Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Pedagogiek hbo-master Croho: Varianten: deeltijd. Visitatiedatum: 20 november 2009

Transcriptie

1 Hogeschool Rotterdam Opleiding: Pedagogiek hbo-master Croho: Varianten: deeltijd Visitatiedatum: 20 november 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, maart 2010

2 2/61 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek

3 Inhoud Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per facet en onderwerp 14 Deel B: Facetten 17 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 19 Onderwerp 2 Programma 23 Onderwerp 3 Inzet van personeel 34 Onderwerp 4 Voorzieningen 38 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 40 Onderwerp 6 Resultaten 45 Deel C: Bijlagen 49 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 50 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 55 Bijlage 3: Bezoekprogramma 59 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 60 Bijlage 5: Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 61 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek 3/61

4 4/61 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek 5/61

6 6/61 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de masteropleiding Pedagogiek van Hogeschool Rotterdam heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is begonnen in september 2009, toen het zelfevaluatierapport bij NQA is aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleiding gevisiteerd op 20 november Het panel bestond uit: De heer drs. J.J.M. van der Lans (voorzitter, domeinpanellid); De heer prof. dr. J.M.A. Hermanns (domeinpanellid); De heer H. Schakelaar (studentpanellid); De heer P. van Achteren BLL (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (oktober 2007). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen en vertrouwd met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op het niveau/oriëntatie van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) conform het voorschrift van de NVAO. Uitzondering hierop is facet 2.6, als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit Facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding In het studiejaar verzorgt Hogeschool Rotterdam 80 bacheloropleidingen en 14 masteropleidingen. Bij aanvang van het studiejaar waren er in totaal ongeveer studenten ingeschreven bij de hogeschool. Dit is een toename ten opzichte van september 2007, toen er studenten waren. De hogeschool heeft in circa 3000 werknemers, van wie er circa 1800 zijn ingezet als docerend personeel. Er is ongeveer 1150 fte. onderwijscapaciteit beschikbaar. NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek 7/61

8 Missie van de hogeschool en hoofdlijnen van beleid De hogeschool ziet als haar maatschappelijke taken: 1. Het opleiden van meer (kwantitatief) goed toegeruste (kwalitatief) beroepsbeoefenaren voor de arbeidsmarkt op hbo- en post-hbo niveau. 2. Het leveren van een inhoudelijke bijdrage aan de ontwikkeling van de beroepspraktijk in de kenmerkende (maatschappelijke en economische) sectoren in de regio; daarbij behoort ook kennisontwikkeling en (toegepast) onderzoek. Daartoe werkt men aan vier hoofddoelen: 1. Verbreden van de participatie in het hoger onderwijs, onder meer via nieuwe doelgroepen, verbetering van de doorstroom in de beroepskolom en diplomagerichte maatwerktrajecten met erkenning van eerder verworven competenties (EVC). 2. Verzorgen van goed hbo-onderwijs, via ondersteuning aan de opleidingen en via het kennisgestuurde, praktijkgestuurde en studentgestuurde onderwijs van het ROM. 3. Bijdragen aan kennisontwikkeling en relevant praktijkgericht (ontwerp)onderzoek, in samenwerking binnen de regio Rotterdam, met name wat betreft de aanpak van weerbarstige vraagstukken die samenhangen met de economische en sociale ontwikkeling van de regio. 4. Ontwikkelen van contractactiviteiten en maatwerktrajecten voor bedrijven en instellingen, die gevoed worden door de opleidingen en onderzoekprogramma s van de hogeschool. Daarmee dragen we bij aan een praktijk van levenslang leren. De hogeschool heeft de ambitie zich te profileren als kennisinstituut voor de regio Rotterdam. Organisatie en sturing - Na een reorganisatie in 2007 zijn de 17 clusters omgevormd tot elf instituten. De instituutsvorming is intussen vrijwel afgerond. - De indeling in deze elf instituten sluit aan bij het onderscheid van elf maatschappelijke sectoren in Rotterdam. De instituten hebben een samenhangend pakket van opleidingen, onderzoek (lectoraten), maatwerk en contractactiviteiten. - De instituten worden ondersteund door 9 centrale diensten, waaronder de afdelingen Onderwijs en Kwaliteitszorg (O&K), Personeel en Organisatie (P&O). - Het personeelsbeleid is gericht op het werven van en kansen bieden aan mensen die zich professioneel en met enthousiasme willen inzetten voor het realiseren van de ambities van de hogeschool. - De voorzieningen en de communicatie van de hogeschool moeten afgestemd worden en blijven op de vereisten van een kennisinstelling. - In het systeem van sturing en kwaliteitszorg moeten de ambities van de hogeschool zijn en blijven verankerd, zodat een ieder systematisch kan werken aan het realiseren daarvan. In de Statuten van de Hogeschool en in het Protocol Raad van Toezicht en College van Bestuur zijn de formele verhouding en de omgangsvormen tussen het College van Bestuur en de Raad van Toezicht vastgelegd. Voor elk van de elf sectoren heeft de hogeschool kernopgaven onderscheiden waaraan zij een bijdrage wil leveren. De elf instituten van de hogeschool die daarna zijn gevormd, zijn elk 8/61 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek

9 direct verbonden met een sector: zij werken aan de kernopgaven, via het onderwijs en via de kenniskringen. De taken van de instituten zijn gericht op het samenhangend aanbieden van bachelor- en masteronderwijs en ten tweede het uitvoeren van onderzoek in lectoraten en contractactiviteiten voor de relevante maatschappelijke sector. Per instituut is een directie, met een voorzitter en een lid of adjunct-directeur. De voorzitters van de elf instituutsdirecties vormen, samen met het CvB, de Bestuursraad van de hogeschool. Dit is het belangrijkste overlegorgaan voor de ontwikkeling van het hogeschoolbeleid. De instituten en diensten zijn autonoom en resultaatverantwoordelijk. Het CvB biedt sturing aan de instituten in een 4-jarige cyclus van strategische beleidsvorming en in een jaarlijkse cyclus van planning- en controle. Instrumenten daarbij zijn de diverse zogenoemde Hogeschoolkaders en enkele zogenoemde Handreikingen. De kaders zijn een dwingende richtlijn, de handreikingen bieden een overzicht van best practices. Enkele kengetallen Bij de instituten zijn min of meer eenzelfde hoeveelheid studenten ingeschreven, te weten tussen de en Er zijn echter enkele instituten met aanmerkelijk veel meer studenten (meer dan in 2008) en enkele met minder (net geen 1400 studenten in 2008). Enkele kengetallen voor de master Pedagogiek voor Instroom 2008 Studenten In Docenten in (fte) Docentstudentratio opleiding (3,5) 1:20,57 hogeschool :24,3 Onderwijs binnen de hogeschool De instituten stemmen het aanbod van opleidingen, minoren, masters en kenniskringen af op de thema s die voor de stad en de regio van belang zijn. Dat leidt tot het aanbieden van nieuwe opleidingen of de herprofilering van bestaande opleidingen of minoren rond actuele thema s. In alle opleidingsprogramma s is ruimte opgenomen voor een minor. NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek 9/61

10 Een minor is een samenhangend programma van 30 studiepunten in het derde en vierde jaar van de bacheloropleiding en is in het curriculum van elke student een profilerend element. Een minor kan gericht zijn op verbreding, op verdieping of op doorstroom naar een masteropleiding. Naast de reguliere minoren zijn er 13 innovation labs (voorheen binnen de hogeschool aangeduid als themaminoren). De innovation labs zijn deels al in uitvoering en deels nog in ontwikkeling; naar verwachting kunnen de studenten vanaf februari 2010 binnen de innovation labs daadwerkelijk werken aan hun profilering. De Hogeschool hanteert sinds 2003 het Rotterdamse Onderwijsmodel, ROM. Dit is een onderwijsmodel waarin drie leerlijnen zijn opgenomen: een kennisgestuurde leerlijn, een praktijkgestuurde leerlijn en een studentgestuurde leerlijn. Het model is zodanig ingericht dat in het begin van de opleiding de nadruk ligt op kennisgestuurd onderwijs en dat in de laatste opleidingsjaren de nadruk toenemend ligt op praktijkgestuurde opleidingsonderdelen. Assortimentsbeleid Een onderdeel van het strategisch beleid van de hogeschool is het assortimentsbeleid. Dit is erop gericht dat de inhoud en het aanbod van de opleidingen aansluiten bij de vragen uit de Rotterdamse regio. Binnen dit beleid vindt de afweging plaats rond het ontwikkelen van nieuwe opleidingen (bachelor, master en associate degrees), het instellen van lectoraten, lectoraatsopdrachten, het ontwikkelen van minoren, het werven van contractactiviteiten. Inhoudsgebieden voor aanpassing in het onderwijsaanbod zijn; - waterbeheersing: er is een nieuwe bacheloropleiding per 1 september productdesign: er loopt een procedure voor een nieuwe masteropleiding - onderwijs: het voornemen is dat de nieuwe masteropleiding Leren en Innoveren vanaf 2010 wordt aangeboden, in samenwerking met Fontys Hogescholen en Hogeschool Utrecht - kunstonderwijs: er is een behoefteonderzoek gaande naar aan nieuwe studiemogelijkheden op masterniveau. Diversiteitsbeleid Een ander onderdeel van het strategisch beleid van de hogeschool is het diversiteitsbeleid, dat in 2006 is geformuleerd. Dit beleid van de hogeschool moet vorm krijgen binnen de instituten en de opleidingen. Het beleid is gericht op het bieden van de noodzakelijke steun aan studenten uit diverse instroomcategorieën: verhoudingsgewijs neemt het belang van de doorstroom vanuit het mbo en instroom van opscholers en omscholers toe ten opzichte van de traditionele havo en vwo-instromers. Daartoe behoort ook gerichte nadruk op instroom na EVC-procedures en de instroom van anderstaligen. De multiculturele diversiteit van de Rotterdamse regio dient een afspiegeling te krijgen in de studentenpopulatie van de hogeschool. In het kader van het diversiteitsbeleid is er een aanscherping van het instroombeleid van de opleidingen: aan studenten wordt zowel vóór als na de poort op verschillende manieren ondersteuning geboden om eventuele achterstanden weg te werken. 10/61 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek

11 Zo worden summerschools georganiseerd en kunnen studenten in het kader van het keuzeonderwijs vakken volgen die hen in staat stellen hun kennis op specifieke gebieden bij te spijkeren. Mede hiertoe komt er in 2010 een uitbouw bij het gebouw aan het Museumpark voor een nieuwe afdeling waar kandidaat-studenten voor instroom terecht kunnen: het centrum voor studieadvies en assessment. Ook voor excellente studenten komt er specifieke aandacht. Daartoe komen er binnen de lectoraten en de daarmee verbonden kenniskringen mogelijkheden voor speciale verdieping en verbreding van hun opleiding en voor het werken aan een honoursdegree. Dit onderwijs wordt deels gerealiseerd in de bovenvermelde innovation labs. Specifiek voor de master Pedagogiek In april 2009 hebben drie NQA-auditoren een generieke audit uitgevoerd bij de hogeschool Rotterdam. Daarbij is informatie verkregen die van belang is bij de beoordeling van de facetten van de Onderwerpen 3, 4 en 5 en van enkele facetten van Onderwerp 2. Deze informatie is verwerkt in dit rapport over deze opleiding. De masteropleiding Pedagogiek functioneert binnen het Instituut voor Sociale Opleidingen (ISO). Het ISO kent daarnaast de volgende bacheloropleidingen: Pedagogiek, Sociaal Pedagogische Hulpverlening, Maatschappelijk Werk en Dienstverlening en Culturele en Maatschappelijke Vorming. Verder maken twee kenniskringen deel uit van het instituut, namelijk Opgroeien in de stad en Levenlang leren. De eerstgenoemde kenniskring en de masteropleiding kennen een nauwe relatie. De masteropleiding Pedagogiek is een tweejarige deeltijdopleiding met één lesdag per week en 12 uur zelfstudie. Op 1 januari 2009 zijn 72 studenten ingeschreven bij de masteropleiding. Per september 2009 zijn er 21 docenten (3,5 fte) in dienst. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel verliep volgens de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens bereidden de panelleden zich in de periode oktober november 2009 inhoudelijk voor op het bezoek d.d. 20 november Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek 11/61

12 Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek heeft het panel ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel ruimte ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport kan de opleiding accreditatie aanvragen bij de NVAO. De opleiding heeft in januari 2010 een concept van het Facetrapport (deel B) voor een controle op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het Onderwerprapport (deel A) wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in februari 2010 voor een controle op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in februari Het visitatierapport is uiteindelijk in maart 2010 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. 12/61 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek

13 Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek 13/61

14 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Master Pedagogiek Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Voldoende 1.2 Niveau master Goed 1.3 Oriëntatie HBO master Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO Voldoende 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed 2.4 Studielast Voldoende 2.5 Instroom Goed 2.6 Duur Voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen HBO Voldoende 3.2 Kwantiteit personeel Goed 3.3 Kwaliteit personeel Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Goed 4.2 Studiebegeleiding Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Voldoende 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau Voldoende 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Totaaloordeel Positief 14/61 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek

15 Doelstellingen opleiding Het panel heeft de facetten 1.1 en 1.2 beoordeeld als voldoende en facet 1.3 als goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Programma Het panel heeft vier facetten behorend bij dit onderwerp beoordeeld als voldoende, drie facetten als goed en aan facet 2.6 is voldaan. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Inzet van personeel Het panel heeft een facet behorend bij dit onderwerp beoordeeld als voldoende en twee facetten als goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Voorzieningen Het panel heeft beide facetten behorend bij dit onderwerp beoordeeld als goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Interne kwaliteitszorg Het panel heeft alle drie facetten behorend bij dit onderwerp beoordeeld als voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Resultaten Het panel heeft facet 6.1 en 6.2 beoordeeld als voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat de opleiding op de zes onderwerpen positief scoort. De conclusie is dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek 15/61

16 16/61 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek

17 Deel B: Facetten NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek 17/61

18 18/61 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek

19 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Voldoende Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De hbo-masteropleiding Pedagogiek hanteert de landelijk overeengekomen eindkwalificaties voor de master of Education van de Vereniging tot Bevordering van de Studie der Pedagogiek (VBSP), die in 2002 zijn opgesteld. De opleiding geeft aan dat er na 2002 op landelijk niveau geen nieuwe opleidingkwalificaties of beroepsprofielen voor de masteropleiding zijn opgesteld. In de tweede helft van 2009 wordt de landelijke discussie over de eindkwalificaties en beroepsprofielen heropend. Bij de Hogeschool Rotterdam zijn daarop vooruitlopend, in de afgelopen periode de oorspronkelijke VBSPeindkwalificaties intern en in overleg met de Adviesraad (zie verder) herijkt. Dat heeft geleid tot een nadere toespitsing van de eindkwalificaties, en tegelijkertijd zijn de deelkwalificaties per eindkwalificatie nauwer afgestemd met de inhoud van de modulen. Tevens hanteert de opleiding de masterkwalificaties zoals deze zijn ontwikkeld door de Dutch Validation Council (DVC). In de notitie Eindkwalificaties masteropleiding Pedagogiek, mei 2009 heeft de opleiding de zeven eindkwalificaties (33 deelkwalificaties) vastgelegd. De opleiding heeft deze landelijke doelstellingen aangevuld met vragen uit regio Rotterdam. De opleiding heeft vanaf de totstandkoming van de opleiding diverse partners vanuit het werkveld betrokken bij de eindkwalificaties die door de opleiding worden gehanteerd. Het gaat dan bijvoorbeeld om de gemeente Rotterdam en in het bijzonder de dienst Jeugd, Onderwijs en Samenleving (JOS) en diverse deskundigen die acteren op het kruisvlak van welzijn, onderwijs en jeugdbeleid en de sector Jeugdbeleid van de Vereniging Nederlandse Gemeenten en de Onderwijsraad. Jaarlijks legt de opleiding haar set eindkwalificaties ter validatie voor aan de Adviesraad (zie facet 5.3). Binnen het Landelijk Platform Pedagogiek (LPP) krijgt samenwerking tussen Nederlandse Pedagogiekopleidingen vorm. Het platform bestaat uit hoofden, studieinrichters en managers van de opleidingen en vormt het praktische en het strategische overlegplatform van de opleidingen Pedagogiek. Ook binnen de HBO-raad neemt de opleiding deel aan opleidingsoverleggen, met het oog op verdere aansluiting bij eisen van vakgenoten en de beroepspraktijk. Het overleg binnen de HBO-raad wordt gevoerd met alle sociaalagogische opleidingen. In december 2008 heeft dit algemene sociaalagogische overleg de brede notitie Vele takken, één stam. Kader voor de hogere sociaalagogische opleidingen opgeleverd. Op het moment van het visitatiebezoek wordt gewerkt aan de opleidingsprofielen van de afzonderlijke opleidingen. Midden 2009 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek 19/61

20 verschenen reeds de profielen Pedagogiek en Culturele en Maatschappelijke Vorming, primair gericht op het niveau van bacheloropleidingen. Het panel heeft de set eindkwalificaties bestudeerd en stelt vast dat deze in hoge mate aansluiten bij de eisen die door vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden binnen het domein Pedagogiek. Het panel is van oordeel dat de vertegenwoordiging van de pedagogische kenniscomponent binnen de eindkwalificaties, in verhouding tot de managementgerelateerde en de algemene/generieke masterkwalificaties, nog aandacht behoeft. Met de huidige invulling van de eindkwalificaties positioneert de opleiding zich aan de institutionele kant van het pedagogische veld. Het panel waardeert een positionering van de opleiding (zie verdere toelichting positionering), maar acht het voor een master Pedagogiek evengoed noodzakelijk aandacht te hebben voor de verankering van de pedagogische kenniscomponent binnen de eindkwalificaties. De opleiding legt een verbinding met de beroepspraktijk. Binnen het instituut is er een Bureau Externe Betrekkingen (BEB), dat tot taak heeft de relaties met de beroepspraktijk te institutionaliseren en te professionaliseren. Het oogmerk is dat het instituut en de opleiding op de hoogte zijn van de actuele eisen die vakgenoten en de beroepspraktijk stellen. Op hogeschoolniveau is met hetzelfde oogmerk binnen de dienst Communicatie & Externe Betrekkingen (C&EB) een afdeling Concernaccounts opgezet, die zich richt op het onderhouden van netwerken rond strategische projecten. Internationaliseringsbeleid van het gehele instituut geldt voor alle opleidingen, in aansluiting op hogeschool-beleid (zie ook inleiding). De opleiding geeft in haar zelfevaluatierapport aan hoe zij zich positioneert/profileert ten op zichte van binnen- en buitenlandse opleidingen Pedagogiek. In nationaal perspectief zijn de specifieke kenmerken van de masteropleiding Pedagogiek: - oriëntatie op de grootstedelijke Rotterdamse context - een, aan het verschijnsel van samenwerken in ketens, gekoppeld accent op verbreding (en minder op verdieping en specialisatie) - een keuze voor praktijk- en handelingsgericht, en niet puur op kwantitatief, academisch onderzoek. Voor een internationale vergelijking rust de opleiding op een inventarisatie door NUFFIC. Deze vergelijking wijst uit dat de Nederlandse situatie zich kenmerkt door een combinatie van verschillende bacheloropleidingen en een ongedifferentieerde masteropleiding, waar in andere landen sprake is van een brede bacheloropleiding (Social Work) en gespecialiseerde masteropleidingen. Ten aanzien van de doelstellingen en inhoud van de opleiding worden door NUFFIC opleidingsprofielen (betreft dus academische masteropleiding) waargenomen die in meer of mindere mate aandacht besteden aan de kenmerken van een wetenschappelijke opleiding: een brede theoretische basis, met aandacht voor aanverwante disciplines, aandacht voor de theorievorming van het specifieke domein waarvoor wordt opgeleid, aandacht voor onderzoeksvaardigheden, aandacht voor wetenschappelijk gefundeerd en zelfstandig beroepshandelen, vertaald in vaardigheden op het gebied van diagnostiek, behandeling en evaluatie (orthopedagogiek) of ontwerpen, implementeren en evalueren (onderwijskunde). De Rotterdamse opleiding sluit nadrukkelijk niet aan bij een orthopedagogisch of onderwijskundig profiel; de oriëntatie is ook niet op behandeling van individuele 20/61 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek

21 kinderen/jeugdigen. In plaats daarvan ligt het accent op opgroeien in de (grote) stad, vandaar de ondertitel van de opleiding Urban Education. Het panel komt op basis van de opmerking over de pedagogische component binnen de eindkwalificaties tot het oordeel voldoende. Facet 1.2 Niveau master Goed Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een master. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding hanteert de concretisering van de Dublin Descriptoren die de hogeschool heeft geformuleerd voor zowel de bachelor- als de masteropleidingen (Kwalificaties van de hbo-bachelor resp. de hbo-master; november 2003). De masteropleiding Pedagogiek heeft in een tabel een verantwoording opgenomen van het masterniveau van de competenties Pedagogiek in relatie tot de Dublin descriptoren. Ter illustratie: De Dublin-descriptor Oordeelsvorming komt aan de orde binnen de eindkwalificaties 1) de afgestudeerde master kan zelfstandig een oordeel geven over ontwikkelingen op het brede gebied van opgroeien in de stad (onderwijs, opvoeding, welzijn etc.), mede in relatie tot fysieke, sociale en economische aspecten van de urbane samenleving en baseert zijn oordeel op gedegen kennis van dit gebied, 3) de afgestudeerde master kan ingewikkelde vraagstukken op het gebied van opgroeien in de stad analyseren (onderzoeken) en de resultaten daarvan gebruiken over innovatiegericht werken van een organisatie(onderdeel) te stimuleren, door ook zelf als inspirerend en enthousiasmerend model op te treden, 5) de afgestudeerde master kan kwesties op het gebied van opvoeding, onderwijs, welzijn, mede in hun relatie tot de urbane en institutionele context, beleidsmatig doordenken, oplossingsrichtingen aangeven en inspiratie bieden bij de uitvoering en 7) de afgestudeerde master handelt professioneel. Het panel stelt vast dat de opleiding met haar doelstellingen voldoet aan de Dublin descriptoren. Het panel vraagt, vanuit de bestudering van de eindkwalificaties (facet 1.1), in het licht van de descriptor Kennis en Inzicht nog wel de attentie van de opleiding. De descriptor Kennis en Inzicht wordt (aansluitend bij de doelstellingen) op het gebied van pedagogiek overwegend vanuit een institutionele benadering (voorzieningenstructuur, organisatie van werkprocessen en ketensamenwerking) aangewend. Deze opmerking sluit aan bij de reeds gemaakte opmerking bij facet 1.1. en wordt als zodanig niet meegewogen bij de beoordeling van dit facet. NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek 21/61

22 Facet 1.3 Oriëntatie HBO master Goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - Een hbo-master heeft de kwalificaties voor het niveau van zelfstandig en/of leidinggevend beroepsbeoefenaar in een beroep of spectrum van beroepen, dan wel het niveau van het functioneren in een multidisciplinaire omgeving waarin een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Hetgeen gesteld bij de facetten 1.1 en 1.2 geldt evenzeer bij dit facet. De opleiding sluit aan op het landelijke beroepsprofiel, waarbij de concretisering is gericht op vragen uit de Rotterdamse regio. Dit is in overeenstemming met de regiogeoriënteerde taakopvatting van de hogeschool. Ook het ROM, het Rotterdams Onderwijs Model, (zie paragraaf 2.3) en het Kwaliteitszorgbeleid (zie paragraaf 5.1) dragen bij tot borging van het beroepsgeoriënteerde karakter van de opleiding. In het kader van het OIIO-beleid ( Outside In, Inside Out - een wisselwerking tussen binnenschoolse en buitenschoolse impulsen bij het leren) heeft de hogeschool in 2008 de organisatiestructuur zodanig ontwikkeld, dat het onderhouden en ontwikkelen van de relaties met het werkveld per instituut centraal zijn onder andere belegd bij het BEB (zie paragraaf 2.1). Het beleid van de hogeschool rond de masteropleiding is vastgelegd in de notitie Werkende Masters (2007). De daarin geschetste (nieuwe) Rotterdamse masteropleidingen hebben een functie als mid-career masters. De masteropleiding is gericht op een meer gespecialiseerd werkterrein waarvoor niet altijd een geformaliseerd/erkend landelijk beroepsprofiel beschikbaar is. Daarom voeren opleidingen marktonderzoek uit naar de behoeften van het werkveld. Het doel is om structureel te verifiëren of het profiel dat de opleiding zelf ontwikkelt adequaat is en blijft. De opleiding richt zich op: o Beleid: gemeentelijke en provinciale diensten/afdelingen gericht op onderwijs en jeugdbeleid o Onderwijs, onderwijsondersteuning, onderwijsbegeleiding o Opvoedingsondersteuning Afgestudeerden van deze masteropleiding werken onder meer als stafmedewerker of coördinator bij een gemeentelijke dienst, afdelingsleider bij een schoolorganisatie, teamleider bij een welzijnsorganisatie, dosa-regiseur (deelgemeentelijke organisatie sluitende aanpak risico- en probleemjongeren) en docent bij een hogere opleiding. Het gaat om functies die boven het uitvoerend niveau liggen en waarin een beroep wordt gedaan op kennis en vaardigheden als: overzicht hebben, kunnen coördineren, advies kunnen uitbrengen, onderzoek kunnen interpreteren en gebruiken en eventueel zelf kunnen uitvoeren. 22/61 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek

23 Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO Voldoende Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft de literatuur die zij hanteert vastgelegd in de Literatuurlijst master Pedagogiek. Met het doel deze lijst actueel te houden, werkt de opleiding met docenten die vanuit hun achtergrond- en werkervaring adequaat inzicht hebben in ontwikkelingen in de beroepspraktijk. De gedachte is daarbij dat de docenten hun inzicht in de actualiteit van het werkveld kunnen inzetten voor aanvulling van de literatuurlijst. Ook studenten kunnen voorstellen doen voor relevante en actuele literatuur, vanuit hun eigen werkervaringen. Het panel herkent in het aanbod van literatuur namen van alom bekende pedagogen. Studenten komen op die manier in aanraking met belangrijke pedagogische concepten. Desondanks moet het panel vaststellen dat de literatuurlijst klassiektheoretisch georiënteerd is en dat studenten buiten deze belangrijke concepten om, vanuit de verplichte literatuur beperkter aandacht is voor recentere pedagogische denkbeelden en inzicht. Juist op het terrein van wat het panel samenvat als de maatschappelijke pedagogiek, is het absorptievermogen van de opleiding nog niet optimaal. Het panel vraagt hiervoor de aandacht van de opleiding. De opleiding gebruikt de handleidingen die op hogeschoolniveau zijn ontwikkeld ter versterking van het praktijkgestuurde onderwijs. Dat betreft onder meer de benadering van de praktijk via authentieke leerervaringen. Met de aanpak volgens het Rotterdams Onderwijsmodel (ROM, zie ook bij 2.7) is er een kader voor een kennisgerichte benadering van het onderwijs, gekoppeld aan een gerichte betrokkenheid van en op de beroepspraktijk waartoe de studie opleidt. Vanaf het begin van de studie leren de studenten om vraagstukken aan te pakken die ze in hun beroepspraktijk tegenkomen. Het betreft zoveel mogelijk echte vraagstukken met een echte opdrachtgever, waar mogelijk samen met andere studenten, ook van andere opleidingen binnen en buiten het eigen instituut. De praktijkgerichtheid van het studiemateriaal is zichtbaar voor het panel, bij de diverse projecten en in de aard van casuïstiek. Bij het Innovatieproject voert de student een project uit gerelateerd aan de eigen beroepspraktijk. Centraal thema bij het project is het ontwerpen en implementeren van een innovatietraject, waarbij het leerdoel voor de NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek 23/61

24 student is: het leren sturen van innovatieprojecten, het leren verkrijgen van draagvlak voor vernieuwing en het leren omgaan met weerstanden. Ook bij het afstudeeronderzoek is er een zichtbare relatie met de (eigen) beroepspraktijk (zie facet 6.1). Het panel stelt vast dat de opleiding op deze wijze tevens de interactie met de relevante beroepspraktijk versterkt. De opleiding streeft een curriculum na dat actueel is met betrekking tot inhoud, methodiek, literatuur en didactiek. De docenten bespreken onderling en in overleg met de onderwijsmanager deze aspecten. Daarnaast worden de modules geëvalueerd door studenten hetgeen nuttige informatie oplevert. Tenslotte komen aspecten van (het curriculum van) de masteropleiding regelmatig aan de orde in de Adviesraad die in dit opzicht als beroepenveldcommissie fungeert. Dit leidt ertoe dat eenmaal per jaar de modules en de handleidingen op kleinere punten worden aangepast, bijvoorbeeld door middel van toevoeging van recente aanbevolen literatuur. Zo is het aantal presentaties dat studenten verzorgen binnen de module Visies en idealen teruggebracht van drie naar twee. Een ander voorbeeld is het toevoegen van een gastcollege financieel projectbeheer binnen de innovatiemodule. Eenmaal per twee jaar worden de modules onder de loep genomen om indien nodig wat grotere verbeteringen aan te brengen. Dit is de wijze waarop bijvoorbeeld ten tijde van het visitatiebezoek de innovatiemodule wordt bijgesteld om het enthousiasmerend innoveren en leiding geven wat meer body te geven. De opleiding heeft, gezien de schaal, geen eigen curriculumcommissie. Deze functie is belegd bij de docentenvergadering die vijfmaal per jaar wordt gehouden. In die tweemaandelijkse vergadering bespreken de docenten structureel de grote lijnen van eventuele aanpassingen, met een advies aan de onderwijsmanager over het curriculum. Een voorbeeld van een aanpassing is de aandacht binnen het opleidingsprogramma voor de pedagogische en onderwijskundige aspecten van voortijdig schoolverlaten. De opleiding geeft aan dat dit binnen de regio Rotterdam (maar zeker niet alleen daar) een actueel en urgent thema is. De hogeschool heeft de organisatie van het OIIO-beleid (Outside In-Inside Out) aangepast. De organisatie van de contacten tussen de opleiding en het werkveld, via projecten, stages, bedrijfsbezoeken is binnen het instituut onder andere belegd bij het Bureau Externe Betrekkingen (BEB). Het BEB ondersteunt de opleiding bijvoorbeeld in de vorm het organiseren van conferenties en symposia en het beleggen van bijeenkomsten met (ISO-)alumni. De activiteiten van het bureau dragen bij aan de interactie met de beroepspraktijk. Deze interactie is ook verankerd door de eigen werkplek van de student. Alle opleidingen van de hogeschool nemen het thema onderzoek expliciet op in het curriculum. De opleiding geeft in haar Zelfevaluatierapport aan een specifieke visie op onderzoek te hanteren. Het gaat om praktijkgericht onderzoek dat (mede) dient bij te dragen aan het oplossen van complexe vraagstukken die zich in de praktijk van de diverse diensten en organisaties in de stad voordoen. De onderzoeksinvalshoek van de opleiding is daarom het leren opzetten en implementeren van snel uitvoerbaar en toepasbaar onderzoek, met een innovatiegerichte diepgang. Hoewel de nadruk binnen de opleiding ligt op kwalitatief onderzoek, wordt studenten ook de basis aangeleerd van kwantitatief onderzoek. Hierbij wordt studenten met name het interpreteren van de 24/61 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek

25 kwantitatieve resultaten aangeleerd. Het panel stelt vast dat de masteropleiding onderzoek een herkenbare plaats geeft. Het panel vraagt aandacht voor de doorontwikkeling van onderzoeksvaardigheden bij studenten, met name voor (het integraal aanbieden van) moderne onderzoeksvaardigheden die passen bij de pedagogiek. De opleiding werkt intensief samen met de kenniskring Opgroeien in de Stad. Deze kenniskring heeft diverse functies: zij is het kader waarbinnen toegepast onderzoek wordt uitgevoerd en daarmee een verbinding legt met de vragen uit de beroepspraktijk. Voor docenten biedt de kenniskring een mogelijkheid tot verfrissing en aanvulling van hun kennis en onderzoeksvaardigheden; voor studenten is het een (interne) mogelijkheid voor verdieping van hun kennis; voor het werkveld is het een directe mogelijkheid voor beantwoorden van praktijkvragen, voor de hogeschool een mogelijkheid voor contractactiviteiten. Door het opleidingsoverstijgende karakter van lectoraten is het een mogelijkheid voor een interdisciplinaire aanpak bij de instituten, onder meer bij het ontwikkelen van de minoren. De studenten dragen bij aan het ontwikkelen van de kennis binnen de kenniskring, onder meer door hun deelname in onderwijsprojecten, zoals bij het innovatie- en afstudeeronderzoek. De opleiding voorziet de studenten in de modulen A tot en met F (module A is bijvoorbeeld De empirische en de regulatieve cyclus ) van diverse beroepsvaardigheden. De focus binnen deze modulen ligt op vaardigheden ten aanzien van (toegepast) onderzoek. De praktijkgerichtheid van het onderwijsprogramma is continu onderwerp van gesprek tussen docenten en studenten, daar zij zelf in de praktijk actief zijn. Studenten geven informeel gevraagd en ongevraagd advies over de diverse aspecten die de praktijkgerichtheid van het onderwijsprogramma betreffen. Ook in evaluaties geven zij daarover hun mening. Studenten zijn positief over stellingen als: de opleiding pedagogiek sluit voldoende aan bij actuele ontwikkelingen, de opleiding sluit voldoende aan op de ambities die ik heb in de beroepspraktijk en de opleiding is voldoende praktijkgericht. Studenten zijn in hetzelfde STO 2009 ook positief over de praktijkgerichte onderzoekscomponent binnen de opleiding. Het panel komt op basis van de opmerkingen over de literatuurlijst en de onderzoeksvaardigheden tot het oordeel voldoende. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken op master niveau. NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek 25/61

26 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In aansluiting op de uitgangspunten in het ROM zijn er drie leerlijnen te onderscheiden in het curriculum. Met een wisselende omvang zijn de drie leerlijnen in elke studiefase zichtbaar. De drie leerlijnen zijn wel te onderscheiden, maar zijn inhoudelijk verbonden: kennisgestuurd, praktijkgestuurd en studentgestuurd. Deze lijnen zijn de kern van het didactisch concept van de hogeschool, het Rotterdams Onderwijsmodel (ROM), en stimuleren de samenhang van het onderwijs. Het programma bestaat inhoudelijk gezien uit twee fasen: - De eerste fase is funderend en interdisciplinair-conceptueel van aard. De grote stadsproblemen, onder meer tegen de achtergrond van de gestaltewijzigingen van de verzorgingsstaat, en de sociaalpedagogische aspecten ervan (onderwijs- en jeugdbeleid) staan daarbij centraal. - Het tweede jaar is gericht op het onderwijs- en jeugdbeleid, gezien vanuit het perspectief van sociale in- en uitsluiting, en op de afstudeeronderzoeken. - In beide jaren is sprake van een combinatie van inhoudelijke modulen en modulen gericht op onderzoeks- en rapportagevaardigheden. Het panel stelt vast dat de modulen een concrete uitwerking zijn van de opleidingsdoelstellingen. De modulehandleidingen bieden de studenten inzicht in de te behalen (leer)doelen of resultaten en de daaraan te stellen eisen, de methodische weg naar deze resultaten, de opzet en inhouden van de verschillende colleges en andere activiteiten en tenslotte de verplichte en aanbevolen literatuur. Een beknopte omschrijving hiervan is opgenomen in de Studiegids van de opleiding. De studiehandleiding biedt een nadere uitwerking van de module-inhoud door de docent. De doelen van de modulen worden nader gepreciseerd, er wordt inzicht gegeven in de opbouw van de module, in activiteiten als werk- en hoorcolleges en in de maatstaven waarop het werkstuk, het product van de student, zal worden beoordeeld. De opleiding maakt door middel van een tabel inzichtelijk hoe opleidingsdoelstellingen zijn vertaald naar de modulen. Uit de tabel is af te lezen dat module 2 (Visies en Idealen) bijdraagt aan zes van de zeven eindkwalificaties. Een combinatie van de modulen Van verzorgingsstaat naar verzorgingsstad?, Visies en Idealen, Management en beleid en Onderzoek- en afstudeerfase leidt tot eindkwalificatie 4: Kan als voortrekker en inspirator optreden van ingewikkelde processen op het gebied van opgroeien in de stad waarin complexe (innovatie-)problemen en taken aan de orde zijn. Het panel stelt vast dat de opleiding eind- en deelkwalificaties hanteert. In de tabel maakt de opleiding inzichtelijk in welke modulen aan welke kwalificaties gewerkt wordt. Het panel mist in omschrijvingen van de aangeboden modulen een herkenbare koppeling tussen de daar genoemde leerdoelen en de kwalificaties. De leerdoelen die op moduleniveau worden genoemd, komen niet een-op-een overeen met de uitwerking van de domeincompetenties in het Opleidingsprofiel. Hoewel het panel heeft kunnen vaststellen dat het programma studenten in staat stelt de beoogde eindkwalificaties te behalen, vraagt zij aandacht voor de borging hiervan. Het panel is voorts van oordeel van dat het programma logisch is ingericht. Het panel komt op basis van de opmerkingen gemaakt over de herkenbaarheid van de koppeling tussen de leerdoelen en de eindkwalificaties tot het oordeel voldoende. 26/61 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek

27 Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Criterium - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De structuur van de masteropleiding sluit aan bij het Rotterdams Onderwijsmodel (ROM), zo stelt het panel vast op basis van bestudering van het onderwijsprogramma. Het ROM onderscheidt een drietal typen onderwijs: kennisgestuurd onderwijs, praktijkgestuurd onderwijs en studentgestuurd onderwijs (zie ook bij 2.2). Het kennisgestuurde onderwijs komt tot uitdrukking in (het niveau van) concepten die aan de student worden aangeboden en binnen het aanbod van vaardigheden. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een diversiteit aan werkvormen (zie facet 2.7). Het praktijkgestuurde onderwijs komt tot uitdrukking door het centraal stellen van echte praktijkvragen en problemen en het bekwamen van de student om deze aan te pakken. Het doen van onderzoek, in verschillende gedaanten, neemt daarbij een belangrijke plaats in, in de masteropleiding, specifiek in combinatie met schriftelijk en mondeling presenteren. Dit is ook de lijn waar het OIIO-principe het meest duidelijks zichtbaar is. In het studentgestuurde onderwijs komt het op maat van de student werken aan de orde. De student moet in de gelegenheid worden gesteld antwoorden te zoeken op de vragen die zich in zijn of haar (beroeps)praktijk voordoen. De opleiding sluit aan bij de hogeschoolhandreiking voor versterking van de samenhang in het deeltijd/duale onderwijs. Er is een aanvulling op het ROM voor de curriculumopbouw voor deeltijd- en duale varianten, vooral in de vorm van een uitwerking van de verhouding tussen de praktijkgestuurde, de kennisgestuurde en de studentgestuurde (studieloopbaancoaching en keuzeonderwijs) leerlijnen. De inhoudelijke samenhang van het curriculum krijgt vorm in het onderscheid tussen de aangeboden modulen. Er is sprake van een 1 tot en met 6-lijn, die de vakinhoudelijke modulen vertegenwoordigen, waarin vanuit diverse invalshoeken en centrale thema s studenten worden voorzien van kennis en concepten, het kennis- en praktijkgestuurde deel van de opleiding komt voornamelijk hier tot uitdrukking. Daarnaast is er een A tot en met F-lijn, die de ondersteunende modulen representeren. Deze modulen hebben met name betrekking op (toegepast) onderzoek, correct gebruik van de Nederlandse taal en het verzorgen van presentaties. Integratie van de twee lijnen vindt voornamelijk plaats binnen de onderwijswerkgroepen, maar ook doordat docenten continue met elkaar afstemmen voor de onderwijsdagen. Het onderwijsprogramma hangt verticaal samen door haar opbouw richting het afstudeeronderzoek. Zowel ten aanzien van de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van (praktijkgericht) onderzoek, als inhoudelijk binnen de modulen 1 tot en met 6 is deze opbouw zichtbaar. Het panel heeft het programma bestudeerd vanuit het oogpunt van samenhang en is hierover positief. De opzet die opleiding hanteert, draagt hier aan bij. Ook studenten zijn positief over de samenhang in het programma. In het studenttevredenheidsonderzoek zijn zij positief over NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek 27/61

28 de stelling: er is voldoende samenhang in het onderwijsprogramma. Alumni oordelen in de alumni-enquête positief over de aansluiting tussen de modules van de opleiding. Voor het onderwijs is het voorts een vereiste dat de opleiding voor een deel plaatsvindt op, en met ondersteuning vanuit, de werkplek (zie ook bij 2.5). In de praktijk wordt dit gebruikt als leerervaring, Action Learning (zie ook bij 2.7): studenten leren aan de hand van de praktijk hun ervaring te verbreden door middel van reflectie en analyse, met behulp van theoretische concepten en door middel van de confrontatie met praktijkervaringen van medestudenten. Binnen de opleiding is deze praktijkervaring van studenten geborgd doordat studenten in het relevante beroepenveld werkzaam moeten zijn (zie ook bij 2.5). Facet 2.4 Studielast Voldoende Criterium - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In het Studentenstatuut van de hogeschool zijn normen vastgesteld voor de studeerbaarheid van de opleidingen. Deze normen zijn ook opgenomen in de Hogeschoolgids Instituut voor Sociale Opleidingen die aan studenten van de opleiding ter beschikking wordt gesteld. Het uitgangspunt bij de studeerbaarheid van het programma is een investering van 12 uur zelfstudie per week, naast de verplichte lesdag met 8 contacturen. De inrichting van het programma is zodanig dat de studielast zoveel mogelijk evenredig is gespreid. De opleiding tracht door het creëren van een stabiel curriculum, waarin de modulen parallel en volgtijdelijk helder zijn geordend, de studeerbaarheid te bevorderen. De opleiding sluit aan bij de richtlijnen van de hogeschool voor het versterken van de studeerbaarheid. Deze richtlijnen zijn vastgelegd in de hogeschoolnotitie Werken aan attractief en intensief onderwijs (januari 2008). Het uitgangspunt is het realiseren van een ambitieuze studiecultuur, die onder meer ontstaat door studenten te enthousiasmeren, uit te dagen, intensief te begeleiden. Een samenvatting van de instrumenten daarvoor: - Het opleidingsjaar is ingedeeld in trimesters (sep-jan, jan-apr, apr-jul); - In het eerste kwartaal van het eerste studiejaar wordt een intake georganiseerd. Voor Nederlands maken studenten een startproduct om de mate van beheersing op te maken. De begeleiding wordt voorts afgestemd op de behoefte/noodzaak bij de individuele student; - Om de toetslast te verlichten streven opleidingen ernaar onderwijseenheden in grotere onderdelen onder te brengen en tot een maximum van drie schriftelijke toetsen aan het einde van ieder kwartaal te komen. 28/61 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam., hbo-masteropleiding 007BA master Pedagogiek