Tevredenheidsonderzoek onder vrijwilligers in de sector Zorg en Welzijn Gemeente Amstelveen

Transcriptie

1 Tevredenheidsonderzoek onder vrijwilligers in de sector Zorg en Welzijn Gemeente Amstelveen

2 Tevredenheidsonderzoek onder vrijwilligers in de sector Zorg en Welzijn Gemeente Amstelveen juli 2011

3 COLOFON Samenstelling Annelieke van den Heuvel Anja van Lonkhuijzen Lieke Salomé Vormgeving binnenwerk SGBO Benchmarking Druk SGBO Benchmarking SGBO Benchmarking Postbus HE Den Haag SGBO Niets uit deze publicatie mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie of op welke andere wijze dan ook, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van SGBO. Aan de totstandkoming van deze publicatie is de grootst mogelijke zorg besteed. SGBO kan echter niet aansprakelijk worden gesteld voor eventuele onjuistheden, noch kunnen aan de inhoud rechten worden ontleend.

4 INHOUDSOPGAVE 1 Samenvatting 1 2 Inleiding en werkwijze Inleiding Onderzoeksopzet Leeswijzer 4 3 Resultaten De vrijwilliger uit de sector Zorg en Welzijn Het vrijwilligerswerk in de sector Zorg en Welzijn De ondersteuning door de vrijwilligersorganisatie De ondersteuning door de Vrijwilligerscentrale Cardanus 11 4 Conclusies 16

5 1 Samenvatting Vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) zijn gemeenten verplicht om jaarlijks een tevredenheidsonderzoek uit te voeren. De gemeente Amstelveen heeft dit jaar voor een onderzoek onder vrijwilligers uit de Zorg en Welzijn sector gekozen. In samenwerking met de Vrijwilligerscentrale Cardanus is een gestructureerde vragenlijst uitgezet onder vrijwilligers om antwoord te geven op de volgende onderzoeksvraag: In hoeverre zijn vrijwilligers in de Zorg en Welzijn sector tevreden over de ondersteuning vanuit de vrijwilligersorganisatie en vanuit de vrijwilligerscentrale Cardanus? Deze onderzoeksvraag is vertaald in een zestal deelvragen die onderstaand worden genoemd en voorzien van de resultaten: 1. Wat is de achtergrond van de vrijwilligers? Van de vrijwilligers uit de sector Zorg en Welzijn is 78% van het vrouwelijke geslacht en de grootste groep vrijwilligers is tussen de 65 en 75 jaar oud (35%). Voor meeste vrijwilligers (28%) is een LBO/ MAVO/ MULO/ VMBO de hoogst genoten opleiding. Ongeveer 53% van de vrijwilligers is met pensioen en 17% heeft een betaalde baan naast het vrijwilligerswerk. De vrijwilligers verrichten gemiddeld tussen de 2 en 4 uur vrijwilligerswerk in de week. De twee meest genoemde wijzen voor hoe vrijwilligers aan hun vrijwilligerswerk zijn gekomen zijn: (1) via familie, vrienden en bekenden (30%) en (2) via een advertentie in blad/krant/tijdschrift. Vrijwilligerswerk geeft voldoening en de vrijwilligers vinden het leuk; dit zijn de meest voorkomende motieven voor het doen van vrijwilligerswerk. Het overgrote deel van de vrijwilligers uit Amstelveen ervaren het vrijwilligerswerk niet als zwaar voor zowel de belasting op lichamelijk en geestelijk vlak. 96% van de vrijwilligers geeft aan dat zij verwachten volgend jaar weer vrijwilligerswerk te doen. 2. In hoeverre zijn de vrijwilligers tevreden over de ondersteuning vanuit hun vrijwilligersorganisatie? De vrijwilligers zijn grotendeels (zeer) tevreden over alle vormen van ondersteuning door de vrijwilligersorganisatie. Over de begeleiding en de aansturing door de vrijwilligersorganisatie zijn de vrijwilligers het meest tevreden; hier is 95% (zeer) tevreden over. De (onkosten)vergoeding wordt het minst gewaardeerd, maar ook hier is ruim 81% (zeer) tevreden over. Ongeveer 49% van de vrijwilligers verwacht ondersteuning bij hun taak als vrijwilliger. Als verwachte vorm van ondersteuning bij hun taak als vrijwilliger worden aandacht & waardering, advies, cursussen & scholing, evaluatiegesprek/functioneringsgesprek, overleg en werkinstructie genoemd. Een aantal van deze vormen van ondersteuning worden veelal al gegeven door de vrijwilligersorganisaties, maar worden door de vrijwilligers de moeite waard om genoemd te worden. SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AMSTELVEEN 1

6 3. In hoeverre zijn vrijwilligers bekend met de Vrijwilligerscentrale Cardanus? De Vrijwilligerscentrale Cardanus is bij 62% van de vrijwilligers bekend. De bekendheid is groter onder vrijwilligers die ondersteuning verwachten bij hun taak als vrijwilligers en/of vrijwilligerswerk verrichten bij Cardanus. 4. Hebben vrijwilligers gebruik gemaakt van de ondersteuning van de Vrijwilligerscentrale Cardanus? De Vrijwilligerscentrale Cardanus ondersteunt 20% van de vrijwilligers, die bekend zijn met de centrale. Het gebruik van de ondersteuningsdiensten ligt hoger onder vrijwilligers die actief zijn bij Cardanus. 5. In hoeverre zijn de vrijwilligers tevreden over de ondersteuning vanuit de Vrijwilligerscentrale Cardanus? De diensten van de Vrijwilligerscentrale worden gewaardeerd; de tevredenheid is hoog. Over de website en het cursusaanbod zijn de vrijwilligers het meest tevreden; over beide diensten is 97% van de vrijwilligers (zeer) tevreden. De Vrijwilligerscentrale Cardanus krijgt gemiddeld een 7,3 als rapportcijfer voor de ondersteuning. 6. In hoeverre hebben vrijwilligers behoefte aan steun? En welke? Een top 3 van diensten waaraan de vrijwilliger behoefte heeft is: 1. Informatie en Het volgen van een cursus (42%), 2. Advies (35%) en 3. Begeleiding (27%). In antwoord op de onderzoeksvraag In hoeverre zijn vrijwilligers in de Zorg en Welzijn sector tevreden over de ondersteuning vanuit de vrijwilligersorganisatie en vanuit de vrijwilligerscentrale Cardanus? kan worden geconcludeerd dat de vrijwilligers Zorg en Welzijn in Amstelveen tevreden zijn over de ondersteuning bij het uitvoeren van hun vrijwilligerswerk door zowel de vrijwilligersorganisatie als de Vrijwilligerscentrale Cardanus. Conclusies naar aanleiding van de onderzoeksresultaten zijn: - Vrijwilligers uit de sector Zorg en Welzijn willen behandeld worden als werknemers met evaluatiegesprekken, functioneringsgesprekken, werkoverleg en werkinstructies. - Waardering is van belang, waarbij het gaat om de waardering voor vrijwilligers in het algemeen en de vrijwilliger zelf. - Bekendheid met de mogelijkheid tot ondersteuning bij het verrichten van vrijwilligerswerk is belangrijk, ongeacht of de vrijwilliger hier momenteel behoefte aan heeft. Op deze wijze kan de vrijwilliger om ondersteuning vragen als de behoefte opkomt en kan mogelijk worden voorkomen dat vrijwilligers stoppen met het vrijwilligerswerk. Het vergroten van de bekendheid met de ondersteuning hangt samen met de bekendheid met de Vrijwilligerscentrale Cardanus. Meer bekendheid voor het één, meer bekendheid voor het ander. SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AMSTELVEEN 2

7 2 Inleiding en werkwijze 2.1 Inleiding Vrijwilligerscentrale Cardanus heeft in opdracht van de gemeente Amstelveen de taak om potentiële vrijwilligers te werven en te matchen voor diverse vacatures bij ongeveer 225 organisaties in Amstelveen. Hiervoor maakt zij gebruik van een website met vacaturebank en van de plaatselijke pers. Tevens geeft zij advies en informatie aan beroepskrachten die met vrijwilligers werken en biedt zij een ondersteuningsaanbod voor vrijwilligers aan. Daarnaast voert de vrijwilligerscentrale Cardanus nog andere diverse projecten uit, zoals maatschappelijke stages en Taalcoaches/Samenspraak. Gemeenten zijn in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) verplicht om jaarlijks een tevredenheidsonderzoek onder vragers van maatschappelijke ondersteuning uit te voeren. De gemeente Amstelveen heeft dit jaar voor een tevredenheidsonderzoek gekozen onder vrijwilligers uit de Zorg en Welzijn sector. De resultaten van dit onderzoek wil zij gebruiken voor de evaluatie van het gemeentelijke Wmo-beleid. In dit tevredenheidsonderzoek, uitgevoerd door SGBO, staat de volgende onderzoeksvraag centraal: In hoeverre zijn vrijwilligers in de Zorg en Welzijn sector tevreden over de ondersteuning vanuit de vrijwilligersorganisatie en vanuit de vrijwilligerscentrale Cardanus? Deze vraag laat zich in meerdere deelvragen vertalen: 1. Wat is de achtergrond van de vrijwilligers? 2. In hoeverre zijn de vrijwilligers tevreden over de ondersteuning vanuit hun vrijwilligersorganisatie? 3. In hoeverre zijn vrijwilligers bekend met de Vrijwilligerscentrale Cardanus? 4. Hebben vrijwilligers gebruik gemaakt van de ondersteuning van de Vrijwilligerscentrale Cardanus? 5. In hoeverre zijn de vrijwilligers tevreden over de ondersteuning vanuit de Vrijwilligerscentrale Cardanus? 6. In hoeverre hebben vrijwilligers behoefte aan steun? En welke? De bovenstaande deelvragen zijn in de vragenlijst nader geoperationaliseerd in diverse vraagstellingen. De gebruikte vragenlijst vindt u in bijlage 1. SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AMSTELVEEN 3

8 2.2 Onderzoeksopzet De gemeente Amstelveen wil met dit onderzoek inzicht krijgen in de vrijwilligers in de Zorg en Welzijn sector, hun behoeften, hun gebruik van de ondersteuning en de tevredenheid over deze ondersteuning. Om de onderzoeksvraag In hoeverre zijn vrijwilligers in de Zorg en Welzijn sector tevreden over de ondersteuning vanuit de vrijwilligersorganisatie en vanuit de Vrijwilligerscentrale Cardanus? te kunnen beantwoorden maken we gebruik van een gestructureerde schriftelijke vragenlijst. Steekproef Wij hebben een gestructureerde schriftelijke vragenlijst ontworpen die per post is uitgezet onder de vrijwilligers uit de Zorg en Welzijn sector. De Vrijwilligerscentrale Cardanus heeft verschillende vrijwilligersorganisaties in de Zorg en Welzijn sector aangeschreven en om medewerking gevraagd bij het versturen van de vragenlijsten. Om de respons te stimuleren kregen de vrijwilligers een begeleidende brief namens het college van burgermeester en wethouders bij de vragenlijst. In deze brief kondigde het college het onderzoek aan en lichtte het doel ervan toe. Het onderzoek is ook aangekondigd op de gemeentelijke website. De organisaties hebben de vragenlijsten met de begeleidende brief en de antwoordenvelop in de week van 7 februari naar de individuele vrijwilligers Zorg en Welzijn verstuurd. Respons Uiteindelijk hebben 397 vrijwilligers de vragenlijst tijdig ingevuld en geretourneerd. Hiermee kwam de totale respons voor dit onderzoek op 37%. Na de sluitingsdatum zijn nog een aantal ingevulde vragenlijsten binnengekomen; deze zijn niet meegenomen in de resultaten. 2.3 Leeswijzer Voor u liggen de resultaten van het tevredenheidsonderzoek onder vrijwilligers in de Zorg en Welzijn sector. In het volgende hoofdstuk vindt u de resultaten. De conclusies op basis van de uitkomsten van dit onderzoek vindt u in het laatste hoofdstuk van dit rapport. SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AMSTELVEEN 4

9 3 Resultaten In dit hoofdstuk worden de resultaten besproken. 3.1 De vrijwilliger uit de sector Zorg en Welzijn In deze eerste paragraaf wordt naar de vrijwilliger als persoon gekeken. Wie is de vrijwilliger? Wat is het geslacht en de leeftijd? Welk opleidingsniveau heeft de vrijwilliger? En als laatste: verricht de vrijwilliger ook nog betaalde arbeid? Van de vrijwilligers is het overgrote gedeelte vrouw (78%). De leeftijdsverdeling van de vrijwilligers toont hetzelfde beeld als uit eerder onderzoek van SGBO 1. Ook hier in Amstelveen is de groep vrijwilligers van 17 jaar of jonger de kleinste groep met 0% van de vrijwilligers. De grootste groep van vrijwilligers uit de sector Zorg en Welzijn is tussen de 65 en 75 jaar oud. In onderstaande tabel wordt de verdeling van het geslacht en de leeftijd van de vrijwilligers getoond. Tabel 1 Geslacht Geslacht en leeftijd van de vrijwilligers uit de sector Zorg en Welzijn % Vrijwilligers - Man 22% - Vrouw 78% Leeftijd 17 of jonger 0% 18 t/m 35 4% 36 t/m 55 15% 56 t/m 65 34% 66 t/m 75 35% % Het opleidingsniveau van de vrijwilliger laat een grote spreiding zien tussen de mogelijke opleidingen. De meeste vrijwilligers (28%) hebben als hoogst genoten opleiding een LBO/ MAVO/ MULO/ VMBO opleiding. Tabel 2 Wat is uw hoogst genoten opleiding? % Vrijwilligers Lagere school 7% LBO/MAVO/MULO/VMBO 28% HAVO/VWO 16% MBO: middelbaar beroepsonderwijs 17% 1 Deze gegevens zijn gepubliceerd in de jaarpublicatie Hoe klanten en burgers de Wmo ervaren: resulaten Wmo tevredenheidsonderzoeken over 2009, SGBO, SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AMSTELVEEN 5

10 HBO: hoger beroepsonderwijs 23% WO: wetenschappelijk onderwijs 10% Naast het vrijwilligerswerk verricht 17% ook betaald werk. De grootste groep vrijwilligers geeft aan met pensioen te zijn (53%). Dit is in lijn met de verwachtingen op basis van de leeftijdsverdeling. Tabel 3 Heeft u betaald werk? % Vrijwilligers Ja, voor minder dan 24 uur per week 8% Ja, tussen de 24 en 32 uur per week 4% Ja, voor 32 uur of meer per week 5% Nee, ik ben gepensioneerd 53% Nee, ik ben vrijwillig thuis 13% Nee, ik ben werkloos 8% Nee, ik ben afgekeurd 9% Nee, ik zit op school/studeer 1% In het kader van de maatschappelijke stage wordt gestuurd op de inzet van scholieren, maar deze groep vrijwilligers maakt slechts een zeer klein deel van de respondenten uit. 3.2 Het vrijwilligerswerk in de sector Zorg en Welzijn Deze paragraaf staat in het teken van het vrijwilligerswerk in de sector Zorg en Welzijn. Hoeveel vrijwilligerswerk is er verricht? Hoe is de vrijwilliger aan het vrijwilligerswerk gekomen? Wat zijn de redenen om vrijwilligerswerk te doen? Wordt vrijwilligerswerk als (lichamelijk of geestelijk) zwaar ervaren? Bij welke organisatie wordt het vrijwilligerswerk verricht? Verwacht de vrijwilliger volgend jaar wederom vrijwilligerswerk te verrichten? Onderstaand worden de resultaten van deze vragen besproken. Uit onderstaande tabel blijkt dat ook vrijwilligers zijn aangeschreven die het afgelopen jaar geen vrijwilligerswerk hebben gedaan; dit betreft 1% binnen de respons. De meeste vrijwilligers besteden tussen de 2 en 4 uur per week aan vrijwilligerswerk. Tabel 4 Heeft u het afgelopen jaar vrijwilligerswerk gedaan? % Vrijwilligers Ja, incidenteel 9% Ja, tot 2 uur in de week 16% Ja, 2 tot 4 uur in de week 35% Ja, 4 tot 8 uur in de week 23% Ja, 8 uur of meer in de week 16% Nee 1% SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AMSTELVEEN 6

11 Uit de analyse van het geslacht versus de vraag Heeft u het afgelopen jaar vrijwilligerswerk gedaan? blijkt dat mannen meer uren vrijwilligerswerk per week verrichten dan vrouwen. De meeste vrijwilligers zijn via familie, vrienden en bekenden aan hun vrijwilligerswerk gekomen; dit geldt voor 30% van de vrijwilligers. Een goede tweede is een advertentie in blad/krant/tijdschrift als toeleiding naar het vrijwilligerswerk. De categorie Anders is door 22% van de vrijwilligers als antwoord gegeven. Onderstaand kunt u de resultaten voor alle antwoorden van deze vraag terugvinden. Tabel 5 Hoe bent u aan dit vrijwilligerswerk gekomen? % Vrijwilligers Via familie, vrienden en bekenden 30% Via een advertentie in blad/krant/tijdschrift 25% Via medewerkers van de vrijwilligersorganisatie 10% Via vrijwilligers van de vrijwilligersorganisatie 8% Via vacaturebank 6% Anders 22% Redenen om vrijwilligerswerk in de sector Zorg en Welzijn te gaan doen kunnen uiteenlopen van een keuze tot een verplichting. De meeste vrijwilligers geven aan vrijwilligerswerk te doen vanuit een positieve insteek. In volgorde van meest genoemde redenen: Het geeft voldoening (38%). Ik vind het leuk om vrijwilligerswerk te doen (21%). Ik vind dat het erbij hoort (15%). Ik vind het leuk om andere mensen te ontmoeten (14%). Het geeft structuur in mijn tijdsbesteding (10%). Ik wil leren en nieuwe (werk)ervaring opdoen (1%). Ik doe vrijwilligerswerk in het kader van mijn studie (1%). Het is verplicht vanuit de uitkeringsinstantie (bijvoorbeeld werkleeraanbod of reintegratie) (1%). De redenen Ik ben maatschappelijk stagiair en Ik doe vrijwilligerswerk in het kader van werknemersvrijwilligerswerk is door geen van de vrijwilligers aangekruist. Vrijwilligerswerk kan soms belastend zijn voor de vrijwilliger op het fysieke vlak, maar soms ook op het mentale vlak. Uit de resultaten blijkt dat het overgrote deel van de vrijwilligers uit Amstelveen het vrijwilligerswerk niet als zwaar ervaart; dit geldt voor zowel het lichamelijke als op het geestelijke vlak. Toch geeft bijna een derde van de vrijwilligers aan het soms lichamelijk zwaar te vinden; voor geestelijk is dit zelfs bijna 40%. Op de volgende pagina kunt u de resultaten terugvinden. SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AMSTELVEEN 7

12 Figuur 1 Ervaart u het vrijwilligerswerk als zwaar? Eén van de vrijwilligers geeft aan het vrijwilligerswerk als zwaar te ervaren, maar dit komt door haar eigen beperkingen en niet door het vrijwilligerswerk. Voor het ervaren van de lichamelijke belasting door vrijwilligerswerk wordt geen verschil gevonden tussen mannelijke en vrouwelijke vrijwilligers in tegenstelling tot de geestelijke belasting. Vrouwen geven vaker aan het vrijwilligerswerk soms als geestelijk zwaar te ervaren dan mannen. Leeftijd is niet van invloed op hoe vrijwilligers de fysieke en mentale belasting ervaren. De meeste vrijwilligers (25%) in dit onderzoek zijn actief bij Cardanus, uitgezonderd de categorie Anders met 32%. Daarna volgen Nieuw Vredeveld met een aandeel van (12%), Zonnebloem (9%) en Vita (8%). De verdeling van de vrijwilligers over de verschillende organisaties is in de onderstaande tabel terug te vinden. Tabel 6 Voor welke organisatie doet u momenteel vrijwilligerswerk? % Vrijwilligers Zonnebloem 9% De Schakel 4% Zonnehuis 3% Nieuw Vredeveld 12% Vita 8% Cardanus 25% Rode Kruis 2% Humanitas 1% Ons 2e thuis 5% Anders 32% De bovenstaande tabel laat een andere verdeling zien van de vrijwilligers dan de werkelijke verdeling in Amstelveen/dan de verdeling van de vrijwilligers zoals opgegeven door de gemeente voor het trekken van de steekproef. De vrijwilligers van Zonnebloem en Nieuw Vredeveld vertegenwoordigen bijvoorbeeld een groter deel van de vrijwilligers Zorg en Welzijn in het onderzoek dan in de praktijk. SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AMSTELVEEN 8

13 Van de vrijwilligers verwacht 96% volgend jaar weer vrijwilligerswerk te doen. Vrijwilligers in de leeftijdsgroep 36 tot en met 55 jaar wijken af van dit percentage; van deze groep verwacht bijna 88% volgend jaar vrijwilligerswerk te doen. In deze leeftijdsgroep zijn de meeste afvallers te verwachten. De meest genoemde reden om volgend jaar geen vrijwilligerswerk te doen is Anders met 39% gevolgd door Tijdsgebrek of behoefte (33%) en Gezondheid (22%). 3.3 De ondersteuning door de vrijwilligersorganisatie De vrijwilliger uit de sector Zorg en Welzijn kan bij het verrichten van vrijwilligerswerk behoefte hebben aan ondersteuning vanuit de vrijwilligersorganisatie. Hier wordt in deze paragraaf nader op ingegaan. Aan bod komen de tevredenheid over de geboden ondersteuning door de vrijwilligersorganisaties en de verwachtingen ten aanzien van steun voor de vrijwilliger. De organisaties, waarvoor de vrijwilligers actief zijn, kunnen op verschillende wijze de vrijwilliger ondersteunen. Het gaat bijvoorbeeld om: het begeleiden; het aansturen; het waarderen; het bieden van opleidings- en scholingsmogelijkheden; het vergoeden van gemaakte onkosten en het verzekeren. Voor deze verschillende vormen van ondersteuning is aan de vrijwilligers gevraagd om aan te geven hoe tevreden of ontevreden zij zijn. Vrijwilligers die actief zijn voor meerdere organisaties is gevraagd of zij de vragen kunnen beantwoorden voor de organisatie waarvoor zij de meeste uren per week werken. De mate van tevredenheid is terug te vinden in de figuur op de volgende pagina. Bij deze figuur is het antwoord Niet van toepassing buiten beschouwing gelaten. SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AMSTELVEEN 9

14 Figuur 2 Hoe tevreden/ ontevreden bent u over... In het algemeen kan worden gezegd dat de vrijwilligers over alle vormen van ondersteuning door de vrijwilligersorganisatie zelf zeer tevreden of tevreden zijn. Het meest tevreden zijn de vrijwilligers over de begeleiding en de aansturing; hier is 95% (zeer) tevreden over. Het minst tevreden is men over de (onkosten)vergoeding, maar ook hier is ruim 81% (zeer) tevreden over. De tevredenheid over de ondersteuning is vergelijkbaar voor alle organisaties. Op de vraag Verwacht u steun bij uw taak als vrijwilligers? antwoordt 49% van de vrijwilligers positief. Vrijwilligers van 65 jaar of jonger verwachten vaker ondersteuning (56%) dan de vrijwilligers ouder dan 65 jaar (41%). Het lichamelijk of geestelijk zwaar ervaren van het vrijwilligerswerk blijkt geen invloed te hebben op de resultaten voor deze vraag over ondersteuning. Vrijwilligers die steun verwachten bij hun taak als vrijwilliger zijn minder tevreden over de opleidings- en scholingsmogelijkheden plus de (onkosten)vergoeding. Veel vrijwilligers hebben gebruik gemaakt van de mogelijkheid om in te vullen in welke vorm zij de ondersteuning graag ingevuld zien worden. Onderstaand wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste vormen: - Aandacht, waardering: Hier gaat het om aandacht voor vrijwilligerswerk in het algemeen, maar ook voor de vrijwilliger zelf. Het is fijn als de organisatie interesse en belangstelling toont in de vrijwilliger en schouderklopjes geeft. SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AMSTELVEEN 10

15 - Advies: Adviezen over wat wel of niet te doen in bepaalde situaties. Hoe pak je bepaalde situaties aan? Welke taken worden verwacht van de vrijwilliger? - Cursussen, scholing: Vrijwilligers willen zich blijven ontwikkelen, zodat zij zich zo goed mogelijk kunnen inzetten. - Evaluatiegesprek/functioneringsgesprek: Graag willen de vrijwilligers (persoonlijke) feedback over hoe zij hun vrijwilligerswerk uitvoeren. Gaat het goed? Of zijn er verbeteringen mogelijk? Zijn er tips? - Overleg: Overleg met andere vrijwilligers om ervaringen te delen, maar ook om te horen wat er speelt binnen de organisatie waar de vrijwilligers actief zijn. - Werkinstructie: Een duidelijke werkinstructie voorkomt misverstanden en laat niet iedere vrijwilliger het wiel opnieuw uitvinden. Ook wordt genoemd dat informatie over de persoon voor/met wie het vrijwilligerswerk wordt gedaan toegevoegde waarde heeft. De vrijwilliger is beter bekend met de achtergrond en kan daarmee zijn of haar taak als vrijwilliger beter invullen. Hetzelfde geldt voor informatie over groepen, zoals dementerende ouderen. Ondanks dat de vrijwilligers aangeven (zeer) tevreden te zijn over de begeleiding, de aansturing, de waardering en de mogelijkheden voor opleiding en scholing (zie figuur 2) vinden de vrijwilligers deze ondersteuning alsnog noemenswaardig bij deze vraag. Wel worden de genoemde vormen van ondersteuning hier concreter benoemd met behulp van voorbeelden. Dit kan aanknopingspunten bieden voor verbetering. 3.4 De ondersteuning door de Vrijwilligerscentrale Cardanus Vrijwilligerswerk in de sector Zorg en Welzijn is niets nieuws en wordt al sinds jaar en dag door mensen gedaan. Sinds de invoering van de Wmo is de gemeente echter verantwoordelijk voor het ondersteunen van vrijwilligers in hun werkzaamheden, zodat zij dit nog lang en met plezier kunnen volhouden. Het opzetten van steunpunten vrijwilligerswerk of vrijwilligerscentrales waar vrijwilligers naar toe kunnen voor ondersteuning is zo n taak van de gemeente. In de gemeente Amstelveen bestaat er de Vrijwilligerscentrale Cardanus. De Vrijwilligerscentrale Cardanus heeft een breed aanbod van diensten ter ondersteuning van de vrijwilliger, zoals: - Informatie & advies: de vrijwilligerscentrale geeft telefonisch, via haar website en via werkbezoeken informatie en advies aan vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties. - Begeleiding: de vrijwilligerscentrale geeft begeleiding aan 125 vrijwilligers van het project Samenspraak/Taalcoach en 160 vrijwilligers van de Buurthulpdienst. Daarnaast geeft zij informatie aan organisaties hoe zij de begeleiding van vrijwilligers zouden kunnen gaan regelen. - Bekijken van vacaturebank; via de website kan men op zoek gaan naar een vrijwilligersvacature. Dit wordt voornamelijk gedaan als men op zoek is naar (nieuw) vrijwilligerswerk. SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AMSTELVEEN 11

16 - Raadplegen van de website: Op de voorgenoemde site staat informatie over de activiteiten die de vrijwilligerscentrale doet; trainingen, bezoeken van markten, et cetera. Daarnaast wordt ook aandacht besteed aan informatie over vrijwilligerswerk qua vrijwilligersvergoeding, beleid, werving, et cetera. - Het volgen van een cursus: sinds het seizoen 2010/2011 biedt de vrijwilligerscentrale voor vrijwilligers Amstelland een cursusaanbod waar men zich gratis voor kan aanmelden. De trainingen zijn bedoeld ter ondersteuning van hun werkzaamheden of hebben een waarderend karakter (bijvoorbeeld fotoboek maken per mail). - Het bezoeken van het spreekuur: deze activiteit voert de vrijwilligerscentrale 2 maal per week uit voor in totaal 5 uur per week. Hier komen doorgaans mensen op bezoek die zoekende zijn naar vrijwilligerswerk maar er ondersteuning bij nodig hebben. Zij kunnen vaak niet zelfstandig, via de website, een vacature van hun gading vinden. In deze paragraaf gaan we nader in op (de geboden ondersteuning vanuit) de Vrijwilligerscentrale Cardanus. De meerderheid van de vrijwilligers (62%) is bekend met de Vrijwilligerscentrale Cardanus. Vrijwilligers die ondersteuning verwachten bij hun taak als vrijwilligers zijn vaker bekend met de vrijwilligerscentrale. Ook vrijwilligers die aangeven bij Cardanus vrijwilligerswerk te verrichten zijn meer bekend met de Vrijwilligerscentrale Cardanus. Van de vrijwilligers uit de sector Zorg en Welzijn die bekend zijn met de Vrijwilligercentrale Cardanus geeft een vijfde aan gebruik te maken van de diensten van de Vrijwilligerscentrale Cardanus. Het gebruik van de diensten ligt hoger bij vrijwilligers die actief zijn bij Cardanus als vrijwilligersorganisatie. De resultaten van hoe de vrijwilligers bij de Vrijwilligerscentrale Cardanus terechtkomen laten een divers beeld zien. In de onderstaande tabel zijn de resultaten terug te vinden. Tabel 7 Hoe bent u bij de Vrijwilligerscentrale Cardanus terechtgekomen? % Vrijwilligers Via de krant/radio/tv 27% Via bekenden 17% Via internet 10% Via de gemeente 10% Via de welzijnsstichting 9% Via posters/folders of flyers 4% Via re-integratietrajecten/sociale Dienst 2% Via school 0% Anders 22% De meest genoemde manier is via de krant, radio of televisie (27%). Bekenden van de vrijwilligers spelen ook een grote rol (17%) in het attenderen op de Vrijwilligerscentrale Cardanus (17%). SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AMSTELVEEN 12

17 Voor de diensten informatie, advies, begeleiding, bekijken van de vacaturebank, raadplegen van de website, volgen van een cursus en bezoeken van spreekuur/inloopuur van de Vrijwilligerscentrale Cardanus zullen achtereenvolgens worden besproken: de behoefte, het gebruik en de tevredenheid. De behoefte van de vrijwilliger is terug te vinden in onderstaande figuur. Hierin zijn alle vrijwilligers meegenomen die de vraag hebben ingevuld, dus ook vrijwilligers die niet bekend zijn met de Vrijwilligerscentrale Cardanus en/of momenteel geen gebruik maken van de diensten van de Vrijwilligerscentrale Cardanus. De meeste vrijwilligers (42%) geven aan behoefte te hebben aan Informatie en Het volgen van een cursus. Met 35% van de vrijwilligers komt Advies op een tweede plaats, gevolgd door Begeleiding met 27%. Het minst heeft de vrijwilliger behoefte aan het bezoeken van het spreekuur of inloopuur. Hier heeft slechts 13% behoefte aan. Figuur 3 Heeft u behoefte aan ondersteuning via de diensten van de Vrijwilligerscentrale? In de figuur op de volgende pagina wordt het gebruik van de diensten in kaart gebracht. Voor elke dienst geeft ruim 50% aan dat zij geen gebruik hebben gemaakt van de aangeboden diensten. De vrijwilligers maken het minst gebruik van het spreekuur of inloopuur; dit is ook de dienst met de laagste behoefte. Mogelijk heeft dit ook te maken met de insteek van het spreekuur. Het meest maken de vrijwilligers gebruik van het cursusaanbod (41%) en informatie (34%). SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AMSTELVEEN 13

18 Figuur 4 Hoe vaak heeft u in de laatste 2 jaar gebruik gemaakt van de volgende diensten van de Vrijwilligerscentrale? De tevredenheid over de diensten van de Vrijwilligerscentrale Cardanus door de gebruikers is hoog. Het meest tevreden is de vrijwilliger over de website en het cursusaanbod; over beide diensten is 97% van de vrijwilliger (zeer) tevreden. Onderstaand zijn de resultaten over de tevredenheid terug te vinden. Figuur 5 Hoe tevreden/ontevreden bent u over de volgende diensten van de Vrijwilligerscentrale? SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AMSTELVEEN 14

19 Ondanks de hoge mate van tevredenheid met het aanbod van de Vrijwilligerscentrale Cardanus komen een aantal vrijwilligers met wensen ten aanzien van het ondersteuningsaanbod. Een enkeling geeft aan: een arbeidsmarktgerichte cursus, het beheren van financiën en het omgaan met computers. Daarnaast wordt informatie over de vrijwilligersvergoeding op prijs gesteld. Wat heeft deze vergoeding voor gevolgen voor bijvoorbeeld de belastingdienst en de sociale werkplaats. Tot slot is gevraagd naar een rapportcijfer voor de ondersteuning van de Vrijwilligerscentrale Cardanus. Gemiddeld krijgt de ondersteuning een 7,3; een dikke voldoende. De spreiding van de gegeven rapportcijfers zijn in onderstaande figuur weergegeven. Een 1 is slecht en een 10 is uitstekend. Figuur 6 Eindoordeel over ondersteuning van de Vrijwilligerscentrale Cardanus Het laagste rapportcijfer is een 4 en het hoogste een 10. De meeste vrijwilligers (40%) hebben een 7 gegeven. SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AMSTELVEEN 15

20 4 Conclusies In dit hoofdstuk worden de conclusies van het onderzoek gepresenteerd. De gewenste vormen van ondersteuning door de vrijwilligersorganisaties bieden concrete aanknopingspunten om mee aan de slag te gaan. Uit de vormen van ondersteuning spreekt de behoefte van de vrijwilliger uit de Zorg en Welzijn sector om behandeld te worden als een werknemer (evaluatiegesprekken, functioneringsgesprekken, werkoverleg, werkinstructies). Vrijwilligers willen betrokken zijn bij de organisatie en een organisatie die betrokken is met hun als vrijwilliger. Invulling geven aan de behoefte zorgt voor tevreden en gemotiveerde vrijwilligers en dit zal resulteren in een bloeiende vrijwilligersorganisatie. Uit de resultaten blijkt dat waardering belangrijk is voor de vrijwilliger Zorg en Welzijn, voor zowel de vrijwilligers in het algemeen als voor de vrijwilligers zelf. Deze waardering kan komen van de vrijwilligersorganisatie, de Vrijwilligerscentrale Cardanus of van de gemeente Amstelveen. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan het in het zonnetje zetten van een vrijwilliger, het uitreiken van een vrijwilligersonderscheiding of het organiseren van een dag/feest voor de vrijwilligers als bedankje. Het waarderen van vrijwilligers kan ook meteen dienen om vrijwilligers te werven of beter om vrijwilligers te verleiden. Het is van belang dat vrijwilligers uit de sector Zorg en Welzijn bekend zijn met de mogelijkheid voor ondersteuning bij hun vrijwilligerswerk, ongeacht of zij hier momenteel wel of geen behoefte aan hebben. Op deze wijze kunnen de vrijwilligers bij het opkomen van de behoefte aan ondersteuning hier meteen invulling aangeven. Een vrijwilliger met een niet ingevulde behoefte aan ondersteuning kan mogelijk besluiten om hierdoor de stoppen met vrijwilligerswerk en dit is niet gewenst. Het vergroten van de bekendheid van de Vrijwilligerscentrale Cardanus draagt bij aan een grotere bekendheid onder vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties van mogelijkheden tot ondersteuning bij het uitoefenen van het vrijwilligerswerk. Om de bekendheid voor vrijwilligerswerk en de ondersteuning te verhogen, kan worden aangesloten bij het initiatief: Europese jaar voor de vrijwilliger. SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AMSTELVEEN 16

21 Bijlagen

22 Bijlage 1 Vragenlijst Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2010 Vrijwilligers Voor wie is deze vragenlijst bedoeld? Deze vragenlijst is bedoeld voor mensen die: Vrijwilligerswerk verrichten in de sector Zorg en Welzijn in de gemeente Amstelveen Uw antwoorden worden anoniem verwerkt. De resultaten van het onderzoek kunnen niet herleid worden tot individuele personen. De streepjescode die hierboven vermeld staat, verwijst naar uw gemeente. Het wel of niet meewerken aan dit onderzoek heeft geen gevolgen voor uw werk als vrijwilliger. Het invullen van de vragenlijst duurt ongeveer 10 minuten. Instructie bij de vragenlijst Als u opmerkingen wilt maken, dan kunt u dit helemaal achteraan doen in het daarvoor bedoelde tekstvak. Vult u de vragenlijst in met een zwarte of blauwe balpen. Wij verzoeken u bij elke vraag slechts één antwoord aan te kruisen, tenzij anders is aangegeven. Kies het antwoord dat het beste uw mening weergeeft. Wanneer u zich vergist heeft, dan kunt u het vakje met uw juiste antwoord helemaal inkleuren. Wanneer een vraag echt niet op u van toepassing is, kunt u deze overslaan. 1 Heeft u het afgelopen jaar vrijwilligerswerk gedaan? Ja, incidenteel Ja, tot 2 uur in de week Ja, 2 tot 4 uur in de week Ja, 4 tot 8 uur in de week Ja, 8 uur of meer in de week Nee Ga naar vraag 40 SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AMSTELVEEN 18

23 2 Hoe bent u aan dit vrijwilligerswerk gekomen? Via familie, vrienden en bekenden Via vrijwilligers van de vrijwilligersorganisatie Via medewerkers van de vrijwilligersorganisatie Via de vacaturebank Via een advertentie in blad / krant / tijdschrift Anders 3 Wat is de belangrijkste reden voor u om vrijwilligerswerk te doen? Ik vind het leuk om vrijwilligerswerk te doen Ik vind het leuk om andere mensen te ontmoeten Ik wil leren en nieuwe (werk)ervaring opdoen Ik ben maatschappelijke stagiair Ik doe vrijwilligerswerk in het kader van mijn studie Het geeft voldoening Ik vind dat het erbij hoort Het geeft structuur in mijn tijdsbesteding Ik doe vrijwilligerswerk in het kader van werknemersvrijwilligerswerk Het is verplicht vanuit de uitkeringsinstantie (bijv. werkleeraanbod of re-integratie) Ervaart u het vrijwilligerswerk als zwaar? Vaak Soms Niet 4 Lichamelijk zwaar 5 Geestelijk zwaar Indien u voor meerdere vrijwilligersorganisaties werkt kunt u de vragen dan beantwoorden voor de organisatie waar u de meeste uren voor werkt. Hoe tevreden / ontevreden bent u over... Zeer tevreden Tevreden Ontevreden Zeer ontevreden N.v.t. 6 de begeleiding van vrijwilligers 7 de aansturing van vrijwilligers 8 de waardering van vrijwilligers 9 de opleiding- en scholingsmogelijkheden 10 de (onkosten)vergoeding SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AMSTELVEEN 19

24 11 de verzekering 12 Verwacht u steun bij uw taak als vrijwilliger? (Graag binnen het vak schrijven, alles daarbuiten wordt niet door de computer gelezen) Ja, in de vorm van: Nee 13 Bent u bekend met de Vrijwilligerscentrale Cardanus? Ja Nee Ga naar vraag Heeft u wel eens gebruik gemaakt van de diensten van de Vrijwilligerscentrale Cardanus? Ja Nee Ga naar vraag Hoe bent u bij de Vrijwilligerscentrale Cardanus terechtgekomen? Via bekenden Via internet Via posters/ folders of flyers Via de krant/ radio/ tv Via de gemeente Via school Via de welzijnsstichting Via re-integratietrajecten / Sociale Dienst Anders Heeft u behoefte aan ondersteuning via de diensten van de Vrijwilligerscentrale? 16 Informatie Geen behoefte Wel behoefte 17 Advies 18 Begeleiding SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AMSTELVEEN 20

25 19 Bekijken van de vacaturebank 20 Raadplegen van de website 21 Het volgen van een cursus 22 Het bezoeken van spreekuur/inloopuur 23 Mist u nog diensten of aanbod die de Vrijwilligerscentrale Cardanus (momenteel) niet aanbiedt? (Graag binnen het vak schrijven, alles daarbuiten wordt niet door de computer gelezen) Ja, namelijk: Nee Hoe vaak heeft u in de laatste 2 jaar gebruik gemaakt van de volgende diensten van de Vrijwilligerscentrale? 0 keer 1 keer 2-5 keer 6-10 keer Meer dan 10 keer 24 Informatie gevraagd (telefonisch, bij de balie of per e- mail) 25 Adviesgesprek 26 Begeleidingsgesprek 27 Bekijken van de vacaturebank 28 Raadplegen van de website 29 Het volgen van een cursus 30 Het bezoeken van spreekuur/ inloopuur Hoe tevreden / ontevreden bent u over de volgende diensten van de Vrijwilligerscentrale? Zeer tevreden Tevreden Ontevreden Zeer ontevreden N.v.t. 31 De informatie 32 Het advies 33 De begeleiding SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AMSTELVEEN 21

26 34 De vacaturebank 35 De website 36 Het cursusaanbod 37 Het spreekuur/inloopuur Indien u geen gebruik heeft gemaakt van ondersteuning van Cardanus, ga dan naar vraag 39 Eindoordeel over ondersteuning van de Vrijwilligerscentrale Cardanus Rapportcijfer ondersteuning 39 Voor welke organisatie doet u momenteel vrijwilligerswerk? (indien u voor 2 of meer organisaties werkt kies dan de organisatie waarvoor u het meeste uren werkt) Zonnebloem De Schakel Sinaï Zonnehuis Stichting Brentano Nieuw Vredeveld Vita Cardanus Rode Kruis Humanitas Ons 2 e thuis Anders 40 Verwacht u volgend jaar vrijwilligerswerk te doen? Nee Ja Ga naar vraag Zo nee, wat is hier de reden voor? (meerdere antwoorden mogelijk) Geen interesse of behoefte Problemen met kinderopvang (Reis)kosten Weet niet hoe ik aan vrijwilligerswerk kan komen Tijdsgebrek of behoefte Gezondheid Weet niet wat voor soort vrijwilligerswerk ik kan doen Anders SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AMSTELVEEN 22

27 42 Wat is uw geslacht? Man Vrouw 17 of jonger 18 t/m t/m t/m t/m Wat is uw leeftijd? 44 Wat is uw hoogst voltooide opleiding? Lagere school LBO/MAVO/MULO/VMBO HAVO/VWO MBO: middelbaar beroepsonderwijs HBO: hoger beroepsonderwijs WO: wetenschappelijk onderwijs 45 Heeft u betaald werk? Ja, voor minder dan 24 uur per week Ja, tussen de 24 en 32 uur per week Ja, voor 32 uur of meer per week Nee, ik ben gepensioneerd Nee, ik ben vrijwillig thuis Nee, ik ben werkloos Nee, ik ben afgekeurd Nee, ik zit op school / studeer 46 Heeft u nog opmerkingen, aanbevelingen en dergelijke dan kunt u deze kwijt in onderstaand tekstvak. Alles wat er buiten valt kan niet gelezen worden. SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AMSTELVEEN 23