Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Journalistiek voltijd. Hogeschool Utrecht Faculteit Communicatie & Journalistiek

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Journalistiek voltijd Hogeschool Utrecht Faculteit Communicatie & Journalistiek

2 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Journalistiek voltijd CROHO nr Hogeschool Utrecht Faculteit Communicatie & Journalistiek Hobéon Certificering BV December 2005 Auditteam: Drs. W.G. van Raaijen A. Kalmann J. Mentens B. Rogmans Prof. dr. A Pilot A.S. Marree Drs. R.F. Stapert

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie 6 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING 7 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 7 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 7 Facet 1.2. Niveau Bachelor 11 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 14 Onderwerp 2: Programma 16 Facet 2.1. Eisen HBO 16 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 21 Facet 2.3. Samenhang Programma 23 Facet 2.4. Studielast 25 Facet 2.5. Instroom 27 Facet 2.6. Duur 29 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 30 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 33 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 35 Facet 3.1. Eisen HBO 35 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 37 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 38 Onderwerp 4: Voorzieningen 41 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 41 Facet 4.2. Studiebegeleiding 42 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 45 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 45 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 48 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 50 Onderwerp 6: Resultaten 52 Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 52 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO bachelor opleiding Journalistiek Integraal oordeel/ advies aan NVAO 57 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren Bijlage II: Programma visitatie

4 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende Beoordelende Instantie (VBI) is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de in paragraaf genoemde HBO bachelor opleiding Journalistiek Bereik van de beoordeling De Hogeschool Utrecht in casu de Faculteit Communicatie & Journalistiek verzorgt de volgende HBO bachelor opleidingen: Journalistiek, Communicatiemanagement en Digitale Communicatie. Het onderhavige rapport heeft betrekking op de HBO bachelor opleiding Journalistiek, voltijd CROHO nr De opleiding Journalistiek is ondergebracht in de School voor Journalistiek SvJ. De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review van de School voor Journalistiek SvJ. (2005) 1.3. Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de opleiding Journalistiek is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een HBO-opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van de betreffende opleiding als voldoende kan worden beoordeeld Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de SvJ geldt het volgende: De Hogeschool Utrecht heeft een set van ijkpunten (EVINAC) ontwikkeld, die (o.a.) dienen als een instellingsspecifieke vertaling van het NVAO-accreditatiekader en die op een aantal aspecten een eigen (streef)norm bevatten. De SvJ heeft in haar Management Review (2005) aangegeven hoe de opleiding Journalistiek 1 zich tot deze normstelling verhoudt. De opleiding heeft zich voor wat betreft beroepsprofiel, doelstellingen en opleidingscompetenties tenminste gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en op de daaraan gerelateerde beroepscompetenties, zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen verwante HBO-opleidingen enerzijds en het journalistieke beroepenveld anderzijds. (Zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). Het auditteam heeft het instellingsspecifieke referentiekader (EVINAC) en het opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vervolgens vastgesteld, dat deze in voldoende mate gespecificeerd zijn en ook passend zijn voor een Journalistenopleiding op HBO-niveau. Het auditteam heeft deze kaders in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet In het vervolg van dit rapport wordt de term de opleiding of de afkorting SvJ gebruikt. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Journalistiek - HU 1

5 De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door de SvJ aangeleverde schriftelijke informatie: Management Review 2005; Studiegids; Onderwijs- en Examen Reglement OER; de in het kader van de interne sturingscyclus opgeleverde managementrapportages; onderliggende documentatie betrekking hebbend op bijvoorbeeld: - strategische keuzen en de positie in de markt; - interne organisatie; - de (systematiek van) interne kwaliteitszorg; - de verbetermaatregelen; - ontwikkelingen in het beroepenveld; - internationalisering; - beroeps- en opleidingsprofielen; - (validatie) eindkwalificaties; - curriculum(ontwikkeling); - interne en externe programma-evaluatie; - didactisch concept en werkvormen; - toetsing en beoordeling; - kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid; - externe relaties / alumni; - instroombeleid; - studie(loopbaan) begeleiding; - studierendement. Op basis van deze door de SvJ aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de opleiding. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de SvJ op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een (tweedaagse) visitatie 2, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten drie onafhankelijke deskundigen op het gebied van Journalistiek (te weten de deelgebieden: Geschreven Pers, Radio & TV en Multimedia), één onafhankelijke deskundige op het gebied van hoger onderwijs & kwaliteit, één student en tenslotte (vanuit Hobéon Certificering) één lead auditor en één auditor onderwijs, tevens secretaris. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. 2 Visitatie heeft op plaatsgevonden op 26 oktober en op 02 november Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Journalistiek - HU 2

6 De verificatie geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. De tijdens de visitatie geraadpleegde additionele documentatie behelsde ondermeer: overzicht van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de opleiding overleg voert; verslagen van bijeenkomsten met het werkveld; overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortgangsgesprekken met studenten; detailbeschrijving van modulen; detailbeschrijving van cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; portfolio s van studenten en de (schriftelijke weergave van de) beoordeling daarvan door docenten; stageverslagen en -beoordelingen; literatuurlijst; de zogeheten beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten en de (interne en externe) beoordeling daarvan. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma en de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de SvJ werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Journalistiek - HU 3

7 Beslisregels Met als uitgangspunt de Beslisregels Accreditatie zoals vastgelegd in het NVAO-Accreditatiekader 3 heeft Hobéon Certificering de volgende beslisregels toegepast. A. De scores op de per onderwerp gerubriceerde facetten leiden tot een score op het betreffende onderwerp en wel volgens de regels onder C. B. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie; (beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven dan omgekeerd); primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. C. Van facetten naar onderwerp. Hier geldt het volgende: een onderwerp krijgt de score voldoende indien alle facetten tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits er een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende ; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien één facet onvoldoende heeft gescoord en er geen acceptabel verbeterplan voor dit facet beschikbaar is; een onderwerp krijgt de score onvoldoende indien meer dan één facet onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. D. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, dan wordt dat met inachtneming van de regels onder E, als extra aantekening vermeld. E. Met betrekking tot de extra aantekening geldt het volgende: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 4 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent als alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord. 3 Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een Onderwerp uitsluitend onvoldoende of voldoende scoren. Een Facet kan volgens diezelfde regels onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. 4 In het NVAO-Accreditatiekader worden bij Onderwerp 2 ( Programma ) acht Facetten onderscheiden. Eén van die Facetten (Facet 2.6.) betreft de duur van de opleiding. Het daarbij behorende criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil die opleiding überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Onderwijsrendement of Kwaliteit Personeel. Bij de beslissing of het Onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het Facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Journalistiek - HU 4

8 Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: Drs. W.G. van Raaijen senior adviseur Hobéon Certificering. Leden: A. Kalmann werkvelddeskundige, Algemeen Hoofdredacteur AD/Utrechts Nieuwsblad en AD/Amersfoortse Courant; aandachtsgebied: Geschreven Pers; J. Mentens werkvelddeskundige, Hoofdredacteur TweeVandaag; aandachtsgebied: Radio & TV; B. Rogmans werkvelddeskundige, Algemeen Directeur Wegener Multimedia b.v; aandachtsgebied: multimedia Prof. dr. A. Pilot deskundige hoger onderwijs & kwaliteit, hoogleraar Didactiek, hoogleraardirecteur IVLOS, en voorzitter Advies Commissie Kwaliteit Onderwijs (ACKO), Universiteit Utrecht; A.S. Marree studentlid, afgestudeerd aan Instituut voor Media en Informatie Management (HvA), thans student Literatuurwetenschap aan de UvA. Drs. R.F. Stapert onderwijsdeskundige en secretaris, senior adviseur Hobéon Certificering. Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding Journalistiek noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (het programma in relatie tot het specifieke domein). De werkvelddeskundigen Kalmann, Mentens en Rogmans hebben op grond van hun ervaring en positie in het journalistieke werkveld een goed zicht op de professionele eisen die vanuit de verschillende deelgebieden gesteld worden aan Journalisten op HBO-niveau. Zij hebben zich in hun beoordeling met name gericht op het bereik, de kwaliteit, de actualiteit en de relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien hebben zij de kwaliteit beoordeeld van het personeel, de materiële voorzieningen en het gerealiseerde niveau. Een en ander betekent overigens niet, dat zij zich geen oordeel over andere onderwerpen en/of facetten hebben gevormd. De deskundige hoger onderwijs & kwaliteit (Pilot) heeft zich met name gericht op de (methodologische en organisatorische) borging van de kwaliteit van ontwerp en uitvoering van het opleidingsprogramma. Dit sluit aan bij het object van zijn onderzoek, dat hij als hoogleraar verricht. Binnen het hoger onderwijs heeft Pilot voorts een aanmerkelijke ervaring als auditor-deskundige. De deskundige onderwijs (Stapert) heeft zich vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. Hij heeft in zijn vorige en huidige functie een substantiële ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programma-opbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan HBO-opleidingen gesteld worden. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Journalistiek - HU 5

9 Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding: management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma visitatie Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Journalistiek - HU 6

10 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen De eindkwalificaties van de opleiding zijn beschreven in de vorm van zeven kerncompetenties waarover de afgestudeerden/de beginnende beroepsbeoefenaren dienen te beschikken. Deze kerncompetenties zijn afgeleid van het nieuwe landelijke beroepsprofiel dat in 2003 is opgesteld in TUZEverband, zijnde het overleg van de vier HBO-opleidingen Journalistiek in Tilburg, Utrecht, Zwolle en Ede. Dit beroepsprofiel is vervolgens gevalideerd door het werkveld: het Nederlands Genootschap van Hoofdredacteuren, de Nederlandse Dagblad Pers en de Nederlandse Vereniging van Journalisten. Onder werkgevers is, eveneens in TUZE-verband, een onderzoek verricht dat heeft geleid tot het Rapport Startbekwaamheden (2003). Dit onderzoek leverde de input voor de eindversie van het bovengenoemd landelijk beroepsprofiel (2004) en tevens werd door dit onderzoek de relevantie van de in 2003 opgestelde competenties bevestigd. De van het beroepsprofiel afgeleide zeven kerncompetenties laten zich als volgt samenvatten: Het vanuit de actualiteit kunnen selecteren en analyseren van journalistiek relevante onderwerpen, gegeven het schrijf- en/of productiedoel van het medium. Het snel en gericht nieuwe informatie kunnen verzamelen en selecteren, door middel van nieuwsgaringtechnieken en methoden van onderzoek. Het kunnen verwerken van informatie in een adequate journalistieke vorm voor diverse media. Het adequaat en professioneel kunnen communiceren. Het efficiënt kunnen werken in een organisatie/bedrijf. Het kunnen reflecteren op de kwaliteit en de functie van de journalistiek. Het kunnen reflecteren op het eigen journalistiek handelen. Per kerncompetentie worden deelcompetenties onderscheiden. In totaal gaat het om 47 deelcompetenties die elk afzonderlijk gekoppeld zijn aan een of meer specifieke programma-onderdelen. Een en ander is zichtbaar gemaakt in een competentiematrix Kortom: het beroepsprofiel en de daarvan afgeleide (deel)competenties zijn door de SvJ samen met haar collega-opleidingen opgesteld en aantoonbaar door het werkveld gevalideerd. Naar he t oordeel van het auditteam heeft de SvJ op deze wijze gekozen voor een actueel, relevant en werkvelddekkend referentiekader voor haar opleiding. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Journalistiek - HU 7

11 Beroepsprofiel en (deel)competenties reflecteren, naar het oordeel van het auditteam, op heldere wijze de belangrijkste ontwikkelingen binnen het journalistieke domein, te weten: De toenemende doelgroepgerichtheid en in het verlengde daarvan de snelle ontwikkeling van 'infotainment'. De ontwikkelingen in de informatietechnologie, met als belangrijkste fenomeen de opkomst van het internet die er o.a. toe leidt, dat journalisten in toenemende mate opereren in multimediale contexten, waarin schrift, geluid en beeld zijn geïntegreerd en waarbij expliciet gezocht wordt naar interactie met de gebruiker. De toenemende interactie tussen journalist en gebruiker leidt tot een verschuiving in het rolpatroon: (i) de gebruikersrol ontwikkelt zich van louter (nieuws)consument tot (nieuws)producent. Anders gezegd, de gebruiker als journalist ; (ii) de journalist wiens rol verschuift van nieuws/informatie-producent tot moderator die ten behoeve van de gebruiker het format levert waarbinnen die gebruiker zijn nieuws levert. (Van nieuws/informatie-push naar nieuws/informatie-pull.) Globalisering van de journalistiek. De internationale context van onderwerpen komt steeds dichter bij huis en daarmee wordt ook de internationaal gerichte research van grotere betekenis. Haaks op globalisering staat een duidelijke tendens tot regionalisering, met name bij radio en televisie. De groeiende commercialisering, de grensvervaging tussen het private en het publieke domein: steeds meer bedrijven, non-profit instellingen en andere organisaties, nemen journalisten in dienst. Het vanouds aanwezige spanningsveld tussen commerciële belangen en journalistieke onafhankelijkheid komt daarmee in een ander daglicht te staan en vraagt vanuit de beroepsethiek om nieuwe antwoorden. De groeiende markt voor freelancers vraagt van journalisten ondernemers -kennis om een freelance praktijk te kunnen opzetten en onderhouden. Van meer algemene aard tenslotte, maar minstens zo belangrijk als de bovengenoemde ontwikkelingen, is het feit dat in toenemende mate van journalisten wordt verwacht dat zij in staat zijn samen te werken in teamverband en zich daarbij collegiaal, loyaal en flexibel opstellen. De SvJ houdt in haar eindkwalificaties (i.c. de van het beroepsprofiel afgeleide competenties) rekening met deze belangrijke ontwikkelingen en laat daarmee zien, dat zij goed zicht heeft op wat er binnen het journalistieke domein speelt. Zij geeft er voorts een eigen accentuering aan door een sterke nadruk te leggen op (i) multimediale journalistiek en (ii) journalistieke research. Het auditteam ondersteunt deze Utrechtse profilering waarmee SvJ expliciet anticipeert enerzijds op de groeiende behoefte aan journalisten met een multimediaal vakmanschap en anderzijds op de mogelijkheden die de BAMA-structuur biedt De SvJ leidt op tot functies als verslaggever/(opmaak)redacteur of programmamaker binnen één van de volgende media: de nieuwsgeoriënteerde geschreven pers: de landelijke en regionale dagbladen, de huis-aan-huisbladen, de nieuwsbladen, de landelijke en regionale persbureaus, opiniebladen en kabelkrant; de tijdschriften en overige periodieken: de publiekstijdschriften, de vaktijdschriften, de omroepbladen, de bedrijfsbladen en de sponsored magazines; de publieke en commerciële radio: bij landelijke, regionale en lokale radioredacties; de publieke en commerciële televisie: bij landelijke, regionale en lokale televisie redacties en teletekst; de nieuwe media: op de redactie van nieuwskranten en magazines, op internet, intranet enz. Voorts is de opleiding erop gericht afgestudeerden af te leveren die de capaciteit hebben om, na enige jaren praktijkervaring in de functie van (uitvoerend) journalist, door te groeien naar coördinerende en/of leidinggevende functies als: eindredacteur of chef redactie. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Journalistiek - HU 8

12 In de eindkwalificaties van de opleiding zien wij deze twee dimensies (startbekwaamheid en doorgroeipotentie) terug. Ook in dit opzicht zijn de eindkwalificaties goed doordacht Naar aanleiding van het visitatierapport (Hoor en Wederhoor, 2000) en de Evaluatie Bestuurlijke Hantering (Inspectie, 2003) heeft de SvJ haar curriculum volledig op de schop genomen. (Zie bevindingen bij Onderwerp 2: 2.1.1) Niet alleen de kritiek van de visitatiecommissie en de Inspectie, maar ook de discussies in TUZE-verband over beroepsprofiel en -competenties zijn daarbij richtinggevend (geweest) Veel contacten die de opleiding onderhoudt met het werkveld zijn structureel en dan niet zozeer via formele overlegorganen, maar door intensieve samenwerkingsverbanden bij concrete projecten. Een recent voorbeeld is het samenwerkingsverband tussen RTV Utrecht, Utrechts Nieuwsblad, FunX en de SvJ. Dergelijke contacten met het werkveld zijn gericht op het bereiken van concrete resultaten, zowel in de vorm van samenwerkingsprojecten als in de vorm van impulsen of werkmodellen voor actualisering van delen van het onderwijsprogramma De SvJ zoekt naar meer flexibele vormen van overleg met het beroepenveld en wel op momenten dat het er werkelijk toe doet. Vanuit deze visie heeft de SvJ in de afgelopen periode veel geïnvesteerd in contacten die op daadwerkelijke samenwerking zijn gericht en minder op het formaliseren van deze contacten in een beroepenveldcommissie. Niettemin is de SvJ van plan vóór 1 april 2006 een nieuwe beroepenveldcommissie te formeren, die qua samenstelling en deskundigheid past bij de visie van de SvJ op het beroep en op het opleiden van studenten voor dat beroep. De commissie wordt betrokken bij de evaluatie van het nieuwe curriculum, met het oog op actualisering ervan per studiejaar 06/ Internationalisering: de SvJ onderhoudt contacten met diverse opleidingen in het buitenland. Voor studenten en docenten zijn er uitwisselingsmogelijkheden. In het internationaliseringbeleid heeft de SvJ drie speerpunten: intensieve samenwerking met een beperkt aantal partners met wie de opleiding gezamenlijk programma s ontwikkelt; internationalisering van het curriculum: nog meer aandacht voor het feit dat journalisten in een internationale en multiculturele context werken; extra aandacht voor relevante ontwikkelingen binnen de Europese Unie. De SvJ heeft veel internationale contacten, samenwerkingsverbanden en bilaterale overeenkomsten, waarin de uitwisseling van studenten is geregeld. De SvJ is lid van het Gutenberg-netwerk en een van de docenten van de SvJ is president van de European Journalism Training Association. De opleiding heeft een aantal internationale programma s waaronder: Europe in the World : een internationaal studieprogramma van een jaar (60 ECTS), waarin ongeveer 25 studenten uit diverse landen, waaronder studenten van de SvJ, een half jaar studeren in Utrecht en een half jaar in Århus (Denemarken); European Culture and European Journalism : een internationaal studieprogramma van 30 ECTS verzorgd in en door de SvJ; de SvJ neemt deel aan het 3-jarig programma tussen de Europese Unie en Canada, voor de uitwisseling van studenten; uitwisselingsprojecten voor studenten en docenten, onder andere met Rhodes University in Zuid-Afrika: vijf à tien studenten per jaar gaan daar studeren; ook docenten gaan daar vaak heen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Journalistiek - HU 9

13 Voorts: circa 250 studenten per jaar nemen deel aan buitenlandse excursies; veertig à zestig buitenlandse studenten komen jaarlijks naar Utrecht voor een periode van drie maanden tot een jaar, o.a. in het kader van 'European culture and European journalism' (een programma dat ook toegankelijk is voor eigen derde- en vierdejaars studenten). Een selectie van eerstejaars studenten gaat elk voorjaar naar Brno en maakt bij terugkomst daarover een krant die binnen het gemeenteapparaat van Brno wordt verspreid. Ook in het curriculum zelve wordt uitgebreid aandacht besteed aan het feit dat journalisten in een internationale context werken. Zo zijn er in het 1e en 2e studiejaar, naast enkele keuzevakken over internationale onderwerpen, de cursus Geschiedenis van de internationale politiek en de Engelstalige cursus International Politics. Eén van de pilots van het nieuwe programma-onderdel redactie in de bovenbouw (zie bij Onderwerp 2) had als thema buitenland. Een andere groep studenten heeft in het voorjaar 2005 het tijdschrift Voor een dollar per dag samengesteld, over de armoedebestrijding in de wereld. Voor studenten en docenten bestaat de gelegenheid deel te nemen aan uitwisseling met het buitenland. Ter ondersteuning van de internationalisering heeft de Faculteit Communicatie & Journalistiek in 2003 besloten de praktische zaken op dit gebied (huisvesting, visa, beurzen, voorlichting) centraal te regelen. Dat heeft geleid tot de oprichting van een Interfacultair International Office. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet als goed en wel op grond van de volgende observaties: De opleiding biedt een curriculum aan dat geënt is op landelijk overeengekomen eindkwalificaties, die aantoonbaar met collega-instituten zijn afgesproken en door het beroepenveld zijn gevalideerd. Deze eindkwalificaties zijn actueel en werkvelddekkend. De Utrechtse inkleuring (nadruk op multimediaal vakmanschap en journalistieke research) is gebaseerd op een keuze die recht doet aan de huidige ontwikkelingen binnen het journalistieke domein. Het auditteam is daar zeer positief over. De eindkwalificaties van de opleiding zijn concreet en gedetailleerd uitgewerkt en vormen daardoor, naar het oordeel van het auditteam, een helder referentiepunt voor het curriculum. De eindkwalificaties zijn aantoonbaar in het opleidingsprogramma verankerd, zo leert analyse van de competentiematrix en de beschrijving van het opleidingsprogramma. Het beleid inzake internationalisering is stevig verankerd in de opleiding en wordt voorts uitgevoerd via een scala aan activiteiten, samenwerkingsprojecten en -programma s, waaraan een substantieel aantal studenten en docenten deelnemen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Journalistiek - HU 10

14 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen Het auditteam heeft de eindkwalificaties van de opleiding geanalyseerd om te bepalen of deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de zogeheten Dublin Descriptoren. In de Dublin Descriptoren worden vijf dimensies onderscheiden (Kennis en Inzicht Toepassen Kennis en Inzicht Oordeelsvorming Communicatie Leervaardigheden), bij elk waarvan hieronder een beschrijving wordt gegeven in relatie tot de eindkwalificaties van de opleiding. Voor zover het sectoroverstijgende kwalificaties betreft, zijn de eindkwalificaties aantoonbaar ontleend aan de 10 generieke kwalificaties zoals door de commissie Franssen vastgelegd in haar rapport Prikkelen, presteren en profileren. Kennis en Inzicht Deze dimensie is gerelateerd aan bijvoorbeeld de volgende onderdelen van het landelijk competentieprofiel: 1. onderwerp kiezen impliceert kennis van en inzicht in: maatschappelijke domeinen en de functie van de journalistiek; 2. informatie verzamelen en selecteren impliceert kennis van en inzicht in: nieuwsgaringstechnieken, medium & doelgroep en Engels; 3. informatie verwerken impliceert kennis van en inzicht in: journalistieke genres en media en Nederlands; 4. informatie ordenen impliceert kennis van en inzicht in: productformules, productieprocessen en organisatiestructuren; 5. informatie presenteren impliceert kennis van en inzicht in: ontwikkelingen en theorieën m.b.t. de journalistiek; 6. efficiënt werken: zie boven onder 4. In de competentiematrix wordt deze dimensie van de Dublin Descriptoren telkens en expliciet in verband gebracht met specifieke programma-onderdelen. Daarmee laat de opleiding zien, dat zij deze Dublin Descriptor uitdrukkelijk als referentie in haar opleidingsprogramma hanteert. Toepassen Kennis en Inzicht Deze dimensie is gerelateerd aan bijvoorbeeld de volgende onderdelen van het landelijk competentieprofiel: 1. onderwerp kiezen: vragen stellen en kennis genereren; 2. informatie verzamelen en selecteren: naslagwerken en databanken gebruiken, wetenschappelijke bronnen benaderen; (journalistieke research is een speerpunt van de opleiding.) 3. informatie verwerken: keuze van genre en/of medium; 4. informatie ordenen: keuze van journalistiek product & -proces; 5. informatie presenteren: alle aspecten zoals genoemd onder 1 t/m efficiënt werken: keuze van planmatige en resultaatgerichte werkvorm. Deze beroepsspecifieke competenties zijn alle gericht op het uitvoeren van de kerntaken van de journalist. Iets, wat vervolgens zichtbaar gemaakt wordt in de beroepsproducten die studenten tijdens de opleiding geacht worden te maken. Het maken van deze journalistieke producten impliceert een professionele toepassing door de student van zijn verworven kennis en inzicht. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Journalistiek - HU 11

15 Het gaat hier dan om journalistieke producten zoals: radioreportages; achtergrondverhalen; TV portretten; full-quote interviews; columns; nieuwsberichten. In de competentiematrix wordt deze dimensie van de Dublin Descriptoren telkens en expliciet in verband gebracht met specifieke programma-onderdelen. Daarmee laat de opleiding zien, dat zij deze Dublin Descriptor uitdrukkelijk als referentie in haar programma hanteert. Omdat het programma is opgebouwd rond aan de praktijk ontleende projecten, is het verwerven van kennis en inzicht vanaf het eerste tot en met het laatste jaar gericht op het ontwikkelen van beroepsproducten en - dus- op toepassing. Oordeelsvorming Deze dimensie wordt in de eindkwalificaties van SvJ zichtbaar in bijvoorbeeld: 2. informatie verzamelen en selecteren: bronnen beoordelen; evenwicht in bronnenonderzoek; belang maatschappelijk debat; (journalistieke research is een speerpunt van de opleiding.) 3. informatie verwerken: belang maatschappelijk debat; Deze dimensie wordt voorts zichtbaar in: - het reflecteren op de journalistiek: invloed van de journalistiek; ethische kwesties binnen de journalistiek; het onderbouwen van standpunten; - het reflecteren op het eigen handelen: professionele waarden en normen expliciteren; eigen ethische maatstaven verantwoorden. De daarmee verband houdende vaardigheden zijn expliciet gericht op het maken van keuzen. Dit vooronderstelt, dat de student in staat is problemen (bijvoorbeeld: de effecten/impact van bepaalde informatievoorziening) te analyseren en mogelijke journalistieke methoden en -media tegen elkaar af te wegen, uit te (laten) voeren of te gebruiken om daarna zijn producten of producties te evalueren teneinde tot een oordeel te komen over bijvoorbeeld inhoud, stijl, toegankelijkheid, intrinsieke informatie-waarde, nieuwswaarde, vormgeving, toegankelijkheid, relevantie voor de doelgroep. In de competentiematrix wordt deze dimensie van de Dublin Descriptoren telkens en expliciet in verband gebracht met specifieke programma-onderdelen. Daarmee laat de opleiding zien, dat zij deze Dublin Descriptor uitdrukkelijk als referentie in haar opleidingsprogramma hanteert. Communicatie In de competenties waar de opleiding zich op richt, is communiceren nader uitgewerkt naar het vermogen professionele contactuele eigenschappen in te zetten; een netwerk op te bouwen en te onderhouden en daarvan het belang in te zien; gespreks-, discussie- en onderhandelingsvaardigheden effectief in te zetten; samen te werken met collega s onder wie ook eindredacteuren, correspondenten, vormgevers, cameralieden, geluidstechnici en technici bij nieuwe media. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Journalistiek - HU 12

16 In de competentiematrix wordt deze Dublin Descriptor telkens en expliciet in verband gebracht met specifieke programma-onderdelen. Daarmee laat de opleiding zien, dat zij deze Dublin Descriptor uitdrukkelijk als referentie in haar opleidingsprogramma hanteert. Leervaardigheden Voor de opleiding geldt, dat de te verwerven competenties een aantal metavaardigheden van de studenten veronderstellen die expliciet op het eigen leren zijn gericht opdat de student in staat is (i) zich tijdens de beroepsuitoefening verder te professionaliseren en (ii) vervolgstudies op een hoger niveau te doorlopen. In dit verband wijst het auditteam op het speerpunt van de opleiding ( journalistieke research ), waarmee de opleiding in haar programma uitdrukkelijk anticipeert op de mogelijkheid van een vervolgstudie. (Zie ook facet 1.1, onder ) In de competentiematrix is deze dimensie van de Dublin Descriptoren expliciet geplaatst in het perspectief van reflecteren op het eigen journalistiek handelen. Daarmee laat de opleiding zien, dat zij deze Dublin Descriptor uitdrukkelijk als referentie in haar programma hanteert. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet als goed en wel op grond van de volgende observaties: De eindkwalificaties van de opleiding bevatten alle elementen waar de Dublin Descriptoren betrekking op hebben en wel met een bereik en diepgang die overeenkomen met het niveau waar de Dublin Descriptoren naar verwijzen. De opleiding heeft (in haar competentiematrix) de Dublin Descriptoren zorgvuldig uitgewerkt naar specifieke programma-onderdelen en onderling met elkaar in verband gebracht. Sterk punt acht het auditteam, dat de opleiding elke afzonderlijke Dublin Descriptor aantoonbaar als referentiepunt hanteert, waardoor alle opleidingskwalificaties direct herleidbaar zijn tot de internationaal geaccepteerde bachelorkwalificaties. Iets, wat bovendien op programmaniveau zichtbaar wordt gemaakt, zo blijkt uit de beschrijving van de programma-onderdelen (theoriemodulen, practica, projecten enz.) Anders gezegd, de internationaal geaccepteerde bachelorkwalificaties zijn ook in het programma zelve verankerd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Journalistiek - HU 13

17 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen Oriëntatie HBO kent twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds, beroepsonderwijs anderzijds. Hoger Onderwijs Het beroepsprofiel en de daarmee samenhangende beroepscompetenties van de opleiding beschrijven een hoog niveau van beroepsuitoefening (zie facet 1.1, ) en sluiten aantoonbaar aan (zie onder facet 1.2.) bij de beschrijving van het bachelor niveau in de Dublin Descriptoren. Daarmee is aangegeven dat de opleiding gerekend kan worden tot het hoger onderwijs. Voorts heeft de opleiding journalistieke research expliciet als speerpunt gekozen om zich op nationaal niveau te profileren. Op deze wijze manifesteert de opleiding zich nog nadrukkelijker als een opleiding behorend tot het hoger onderwijs. De wijze waarop de opleiding de Dublin Descriptoren heeft uitgewerkt en in het programma heeft opgenomen, beoordeelde het auditteam reeds als goed. Zie daarvoor facet 1.2. Beroepsonderwijs De competenties van de opleiding zijn geformuleerd in termen van beroepscompetenties die aantoonbaar (zie 1.1) in samenspraak met het beroepenveld zijn opgesteld en door dat beroepenveld zijn gevalideerd. Daarmee is op het niveau van de opleidingsdoelstellingen de oriëntatie op het voor de journalist relevante werkveld geborgd. Anders gezegd: het gaat hier om een beroepsopleiding. De wijze waarop de opleiding de beroepscompetenties in samenspraak met collega-opleidingen en het beroepenveld heeft uitgewerkt, beoordeelde het auditteam reeds als goed. Zie daarvoor facet 1.1. Voor de uitwerking van de relatie tussen eindkwalificaties en opleidingsprogramma: zie facet 2.1. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet als goed en wel op grond van de volgende observaties: De opleiding heeft de eindkwalificaties rechtstreeks, volledig en op zorgvuldige wijze ontleend aan de door het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofiel. (Zie onder facet 1.1.) In de van dit beroepsprofiel afgeleide opleidingsspecifieke kwalificaties en competenties wordt ook het niveau van de beginnende beroepsbeoefenaar geformuleerd. De opleiding heeft de relatie tussen enerzijds inhoud, bereik en niveau van de eindkwalificaties en anderzijds het programma en de daarbinnen gepositioneerde blokken en gehanteerde werkvormen volledig en inzichtelijk in kaart gebracht en daaruit blijkt, dat de opleiding het landelijk overeengekomen beroepsprofiel in haar programma heeft verankerd en daarbij ook het beroepenveld heeft betrokken. Meer nog, zij heeft er een actuele dimensie aan toegevoegd door de accentuering van het aspect Multimedia. Sterk punt is voorts, dat de opleiding zich ook profileert op het gebied van journalistieke research. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Journalistiek - HU 14

18 SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt het Onderwerp Doelstellingen Opleiding als voldoende. De opleiding heeft goed zicht op de ontwikkelingen binnen het journalistieke domein en zij heeft haar inzicht qua bereik, thematiek en diepgang op voortreffelijke wijze vertaald zowel naar haar opleidingsdoelstellingen als ook -en daar gaat het uiteindelijk om- naar de programma-onderdelen, waarbij zij het werkveld uitdrukkelijk heeft betrokken. Tevens anticipeert de opleiding door haar gerichtheid op Multimedia en Journalistieke Research expliciet op belangrijke ontwikkelingen in het werkveld. Conform de Beslisregels Accreditatie zoals vastgelegd in het NVAO-Accreditatiekader, kan een Onderwerp niet hoger scoren dan voldoende. Het auditteam beoordeelt evenwel alle facetten van het onderwerp Doelstellingen Opleiding als goed. Dit rechtvaardigt (zie Beslisregels onder D en E) een kwalificatie goed voor dit onderwerp. Reden voor het auditteam de kwalificatie goed als extra aantekening aan zijn oordeel toe te voegen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Journalistiek - HU 15

19 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen HBO; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen De School voor Journalistiek SvJ is in 1966 opgericht door de Vereniging De Nederlandse Dagbladpers, de Nederlandse Journalistenkring en de Academische Raad als antwoord op een manifeste vraag vanuit het beroepenveld, dat duidelijk behoefte had aan een beroepsopleiding op hoog niveau Evaluatie Bestuurlijk Hantering - EBH In 2000 verscheen het visitatierapport 'Hoor en wederhoor' over de HBO-opleidingen: Journalistiek en Voorlichting. Hierin is ook de School voor Journalistiek van de Hogeschool Utrecht beoordeeld. In maart 2003 heeft de Inspectie van het Hoger Onderwijs een bezoek gebracht aan de SvJ voor de evaluatie van de bestuurlijke hantering, met als leidende vraag: Heeft de opleiding adequaat gereageerd op de kritiekpunten en aanbevelingen van de visitatiecommissie? De inspectie constateerde toen, dat dit niet het geval was en stelde formeel achttien tekortkomingen vast. Deze hadden betrekking op bijvoorbeeld: gerealiseerde eindkwalificaties, relatie tussen curriculum en het vernieuwde beroepsprofiel, evaluatie van het opleidingsprogramma, doelmatigheid van de stages, programmasamenhang en representativiteit van de propedeuse. Daarop heeft de SvJ onmiddellijk substantiële en verstrekkende maatregelen getroffen. Die hieronder kort worden weergegeven. - Gedurende het kalenderjaar 2003 heeft een interim-manager de directie over de opleiding gevoerd, met als opdracht het vertrouwen van het personeel en de studenten in de directie te herstellen, de curriculumherziening ter hand te nemen en de financiële situatie beheersbaar te maken. In het verleden was er sprake van een te royaal aannamebeleid. De financiële situatie die daardoor was ontstaan, maakte het noodzakelijk de omvang van het onderwijsgevende personeel van de SvJ met 12,7 fte terug te brengen. Hiervoor werd een Sociaal Plan opgesteld met daarin een tijdpad tot 1 januari (Zie ook: facet 3.2.). - Naast beheersing van de personele kosten had curriculumherziening de hoogste prioriteit. In januari 2003 ging de projectgroep curriculum van start, met als opdracht de kaders en voorwaarden te schetsen. Op basis daarvan werd vervolgens een raamwerk gemaakt en werd het nieuwe leerplan voor leerjaar 1 tot en met 4 op hoofdlijnen beschreven. In september 2003 ging het eerste leerjaar van start met een nieuw curriculum, dat, naar het oordeel van het auditteam, tegemoet komt aan de kritiekpunten van de Inspectie. (Zie de bevindingen van het auditteam m.b.t. Onderwerp 2.) Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Journalistiek - HU 16

20 - De Faculteit Communicatie & Journalistiek van de Hogeschool Utrecht heeft eind 2003 een interne audit uitgevoerd, gebaseerd op het beoordelingskader voor accreditatie. Op basis daarvan heeft de SvJ het veranderproces aangescherpt en geïntensiveerd. - Nadat in januari 2004 een nieuwe directeur van de SvJ was aangetreden, heeft de opleiding de curriculumherziening verder ter hand genomen en is de realisatie van het ingezette verbetertraject versneld, zodat thans alle opleidingsjaren onder het regime van het nieuwe curriculum vallen. - In hetzelfde jaar (2004) zijn er onderwijseenheden bijgekomen ( School Online, School Magazine en Maatschappij Online ), terwijl andere in een nieuw jasje zijn gestoken. Voorts heeft de opleiding in het 3 e en 4 e opleidingsjaar het concept redacties geïntroduceerd: een in alle opzichten sterk beroepsgeoriënteerde en productgerichte werkvorm, waar het auditteam bij het Onderwerp Programma nader aandacht aan zal besteden. In november 2004 heeft de SvJ de stand-van-zaken-notitie Evaluatie Bestuurlijke Hantering aan de NVAO aangeboden. Per brief van 10 januari 05 heeft de NVAO laten weten, dat de SvJ adequaat heeft gereageerd op de eerder door de Inspectie geconstateerde tekortkomingen. Ook het auditteam is van oordeel, dat SvJ adequaat heeft gereageerd op de door de Inspectie gesignaleerde tekortkomingen. Sterker nog, het auditteam heeft -een jaar later en op basis van de huidige stand van zaken- kunnen constateren, dat de SvJ in meer dan voldoende mate de tekortkomingen heeft weggewerkt, met name dankzij de integrale curriculumwijziging en de vele parallel daaraan uitgevoerde verbeteracties. Bij de verschillende facetten van het onderwerp Programma zal het auditteam daar nader op ingegaan Eisen HBO Interactie en representativiteit Tijdens de hele opleiding maken studenten journalistieke producties. In het eerste en tweede jaar worden studenten met kennisvakken, vaardigheidstrainingen en praktijkonderwijs voorbereid op de beroepsuitoefening. Bij de kennisvakken gaat het niet louter om algemene inleidingen in kennisgebieden, maar om maatschappelijke terreinen die voor de journalistiek van belang zijn. De literatuur is hieraan aangepast en naar het oordeel van het auditteam is die literatuur actueel en relevant voor de onderscheiden deelgebieden binnen het journalistieke domein. Ten opzichte van het oude curriculum bevat het nieuwe curriculum, dat in 04/ 05 van start is gegaan, aanzienlijk meer praktijkopdrachten. Ook voor de kennisvakken in het eerste en tweede jaar voeren studenten praktijkopdrachten uit. Het eerste jaar bevat oriëntaties op alle media (krant, tijdschriften, radio, televisie, Internet). De projectweken in het tweede jaar behelzen excursies en een inhoudelijke en praktische kennismaking met vakredacties. Implementatie nieuw programma 1e en 2e studiejaar Inmiddels is een nieuw programma in het 1 e en 2 e studiejaar geïmplementeerd. Voor dit programma is een overzichtelijke competentiematrix ontwikkeld die de relatie aangeeft tussen de eerste- en tweedejaars cursussen en de te verwerven kerncompetenties. Het programma bestaat uit de op de journalistiek gerichte inhoudsvakken (disciplinaire kennisverwerving), vaardigheidstrainingen en beroepsgerichte oriëntatie. Deze opzet leidt tot een, naar het oordeel van het auditteam, representatieve propedeuse. Deze vroegtijdige confrontatie met de beroepspraktijk heeft belangrijke effecten: Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Journalistiek - HU 17

21 de beroepspraktijk is meer dan voorheen betrokken bij het onderwijs. Dit heeft reeds tot een zichtbare verbetering geleid van de contacten tussen opleiding en beroepspraktijk; het propedeuseprogramma is meer representatief, waardoor er een betere selectie kan plaatsvinden; de nieuwe propedeuse biedt de SvJ houvast bij de gedachtevorming over mogelijke herziening van de selectie aan de poort. Naarmate de propedeuse beroepsgerichter wordt, wordt zichtbaarder over welke kwaliteiten aankomende studenten dienen te beschikken om met succes de opleiding te kunnen volgen. Implementatie vernieuwing van het programma in 3e en 4e studiejaar De lijn van vernieuwing van het 1 e en 2 e jaar is inmiddels volledig doorgetrokken naar het programma in het 3 e en 4 e studiejaar. Aan de hand van de kerncompetenties is het curriculum van het 3e en 4e jaar vernieuw d. Gekozen is voor het opzetten van redacties waar studenten als junior journalist werken in een gesimuleerde beroepsmatige context. Aldus wordt een structurele en systematische interactie met de beroepspraktijk geborgd. Het auditteam is zeer te spreken over dit concept van redacties, waarvan de belangrijkste ingrediënten zijn: de studenten (leren) werken voor verschillende media; de studenten (leren) werken in een integrated newsroom; de studenten (leren) werken in teamverband; de studenten (leren) werken in een strakke planning (deadlines); elke redactie wordt gekarakteriseerd door een inhoudelijk thema; journalistieke processen en producten vormen de rode draad van de onderwijsactiviteiten; in de redacties zijn het werkproces en de werkhouding van de student onderdeel van het leerproces. (De journalistieke producten en opdrachten uit deze redacties en uit de stages vormen samen de bouwstenen van het door elke student samen te stellen portfolio.) Structurele interactie De SvJ anticipeert op nieuwe ontwikkelingen binnen het journalistieke domein. Een voorbeeld is De Sportfabriek. Deze redactie is gebaseerd op een praktijk die ingang begint te vinden in de journalistiek, de zogeheten integrated newsroom: een redactie die voor verschillende media produceert. In De Sportfabriek maken de studenten een schaduweditie van het sportkatern van het Algemeen Dagblad, een schaduw-uitzending van het radioprogramma Langs de Lijn en een TV-uitzending à la het NOS Sportjournaal. Alle producties worden gepubliceerd op een website. Deze opzet slaat zeer goed aan bij de studenten. De volgende stap is, dat studenten daadwerkelijk voor media gaan produceren. Daarover voert de SvJ overleg met o.a. regionale media. Het -zeer succesvolle- project WK onder de 20 is hiervan een goed voorbeeld. Via zulke projecten houdt de SvJ de contacten met de beroepspraktijk actueel en deze projecten leiden voorts tot reële journalistieke producten en producties. Stages Studenten maken al vanaf de propedeuse kennis met de beroepspraktijk via beroepsgerichte opdrachten en projecten. De stage biedt studenten een bijzondere gelegenheid om al tijdens de opleiding in de beroepspraktijk actief te zijn. Er is een landelijk stageprotocol opgesteld in het overleg tussen de beroepsvereniging NVJ, het Genootschap van Hoofdredacteuren, het Nederlands Uitgeversverbond, en de HBO- en WO-opleidingen journalistiek. Het protocol geeft aan (i) hoe de opleidingen de stages dienen te begeleiden en (ii) wat van de stageverlenende bedrijven wordt verwacht. De SvJ heeft het protocol in september 04 ingevoerd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Journalistiek - HU 18