Nieuws uit de Hunkerbunker
|
|
|
- Jasper Bosmans
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Nieuws uit de Hunkerbunker Wim van den Brink Academisch Medisch Centrum Universiteit van Amsterdam Lezing PC Sint Hiëronymus Sint-Niklaas, 21 april 2016
2 Potentiele Belangenverstrengeling Potentiële belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Zie hieronder Bedrijfsnamen Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Consultancy Neurosearch, Alkermes, Eli Lilly, Lundbeck, Pfizer, Novartis, Indivior, Geen Lundbeck, Novartis, Indivior, Mundipharma, D&A Plarma. Teva, Kinnov, Bioproject (minder dan 5% van onderzoeksgelden afkomstig van farmaceutische industrie)
3 Programma Etiologie verslaving Behandeling verslaving Personalized medicine Verslaving en psychiatrische comorbiditeit
4 Etiologie Verslaving
5 Etiologie Verslaving * Erfelijkheid compulsief internetgebruik * Gewoontevorming bij chronische verslaving *Glutamaat bij (behandeling van) verslaving
6 Etiologie Verslaving Erfelijkheid compulsief Internetgebruik
7 Erfelijkheid van Roken en Nicotineverslaving Erfelijkheid Gedeelde Omgeving Unieke Omgeving Experimenteren 40% (chromosoom 6, 10, 14) (persoonlijkheid) Aantal sigaretten 50% (chromosoom 3, 10) 55% 5% 30% 20% Nicotineverslaving 75% 0% 25% * Variatie in het experimenteren (chromosoom 9, 10, met 11, 15) alcohol of drugs wordt voornamelijk verklaard door gedeelde omgevingsfactoren, MAAR de kans op verslaving aan alcohol of drugs wordt voornamelijk verklaard door genetische en unieke omgevingsfactoren Vink et al. Behav Genet 2005;35(4):
8 Heritability (% of total variance) Erfelijkheidsschattingen volgens tweelingstudies Type of dependence Heritability Alcohol 50 70% Nicotine 50 75% Cannabis 35 75% Cocaine 35 80% Alcoholism Nicotine Dependence Cannabis Dependence Any Illicit Drug use Gokken - Internetgebruik? Heroin 40 60% Agrawal & Lynskey. Addiction 2008;103(7):
9 Erfelijkheid Dwangmatig internetgebruik
10 Etiologie Verslaving Rol van Gewoontevorming
11 Fenotype Alcoholism Alcoholism spectrum Sociale steun Inzichtgevende psychotherapie Endofenotype Conditioning Reward deficiency etc salience Conflict monitoring Attentional bias Disinhibition CGT Medicatie Neuromodulatie Genotype Ooteman et al (2006) adapted from: Gottesman & Gould. Am J Psychiatry 2003;160: Candidate genes OPRM1 DRD1 COMT GRIN2B GABRA6 DRD2 SERT MAOA CNR1 HTR1B GABRB2 GABRG2 Farmacogenetica Gen therapie
12 Fenotype Alcoholism Alcoholism spectrum Endofenotype Conditioning Reward deficiency etc Salience I Conflict monitoring Attentional bias Disinhibition Hyperactief beloningssysteem Deficiënt controlesystem Genotype Ooteman et al (2006) adapted from: Gottesman & Gould. Am J Psychiatry 2003;160: Candidate genes OPRM1 DRD1 COMT GRIN2B GABRA6 DRD2 SERT MAOA CNR1 HTR1B GABRB2 GABRG2
13 Neurobiologie van Verslaving Function Brain structures Neurotransmitters Reward deficiency Ventral tegmental area (VTA) Nucleus accumbens (NAc) Endorphins ( -receptors) Dopamine Naive Experimenting moderate use Disinhibition Impulsivity DLPFC ACC Noradrenalin, 5-HT GABA, glutamate Binging Conditioning Craving Attentional bias/ salience Habit formation NAc (ventral striatum) Amygdala Thalamus Prefrontal cortex (OFC, ACC) OFC VMPFC Putamen, Nc caudatus (dorsal striatum) Dynorphins ( -receptors) Dopamine CRH Glutamate Dopamine Dopamine Abuse Dependence (craving) Addiction (compulsive use) Withdrawal Locus coeruleus Noradrenalin, CRH Glutamate
14 Neurobiologie van Verslaving Function Brain structures Neurotransmitters Reward deficiency Ventral tegmental area (VTA) Nucleus accumbens (NAc) Endorphins ( -receptors) Dopamine Naive Experimenting moderate use Disinhibition Impulsivity DLPFC ACC Noradrenalin, 5-HT GABA, glutamate Binging Conditioning Craving Attentional bias/ salience NAc (ventral striatum) Amygdala Thalamus Prefrontal cortex (OFC, ACC) OFC VMPFC Dynorphins ( -receptors) Dopamine CRH Glutamate Dopamine Abuse Dependence (craving) Habit formation Putamen, Nc caudatus (dorsal striatum) Dopamine Addiction (compulsive use) Withdrawal Locus coeruleus Noradrenalin, CRH Glutamate
15 Van geluk naar troost en van impulsiviteit naar compulsiviteit impulsive compulsive Adapted from Heilig et al., 2010
16 PFC DS VS Social Drinkers Heavy Drinkers OCDS = 1.8 OCDS = 11.5
17 2013 * HC meer goal-directed learning (vmpfc); AD meer habit-learning (post. putamen) * Binnen groep AD: nog minder goal-directed learning (vmpfc) bij langere duur AD
18 Etiologie van Verslaving Rol van Glutamaat
19 Neurobiologie van Verslaving Function Brain structures Neurotransmitters Reward deficiency Ventral tegmental area (VTA) Nucleus accumbens (NAc) Endorphins ( -receptors) Dopamine Naive Experimenting moderate use Disinhibition Impulsivity DLPFC ACC Noradrenalin, 5-HT GABA, glutamate Binging Abuse Conditioning Craving NAc (ventral striatum) Amygdala Thalamus Prefrontal cortex (OFC, ACC) Dynorphins ( -receptors) Dopamine CRH Glutamate Dependence (craving) Attentional bias/ salience Habit formation OFC VMPFC Putamen, Nc caudatus (dorsal striatum) Dopamine Dopamine Addiction (compulsive use) Withdrawal Locus coeruleus Noradrenalin, CRH Glutamate
20 Neurobiologie van Verslaving Function Brain structures Neurotransmitters Reward deficiency Ventral tegmental area (VTA) Nucleus accumbens (NAc) eendorphins ( -receptors) Dopamine Naive Experimenting moderate use Disinhibition Impulsivity DLPFC ACC Noradrenalin, 5-HT GABA, glutamate Binging Conditioning Craving Attentional bias/ salience NAc (ventral striatum) Amygdala Thalamus Prefrontal cortex (OFC, ACC) OFC VMPFC Dynorphins ( -receptors) Dopamine CRH Glutamate Dopamine Abuse Dependence (craving) Habit formation Putamen, Nc caudatus (dorsal striatum) Dopamine Addiction (compulsive use) Withdrawal Locus coeruleus Noradrenalin, CRH Glutamate
21 Effecten van Glutamaterge Medicijnen (Quintero, 2013) PFC Amydala Hippocampus NAC Acamprosate/Memantine NcAcc
22 Acamprosate en glutamaatconcentratie ACC Archives of General Psychiatry, 2010
23 Effecten van Glutamaterge Medicijnen (Quintero, 2013) PFC Amydala Hippocampus NAC Acamprosate/Memantine NcAcc
24 normalisering
25 Voorspellers NAC-geïnduceerde glutamaatverandering (a) zelfgerapporteerde impulsiviteit (BIS-11) (R²=0.22, p=0.02) (b) baseline (medicatie-naïve) Glu/Cr ratio in de dacc (R²=0.47, p<0.01)
26 Veelbelovende NAC Pilot Studies:
27 Effect NAC op glutamaat bij rokers (Schulte et al., submittes) Baseline glutamate dacc NAC dose and dacc glutamate change
28 Gray et al, 2012 AJP Population: * N=116 cannabis dependent adolescents * Design: * RCT- double-blind * CM+PLA vs. CM+NAC (2400 mg) * Duration: 8 weeks Results: * 60% treatment retention * Primary outcome sign!! OR=2.35 and NNT=7.3 Conclusion: * Very promising!
29 Behandeling van Verslaving * Behandeling Alcoholafhankelijkheid * BehandelingCocaineverslaving * Behandeling Cannabisverslaving * Behandeling Verslaving
30 Behandeling van Verslaving Alcoholafhankelijkheid
31 Gecontroleerd drinken met nalmefeen zo-nodig 31
32 Gecontroleerd drinken met nalmefeen zo-nodig Nalmefeen zo-nodig wordt goed verdragen, heeft goede behandelretentie (55%) en leidt tot minder drinken ook nog na 1 jaar.
33 Effect Sizes for Nalmefene Effect Size (Cohen s d) Nalmefene HDDs TAC ESENSE ESENSE Alcohol treatment 1, to 0.33 Antidepressants to 0.35 Antipsychotics to Kranzler HR, Van Kirk J. Alcohol Clin Exp Res 2001; 25: NICE. Alcohol dependence and harmful alcohol use: appendix 17d pharmacological interventions forest plot Leucht. BJP. 2012; 200:
34 Relatieve effectiviteit medicatie Voorbeelden: 0.24 Chemotherapie borstkanker 0.28 Corticosteroiden COPD 0.50 Anihypertensiva hypertensie 0.87 Metformin DM 1.39 PPI refluxklachten Voorbeelden: 0.35 Antidepressiva depressie 0.40 Lithium bipolaire stoornis 0.50 Antipsychotica psychose 0.78 Methylfenidaat ADHD 0.40 Terugvalmedicatie alcohol Medicatie tegen terugval In (overmatig) alcoholgebruik mean 0.45 (95%CI ) mean 0.49 (95%CI ) Leucht et al., British Journal of Psychiatry (2012) 200,
35 Hoge Doseringen Baclofen Veel casusbeschrijvingen met hoge doseringen 3 RCTs met lage doseringen (2x pos/1x neg) Frankrijk: massaal baclofen HD voorgeschreven Tot nu toe geen RCT met baclofen HD Vier studies: Duitsland, Nederland, Frankrijk (2x)
36 Baclofen HD: Duitse Studie RCT Patienten * N=28 baclofen (30-270; x=180 mg) * N=28 placebo (x=260 mg) Kenmerken baseline: * leeftijd x=46 * 200 gr alcohol/dag * abstinentie: 12 dagen Individuele titratie op bijwerkingen Baclofen HD/placebo 12 weken
37 Hoe zit het met de Nederlandse RCT. en wat is er door de Fransen gevonden?. Resultaten: * Sterk pos effect op abstinentie (68% vs. 24% NNT=3) * Geen effect of craving * Geen effect op angst, depressie * Geen duidelijk effect van dosis
38 Nederlandse Baclofen RCT Efficacy and safety of high-dose baclofen for the treatment of alcohol dependence: A multicentre, randomised, double-blind controlled trial Esther Beraha, Elske Salemink, Anneke Goudriaan,, Abraham Bakker, David de Jong, Natasha Smits, Jan Willem Zwart, Dick van Geest, Pieter Bodewits, Tom Schiphof, Harma Defourny, Mirjam van Tricht, Wim van den Brink*, Reinout Wiers* submitted Studie: RCT: dubbelblind N=481 patiënten met alcoholafhankelijkheid gescreend N=157 patiënten met alcoholafhankelijkheid gerandomiseerd * N=58 HD baclofen max 150 mg; gem mg; N=9 (15.5%) met 150 mg * N=31 LD baclofen max 30 mg * N=62 Placebo Alle patiënten krijgen ook TAU, inclusief detox + CBT Alcoholconsumptie op baseline: gemiddeld 140 gr/dag
39 Resultaten NL LD/HD Baclofen RCT High Dose Phase (70 days) Drop-out (%) Time to relapse (days) Relapse (%) Abstinence (%) HD baclofen ,5 LD baclofen Placebo Significance P= P=0.813 P=0.819 P=0.947 Complete Medication Period (112 days) HD baclofen LD baclofen 26 76, Placebo Significance P=0.297 P=0.982 P=0.939 P=0.879 In HD group, survival was associated with baclofen dose (HR=0.99; p=0.022) and mean dose in relapsed group was lower (84.8 mg) than in abstinent group (102.4 mg)
40 Mogelijke verklaringen geen effect in NL RCT Relatively low baclofen dose (mean 94 mg vs. 180 mg) Within HD group, those with higher doses do better! BUT: it is not easy to obtain high doses ( ; ) BUT: positive effects reported on low doses baclofen Relatively high levels of psychosocial support In German study very little psychosocial support with high relapse rates in placebo group compared to ours (70% vs. 25%) Ceiling effect in our study: little room for improvement Patient population characteristics Patients were drinking less than in German study (140 vs. 200 gr/day) HD baclofen probably not for primary care and not (yet) as routine Tx What about the French studies: ESBRA/ISBRA Berlin 2016
41 Smartphone Nazorg Nazorg voor 349 patiënten met alcoholafhankelijkheid na klinische behandeling * randomisatie nazorg: 8 maanden TAU vs. 8 maanden TAU+A-CHESS * follow-up 4 maanden * uitkomst: risky drinking days (4-5 glazen binnen 2 uur) laatste 30 dagen A-CHESS = Addiction-Comprehensive Health Enhancement Support System
42 Smartphone Nazorg Nazorg met TAU+A-CHESS leidt tov van TAU tot significante vermindering aantal risky drinking days (1.39 vs. 2.75; p=0.003) en tot grotere kans op continue abstinentie (51.9% vs. 39.6%, NNT=8, p=0.03)
43 Behandeling van Verslaving Cocaine-afhankelijkheid
44 Catch Studie Nederland Topiramaat: slechte therapietrouw, niet effectief Crack-Cocaineverslaving: RCTs met topiramaat, modafinil en SR dexamfetamine Modafinil: slechte therapietrouw, mogelijk effectief
45 Dexamfetamine SR (60 mg) bij Cocainefafhankelijke HAT patienten 2016 Opmerkelijk: zeer goede therapietrouw: dexamfetanine SR 89%; placebo 89%
46 Onderzoeksgroep HAT patiënten met cocaine-afhankelijkheid 49 jaar, 22 jaar heroïneverslaafd, 4-5 jaar in HAT, 24 dagen cocaine/maand
47 Effecten dexamfetamine SR * Forse afname zelfgerapporteerd cocainegebruik (d= ; NNT=4.3) * Significante afname in percentage positieve urines (d=0.31) * Geen effect op craving, gebruik van andere middelen of criminaliteit
48 Bijwerkingen dexamfetamine SR slaapproblemen meest frequent (34% vs.9%), maar leiden niet tot staken van de behandeling lichte toename hartfrequentie gering stijging (ns) onderdruk geen gewichtsverlies
49 Effecten van Glutamaterge Medicijnen (Quintero, 2013) PFC Amydala Hippocampus NAC Ketamine Acamprosate/Memantine NcAcc
50 Ketamine en Cocaïneverslaving
51 Ketamine en Cocaïneverslaving * Cross-over studie: 8 cocaïneverslaafden en 3 i.v. injecties gescheiden door 48 uur: ketamine 41 mg/kg (K1) ; ketamine 71 mg/kg (K2); lorazepam 2 mg (LZP) * Ketamine i.v. leidt tot sterke toename van motivatie voor verandering (p=0.012) en duidelijke vermindering van cocaïnecraving (p=0.012). Ketamine = NMDA receptor antagonist that normalizes glutamate levels in ACC
52 Enzymatische eliminatie van Cocaine Gezonde vrijwilligers: ex vivo cocaine catalytisch effect Recreatieve cocaine gebruikers: in vivo catalytisch effect, vermindering cocaine high en wens gebruik voor 4-5 dagen
53 PNAS, 2016 In mice: Compared to Albu-CocH1(TV-1380) CocH3-Fc(M3) has *longer half life *higher catalytic activity In humans: Expected full protection
54 Behandeling van Verslaving Cannabisverslaving
55 Gray et al, 2012( Am J Psychiatry) Population: * N=116 cannabis dependent adolescents * Design: * RCT- double-blind * CM+PLA vs. CM+NAC (2400 mg) * Duration: 8 weeks Results: * 60% treatment retention * Primary outcome sign!! OR=2.35 and NNT=7.3 * Secondary outcomes ns! Conclusion: * Very promising!
56 Cannabisafhankelijkheid: CBT of MDFT 2011 Overall CBT even effect als MDFT bij behandeling adolescenten met cannabisafhankelijkheid 2012 Bij jonge adolescenten (13-16) met CD/ODD/depressie werkt MDFT beter dan CBT, maar bij oudere adolescenten (17-18) zonder CD/ODD/depressie werkt CBT beter dan MDFT
57 2012 verslechtering Vermindering aantal dagen cannabisgebruik/3 maanden CBT MDFT verbetering wel com geen com wel com geen com VOORKEUR MDFT CBT CBT CBT
58 Behandeling van Verslaving SUD
59 Mindfulness Nazorg N=286 SUD patiënten (15% alleen alcohol; 85% polydruggebruik) voor nazorg na 1 maand klinische of 3 maanden intensieve ambulante behandeling * randomisatie nazorg: 8 weken TAU (12 stappen), RP of MBRP * follow-up 12 maanden
60 Mindfulness Nazorg * RP en MBRP leiden tot minder snelle terugval dan TAU * MBRP leidt tot betere lange termijn uitkomsten dan TAU en RP!!
61 Personalized Medicine
62 Personalized Medicine Alcohol Afhankelijkheid
63 2014
64 MAAR.. No effect of 50 mg NTX No modification of the effect of NTX by OPRM1?????
65 Topiramaat
66 Topiramate and GRK1 HDDs per week 42% 43% 15% Abstinence days/week
67 Modafinil en Alcoholverslaving Vraag: Effect modafinil bij AD en interactie met baseline impulsiviteit Methode: * RCT in 83 patienten met alcoholafhankelijkheid * 10 weken modafinil (200mg) vs Pl Resultaten: * Geen verschil in drop-out * Geen sign effect op alcohol * Vermindering impulsiviteit * Pos effect in hoog inpulsieven * Neg effect in laag impulsieven
68 * In patiënten met slechte response inhibitie (impulsief) leidde modafinil tot minder terugval (p=0.022) en toename van aantal abstinente dagen (p=0.066). * In patiënten met goede response inhibitie (niet impulsief) leidde modafinil tot meer terugval (p=0.003) en afname van aantal abstinente dagen (P=0.002)
69 Personalized Pharmacotherapy: Alcohol Dependence Treatment goal First choice Second choice Third choice Abstinence Acamprosate (anxiety, withdrawal, GATA4) Naltrexone?? (ASPD, FH+, OPRM1) Disulfiram (partner) Baclofen (anxiety, withdrawal) (GHB??) Reduced-risk drinking Naltrexone # (ASPD, FH+, OPRM1) Nalmefene (dysphoria??) Topiramate (GRIK1, PTSD?) Modafinil (impulsivity) Varenicline (smoking?) # off-label
70 Verslaving en Comorbiditeit
71 Verslaving en Comorbiditeit Verslaving en ADHD
72 Verslaving en ADHD Prevalentie DAD, studies: 6,689 subjects (4,054 adolescents and 2,635 adults) Overall prevalence adult ADHD in SUD = 23.1% (95% CI: %)
73 AGP, 2003? ADHD General Genetic Structure of Common Mental Disorders
74 Psychol Med 2014 Heritability: * h 2 ADHD =.38, h 2 AUD =.50 Phemotypic correlation ADHD-AUD: * r=.30 Causality phenotypic correlation: * 91% explaine by genetic factors * 9% explained by non-shared environment
75 Addiction and ADHD: Epidemiology and Treatment % of treatment seeking SUD patients meet criteria for adult ADHD Stimulant Tx (60-90 mg MPH) has almost no effect op ADHD and SUD WHY NOT?
76 Neurobiology of Tx mg MPH-OROS p.o results in lower striatal DAT occupancy in COC+ADHD compared to ADHD patients 0.5 mg/kg i.v. MPH results in less striatal dopamine release in cocaine dependent compared to HCs Solution: higher stimulant doses needed for Tx ADHD+SUD patients?
77 Higher dosis of MPH in SUD + ADHD Addiction Mar;109(3):440-9
78 MPH vs Placebo: Changes in ADHD Sx ADHD responders (>30% Sx ) * Placebo + CBT = 27% * MPH-OROS + CBT = 75% (NNT=2; p=0.012) CGI Placebo + CBT MPH-OROS +CBT (p=0.688) (p=0.039)
79 MPH vs Placebo: Changes in drug use (cannabis,benzo s, opioiden) Placebo +CBT: 14% amph free urines MPH-OROS + CBT: 23% amph free urines (p=0.019) Placebo +CBT: 29% drug free urines MPH-OROS + CBT: 44% drug free urines ( p=0.019) Not only amphetamine substitution
80 Safety and Tolerability high doses MPH Adverse events generally mild and as expected; 2/27 patients stopped MPH due to high blood pressure
81 Robust doses of dexamphetamine XR 60mg/day 80mg/day
82 Integrated CBT?
83 Verslaving en Comorbiditeit Verslaving en PTSD
84 Farmacotherapie PTSS-SUD 2012 Nauwelijks goede studies beschikbaar SSRIs: geen aanwijzingen voor effectiviteit (sertraline?) Antipsychotica: zwakke aanwijzingen voor effectiviteit quetiapine Anti-epileptica: topiramaat aanwijzingen voor effect op alcohol-gebruik en PTSS symptomen, incl. vermindering nachtmerries Diversen: naltrexon en disulfiram hebben effect op drinken en methadon op gebruik van heroine, maar geen effect op PTSD Diversen: acamprosaat, baclofen?? Benzodiazepines: niet effectief en mogelijk verslavend TCA s: cave suidicaliteit
85 RCT Topiramaat (2014) 1e RCT onder 30 mannelijke veteranen met AUD en PTSD Topiramaat 300mg/dag versus placebo (12 weken) Geen baseline verschillen leeftijd 50 jaar percentage HDD: 65% baseline CAPS 75
86 Topiramaat heeft gunstig effect op percentage drinking days, craving en PCL-arousal
87 Probleem: * Meeste PTSS interventies werken niet/nauwelijks tegen nachtmerries en insomnia * Insomina ook bekend als risicofactor bij terugval in gebruik bij SUD (Brower, 2003) Eerste stap: verbetering slaap
88 Probleem: Nachtmerries/insomnia 2012 Psychotherapie non-exposure interventies waarschijnlijk niet effectief exposure interventies (plus relaxatie) mogelijk wel effectief Farmacotherapie meeste aanwijzingen voor effectiviteit bij prazosine* en topiramaat enige aanwijzing voor effectiviteit van quetiapine en duloxetine (SNRI) mogelijke effectiviteit van gabapentin (ook bij alcohol: Guglielmo, 2012) geen aanwijzingen effectiviteit SSRIs (cave verdere- slaapverstoring) geen effectiviteit van benzodiazepines * Prazosine (Minipress ) mogelijk effectief in behandeling alcoholafhankelijkheid (Simpson, 2009)
89 Trauma, PTSD en EMDR EMDR 12 vrouwelijke verslaafden met PTSD /12 seksueel misbruik 4/12 lichamelijk misbruik 1/12 emotioneel misbruik geen baseline verschillen leeftijd 29 jaar duur PTSD 20 jaar 10/12 in MMT TAU vs TAU + 8 x EMDR
90 Gunstig effect of EMDR op traumasymptomen, angst en depressie Geen effect EMDR of middelengebruik/verslavingsernst Beperkingen: alleen vrouwen, geen blindering, geen between group test
91 Verslaving en Comorbiditeit Verslaving en Schizofrenie
92 Behandeling Schizofrenie + cannabisgebruik 2005 Klassieke antipsychotica lijken te leiden tot meer craving en meer gebruik, terwijl atypische antipsychotica lijken te te leiden tot minder craving en minder gebruik, maar geen gerandomiseerde studies beschikbaar. 2014
93 RCT waarbij risperidone (3,5 mg) en clozapine (350mg) bij patiënten met schizofrenie en CUD direct worden vergeleken op aandachtsbias en craving * Aandachtsbias gemeten met gewone en cannabis Stroop *Hersenactivatie gemeten met T3 fmri in relevante RIOs clozapine tov risperidone: lage DRD2 binding, snelle DRD2 dissociatie, hoge D1/D2 bindingsratio
94 Gedragseffecten = = = Geen verschillen in cannabis-accuracy tussen de medicatiegroepen Clozapine verlaagt reactietijd cannabis-stimuli en risperidone heeft geen effect! Clozapine verlaagd aandachtsbias voor cannabis
95 Hersenactivatie en craving Clozapine geeft grotere vermindering van insula-activiteit voor cannabis tov neutrale woorden dan risperidone en de vermindering in insula-activiteit hangt significant samen met vermindering van cannabis-craving (r=.53)
96 quetiapine
97
98 Verslaving en Comorbiditeit Verslaving en Bipolaire Stoornis
99 Behandeling cocaineverslaving bij bipolaire stoornis AJP, 2015 NNT=7 NNT=11 NNT=44
100 Conclusies
101 Conclusies Gedragsverslavingen gaan steeds meer op gewone verslavingen lijken Glutamaat wordt steeds belantgrijker bij het denken over verslaving. Er zijn veel nieuwe farmacologische en psychologische experimenten met hoopvolle resultaten, zelfs bij cocaineverslaving Personalized medicine is in zicht bij de behandeling van patiënten met een (alcohol) verslaving Onderzoek naar (de behandeling) van comorbide stoornissen is nog beperkt, maar er is duidelijk vooruitgang
102 Dank U voor Uw aandacht w.vandenbrink@amc.uva.nl
De Behandeling van Alcoholproblemen Wat is Nieuw?
De Behandeling van Alcoholproblemen Wat is Nieuw? Wim van den Brink Academisch Medisch Centrum, Universiteit van Amsterdam VAD studiedag: Over alcohol, geen klein bier! Brussel, 25 november 2016 Potentiele
Reductie alcoholgebruik kan effectief behandeldoel zijn: overzicht van medicamenteuze behandelingen. Wim van den Brink
Reductie alcoholgebruik kan effectief behandeldoel zijn: overzicht van medicamenteuze behandelingen Wim van den Brink Academic Medical Center University of Amsterdam Amsterdam Institute for Addiction Research
Stagering en Profilering van Verslavingsziekten
Stagering en Profilering van Verslavingsziekten Wim van den Brink Academic Medical Center University of Amsterdam Amsterdam Institute for Addiction Research MATE Forum 2011 AMC Amsterdam 23 juni Inhoudsopgave
Medicamenteuze behandeling van alcoholverslaving Hoe zit het met reductie van alcoholconsumptie?
Medicamenteuze behandeling van alcoholverslaving Hoe zit het met reductie van alcoholconsumptie? Wim van den Brink Academic Medical Center University of Amsterdam Amsterdam Institute for Addiction Research
Farmacotherapeutische behandelmogelijkheden bij alcoholafhankelijkheid. Dr. De Mulder Psychiater-PsychotherapeutePAAZ H.-Hartziekenhuis Lier
Farmacotherapeutische behandelmogelijkheden bij alcoholafhankelijkheid Dr. De Mulder Psychiater-PsychotherapeutePAAZ H.-Hartziekenhuis Lier Alcohol: Epidemiologische gegevens WHO: Europa, regio hoogste
Effectiviteit van baclofen bij alcoholverslaving
Effectiviteit van baclofen bij alcoholverslaving MSc Esther Beraha Dr. Elske Salemink Dr. Anneke Goudriaan Dr. Bram Bakker Prof. Dr. Wim van den Brink Prof. Dr. Reinout Wiers Academisch Medisch Centrum
(gevangenis en heropvoeding) (volledig verbod) (persoonlijkheid) (behandeling gericht op abstinentie) (CGT, o.a. cue-exposure) (gecombineerde T)
(gevangenis en heropvoeding) (volledig verbod) (persoonlijkheid) (behandeling gericht op abstinentie) (CGT, o.a. cue-exposure) (gecombineerde T) (biologische naar combinatie ) 4 1 Dierexperimentele studies
Gepersonaliseerde verslavingszorg is mogelijk en moet gepraktiseerd worden
Gepersonaliseerde verslavingszorg is mogelijk en moet gepraktiseerd worden Wim van den Brink Academic Medical Center University of Amsterdam Amsterdam Institute for Addiction Research Amsterdamse School
Casus A Martin. Titel presentatie Door Naam Achternaam, datum
Casus A Martin LVB, 45 jaar jaren van polydrugsgebruik, daarna opname met IBS/RM vanwege psychose Geen heroine en cocaine meer, cannabis gaat door. Martin rookt en heeft COPD klachten. In perioden somber
Nora Volkow, Director NIDA
APA TeleReview 2008 Verslaving Prof. dr. Wim van den Brink AMC, Amsterdam 8 mei 2008 Nora Volkow, Director NIDA Nora Volkow en Salience Shifting TAMAR TAMAR Inhoudsopgave Epidemiologie Neurobiologie van
CATCH-studie. Cocaine Addiction Treatments to improve Control and reduce Harm (CATCH)
Cocaine Addiction Treatments to improve Control and reduce Harm (CATCH) Vertraagde afgifte dexamfetamine in de behandeling van crack-cocaïne afhankelijkheid Drs. Mascha Nuijten, promovenda Brijder Onderzoek
Studie type Populatie Patiënten kenmerken Interventie Controle Dataverzameling
Evidence tabel bij ADHD in kinderen en adolescenten (studies naar adolescenten met ADHD en ) Auteurs, Gray et al., 2011 Thurstone et al., 2010 Mate van bewijs A2 A2 Studie type Populatie Patiënten kenmerken
Verslaving en comorbiditeit
Verslaving en comorbiditeit Wat is de evidentie? Dr. E. Vedel, Jellinek, Arkin 18 november 2014 Comobiditeitis hot 1 Jellinek onderzoek comorbiditeit Verslaving & persoonlijkheid, 1997 Verslaving & ADHD,
Cannabis en alcohol in de praktijk van de psychiater. Arjen Neven, psychiater a.neven@palier.nl Centrum voor Dubbele Problematiek Palier, Den Haag
Cannabis en alcohol in de praktijk van de psychiater Arjen Neven, psychiater a.neven@palier.nl Centrum voor Dubbele Problematiek Palier, Den Haag Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst
Farmacotherapie bij verslaving (naast CGT)
Farmacotherapie bij verslaving (naast CGT) Lisette van der Vorst. Verslavingsarts KNMG AIOS psychiatrie Ggz-nhn 1 CGT + medicatie: effectiever? http://www.rijnlandmodel.nl/achtergrond/psychologie/praktijktips_behandelingen_vergelijkingen_bronnen.htm
Baclofen, (How) Does It Work? The Efficacy and Working Mechanism of High- Dose Baclofen in the Treatment of Alcohol Dependence E. M.
Baclofen, (How) Does It Work? The Efficacy and Working Mechanism of High- Dose Baclofen in the Treatment of Alcohol Dependence E. M. Beraha Menahem SAMENVATTING Alcoholverslaving is een chronische psychiatrische
CATCH-studie Cocaine Addiction Treatments to improve Control and reduce Harm Resultaten tot nu toe
CATCH-studie Cocaine Addiction Treatments to improve Control and reduce Harm Resultaten tot nu toe Mascha Nuijten 1 Peter Blanken 1 Wim van den Brink 2 Vincent Hendriks 1 1 Brijder Onderzoek (PARC); 2
Nederlandse samenvatting
Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra
Toxicomanie in België: prevalentie, kliniek en co-morbiditeit.
Toxicomanie in België: prevalentie, kliniek en co-morbiditeit. geert.dom@uantwerpen.be presentatie Inleiding Wat is verslaving? Prevalentie Gevolgen Co-morbiditeit Behandeling besluit presentatie Inleiding
Neurobiologie van verslaving. R. Schipper Arts in opleiding tot psychiater GGNet
Neurobiologie van verslaving R. Schipper Arts in opleiding tot psychiater GGNet Inhoud Inleiding Neuropsychologische concepten Neurobiologische concepten Genen en verslaving EPA en verslaving Inleiding
Onderzoek naar werkzaamheid schematherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis en alcoholafhankelijkheid
Onderzoek naar werkzaamheid schematherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis en alcoholafhankelijkheid presentatie ESPRi Symposium 26-11-2015 Michiel Boog, klinisch psycholoog, psychotherapeut Titel:
Neurobiologie, behandeling en nieuw onderzoek
Psychose en verslaving Neurobiologie, behandeling en nieuw onderzoek Nascholing te Oegstgeest 9 oktober 2008 Bas van der Hoorn b.van.der.hoorn@palier.nl Opbouw Inleiding, dubbele diagnose zorgprogramma
De medicamenteuze behandeling van ADHD en verslaving bij adolescenten.
De medicamenteuze behandeling van ADHD en verslaving bij adolescenten. Joanneke van der Nagel, psychiater, Tactus Verslavingszorg, Enschede Pieter-Jan Carpentier, psychiater, Reinier van Arkel groep, s-hertogenbosch
Individuele gevoeligheid voor riskant middelengebruik in de adolescentie. Anja Huizink
Individuele gevoeligheid voor riskant middelengebruik in de adolescentie Anja Huizink Adolescentie = grenzen verkennen Op zoek naar prikkels Brein in ontwikkeling Nucleus accumbens (basale ganglia): -
J.J. Schijf, GZ psycholoog Brijder Verslavingszorg jaap. schijf@brijder.nl
J.J. Schijf, GZ psycholoog Brijder Verslavingszorg jaap. schijf@brijder.nl Waar gaan we het over hebben? Samen gaan Mechanismen misbruik Consequenties voor bejegening Schadelijke Gevolgen Middelen Kalant,
Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/48025 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Nuijten, M.A.A. Title: CATCH: New pharmacological treatment options for crack-cocaine
Pillen? Praten? Trainen! Over de aanvullende rol die cognitieve trainingen kunnen spelen in de psychotherapie
Pillen?? Trainen! Over de aanvullende rol die cognitieve trainingen kunnen spelen in de psychotherapie Reinout Wiers Hoogleraar ontwikkelingspsychopathologie UvA r.wiers@uva.nl Huidige praktijk: Pillen
K.H. van Rooijen-Schuurman en S.R. Blaauw, onder medeverantwoordelijkheid van de redactie
De firma Lundbeck heeft bij EMA een aanvraag voor registratie ingediend voor nalmefene bij alcoholafhankelijkheid. Nalmefene (Selincro ) is een opioïd-antagonist. Het wordt indien nodig gebruikt. Nalmefene
SPEEDPRESENTATIES Deel 1
Dia 1 SPEEDPRESENTATIES Deel 1 Dia 2 Disclosure belangen sprekers van de speedpresentatie (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld
Ellen Vedel Maarten Merkx
Ellen Vedel Maarten Merkx Jellinek, Arkin ZZP VGCt, 12 april 2013 A) Onthouding, terugval en craving B) Tolerantie, onthouding en controleverlies C) Euforisch effect, craving en controleverlies D) Euforisch
Als de richtlijnen zwijgen. Harold J.G.M. van Megen en Neeltje M. Batelaan
Als de richtlijnen zwijgen Harold J.G.M. van Megen en Neeltje M. Batelaan Persisterende OCD Onvoldoende effect bij Behandeling cf richtlijn Behandeling cf richtlijn komt niet op gang (Het ontwikkelen van)
Cannabis & psychosen: alleen risico s of ook kansen?
Universitair Docent Hersencentrum Rudolf Magnus Afdeling Psychiatrie Universitair Medisch Centrum Utrecht Cannabis & psychosen: alleen risico s of ook kansen? Matthijs Bossong Overzicht Psychotische stoornis
Rationeel voorschrijven bij ontwikkelingsstoornissen. Pieter Hoekstra Kinder en Jeugdpsychiater UMCG en Accare
Rationeel voorschrijven bij ontwikkelingsstoornissen Pieter Hoekstra Kinder en Jeugdpsychiater UMCG en Accare Relaties met een farmaceutisch bedrijf of sponsor Unrestricted research grantshire In het verleden
Functieanalyse van middelengebruik. Aanzet tot een gestructureerde middelen-analyse. Luuk Heinsman, psychiater VP Zwolle 21 december 2017
Functieanalyse van middelengebruik Aanzet tot een gestructureerde middelen-analyse Luuk Heinsman, psychiater VP Zwolle 21 december 2017 Inhoud Wat is functie-analyse Functie-analyse van gedrag Functie-analyse
het dopaminerge beloningssysteem
het dopaminerge beloningssysteem 27/05/2016 51 mesolimbic DA system lekker eten zorgt voor DA afgifte 27/05/2016 52 Bassareo and Di Chiara, 1997 palatable food and dopamine why would some people overeat
Depressie behandeling: additie en augmentatie strategieën. Leo Timmerman Opleider psychiatrie GGZ Drenthe
Depressie behandeling: additie en augmentatie strategieën Leo Timmerman Opleider psychiatrie GGZ Drenthe Relaties met een farmaceutisch bedrijf of sponsor Geeft presentaties voor: AstraZeneca Eli Lilly
Prevalentie en behandeling van ADHD bij patiënten met een verslaving
Prevalentie en behandeling van ADHD bij patiënten met een verslaving Katelijne van Emmerik van Oortmerssen Ellen Vedel Wim van den Brink Robert A. Schoevers overzicht Achtergrond IASP prevalentie studie
Depressie bij ouderen Trends over de tijd
DEPARTMENT OF PSYCHIATRY Disclosure belangen spreker Depressie bij ouderen Trends over de tijd Hans Jeuring Psychiater en onderzoeker, UMCG Afdeling Ouderenpsychiatrie (potentiële) belangenverstrengeling
Slaapstoornissen in de psychiatrie: het belang van behandeling
Slaapstoornissen in de psychiatrie: het belang van behandeling - Dr. Marike Lancel - Divisie Forensische Psychiatrie Slaapcentrum voor Psychiatrie Assen Het interactieve brein in slaap 12-10-2012 Slaapstoornissen
Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial
Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial dr. T. Verbeek arts-epidemioloog Afd. Huisartsgeneeskunde en Epidemiologie 22 januari
Disclosure belangen Janneke Valk, bedrijfsarts
Disclosure belangen Janneke Valk, bedrijfsarts (potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium
Verslaving aan Illegale drugs behandelingsaspecten. Anne Van Duyse Alumni geneeskunde 14 november 2018
Verslaving aan Illegale drugs behandelingsaspecten Anne Van Duyse Alumni geneeskunde 14 november 2018 Visie op verslaving beïnvloedt behandelingswijzen Verschuiving van een moreel probleem naar een maatschappelijk
Partnerschap van de familie in de behandeling. Het investeren in de kracht van naastbetrokkenen René Keet
Partnerschap van de familie in de behandeling Het investeren in de kracht van naastbetrokkenen René Keet Interventie doelen EPA (parallelle zorg) persoonlijk herstel nastreven psychiatrische symptomen
Rob Heerdink Universitair Hoofddocent Klinische Farmacoepidemiologie Universiteit Utrecht
Hoe vertaal ik resultaten uit de medische literatuur en richtlijnen naar de dagelijkse praktijk? Interpretatie van resultaten van geneesmiddelenonderzoek Rob Heerdink Universitair Hoofddocent Klinische
Disclosure belangen Dyllis van Dijk
Disclosure belangen Dyllis van Dijk (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding
Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands
Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands Behandeling OCS bij kinderen Cognitieve gedragstherapie (CGT) Combinatie CGT
Congres 01-04-2009. lex pull 23-03-2009 1
ADHD EN VERSLAVING Congres 01-04-2009 lex pull 23-03-2009 1 ADHD EN VERSLAVING PREVALENTIE VERKLARINGSMODELLEN DIAGNOSTIEK BEHANDELING lex pull 23-03-2009 2 prevalentie 8-Tal studies SUD bij ADHD: Life-time
behandeling stoornis in het gebruik van cannabis wat werkt? Peter Blanken Parnassia Addiction Research Centre (PARC) Brijder Verslavingszorg
behandeling stoornis in het gebruik van cannabis wat werkt? Peter Blanken Parnassia Addiction Research Centre (PARC) Brijder Verslavingszorg Trimbos instituut & Verslavingskunde Nederland Driebergen 30
Het verlichte brein. Overzicht. Overzicht. Epidemiologie. Cannabis als veelbelovend antipsychoticum? Matthijs Bossong
Het verlichte brein als veelbelovend antipsychoticum? Matthijs Bossong Postdoctoral Research Fellow Institute of Psychiatry King s College London De grootte van het risico hangt samen met de mate van gebruik,
Farmacotherapie in de acute fase van alcoholdetoxificatie. Critically Appraised Topic
Farmacotherapie in de acute fase van alcoholdetoxificatie Critically Appraised Topic Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring
Behandeling van problematisch middelengebruik van leefstijltraining naar cognitieve gedragstherapie
Behandeling van problematisch middelengebruik van leefstijltraining naar cognitieve gedragstherapie Dr Wencke de Wildt Directeur behandelzaken Jellinek GZ psycholoog VGCT 2016 Inhoud 15 jaar cognitieve
Disclosure belangen Dyllis van Dijk
Disclosure belangen Dyllis van Dijk (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen Geen Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële)
20 man 15 vrouw. depressie paranoia psychose
Dubbele Diagnose Patricia v.wijngaarden-cremers, psychiater Circuitmanager Verslavingspsychiatrie Dimence Inhoud - Inleiding - Gebruik onder Nederlandse Jongeren - Psychiatrische Comorbiditeit - Wat is
Het belang van goede slaap voor het psychisch welzijn: oorzaken en gevolgen van slaapstoornissen in de psychiatrie
Het belang van goede slaap voor het psychisch welzijn: oorzaken en gevolgen van slaapstoornissen in de psychiatrie Prof. dr. Marike Lancel / psycholoog & somnoloog / GGZ Drenthe & RuG Onderwerpen slaaponderzoek,
Vrouwen in de overgang, depressie en de richtlijn M. D E K R U I F D E P R E S S I E A M B U L A N T V R O U W E N P O L I
Vrouwen in de overgang, depressie en de richtlijn M. D E K R U I F D E P R E S S I E A M B U L A N T V R O U W E N P O L I Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante
Verslaving apart? Dubbele diagnostiek als standaardbehandeling. dr. C.A. Loth
Verslaving apart? Dubbele diagnostiek als standaardbehandeling in de GGz dr. C.A. Loth Cijfers 1,2 miljoen alcoholisten/problematische drinkers 1,8 miljoen dagelijkse gebruikers benzo s, 22 % gebruikt
Suïcidaal gedrag: Hersenen in beeld en mogelijkheden voor behandeling
Suïcidaal gedrag: Hersenen in beeld en mogelijkheden voor behandeling Prof. Dr. K. Audenaert Hoogleraar Universiteit Gent Kliniekhoofd Volwassenen Psychiatrie UZ Gent Neurobiologie en suïcidaal gedrag
Academische Werkplaats Ernstige Psychotische Aandoeningen
Academische Werkplaats Ernstige Psychotische Aandoeningen 1 Inhoud 1. a. Missie en b. Geschiedenis 2. Wie zijn wij? 3. Wat gaan wij doen? a. Stadia en profiel b. Interventie onderzoek c. Onderwijs en opleiding
NEUROPSYCHIATRISCHE SYMPTOMEN BIJ M.PARKINSON
NEUROPSYCHIATRISCHE SYMPTOMEN BIJ M.PARKINSON - SLAAPSTOORNISSEN - STEMMINGSSTOORNISSEN - PSYCHOTISCHE SYMPTOMEN / DELIER - MCI / PDD W.Garenfeld 24092014 SLAAPSTOORNISSEN BIJ M.PARKINSON PREVALENTIE:
Stepped care behandeling voor paniekstoornis
Stepped care behandeling voor paniekstoornis Een vergelijking van een 10-weeks begeleide zelfhulp, zo nodig gevolgd door protocollaire CGT, vergeleken met TAU. M. Kampman, A.J.L.M. van Balkom, T. G. Broekman,
Een lastige opdracht Alcoholverslaving of overmatig drinken? En wat eraan te doen?
Een lastige opdracht Alcoholverslaving of overmatig drinken? En wat eraan te doen? In 2011 vroeg ZonMw ons een state of the art studie te doen Reinout Wiers, Ph.D. Professor of Developmental Psychopathology
De toegevoegde waarde van antipsychotica bij de behandeling van een depressie. P. Moleman directeur Moleman Psychopharmacology
De toegevoegde waarde van antipsychotica bij de behandeling van een depressie P. Moleman directeur Moleman Psychopharmacology Relaties met een farmaceutisch bedrijf of sponsor Geen Antidepressivum, antipsychoticum
PTSS en verslaving actuele ontwikkelingen
PTSS en verslaving actuele ontwikkelingen LEDD-congres 18 april 2017 Leon van Rens Hoofd Zorg IrisZorg GZ-psycholoog Cognitief Gedragstherapeut VGCT l.rens@iriszorg.nl WWW.IRISZORG.NL Middelenafhankelijkheid
Resultaten van een gerandomiseerde klinische trial van EMDR gericht op alcohol afhankelijkheid
Samenwerkende partijen: Resultaten van een gerandomiseerde klinische trial van EMDR gericht op alcohol afhankelijkheid Wiebren Markus GZ-psycholoog, onderzoeker en promovendus IrisZorg Sponsoren: Disclosure
Farmacotherapie bij ontwikkelingsstoornissen ADHD medicatie: te snel en te lang?
Farmacotherapie bij ontwikkelingsstoornissen ADHD medicatie: te snel en te lang? Pieter Hoekstra Kinder- en jeugdpsychiatrie Accare, Universitair Centrum voor Kinder- en Jeugdpsychiatrie Groningen Relaties
Psychofarmaca bij d e de ouderen Waarom slikken zij? A D. D Hooghe Hooghe
Psychofarmaca bij de ouderen Waarom slikken zij? A. D Hooghe Psychofarmaca Benzodiazepines en aanverwanten Antidepressiva Antipsychotica Antipsychotica Assessment of antipsychotic prescribing in Belgian
Developmental Disorders and Substance Use Disorder
Developmental Disorders and Substance Use Disorder a phenotypical, endophenotypical and genetic exploration Bram B. Sizoo, psychiater Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen, Dimence, Deventer Promotores:
Cannabis. Van frequent naar afhankelijk gebruik
Improving Mental Health by Sharing Knowledge Cannabis Van frequent naar afhankelijk gebruik CanDepgroep Peggy van der Pol Margriet van Laar Ron de Graaf Nienke Liebregts Wim van den Brink Dirk Korf Frequent
Innovatie en onderzoek in verslaving: van cliëntperspectief tot psychofarmaca
Innovatie en onderzoek in verslaving: van cliëntperspectief tot psychofarmaca Anneke Goudriaan Bijzonder hoogleraar werkingsmechanismen en behandeling van verslaving / GZ-psycholoog Anneke.Goudriaan@arkin.nl
Metacognitieve therapie voor de Gegeneraliseerde Angst Stoornis: Wat is het en werkt het? Colin van der Heiden PsyQ
Metacognitieve therapie voor de Gegeneraliseerde Angst Stoornis: Wat is het en werkt het? Colin van der Heiden PsyQ Inhoud Waarom MCT v GAS Wat is MCT v GAS Werkt MCT v GAS MCT v GAS: Achtergrond CGT v
Boosting impulse control in addiction: Pharmacological neuroimaging studies Schmaal, L.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Boosting impulse control in addiction: Pharmacological neuroimaging studies Schmaal, L. Link to publication Citation for published version (APA): Schmaal, L. (2013).
CGt binnen de ambulante forensische GGz: nieuwe ontwikkelingen
CGt binnen de ambulante forensische GGz: nieuwe ontwikkelingen Achtergrond symposium Criminaliteit heeft grote gevolgen voor samenleving: -Fysieke verwondingen -Psychische klachten -Materiële schade -Kosten:
Lezingen over verslaving tijdens de Night University op 5 oktober
Lezingen over verslaving tijdens de Night University op 5 oktober 2016-10-09 Op 5 oktober vond tijdens de jaarlijkse Night University op de campus van de Universiteit van Tilburg een aantal lezingen plaats
Bridging the gap. Belang van klinische neurowetenschap voor behandeling verslaving. Anneke Goudriaan
Bridging the gap Belang van klinische neurowetenschap voor behandeling verslaving Anneke Goudriaan Bijzonder hoogleraar Werkingsmechanismen en behandeling van verslaving, GZ-psycholoog a.e.goudriaan@amc.uva.nl
Behandeling van eerste psychose (waar de richtlijn niet over spreekt) Dr H.J. Gijsman, psychiater Hoofd Zorgprogramma Psychose Pro Persona
Behandeling van eerste psychose (waar de richtlijn niet over spreekt) Dr H.J. Gijsman, psychiater Hoofd Zorgprogramma Psychose Pro Persona Environment Genotype Phenotype Omgeving Gen Psychose Omgeving
Pijn na CVA. Erik Scherder Afdeling Klinische Neuropsychologie Vrije Universiteit Amsterdam
Pijn na CVA Erik Scherder Afdeling Klinische Neuropsychologie Vrije Universiteit Amsterdam Sensori-discriminatieve aspecten Lateral pain system Medial pain system Medial pain system Cogn. evaluat. aspecten
Disclosure belangen spreker
Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder
Antipsychotica en seksuele bijwerkingen: van farmacologische mechanismen tot de klinische praktijk
Antipsychotica en seksuele bijwerkingen: van farmacologische mechanismen tot de klinische praktijk Dr. Marrit K. de Boer Psychiater / onderzoeker Universitair Medisch Centrum Groningen Disclosure Twee
29 maart 2012. Impulsiviteit in de behandelingsuitkomst van alcohol en druggebruikers. Een onomkeerbaar gegeven of (therapeutisch) aanknopingspunt?
Impulsiviteit in de behandelingsuitkomst van alcohol en druggebruikers Een onomkeerbaar gegeven of (therapeutisch) aanknopingspunt? 29 maart 2012 Doctoranda: Laura Stevens Promotor: Prof. Dr. Wouter Vanderplasschen
Landelijk Diabetes Congres 2016
Landelijk Diabetes Congres 2016 Insuline Pompen, zelfcontrole en sensoren, need to know Thomas van Bemmel, Internist Gelre Ziekenhuis Apeldoorn Disclosures (potentiële) belangenverstrengeling zie hieronder
PK Broeders Alexianen Tienen
PROGRAMMA 09u30 Ontvangst Koffie 10u00 Verwelkoming en inleiding Ivo Vanschooland Dr. H. Peuskens Getuigenis Pauze Getuigenis Herman Hacour 12u00 Aperitief en lunch 14u00 Werkgroepen begeleid door: Hacour
Verslaving en impulsiviteit
22 oktober 2015 Verslaving en impulsiviteit Verschillende invalshoeken Dr Els Santens Verslaving als Chronische stoornis Duale procespathologie Verlies van controle = kernsymptoom Impulsiviteit: een veelzijdig
Farmacotherapie bij kinderen met autisme spectrum stoornissen
Farmacotherapie bij kinderen met autisme spectrum stoornissen Pieter Hoekstra Kinder- en Jeugdpsychiater Accare-Universitair Centrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie Groningen Relaties met een farmaceutisch
Symbiose tussen cognitievegedragstherapie. Het voorbeeld van MDFT. Henk Rigter
Symbiose tussen cognitievegedragstherapie en systeemtherapie Het voorbeeld van MDFT Henk Rigter Effectief bij praktisch elke aandoening, stoornis, probleemgedrag. Een panacee. Alle CGT op een hoop gegooid:
GENDER, COMORBIDITY & AUTISM Inleiding INHOUD Opzet en Bevindingen per onderzoek Algemene Discussie Aanbevelingen Patricia J.M. van Wijngaarden-Cremers Classifications & Gender Patient cohort 2004 Clusters
Rehabilitatie door zelfmanagement bij chronische angst en depressie (de ZemCAD studie)
Improving Mental Health by Sharing Knowledge Rehabilitatie door zelfmanagement bij chronische angst en depressie (de ZemCAD studie) Jan Spijker, Maringa Zoun, Bauke Koekkoek, Henny Sinnema, Anna Muntingh,
Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct
Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct Kate Sitnikova 8 november 2018 Amsterdam UMC Locatie VUmc Afdeling Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde Sheet
DE ONRUST IN DE JEUGD PSYCHOPATHOLOGIE BIJ HET PUBERBREIN
drs. Stephen Ebecilio DE ONRUST IN DE JEUGD PSYCHOPATHOLOGIE BIJ HET PUBERBREIN 4 juni 2015 Opvoedingstoolbox 2015 1 2 Periode van tweede rijpingsproces Adolescentie Vertraagde rijpingsproces Prefrontale
Van Richtlijn naar Individu. Wim Veling, UMCG
Van Richtlijn naar Individu Wim Veling, UMCG Disclosure Potentiële belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven: Geen. Overig: voorzitter Werkgroep Zorgstandaard Psychose
Veerkracht en PTSS-behandeling
Veerkracht en PTSS-behandeling Prof. Dr. Agnes van Minnen Angstpoli GGz Nijmegen Radboud Universiteit Nijmegen 29 mei 2008 COGIS-Symposium Trauma en Veerkracht Behandeling PTSS Wat is effectief? Meest
Schizofrenie en comorbide verslaving
Schizofrenie en comorbide verslaving Wilma Reesink GGZ Verpleegkundig Specialist GGNet Apeldoorn Workshopindeling: 1. Stellingen bespreken aan de hand van het Lagerhuismodel met doel: kennis testen, dilemma
Disclosure belangen spreker Bas Peeters
Disclosure belangen spreker Bas Peeters (potentiële) belangenverstrengeling: geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven: geen Sponsoring of onderzoeksgeld: geen Honorarium of andere
De erfelijkheid van cannabisgebruik en - verslaving. Prof. dr. Jacqueline Vink Developmental Psychopathology Beahvioural Science Institute
De erfelijkheid van cannabisgebruik en - verslaving Prof. dr. Jacqueline Vink Developmental Psychopathology Beahvioural Science Institute Vragen/onderwerpen 1. Speelt erfelijke aanleg een rol bij cannabis
Een kwestie van maatwerk
Medicamenteuze interventies ter vermindering van agressief gedrag Een kwestie van maatwerk Dr Rob Heerdink Pharmacoepidemiology & Clinical Pharmacology Utrecht Institute for Pharmaceutical Sciences Universiteit
Verslaafden zijn agressief of lijkt dat maar zo? Dr. Eric Blaauw Forensisch GZ psycholoog Senior onderzoeker
Verslaafden zijn agressief of lijkt dat maar zo? Dr. Eric Blaauw Forensisch GZ psycholoog Senior onderzoeker Verslaafden zijn agressief of lijkt dat maar zo? Link verslaving en agressie? Wat is verslaving?
Comorbiditeit van verslaving en PTSS en van verslaving en angststoornissen
Comorbiditeit van verslaving en PTSS en van verslaving en angststoornissen Dag van de inhoud Castricum 13 oktober 2016 Hein Sigling, specialismeleider verslaving Hein Sigling januari 2009 Inhoud Trauma
Richtlijn Antipsychotica. Richtlijnenmiddag 2017
Richtlijn Antipsychotica Richtlijnenmiddag 2017 Voor wie Daarvoor is de indeling volgens de DSM 5: 297.1 Waanstoornis 298.8 Kortdurende psychotische stoornis 295.40 Schizofreniforme stoornis 295.90 Schizofrenie
Inzet van psychofarmaca tijdens de behandeling van het jonge kind. Mw. L. Hoekstra Kinder- en jeugdpsychiater. L.
Inzet van psychofarmaca tijdens de behandeling van het jonge kind Mw. L. Hoekstra Kinder- en jeugdpsychiater L. Hoekstra@karakter.com Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor
Bent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A.
Bent u gemotiveerd? Een Experimenteel Onderzoek naar de Invloed van een op het Transtheoretisch Model Gebaseerde Interventie op de Compliance bij de Fysiotherapeutische Behandeling van Psychiatrische Patiënten
Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/25850 holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/25850 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Beek, Erik te Title: Neuropharmacology of novel dopamine modulators Issue Date: