingen 7% 3% N.v.t. 12% 13% De voornaamste redenen/oorzaken om geen lid te zijn van een vereniging zijn geen interesse of behoefte (53%) en tijdgebrek (42%). In vergelijking met de referentiegroep is voor een hoger aandeel (5%) het zich niet welkom voelen een reden om geen lid te zijn van een vereniging. Ook de reden dat er in de buurt geen verenigingen zijn wordt door de respondenten uit uw regio verhoudingsgewijs vaker genoemd (7%). SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 17

24 3 Vrijwilligerswerk en zorg voor anderen Vrijwilligers zijn onmisbaar in onze samenleving. In de Wmo worden belangrijke maatschappelijke taken aan hen toegedicht. In het belevingsonderzoek is gevraagd naar de invulling van vrijwilligerswerk en de zorg voor anderen. 3.1 Vrijwilligerswerk In uw regio geeft 53% van de respondenten aan in het afgelopen jaar vrijwilligerswerk te hebben gedaan. In de referentiegroep is dit aandeel lager. Verder geeft 48% van de respondenten in uw regio aan te verwachten in het komend jaar vrijwilligerswerk te gaan doen. Dit is ook hoger dan in de referentiegroep, waar dit aandeel 38% bedraagt. Tabel 15 Vrijwilligerswerk Deelname in de afgelopen 12 maanden Deelname in de komende 12 maanden ja nee Ja Nee Dokkum 46% 54% 40% 60% Overig Dongeradeel 54% 46% 50% 50% Schiermonnikoog 64% 36% 58% 42% Uw regio % 47% 48% 52% Referentie groep 42% 58% 38% 62% De meeste respondenten die aangeven vrijwilligerswerk te doen, doen dit incidenteel. Dit beeld komt overeen met de referentiegroep. Tabel 16 Frequentie vrijwilligerswerk Deelname frequentie Ja, incidenteel Ja, tot 2 uur in de week Ja, 2 tot 4 uur in de week Ja, 4 tot 8 uur in de week Ja, 8 uur of meer per week Uw regio % 14% 21% 11% 11% Referentie groep 41% 14% 23% 12% 11% Het grootste deel van de respondenten dat het afgelopen jaar vrijwilligerswerk heeft gedaan is voor het eerst geïnformeerd over deze mogelijkheid door familie, vrienden, bekenden. Uw regio 2010 Referentie groep Familie, vrienden, bekenden 30% 31% Advertentie in blad / krant / tijdschrift 2% 6% Informatie over mogelijkheden Vacaturebank 0% 1% Medewerkers van de vrijwilligersorganisatie 16% 11% Vrijwilligers van de organisatie 18% 16% Anders 34% 35% SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 18

25 Aan vrijwilligers is gevraagd wat voor soort vrijwilligerswerk zij doen/voor wat voor soort organisatie dit is. Figuur 14 Soort vrijwilligerswerk/vrijwilligersorganisatie Uw regio 2010 Referentiegroep De meeste vrijwilligers doen vrijwilligerswerk op het gebied van zorg- en hulpverlening. Vervolgens is het vrijwilligerswerk in de vorm van ideële activiteiten welke het meest door vrijwilligers wordt gedaan (21%). Vrijwilligers is gevraagd hoe tevreden of ontevreden zij zijn over een aantal aspecten van het vrijwilligerswerk. Uit onderstaande figuur blijkt dat zij relatief het meest tevreden zijn over de waardering en de begeleiding/aansturing en relatief het minst tevreden over de onkostenvergoeding. Figuur 15 Tevredenheid aspecten vrijwilligerswerk Aan de inwoners die verwachten dat zij het komend jaar geen vrijwilligerswerk zullen doen, is gevraagd wat hiervoor de redenen zijn (meerdere antwoorden mogelijk). De verdeling hiervan is te zien in de onderstaande tabel. SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 19

26 Tabel 17 Verdeling redenen/oorzaken om geen vrijwilligerswerk te doen Uw regio 2010 Referentie groep Geen interesse of behoefte 27% 23% Tijdgebrek/te druk 73% 74% Redenen om geen vrijwilligerswerk te doen Problemen kinderopvang 0% 4% (Reis)kosten 5% 3% Weet niet wat voor vrijwilligerswerk ik kan doen 3% 5% Weet niet hoe ik aan vrijwilligerswerk kan komen 0% 2% Voor de inwoners van Dongeradeel die verwachten dat zij het komend jaar geen vrijwilligerswerk zullen doen is de voornaamste reden tijdgebrek (73%). In uw regio geven ongeveer evenveel inwoners aan geen tijd te hebben voor vrijwilligerswerk. Geen interesse of behoefte (27%) speelt ook (relatief) vaak een rol. Figuur 16 Vrijwilligerswerk naar leeftijd Uw regio 2010 Referentiegroep Meer dan de helft van respondenten die vrijwilligerswerk doen, bevindt zich in de leeftijdsklasse jaar. In vergelijking met de referentiegroep is het aandeel respondenten met vrijwilligerswerk van jaar en ouder aan de hoge kant. SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 20

27 3.2 Mantelzorg Mantelzorgers zorgen onbetaald voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende partner, ouder, kind of ander familielid, vriend of kennis. Volgens sommige definities moet deze zorg ook meer dan 4 of 8 uur per week en langer dan 3 maanden duren voordat er sprake is van mantelzorg. Mantelzorgers zijn van onschatbare waarde binnen ons zorgstelsel. Binnen de Wmo wordt er ook een groot beroep op deze mensen gedaan. Gemeenten hebben daarom de taak mantelzorgers te ondersteunen. Respondenten is de vraag voorgelegd of zij vrijwillige zorg geven aan hulpbehoevende familieleden, vrienden of bekenden (mantelzorg). Ongeveer één op de vijf (19%) van de respondenten geeft aan vrijwillige zorg te geven aan naasten. Dit is gelijk aan het percentage in de referentiegroep (19%). Aan wie geven deze mensen vrijwillige zorg? De verdeling hiervan is terug te lezen in onderstaande tabel. De meeste mensen geven deze zorg aan hun (schoon)ouders. In vergelijking met de referentiegroep geeft men in Dongeradeel vaker vrijwillige zorg aan echtgeno(o)t(e) of partner of aan buren, vrienden of kennissen. Tabel 18 Aan wie geeft men vrijwillige zorg? Echtgeno(o)t(te) of partner (Pleeg / stief) kinderen (Schoon) ouders Andere familieleden Buren, vrienden of kennissen Anders Uw regio % 7% 33% 12% 19% 6% Referentie groep 16% 12% 45% 13% 11% 3% Figuur 17 Hoeveel uur geven mensen zorg Uw regio 2010 Referentiegroep SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 21

28 Meer dan de helft van de respondenten (58%) biedt 0 t/m 4 uren mantelzorg per week. Dit percentage is hoger dan in de referentiegroep. Het grootste deel van de respondenten in uw regio die aangeven zorg te geven doen dit al langer dan 12 maanden (81%). In de referentiegroep is dit 82%. Figuur 18 Mantelzorg naar leeftijd Uw regio 2010 Referentiegroep In Dongeradeel blijken mensen tussen de jaar het meest actief te zijn in de mantelzorg, gevolgd door de mensen tussen de jaar. Er zijn relatief gezien iets meer jarigen in het mantelzorgbestand dan in de referentiegroep Overbelasting Het verlenen van (te) veel hulp aan anderen kan tot overbelasting leiden bij degene die het geeft. Als een mantelzorger zelf overbelast raakt, betekent dit dat de gemeente zowel ondersteuning moet bieden aan de overbelaste mantelzorger, als aan de hulpbehoevende die deze verzorgde. Aan de respondenten is gevraagd in welke mate zij zich door het geven van mantelzorg overbelast voelen (zie onderstaande figuur). SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 22

29 Figuur 19 Mate van overbelasting Uw regio 2010 Referentiegroep Meer dan de helft van de respondenten (56%) geeft aan zich niet overbelast te voelen. Dit is hoger dan in de referentiegroep waar dit aandeel op 48% ligt. In de onderstaande tabel is een verdeling gemaakt naar intensiteit van mantelzorg. Categorie 1 zijn de mantelzorgers die minimaal 3 maanden lang, meer dan 8 uur per week zorg geven. Categorie 2 zijn de overige mogelijkheden (dus zowel langer maar minder intensief als bijvoorbeeld erg intensief maar voor een korte periode). Tabel 19 Overbelasting naar intensiteit mantelzorg Mate van overbelasting Niet Soms Regelmatig Vaak Uw regio 2010 Mantelzorger Meer dan 8 uur p/w, min. 3 mnd 15% 57% 23% 5% Overig 70% 24% 5% 1% Referentie groep Mantelzorger Meer dan 8 uur p/w, min. 3 mnd 26% 45% 18% 11% Overig 55% 38% 5% 2% Zichtbaar wordt de mate van overbelasting. De mantelzorgers die langer dan 3 maanden meer dan 8 uur per week geven zijn vaker overbelast dan de overige mantelzorgers. Ook in vergelijking met de referentiegroep ervaart deze groep vaker overbelasting. Als wij de resultaten van de eerder gestelde vraag Heeft u zelf mensen op wie u terug kunt vallen wanneer u hulp of zorg nodig heeft? kruisen met de respondenten die hebben aangegeven mantelzorg te geven leidt dit tot het volgende: SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 23

30 Tabel 20 Mensen op wie je terug kunt vallen naar wel/niet mantelzorger Vangnet ja nee Uw regio 2010 Mantelzorger Ja 87% 13% Nee 89% 11% Referentie groep Mantelzorger Ja 90% 10% Nee 91% 9% Het kan een punt van zorg zijn dat mensen die vrijwillige zorg geven aan anderen minder vaak iemand hebben om op terug te vallen wanneer zij zelf hulp of zorg nodig zouden hebben. In die zin wordt ondersteuning vanuit de gemeente voor mantelzorgers extra belangrijk. In uw regio zien we dat de respondenten die geen mantelzorger zijn in hogere mate een vangnet hebben om op terug te kunnen vallen. Het verschil is echter niet groot. Aan de mensen die aangegeven hebben mantelzorg te bieden, is gevraagd of zij zichzelf ook als mantelzorger beschouwen. Van de respondenten die hebben aangegeven vrijwillige zorg te geven aan een naaste zegt 50% zichzelf ook daadwerkelijk als mantelzorger te beschouwen. In de referentiegroep is dit 52%. Dit kan te maken hebben met onbekendheid met het begrip, of de wens om niet in hokjes gestopt te willen worden. Ook kunnen mensen de hulp die zij geven als vanzelfsprekend beschouwen. Van deze groep is het in ieder geval belangrijk dat zij hun weg naar ondersteuning weten te vinden. De onderstaande tabel geeft weer of degenen die mantelzorg bieden zichzelf als mantelzorger beschouwen naar intensiteit van de mantelzorg. Tabel 21 Zelfbeeld mantelzorgers naar intensiteit mantelzorg Beschouwt zich als mantelzorger Ja Nee Uw regio 2010 Mantelzorger Meer dan 8 uur p/w, min. 3 mnd 68% 32% Overig 42% 58% Referentie groep Mantelzorger Meer dan 8 uur p/w, min. 3 mnd 71% 29% Overig 46% 54% Ondersteuning aan mantelzorgers Het is een taak van elke gemeente om ondersteuning te bieden aan mantelzorgers. In hoeverre zijn mantelzorgers in uw regio op de hoogte van deze ondersteuning? Op de vraag Weet u dat u ondersteuning kunt krijgen wanneer het geven van hulp u te veel wordt? geeft 82% een positief antwoord. Dat betekent dus dat 18% niet weet dat deze ondersteuning überhaupt beschikbaar is. In de referentiegroep zijn deze percentages respectievelijk 78% en 22%. SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 24

31 Aan de mantelzorgers is vervolgens gevraagd of zij weten waar mantelzorgers terecht kunnen voor ondersteuning en met vragen. De verdeling van de antwoorden op deze vraag is te zien in figuur 20. Figuur 20 Op de hoogte zijn van waar men terecht kan voor ondersteuning en vragen Uw regio 2010 Referentiegroep 44% van de respondenten uit uw regio weet niet waar mantelzorgers terecht kunnen voor ondersteuning en met vragen. Van deze groep weet het grootste deel wel hoe men er achter kan komen. Het is van belang dat juist de mensen die voor langere tijd veel uren zorg geven hun weg naar ondersteuning weten te vinden. Daarom hebben wij in de volgende tabel de bekendheid met waar men terecht kan voor ondersteuning afgezet tegen een combinatie van de uren per week en duur dat met zorg geeft. Tabel 22 Bekendheid ondersteuning naar intensiteit mantelzorg Ja Nee, maar kan er achter komen Nee, en kan er niet erachter komen Uw regio 2010 Mantelzorger Meer dan 8 uur p/w, min. 3 mnd 62% 29% 10% Overig 53% 41% 6% Referentie groep Mantelzorger Meer dan 8 uur p/w, min. 3 mnd 53% 33% 14% Overig 43% 45% 12% In de referentiegroep zijn mantelzorgers die in de zwaardere categorie vallen iets slechter op de hoogte van de ondersteuningsmogelijkheden dan in uw regio. 17% van de respondenten die mantelzorg geven uit uw regio heeft wel eens gebruik gemaakt van deze ondersteuning. In de referentiegroep is dit aandeel lager namelijk 12%. Van de inwoners die aangeven in uw regio gebruik te maken van ondersteuning, meldt 35% zeer tevreden te zijn over deze ondersteuning en 65% tevreden. In de referentiegroep zijn deze percentages respectievelijk 24% en 68%. Er is geen enkele respondent die mantelzorg geeft in uw regio die aangeeft ontevreden of zeer ontevreden te zijn over de ontvangen ondersteuning. SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 25

32 4 Jeugd en opvoeding Een belangrijke vorm van ondersteuning die omschreven staat in de Wmo is de hulp bij opvoeding. Vroegtijdige interventie en een toereikend aanbod van opvoedingsondersteuning voor alle gezinnen in een gemeente kunnen ertoe bijdragen dat kinderen zich op een goede manier ontwikkelen. Daarom is opvoedingsondersteuning een expliciet onderdeel van deze vragenlijst. Ja, thuiswonende kinderen Ja, uit huis / zelfstandig Nee Uw regio % 39% 31% Referentie groep 37% 35% 28% 31% van de respondenten in uw regio en 37% in de referentiegroep geeft aan thuiswonende kinderen te hebben. Aan de respondenten met thuiswonende kinderen is gevraagd of ze weten waar ze terecht kunnen met vragen over opvoeding. In welke mate ze daarvan op de hoogte zijn, is te zien in figuur 21. Figuur 21 Weet u waar u terecht kunt met vragen over opvoeding? Uw regio 2010 Referentiegroep 66% van de respondenten uit Dongeradeel met thuiswonende kinderen weet waar zij moeten zijn met opvoedingsvragen, of weet hoe zij daar achter kunnen komen (31%). In de referentiegroep zijn deze percentages nagenoeg gelijk. Van de respondenten in uw regio geeft 12% aan dat zij wel eens gebruik hebben gemaakt van opvoedingsondersteuning. In de referentiegroep is dit percentage 11%. Hoe hebben de burgers die een beroep hebben gedaan op hulp bij de opvoeding deze ondersteuning ervaren? In figuur 23 is te zien hoe tevreden de inwoners van uw regio en in de referentiegroep zijn over de ontvangen opvoedingsondersteuning. Van de inwoners van Dongeradeel die opvoedingsondersteuning hebben ontvangen, is 25% zeer tevreden en 56% tevreden. In uw regio liggen de meningen verder uiteen dan in de referentiegroep. Zowel het aandeel dat zeer tevreden is als het aandeel dat ontevreden en zeer ontevreden is, is groter dan in de referentiegroep. SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 26

33 Figuur 22 Tevredenheid burgers over opvoedingsondersteuning Ook is aan respondenten die thuiswonende kinderen hebben gevraagd hoe tevreden zij zijn over de voorzieningen voor jongeren in uw regio. Hierin is onderscheid gemaakt tussen voorzieningen voor kinderen tot en met 12 jaar en voor kinderen die ouder zijn dan 12 jaar (zie onderstaande figuur). Bij kinderen tot 12 jaar kan gedacht worden aan speeltuinen et cetera. Voorzieningen voor kinderen ouder dan 12 jaar zijn bijvoorbeeld skateparken, jongerencentra, et cetera. Bij alle afzonderlijk deelnemende gemeenten waren de respondenten minder tevreden over de voorzieningen voor de jeugd ouder dan 12 jaar dan voor de jongere kinderen. Inwoners van de regio zijn minder vaak tevreden over de voorzieningen voor de jongeren tot en met 12 jaar dan de inwoners in de andere gemeenten. Ook ten aanzien van de voorzieningen voor jongeren ouder dan 12 jaar zien we dat de respondenten uit Dongeradeel negatiever oordelen. Respondenten zijn altijd minder tevreden over de voorzieningen voor de jeugd ouder dan 12 jaar dan voor de jongere kinderen. Figuur 23 Tevredenheid burgers over voorzieningen voor kinderen Tabel 23 Tevredenheid burgers over voorzieningen voor kinderen Zeer tevreden Tevreden Ontevreden Zeer ontevreden Uw regio 2010 Referentie groep Kinderen t/m 12 jaar 8% 56% 28% 8% Kinderen ouder dan 12 jaar 5% 40% 39% 16% Kinderen t/m 12 jaar 7% 69% 19% 5% Kinderen ouder dan 12 jaar 3% 47% 39% 11% SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 27

34 5 Vragen over zorg, wonen en welzijn/bekendheid met de Wmo 5.1 Informatie en advies vanuit de gemeente Prestatieveld 3 betreft het geven van informatie, advies en cliëntenondersteuning. Hiermee wordt gedoeld op activiteiten die de inwoners van uw regio de weg wijzen in het veld van maatschappelijke ondersteuning. Het kan hierbij zowel gaan om algemene voorzieningen, zoals (voldoende) informatiepunten, als om meer specifieke voorzieningen, zoals een individueel advies of hulp bij de verheldering van een ondersteuningsvraag. Aan de inwoners van uw regio is gevraagd of zij weten waar zij terecht kunnen met vragen over zorg, wonen of welzijn. De verdeling van de antwoorden op deze vraag is te zien in figuur 24. Figuur 24 Op de hoogte zijn van waar men terecht kan met vragen Uw regio 2010 Referentiegroep 58% van de respondenten weet waar zij terecht kan met vragen over zorg, wonen en welzijn. 5% van de respondenten uit uw regio weet dit niet en weet ook niet hoe zij hier achter kan komen. In de andere gemeenten bedraagt dit aandeel 6%. In de volgende tabel is de bekendheid naar wijk/kern terug te lezen. Tabel 24 Op de hoogte zijn van waar men terecht kan met vragen Ja Nee, maar kan er achter komen Nee, en kan er niet erachter komen Dokkum 53% 41% 6% Overig Dongeradeel 48% 47% 5% Schiermonnikoog 82% 17% 1% Uw regio % 37% 5% Referentie groep 48% 47% 6% SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 28

35 Vervolgens is gevraagd naar de tevredenheid van respondenten over: - de informatievoorziening vanuit de gemeente; - de bereikbaarheid van de gemeente voor klachten, informatie of wensen; - het reageren van de gemeente op buurtproblemen. De resultaten hiervan zijn terug te lezen in figuur 25. Figuur 25 Tevredenheid informatievoorziening, bereikbaarheid, reageren Respondenten zijn het meest tevreden over de informatievoorziening vanuit de gemeenten. Over de wijze waarop de gemeenten reageren op buurtproblemen zijn mensen minder positief. Deze trend is gelijk aan die in de referentiegroep. 5.2 Beleidsparticipatie/bekendheid met de Wmo De Wmo verplicht de gemeente om burgers te betrekken bij het opstellen, uitvoeren en evalueren van het beleid. Vaak heeft de gemeente een Wmo-raad (ook wel Wmo-platform of participatieraad genoemd) ingesteld. Aan de inwoners uit uw regio is gevraagd of zij bekend zijn met de Wmo. Ongeveer de helft (51%) geeft aan bekend te zijn met de Wmo. Dit is een hoger aandeel dan in de referentiegroep waar 41% bekend is met de Wmo. Op de vervolgvraag Weet u dat iedere inwoner van de gemeente invloed kan uitoefenen op het Wmo-beleid van de gemeente? geeft 52% een negatief antwoord. 48% geven aan dit wel te weten. In de referentiegroep zijn deze percentages respectievelijk 46% en 54%. 43% van deze groep geeft aan wel eens gehoord te hebben van de Wmo-raad (of vergelijkbaar). Dit ligt in lijn met de referentiegroep 45%. SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 29

36 Samenvatting en aanbevelingen Dit rapport laat een beeld zien van de beleving van de inwoners van uw regio op de eerste vier prestatievelden van de Wmo. In totaal hebben 942 van de 2450 aangeschreven inwoners in de leeftijd van 18 jaar en ouder de vragenlijst ingevuld. Dat geeft een respons van 38%. In de referentiegroep is de respons 39%. Sociale en fysieke kwaliteit Over het algemeen bezien worden de sociale en fysieke kwaliteit van de buurt in Dongeradeel als goed ervaren. Deze steken beter af ten opzichte van de andere gemeenten. Binnen uw regio wordt zowel de sociale als de fysieke kwaliteit het meest positief gewaardeerd op Schiermonnikoog. Inwoners in uw regio ondervinden in de openbare ruimte relatief vaak last van hondenpoep en rommel/zwerfvuil. Dit komt overeen met het beeld wat we zien in de referentiegroep. In afwijkende zin ervaart in uw regio een hoger aandeel overlast van leegstand en verpaupering van gebouwen. Met name in het samengestelde gebied overig Dongeradeel ondervindt men hier relatief vaak overlast van. De respondenten uit uw regio zijn overwegend tevreden over hun buurt. 89% van de respondenten is tevreden over de prettige omgang en 85% voelt zich goed thuis in de buurt. 38% van de inwoners geeft aan zich heel betrokken te voelen bij de buurt en 52% enigszins betrokken. Binnen uw regio is de sociale cohesie het grootst op Schiermonnikoog. Inwoners van Dongeradeel vinden dat de meeste voorzieningen voldoende in de buurt aanwezig zijn. Op veel van de voorzieningen scoort uw regio hoger dan de referentiegroep. Alleen over de aanwezigheid van winkels voor basisbehoeften en jeugdvoorzieningen is men minder positief. We zien wel een aantal verschillen wanneer we kijken naar de resultaten van de samengestelde gebieden. Het grootste verschil doet zich voor op het gebied van winkels voor basisbehoeften. Volgens een ruim aandeel van de inwoners van Dokkum (89%) zijn er voldoende winkels voor basisbehoeften aanwezig terwijl in overig Dongeradeel slechts 46% deze mening is toegedaan. In overig Dongeradeel zijn alle voorzieningen minder voldoende aanwezig. Verder vindt men vooral in Schiermonnikoog dat er onvoldoende jeugdvoorzieningen in de nabijheid zijn. Sociaal netwerk Een kleine minderheid van de respondenten (2%) geeft aan zich vaak eenzaam te voelen en 15% soms eenzaam. Dit is een iets hoger aandeel dan de referentiegroep waar 2% van de respondenten aangeeft zich vaak en 13% zich soms eenzaam te voelen. Op basis van de 11 stellingen over eenzaamheid/sociale contacten blijkt dat de mate van eenzaamheid in Dongeradeel iets hoger is dan in de referentiegroep. Met name de sociale eenzaamheid (beperkt netwerk) is in uw regio hoger dan in de referentiegroep. De emotionele eenzaamheid (gebrek aan intiem contact) is nagenoeg gelijk. SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 30

37 Op het gebied van bemoeizorg/signalering zien we dat het grootste deel van de respondenten (49%) aangeeft niet te weten waar zij melding kunnen doen als zij zich ernstig zorgen maken om een persoon of gezin in hun omgeving maar wel te weten hoe zij hier achter kunnen komen. In de referentiegroep is dit aandeel 59%. In vergelijking met de referentiegroep is een hoger aandeel wel bekend met de mogelijkheid tot het melden van een zorgmijder (37% versus 25%). In Dongeradeel worden vaker buurtactiviteiten georganiseerd, en zijn mensen sneller geneigd hieraan deel te nemen. Een aanzienlijk deel van de inwoners is actief in het verenigingsleven (76%). Dit is een groter aandeel dan in de referentiegroep waar 64% aangeeft lid te zijn van een vereniging. Vrijwilligerswerk en zorg voor naasten Ongeveer de helft van de respondenten (53%) heeft in de afgelopen 12 maanden vrijwilligerswerk gedaan en 48% verwacht dit te doen in de komende 12 maanden. Tijdgebrek en het gebrek aan interesse en behoefte zijn de voornaamste redenen om geen vrijwilligerswerk te doen. 19% van de respondenten geeft vrijwillige hulp aan een naaste. De meeste respondenten geven deze hulp aan hun (schoon)ouders. 2% van de respondenten die aangeeft mantelzorg te geven, geeft aan zich vaak overbelast te voelen door het geven van deze hulp. 8% regelmatig. Dit is vergelijkbaar met de referentiegroep waar deze percentages respectievelijk 4% en 8% zijn. De meeste respondenten weten waar mantelzorgers terecht kunnen voor ondersteuning (53%) of weet hoe zij erachter kunnen komen (38%). 17% geeft aan wel eens gebruik gemaakt te hebben van deze ondersteuning. Van de inwoners die aangeven in uw regio gebruik te maken van ondersteuning, meldt 35% zeer tevreden te zijn over deze ondersteuning en 65% tevreden. In de referentiegroep zijn deze percentages respectievelijk 24% en 68%. Informat ormatievoorziening en advies/bekendheid ekendheid Wmo De meeste respondenten in uw regio zijn over het algemeen tevreden over de informatievoorziening vanuit de gemeenten over wonen, zorg en welzijn (90%). 85% is (zeer) tevreden over de bereikbaarheid van de gemeente en 66% is (zeer) tevreden over de wijze waarop de gemeente reageert op buurtproblemen. Ongeveer de helft van de bewoners is bekend met de Wmo (51%). Een deel van deze respondenten (48%) weet daarnaast ook dat inwoners invloed kunnen uitoefenen op het Wmo-beleid van de gemeente. Een deel hiervan 43% heeft wel eens gehoord van de Wmo-raad (of vergelijkbaar). Dit is ongeveer gelijk aan de referentiegroep (45%). SGBO BELEVINGSONDERZOEK INWONERS GEMEENTEN DONGERADEEL EN SCHIERMONNIKOOG 31