Notitie: De toekomst van de kleine scholen - oktober 2015

Transcriptie

1 Ntitie: De tekmst van de kleine schlen - ktber 2015 Werkveld: Datum: Vastgesteld: Advies GMR: Eerst vlgende tetsing: Gewijzigd: Advies GMR: Bestuur en rganisatie Januari 2015 Januari maart

2 2 INHOUDSOPGAVE Vraf 3 He mschrijven we een kleine schl 3 De pheffingsnrmen terusting en bereikbaarheid 3 Eerdere cnclusies uit de ntitie van 2000 aangaande kleine schlen: 4 Vr en nadelen 4 Leerresultaten 4 Het welbevinden van de leerlingen 5 Kwaliteit van het nderwijs 5 En he vertalen we die cnclusies nu? 5 Wat is ndig m een kleine schl ptimaal aan te sturen 5 Wat zijn dan de effecten vr de leerlingen? 6 De financiële haalbaarheid 6 De grens van een werkbare situatie 6 Het effect van sluiting vr drp en uders 6 Aanbevelingen 7

3 3 VOORAF Del van de ntitie is m zicht te krijgen p het te veren beleid ten aanzien van de instandhuding van de kleine basisschlen binnen de vereniging. Hierbij hebben we aandacht besteed aan verschillende aspecten: - nze definitie van een kleine schl - de terugblik p de ntitie kleine schlen uit het jaar de vertaling van eerdere cnclusies naar het heden - aansturingsvrwaarden vr een kleine schl - de financiële haalbaarheid - de grens van een werkbare situatie - het effect van sluiting vr drp en uders Op basis van een afweging van deze aspecten heeft de werkgrep een aantal aanbevelingen gefrmuleerd. He mschrijven we een kleine schl We willen klein mschrijven als een schl die minder dan 46 leerlingen heeft (gemeentelijke pheffingsnrm) f p krte termijn hiernder dreigt te vallen. Op dit mment betreft dit nderstaande schlen: 1 ktber ktber ktber ktber 2014 t Kmpas, Paesens By de Barne, Niawier De Springplanke, Engwierum Bernewird, Brnwird De Fjuwerheke, Hantumhuizen De pheffingsnrmen T&B De pheffingsnrm in de gemeente Dngeradeel is vastgesteld p 46 leerlingen. De cnsequentie hiervan is dat vr schlen, waarvan het aantal leerlingen gedurende 2 achtereenvlgende schljaren f in het eerste en het derde schljaar van 3 achtereenvlgende schljaren telkens minder heeft bedragen dan in dit geval 46 leerlingen, de bekstiging wrdt beëindigd, tenzij de schl ten minste 23 leerlingen telt en de gemiddelde schlgrtte van alle schlen van het bevegd gezag ten minste 10/6 x de pheffingsnrm bedraagt én het bevegd gezag hiervan jaarlijks vóór 1 februari mededeling det aan het ministerie. Gemiddelde schlgrtte: de minimaal bendigde gemiddelde schlgrtte bedraagt 10/6 x 46 = 77,6 leerlingen f te wel vr 15 schlen in ttaal minimaal 15 x 80,00 = 1164 leerlingen. Het ttaal aantal leerlingen p 1 ktber 2011 bedreg 1676 leerlingen.

4 4 Cnclusie: De schlen met minder dan 46 leerlingen kunnen met tepassing van de 10/6-nrm (gemiddelde schlgrtte) meitels in stand wrden gehuden zlang er minimaal 23 leerlingen per schl aanwezig zijn en het ttaal aantal leerlingen 1164 bedraagt. Ten pzicht van het huidige aantal leerlingen is er ng een marge van 466 leerlingen. Eerdere cnclusies uit de ntitie uit 2000 aangaande kleine schlen. Vr- en nadelen: Er zijn veel vren nadelen p te nemen, die vaak k haaks p elkaar staan. Als vrdeel werd bijvrbeeld de betere pvang genemd, terwijl nder de nadelen werd vermeld, dat bepaalde grepen leerlingen niet vldende aandacht krijgen. Smmige vrdelen kunnen tegelijker tijd een nadeel vrmen. Z is het feit dat het leerzwakke kind beter in de klas kan wrden pgevangen, een psitief gegeven. Maar tegelijkertijd wrdt hierdr wel het gemiddelde prestatieniveau van de klas naar beneden gehaald. De klassen zijn rumeriger, mdat verschillende jaarklassen steeds apart uitleg krijgen. Tegelijkertijd wrdt bij de jngste leerlingen de ntwikkeling extra geprikkeld, mdat ze nwillekeurig tch meeluisteren naar de uitleg aan de udere kinderen. Als we dan de lijst van vren nadelen prberen samen te vatten dan zien we dat de belangrijkste punten hierin zijn: - de flexibiliteit respectievelijk vernieuwingsbereidheid van leerkrachten in verband met het kleine team en het werken met gecmbineerde klassen ; - het welbevinden van de kinderen in verband met de kleine (leeftijd)grepen en het kleine aantal leerkrachten. Leerresultaten: Nergens wrdt aangetnd dat leerprestaties p ngunstige wijze kunnen wrden beïnvled dr cmbinatiegrepen in kleine schlen. Wel is de kwaliteit nderwijzend persneel essentieel. Het is ndzakelijk dat de leerkracht minimaal de vlgende vaardigheden met kunnen brengen en hanteren: a. flexibiliteit ten aanzien van greperingsvrmen b. een ged klassenmanagement c. rganisatrische kwaliteiten d. differentiatievaardigheden / mgaan met verschillen e. een ged ntwikkeld evaluatief vermgen f. een ged pedaggisch klimaat g. adaptief nderwijs in de breedste zin h. gede diagnstische en remediërende vaardigheden en middelen i. instructiekwaliteit p een hg kwalitatief niveau. Cnclusie Wanneer teamleden van een kleine basisschl dergelijke vaardigheden bezitten zijn de vrwaarden vervuld m met een minimum frmatie van 2,4 uitstekend verantwrd basisnderwijs te kunnen geven.

5 5 Het welbevinden van de leerlingen: Uit de resultaten aangaande het nderzek naar het welbevinden van de leerlingen kmt een beeld naar vren ver de kinderen uit kleine schlen waar we in het algemeen gelukkig mee mgen zijn. De extra zrgen ver kleine grepen, cmbinatieklassen, e.d. van kleine schlen blijken p grnd van dit nderzek naar welbevinden niet terecht. Waar de resultaten in vergelijking met andere nderzeken afwijken, is de rzaak van die verschillen niet zzeer terug te veren p de kleinere mvang van schlen. De verschillen zijn in eerste instantie terug te veren p de materiële en sciale mgeving waarin de schl staat, de aard en mgelijkheden van de gemeenschap waarin de kinderen pgreien (en de mgelijkheden die de schl biedt). Krtm, verschillen in resultaten tussen dit en ander vergelijkbaar nderzek is in eerste instantie een mgevingseffect en geen schlgrtte-effect. Kwaliteit van het nderwijs In het strategisch beleidsplan is beschreven dat de kwaliteit van het nderwijs naast nze identiteitde belangrijkste centrale delstelling is en dat we daarvr garant staan. De ntwikkeling, bewaking en brging van de kwaliteit zijn beschreven in de jaarlijkse schlntwikkelingsplannen. Belangrijk is dat je det wat je belft. Wat je belft zal in dit verband te maken hebben met de gegevens van uders, leerlingen en het rijk. Elke schl zal dus activiteiten meten ntwikkelen m te achterhalen: wat de uders van de schl verwachten he staat het de tevredenheid van de leerlingen wat het rijk, via de inspectie, van de schl verwacht he de leerkrachten aankijken tegen de schl-, werksituatie. Oudergegevens zijn ndig mdat het klanten van de schl zijn. Leerlinggevens zijn ndig mdat gemtiveerde leerlingen, leerlingen met zelfvertruwen vrwaard zijn vr ptimaal nderwijs. De inspectieverwachtingen zijn bepalend vr de financiering van het nderwijs. De leerkrachten zijn de feitelijke uitverders van nderwijs en bepalen in feite de kwaliteit. De schl zal dus gede werkvrwaarden meten realiseren. Wat is ndig m een kleine schl ptimaal aan te sturen? Bestuur Waardering (verhgen van het ambitieniveau leerkracht) van de psitie p de kleine schl, bijv. LB-functie meer p een kleine schl Faciliteiten creëren Meerschlen directeur: Geeft meer frmatie, een manager heeft de leiding Aandacht vr beleid, sturing, caching Eén functie Naschling leerkrachten rganiseren p het gebied van klassenmanagement p kleine schlen. Directie All rund nderwijskundig manager znder lesgevende taken NSA-cmpetenties beheersen Parttime directeuren f meerschlendirecteuren Leerkrachten Grte mate van zelfstandigheid All rund. Kunnen werken in cmbinaties van 3 grepen. Ged klassenmanagement.

6 6 Opleiding gehad, die meer is afgestemd p kleine schlen f naschling vlgen/hebben gevlgd Leren met en van elkaar (samenwerking teams van (kleine) schlen) Flexibele inzet Onderwijsassistenten - Flexibel inzetten, bijv. grep splitsen, meer handen in de grepen - Nevenactiviteiten uitveren zdat de leerkracht zich meer richt p de kerntaken. Wat zijn dan de effecten vr de leerlingen p een kleine schl? - Psitief t.a.v. leerlingen: - Zelfstandigheid - Elkaar helpen - Veiligheid - Meer verschillende leeftijdsgrepen bij elkaar stimuleert leren van en met elkaar De financiële haalbaarheid In de praktijk geldt dat een schl met minder dan 31 leerlingen niet te financieren is znder extra financiële steun van de vereniging f lkale f prvinciale verheid. Er is een structureel tekrt van ± Vanaf 40 leerlingen is de begrting sluitend te krijgen. Wel met hierbij wrden vermeld dat dr de extra financiële impulsen schlen aan zet, de prvinciale impuls Bppeslach en de OKP-bijdragen van de gemeente een ndzakelijke inhaalslag heeft plaatsgevnden. De grens van een werkbare situatie De ndergrens is minimaal 30 leerlingen, zdat tenminste s chtends met 3 grepen gewerkt kan wrden. Onderwijskundige vernieuwingen zijn sterk afhankelijk van de cmpetenties van een enkele leerkracht. De financiële mgelijkheden zijn zeer beperkt wanneer een schl tussen de 30 en 45 leerlingen heeft. Het effect van sluiting van een schl vr drp en uders De sluiting van een schl wrdt als een grt verlies gezien vr de leefbaarheid en het vrzieningenniveau van het drp en haar bewners. Wel met in nze Dngeradeelse situatie wrden gesteld dat de schl in het naburige drp p bereikbare afstand blijft vr de leerlingen. Ouders maken bij de keuze vr een andere schl vaak een sciale afweging, waarbij de nzekerheidsfactr f de schl zal blijven k een belangrijke rl speelt. Duidelijke beleidslijnen zijn ndzakelijk.

7 7 Aanbevelingen: Wanneer minder dan 46 leerlingen een schl bezeken, is mnitring gewenst aangaande De vaardigheden van het nderwijzend persneel beantwrden aan het gestelde nder leerresultaten Het welbevinden van leerlingen, uders en leerkrachten vldende is De kwaliteit van het nderwijs en de pbrengsten van de leerlingen vldende zijn Alle vrwaarden vlden aan de vrwaarden gesteld in Wat ndig is m een kleine schl aan te sturen De financiële baten in gede verhuding staan tt de ndzakelijke lasten p langere termijn Wanneer (nderdelen van) de genemde vrwaarden niet vldende zijn, zullen dr middel van een verbeterplan binnen 2 jaar alle genemde vrwaarden vldende meten zijn. Z niet, dan zal een verlevings-, sluitings- f fusieplan helderheid meten verschaffen. Ok zal het drpsbelang tijdig wrden ingelicht m eventuele acties mede te kunnen ndernemen. Wanneer tussen 23 en 40 leerlingen een schl bezeken en het marktaandeel is stabiel f stijgend, dan zal k p bvenstaande criteria wrden nderzcht. Dr middel van een verlevingsplan zal binnen 2 jaar aan alle criteria meten wrden vldaan, anders vlgt sluiting f fusie.