Alliantie Kunsten Fontys Zuyd. Master Kunsteducatie

Transcriptie

1 Alliantie Kunsten Fontys Zuyd Master Kunsteducatie Netherlands Quality Agency (NQA) Maart 2011

2 2/57 NQA audit bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie

3 Managementsamenvatting Dit rapport is het verslag van het auditteam dat in opdracht van Netherlands Quality Agency (NQA) een bestaande hbo-masteropleiding heeft beoordeeld. Het beschrijft de bevindingen, overwegingen en conclusies. Het rapport is conform het NQA Protocol 2010 hbomasteropleiding opgesteld. De rapportage heeft betrekking op: Instelling Alliantie Kunsten Fontys Zuyd (penvoerder: Fontys Hogescholen) Opleiding(en) Master Kunsteducatie Variant(en) Deeltijd Croho-nummer Locaties Tilburg, Maastricht Auditdatum Auditteam Mevrouw M.J. van Hoorn (vakdeskundige / dagvoorzitter) Mevrouw drs. M.G.M. Groenendijk (vakdeskundige) Mevrouw A.H. Bandringa-Hendriks (studentlid auditteam) Mevrouw ir. M. Dekker-Joziasse (NQA-auditor) De heer drs. J.G. Betkó (NQA-juniorauditor) Door Fontys Hogescholen is mede namens Hogeschool Zuyd een dossier ingediend bij NQA voor de beoordeling van de bestaande hbo-masteropleiding Kunsteducatie. De master is gezamenlijk ontwikkeld door de Hogeschool voor de Kunsten van Fontys Hogescholen samen met de Hogeschool Zuyd, in het kader van het samenwerkingsverband Alliantie Kunsten Fontys Zuyd. Bij de aanvraag werd door de instelling een kritische reflectie aangeboden die naar vorm en inhoud voldeed aan de eisen die NQA in het NQA Protocol 2010 hbo-masteropleiding stelt. Voor de beoordeling van de kwaliteit en het niveau van de bestaande opleiding heeft NQA een auditteam samengesteld, dat voldoet aan de eisen van de NVAO. Het team heeft de kritische reflectie bestudeerd en een bezoek aan de opleiding gebracht. De kritische reflectie en alle overige (mondeling en schriftelijk) verstrekte informatie hebben het auditteam in staat gesteld om tot een weloverwogen oordeel te komen. De eindkwalificaties die gebruikt worden door de opleiding zijn passend voor een opleiding in dit domein. De landelijk vastgestelde competenties zijn het uitgangspunt; door enkele aanpassingen hierin krijgt de opleiding een eigen gezicht binnen het opleidingsdomein. De opleiding profileert zich vooral door extra aandacht te schenken aan beleid en organisatie. Er is geen vergelijking gemaakt met soortgelijke programma s in binnen- en buitenland. De opleidingscompetenties sluiten aan bij de eisen die gesteld worden door de beroepspraktijk. Tevens sluiten de eindkwalificaties aan bij de internationale beschrijvingen van het masterniveau, te weten de Dublin descriptoren. De eindkwalificaties zijn ontleend aan de landelijke eindkwalificaties, die zijn opgesteld in samenspraak met het beroepenveld. Contacten met het beroepenveld over de eindkwalificaties vinden veelal plaats in de NQA audit bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie 3/57

4 informele sfeer. De eindkwalificaties sluiten aan bij het niveau dat nodig is voor een zelfstandig of leidinggevend beroepsbeoefenaar in deze sector. Studenten ontwikkelen kennis aan de hand van literatuur, interactie met de beroepspraktijk en toegepast onderzoek. De literatuurlijst behoeft enige aandacht, bijvoorbeeld ten aanzien van het aandeel internationale literatuur. De interactie met de beroepspraktijk is erg sterk. Studenten komen in aanraking met actuele ontwikkelingen in het vakgebied en de beroepspraktijk, onder andere door de inzet van een groot aantal gastdocenten. Het programma sluit qua niveau en oriëntatie goed aan bij de eindkwalificaties. De leerdoelen die de opleiding gesteld heeft zijn erg breed en qua niveau (te) ambitieus. De overgang van voltijd- naar deeltijdprogramma is positief. Studenten, alumni en werkveld zijn positief over het programma. Het programma is inhoudelijk sterk samenhangend. Ten behoeve van de verticale samenhang is het opgedeeld in periodes waarin een thema aan de orde komt. Horizontale samenhang is aangebracht door de leerlijnen die door het curriculum heenlopen en grotendeels overlappen met de eindkwalificaties. De opleiding doet haar best de studeerbaarheid van het programma te bevorderen. Dit was een van de redenen om over te gaan op deeltijdonderwijs. Het programma is pittig, maar reëel voor de tijd die er voor staat. De opleiding heeft een helder instroombeleid, met een grondige instroomprocedure waar goed verslag van wordt gelegd. De omvang van de opleiding is met 60 EC conform de wettelijke voorschriften. De door de opleiding gehanteerde didactiek is passend voor het onderwijs en stelt studenten in staat de beoogde eindkwalificaties te realiseren, hoewel hij niet helemaal het formele (hogeschoolbrede) didactische model volgt. De opleiding zorgt voor een kwalitatief goede toetsing, er worden verschillende toetsvormen gebruikt en studenten krijgen in ruime mate feedback. Het onderwijs wordt voor een groot deel verzorgd door docenten die in nauw contact staan met de beroepspraktijk. De link met de beroepspraktijk wordt versterkt door de inzet van een groot scala aan gastdocenten. De docent:/studentratio van de opleiding voldoet ruim en studenten zijn tevreden over de beschikbaarheid van docenten. De docenten zijn goed gekwalificeerd voor de uitoefening van hun inhoudelijke, didactische en organisatorische taken. Ook de gastdocenten leveren een kwalitatief hoge bijdrage aan het programma. De opleiding borgt hun kwaliteit door een selectieprocedure, gesprekken vooraf en evaluaties achteraf. De opleiding biedt goede voorzieningen aan hun studenten. Zowel de digitale leeromgeving als de fysieke lesruimtes voldoen. Ook is een ruim aanbod aan literatuur toegankelijk voor studenten van beide opleidingslocaties. Studiebegeleiding en de informatievoorziening sluiten aan op de behoefte van studenten en stellen hen in staat het programma te realiseren. Studenten zelf zijn tevreden over de door de opleiding geboden begeleiding en informatie. Het onderwijs wordt periodiek geëvalueerd door zowel studenten als docenten. De evaluaties geven een goed beeld van de plussen en de minnen van de verschillende studieonderdelen. De opleiding maakt beperkt gebruik van streefdoelen. Naast de formele contacten vindt er veel informeel contact plaats over de kwaliteit van de opleiding. Dat is 4/57 NQA audit bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie

5 positief, maar de opleiding kan nog winst behalen door naast het informele circuit meer aandacht te besteden aan formele en systematische kwaliteitszorg. In dit collegejaar wordt een academiebreed platform kwaliteitszorg opgericht, naar verwachting zal dit een positieve invloed hebben. De opleiding voert een actief verbeterbeleid, waar onder andere de overgang van voltijd- naar deeltijdopleiding een uitwerking van is. De informele werkwijze van de opleiding maakt dat het voor externen lastig is om te zien hoe de PDCA-cyclus precies functioneert. De betrokkenheid van stakeholders bij de opleiding is wisselend en voor sommige groepen, zoals alumni, te weinig systematisch geborgd. De opleiding beschikt niet over een werkveld- en opleidingscommissie. Desondanks slaagt de opleiding er wel in om knelpunten in de opleiding adequaat aan te pakken, waardoor het onderwerp interne kwaliteitszorg toch positief beoordeeld wordt. Het gerealiseerde eindniveau sluit aan bij wat verwacht mag worden van een master Kunsteducatie. De eindwerkstukken voldoen qua onderwerpkeuze, niveau en relevantie voor de praktijk. De beoordeling is soms wat aan de hoge kant. Het werkveld is tevreden over de eindproducten, sommige worden ook in de praktijk geïmplementeerd. De opleiding hanteert enkele streefcijfers, maar heeft deze nog niet aangepast aan het nieuwe (tweejarige deeltijd) programma. Ten aanzien van de streefcijfers die de opleiding de afgelopen jaren gehanteerd heeft, is wisselend succes behaald. Ook de rendementen wisselen sterk. Het is aannemelijk dat de rendementen zullen stijgen, in het licht van het verbeterbeleid dat de opleiding recentelijk heeft ingezet, in het bijzonder de overgang van voltijd- naar deeltijdstudie. Alles overziend komt het auditteam van NQA tot de conclusie dat de kwaliteit en het niveau van de bestaande hbo-masteropleiding Kunsteducatie van de Alliantie Kunsten Fontys Zuyd aan de vereiste basiskwaliteit voldoet. Een onderbouwing van deze conclusie is opgenomen in hoofdstuk 2. NQA audit bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie 5/57

6 6/57 NQA audit bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie

7 1 Basisgegevens 9 2 Beoordeling Doelstellingen van de opleiding Programma Inzet van personeel Voorzieningen Interne kwaliteitszorg Resultaten 34 3 Bijlagen 39 Bijlage 1 Deskundigheden auditteam 41 Bijlage 2 Onafhankelijkheidsverklaring auditteam 47 Bijlage 3 Bezoekprogramma 53 Bijlage 4 Bijlagen zelfevaluatie en ter inzage gelegd materiaal 55 Bijlage 5 Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 57 NQA audit bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie 7/57

8 8/57 NQA audit bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie

9 1 Basisgegevens De basisgegevens van de bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie zijn in onderstaande tabel weergeven. 1. Naam instelling Alliantie Kunsten Fontys en Zuyd (penvoerder: Fontys Hogescholen) 2. Status instelling Bekostigd 3. Naam opleiding in CROHO Master Kunsteducatie 4. Registratienummer in CROHO Oriëntatie en niveau hbo; master 6. Aantal studiepunten Afstudeerrichting(en) n.v.t. (profilering via meesterproef) 8. Locatie(s) Tilburg en Maastricht 9. Code of conduct Ja 10. Variant(en) deeltijd 11. Inhoudelijk profiel opleiding De opleiding is inhoudelijk breed van opzet (leerlijnen: onderwijsontwikkeling, kunstbeleid, onderzoeksvaardigheid, cultuurfilosofie, cultuurmanagement, kunstzinnige ontwikkeling) en interdisciplinair. Via opdrachtgestuurd onderwijs komen actuele en kritische situaties en thematieken uit de cultuur- en kunsteducatieve praktijk aan bod en verwerven studenten de noodzakelijke beroepscompetenties. Belangrijk is verder de praktijkgerichte onderzoekscompetentie die studenten verwerven, uitmondend in een omvangrijk individueel afstudeerproject (meesterproef). 12. Beoogd werkveld alumni Het gehele gebied van kunst- en cultuureducatie, zowel binnen- als buitenschools en alle disciplines omvattend. In algemene zin richt de opleiding zich op leidinggevende en coördinerende functies, met de nadruk op zowel educatieve vernieuwing en ontwikkeling, als het verbinden van bij kunsteducatie betrokken partijen zoals het publiek, de scholen (m.n. docenten van de secties kunst en cultuur), centra voor de kunsten, culturele instellingen zoals musea, popcentra en theaters (educatie), educatief ontwerpers, kunstenaars, beleidsmakers, ondernemers en didactici/pedagogen. 13. Plaats opleiding in organisatiestructuur hogeschool 14. Jaar vorige visitatie en datum besluit NVAO 15. Belangrijkste wijzigingen in opleiding sinds vorige visitatie 16. Schema opbouw programma Zie volgende pagina De master wordt aangeboden door de Alliantie Kunsten Fontys en Zuyd. Administratief-juridisch valt de opleiding onder Fontys Hogescholen. Datum accreditatie: Visitatie Datum besluit:11 december 2006 De omzetting van voltijd naar deeltijd per 1 september NQA audit bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie 9/57

10 schematisch overzicht Master Kunsteducatie van Fontys en Zuyd, deeltijd 2010 Onderwijsconcept: de kennis- en competentiesbases zitten in de leerlijnen, de actuele kunsteducatieve vragen en uitdagingen in de blokthema s. Alle komen samen in de opdrachten. Didactisch concept: opdrachtgestuurd onderwijs: op basis van een praktijkopdracht zet de student de verworven kennis en vaardigheden om in een praktische oplossing. cursorisch deel van de master: jaar 1 onderzoeksdeel van de master: jaar 2 weken week practica 2 ec Onderzoeksvaardigheid 4 ec Tentamens = 2 ec evaluatie Kunstbeleid en themaverdieping Organisatie en cultuurmanagement Kunstzinnige ontwikkeling Onderwijsontwikkeling e Filosofie van de kunst(educatie) Summerschool: verkenning werkveld 2 ec beoordeling beoordeling beoordeling Diversiteit en identiteit etc. 7 ec Gemeentelijk cultuurbeleid etc 7 ec Het canondebat en cultuureducatie 7 ec T ee presentaties meesterproef studieadvies T. op Goedkeuring einde jaar 1 meesterproef EINDE studie M e e s t e r p r o e f 23 ec T. T. T. Onderzoeksplan (2 ec) goedkeuring plan 3 studiedagen 2 ec portfolio 1 ec portfolio 1 ec 10/57 NQA audit bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie

11 2 Beoordeling Het auditteam komt samenvattend tot het volgende oordeel over de opleiding: Onderwerp Oordeel Facet Oordeel 1 Doelstellingen P 1.1 Domeinspecifieke eisen 1.2 Niveau 1.3 Oriëntatie hbo Voldoende Goed Voldoende 2 Programma P 2.1 Eisen hbo 2.2 Relatie doelstellingen programma 2.3 Samenhang programma 2.4 Studielast 2.5 Instroom 2.6 Duur 2.7 Afstemming vormgeving inhoud 2.8 Beoordeling en toetsing 3 Inzet personeel P 3.1 Eisen hbo 3.2 Kwantiteit 3.3 Kwaliteit 4 Voorzieningen P 4.1 Materiële voorzieningen 4.2 Studiebegeleiding 5 Interne kwaliteitszorg P 5.1 Evaluatie resultaten 5.2 Maatregelen verbetering 5.3 Betrokkenheid 6 Resultaten P 6.1 Gerealiseerd niveau 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Voldoende Goed Goed Goed Voldaan Voldoende Goed Goed Goed Goed Goed Goed Voldoende Voldoende Onvoldoende Voldoende Voldoende Het auditteam stelt vast dat de kwaliteit en het niveau van de bestaande hbo-masteropleiding Kunsteducatie van Fontys Hogescholen aan de vereiste basiskwaliteit voldoet en adviseert de NVAO positief ten aanzien van de accreditatie van deze opleiding. Het auditteam beschrijft in de volgende paragrafen per onderwerp en per facet van het NVAO beoordelingskader de bevindingen, overwegingen en conclusies. Elke paragraaf sluit af met een samenvattend oordeel op onderwerpniveau. 2.1 Doelstellingen van de opleiding Domeinspecifieke eisen (facet 1.1) De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Bevindingen Het netwerk van Kunstvakdocentenopleidingen (KVDO) heeft in 2004 een landelijk opleidingsprofiel voor de hbo-master Kunsteducatie opgesteld, dat is vastgelegd in het register van de HBO-raad. Het profiel kent negen competenties. De Alliantie NQA audit bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie 11/57

12 Kunsten Fontys en Zuyd heeft op basis van dit competentieprofiel een eigen competentieprofiel ontwikkeld dat zeven competenties kent. Beide competentiesets zijn weergegeven in bijlage 5. Voor een groot deel komen beide competentiesets overeen, maar er zijn enkele verschillen. Zo is de competentie creërend vermogen uit het KVDO-profiel niet overgenomen door de opleiding in de eigen competentieset. De opleiding gaat er namelijk vanuit dat studenten al in voldoende mate creërend vermogen hebben ontwikkeld in hun vooropleiding. Een ander belangrijk verschil is dat de opleiding de competentie organisatie en beleid heeft toegevoegd. In het overzicht in bijlage 5 is weergegeven hoe de opleidingsspecifieke competenties zich verhouden tot die van de KVDO. Het auditteam is van mening dat de opleidingsspecifieke competenties op hoofdlijnen de landelijke competenties dekken. Het feit dat het landelijke opleidingsprofiel ten grondslag ligt aan het eigen competentieprofiel van de opleiding borgt dat de eindkwalificaties actueel zijn en afgestemd op de eisen van het beroepenveld. Werkveldvertegenwoordigers met wie het auditteam gesproken heeft, gaven te kennen dat de opleidingscompetenties aansluiten bij de wensen en behoeften van het werkveld. Daarnaast heeft de opleiding een onderzoek gehouden onder organisaties in het werkveld, waarop 40 organisaties gereageerd hebben. Uit de respons blijkt dat naar mening van het werkveld de opleidingscompetenties aansluiten bij de beroepspraktijk. De profilering van de opleiding hangt samen met de afwijking van het landelijke competentieprofiel. De opleiding positioneert zich nadrukkelijk op het afleveren van professionals die in het beroepenveld van de kunst- en cultuureducatie een verbindende functie kunnen vervullen tussen verschillende soorten organisaties en instellingen. Dit uit zich in een nadruk op de competentie organisatie en beleid en relatief veel aandacht voor marketing, communicatie, financiën, organisatie en beleid. In de profilering ligt geen accent op kunstzinnig vermogen. Wel benadrukt de opleiding dat onderzoeksvaardigheid een belangrijke eindkwalificatie is. Het auditteam ziet, in vergelijking met andere masters kunsteducatie, de nadruk liggen op beleid & organisatie. Het auditteam heeft geen programmavergelijking gezien met soortgelijke opleidingen in binnen- en buitenland. De verschillende betrokkenen met wie het auditteam gesproken heeft, zijn bekend met het profiel. Verschillende alumni met wie gesproken is gaven aan bewust voor deze master gekozen te hebben, vanwege het profiel. Zij gaven aan dat uit voorlichtingsmaterialen en intakegesprekken het profiel van de opleiding duidelijk naar voren kwam. Overwegingen Het auditteam stelt vast dat de eindkwalificaties die gebruikt worden door de master Kunsteducatie passend zijn voor een opleiding in dit domein. De landelijk vastgestelde competenties voor de master Kunsteducatie zijn gebruikt als uitgangspunt. De opleiding heeft deze enigszins aangepast, waardoor de opleiding naar de mening van het auditteam een duidelijk eigen gezicht heeft binnen het opleidingsdomein. Het auditteam ziet de profilering vooral op het gebied van aandacht voor beleid en organisatie. De aandacht die de opleiding geeft aan onderzoeksvaardigheden is naar mening van het auditteam niet 12/57 NQA audit bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie

13 onderscheidend in vergelijking met andere masteropleidingen Kunsteducatie. Dat de opleidingscompetenties en de specifieke profilering van de opleiding aansluiten bij de eisen die gesteld worden door de beroepspraktijk, is gebleken uit het door de opleiding gedane werkveldonderzoek en de gesprekken die het auditteam gevoerd heeft met het werkveld. Het auditteam vindt het jammer dat een inhoudelijke vergelijking van het programma met soortgelijke opleidingen in binnen- en buitenland ontbreekt. Conclusie Op basis van bovenstaande kritische bevindingen en overwegingen ten aanzien van het ontbreken van een vergelijking met andere, soortgelijke opleidingen komt het auditteam tot het oordeel voldoende. Niveau master (facet 1.2) De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een master. Bevindingen De opleiding heeft de opleidingscompetenties getoetst aan de Dublin descriptoren die gelden voor het masterniveau. In een matrix is vastgelegd hoe de competenties de verschillende descriptoren afdekken. Daarnaast heeft de opleiding in het zelfevaluatierapport beschreven hoe de afzonderlijke descriptoren geconcretiseerd worden in het programma. Het toepassen van kennis en inzicht realiseert de opleiding bijvoorbeeld in verscheidene opdrachten binnen de opleiding maar ook in een beroepscontext. De themaopdrachten zijn reële, kritische beroepssituaties waarin de student de kennis en vaardigheden die gerelateerd zijn aan het thema geïntegreerd moet toepassen. In de meesterproef moet de student laten zien dat hij in staat is de kennis en vaardigheden die zijn opgedaan in de opleiding, toe te passen in de beroepscontext. Daarnaast heeft de opleiding een vergelijking gemaakt tussen het bachelor- en het masterniveau voor opleidingen kunstonderwijs, om aan te geven waar het niveauverschil uit blijkt. Uit die vergelijking blijkt dat in de bacheloropleiding studenten zich vooral specialiseren in één van de kunstvakken en het daarop gebaseerde schoolvak, terwijl de master een inter- en multidisciplinair karakter heeft. Alumni en werkveldvertegenwoordigers die het auditteam gesproken heeft, hebben aangegeven dat de masteropleiding zowel qua verbreding als qua verdieping een evidente meerwaarde heeft ten opzichte van de bacheloropleiding. Overwegingen Het auditteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties van de opleiding aansluiten bij de internationale beschrijvingen van de kwalificaties van de master, te weten de Dublin descriptoren. Verder constateert het auditteam dat de opleiding bewust bezig is met de verschillen tussen bachelor- en masteronderwijs en het niveauverschil dat er tussen die twee is. Ten slotte vindt het auditteam het positief dat werkveld en alumni de meerwaarde van het masterdiploma ten opzichte van de bachelor duidelijk aan kunnen geven. NQA audit bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie 13/57

14 Conclusie Op basis van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam tot het oordeel goed. Oriëntatie hbo master (facet 1.3) De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. Een hbo-master heeft de kwalificaties voor het niveau van zelfstandig en/of leidinggevend beroepsbeoefenaar in een beroep of spectrum van beroepen, dan wel het niveau van het functioneren in een multidisciplinaire omgeving waarin een hbo-opleiding vereist of dienstig is. Bevindingen Zoals aangegeven in facet 1.1 zijn de opleidingscompetenties afgeleid van het landelijke competentieprofiel. Dit profiel is vastgesteld door de HBO-raad, en in dat kader ook afgestemd met de beroepspraktijk door middel van werkconferenties. Daarnaast heeft bij de eerder genoemde marktscan onder 40 organisaties in Noord- Brabant en Limburg (zie facet 1.1) ook een werkveldconsultatie plaatsgevonden over de competenties waar de opleiding toe opleidt. Het auditteam stelt overigens vast dat bij de geraadpleegde organisaties relatief weinig gemeentes en provincies vertegenwoordigd waren, terwijl dit door de profilering van de opleiding op het gebied van beleid wel in de lijn der verwachting zou liggen. De opleiding geeft aan het actuele vacatureaanbod in de sector van week tot week systematisch te volgen en op basis van de gevraagde competenties te categoriseren. Dit draagt bij aan het actuele beeld dat de opleiding heeft van de benodigde competenties in dit beroepenveld. Het auditteam heeft geconstateerd dat er nauw contact is tussen het werkveld en de opleiding. Uit de gesprekken blijkt dat dit contact veelvuldig, informeel en functioneel is. De opleiding geeft aan dat in deze informele contacten ook de eindkwalificaties ter sprake komen. Studenten worden opgeleid voor een breed scala aan functies op het terrein van de kunsteducatie. Het gaat om leidinggevende en coördinerende functies met een nadruk op educatieve vernieuwing en ontwikkeling, en het leggen van verbindingen tussen verschillende partijen die betrokken zijn bij kunsteducatie (zie ook het schema met basisinformatie op pagina 7). Alumni en werkveld met wie gesproken is, geven aan dat afgestudeerden inderdaad terechtkomen in dergelijke functies en dat de kwalificaties waartoe de master kunsteducatie opleidt hen in staat stellen dergelijke functies succesvol te vervullen. Overwegingen Het auditteam stelt vast dat de eindkwalificaties zijn ontleend aan de, in samenspraak met het relevante beroepenveld opgestelde, landelijke eindkwalificaties. Ze zijn regionaal ondermeer getoetst door de marktscan onder 40 instellingen en in de informele contacten met het beroepenveld. Het auditteam merkt hierbij op dat die informele input van het 14/57 NQA audit bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie

15 beroepenveld uiteraard niet kan worden gecontroleerd. Het panel heeft er vertrouwen in dat de contacten die de opleiding heeft met het beroepenveld goed en veelvuldig zijn. Het auditteam vindt het opmerkelijk dat bij de instellingen die geraadpleegd zijn, relatief weinig (lokale) overheden zaten. Het auditteam had meer input uit deze sector verwacht gezien de sterke nadruk die de opleiding in haar profilering legt op beleid en organisatie. Het auditteam heeft begrepen dat er regelmatig informele contacten zijn met mensen die werkzaam zijn bij (lokale) overheden. De eindkwalificaties sluiten aan bij het niveau dat nodig is voor een zelfstandig of leidinggevend beroepsbeoefenaar in deze sector, wat onder meer blijkt uit de functies die alumni vervullen en de tevredenheid van het werkveld over afgestudeerden van de opleiding. Conclusie Op basis van de kritische bevindingen en overwegingen ten aanzien van het gebrek aan formele input op de eindkwalificaties en het soort instellingen dat geraadpleegd is, komt het auditteam tot het oordeel voldoende. Samenvattend oordeel Doelstellingen opleiding Alle facetten zijn ten minste met een voldoende beoordeeld en daarmee is het onderwerp Doelstelling opleiding positief. 2.2 Programma Eisen hbo (facet 2.1) Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Bevindingen Kennisontwikkeling bij studenten vindt onder andere plaats door het gebruik van vakliteratuur. Studenten hebben een lijst met zowel verplichte als met aanbevolen literatuur ter beschikking. De mate waarin buitenlandse werken gebruikt worden, is beperkt: bij de verplichte literatuur is slechts één Engelstalig werk opgenomen. Naast de literatuur bieden docenten ook teksten aan via de portal, zowel per thema als per leerlijn krijgen studenten de beschikking over actuele, relevante literatuur. Tevens kunnen studenten via de portal doorgelinkt worden naar bijvoorbeeld de Boeckmanstichting en Cultuurnetwerk Nederland, waar ze verdere literatuur kunnen vinden. Het auditteam heeft de literatuurlijst bestudeerd en is van mening dat deze weliswaar adequaat is, maar dat de lijst actueler zou kunnen. Bovendien heeft het vraagtekens bij het aantal onderzoeksartikelen waar studenten mee in aanraking NQA audit bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie 15/57

16 komen. De artikelen waarover studenten via de portal kunnen beschikken zijn actueler en vormen een goede aanvulling op de literatuur. De opleiding maakt gebruik van aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal. De themaopdrachten bestaan uit reële, kritische beroepssituaties en de meesterproef is een praktijkopdracht bij een cultuureducatieve instelling. Het curriculum kent een leerlijn onderzoeksvaardigheden. Deze is ontwikkeld door de lector van de Kenniskring Kennisontwikkeling Vaktherapieën (KENVAK - een gezamenlijke kenniskring van Hogeschool Zuyd, Hogeschool Utrecht en Artez Hogeschool), die bij de start van de studie was betrokken. Inmiddels is er geen structurele betrokkenheid meer tussen de opleiding en het lectoraat. Studenten met wie het auditteam heeft gesproken, gaven aan erg tevreden te zijn over de onderzoeksvaardigheden die ze aangeboden krijgen. Volgens hen wordt daar bij de start van het curriculum al mee begonnen en zijn er wekelijkse opdrachten om onderzoeksvaardigheden zoals interviews afnemen en bronnenlijsten maken te oefenen. De opleiding gebruikt zelf de term wetenschappelijk onderzoek. Naar mening van het auditteam gaat het om onderzoek dat bijdraagt aan de verheldering of oplossing van een praktijkprobleem en is het daardoor beter te karakteriseren als praktijkonderzoek. Bij navraag bleek de opleiding de mening van het auditteam te delen. Aantoonbare verbanden met de beroepspraktijk worden gegarandeerd door de docenten, die grotendeels zelf actief zijn in de beroepspraktijk en de mate waarin een variatie aan gastdocenten worden ingezet. Ook mag gezien het deeltijdkarakter van de opleiding worden aangenomen dat studenten zelf de verbinding met de beroepspraktijk in hun werk kunnen leggen. Studenten die het auditteam gesproken heeft, toonden waardering voor het feit dat er ruimte in het programma wordt gelaten om eigen praktijkervaring van studenten een plaats te geven. Zo is een excursie gehouden naar een expositie die een student georganiseerd heeft. Beroepsvaardigheden worden studenten zowel binnenschools als buitenschools aangeleerd, respectievelijk bij de aan de beroepspraktijk ontleende themaopdrachten en bij het uitvoeren van de meesterproef. Door de inbreng van ervaringen van studenten en gastdocenten is de aandacht voor actuele ontwikkelingen in de beroepspraktijk geborgd. Ook zorgen de gastdocenten voor een inbreng van actuele ontwikkelingen uit het vakgebied. De opleiding geeft aan dat actuele ontwikkelingen, bijvoorbeeld rond volkskunst en community art, in het programma verwerkt worden in de kunstontwikkelleerlijn. De inbreng van gastdocenten is hier van belang. Een voorbeeld: ter ondersteuning van de operationalisering van het begrip volkscultuur werd een gastles gegeven door een cultuurambtenaar, wiens gemeente geconfronteerd werd met een subsidieaanvraag onder vermelding van volkscultuur voor een carnavalswagen. Het panel signaleert echter dat enkele actuele ontwikkelingen ook gemist worden, zoals de toename van contexten die niet expliciet rond leren georganiseerd zijn (informeel leren) en nieuwe manieren van overdracht (mentoring, coaching, peer to peer). Daarnaast zou er naar mening van het auditteam meer aandacht kunnen zijn voor het onderwerp kwaliteit en kunsteducatie en is het actualiteitsgehalte van het blok canon niet zo hoog. 16/57 NQA audit bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie

17 Overwegingen Het auditteam constateert dat kennisontwikkeling plaatsvindt aan de hand van literatuur, interactie met de beroepspraktijk en toegepast onderzoek. Het auditteam is positief ten aanzien van de kennisontwikkeling door interactie met de beroepspraktijk. De gebruikte literatuur kan naar mening van het auditteam actueler en de internationale component in de literatuur is beperkt. Het auditteam vraagt zich af of studenten genoeg in aanraking komen met actuele onderzoeken en rapportages daarover. Actuele ontwikkelingen in vakgebied en beroepspraktijk vinden hun weg in de opleiding onder andere via de gastdocenten en de eigen beroepsmatige inbreng van studenten. Ten aanzien van actuele ontwikkelingen in het vakgebied merkt het auditteam op dat de opleiding enkele relevante ontwikkelingen, zoals nieuwe manieren van overdracht en kwaliteit en kunsteducatie, weinig aan de orde laat komen. Over de verbanden met de actuele beroepspraktijk en de ontwikkeling van beroepsvaardigheden is het auditteam positief. Conclusie Op basis van bovenstaande kritische overwegingen en bevindingen ten aanzien van de gebruikte literatuur, de mate waarin onderzoeksvaardigheden worden aangeleerd en het ontbreken in het programma van enkele relevante, actuele ontwikkelingen uit het vakgebied, komt het auditteam tot het oordeel voldoende. Relatie doelstellingen en inhoud programma (facet 2.2) Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken op master niveau. Bevindingen De master Kunsteducatie heeft per september 2010 de omschakeling gemaakt van eenjarige voltijdopleiding naar tweejarige deeltijdopleiding. Voor het programma heeft deze overgang inhoudelijk weinig gevolgen gehad: er worden nog steeds dezelfde vakken en cursussen aangeboden. Wel is er meer ruimte in het programma ontstaan, wat enkele positieve gevolgen heeft gehad. Omdat er minder druk op het programma zit, hebben studenten meer tijd voor verwerking en reflectie, wat een positief effect heeft op de mate waarin de leerstof beklijft. Na de overgang is ook het aantal colleges per thema voor iedere leerlijn aangepast. Wanneer een leerlijn erg relevant is voor een thema worden er tien colleges van gegeven, wanneer een leerlijn minder van toepassing is op een thema worden er vijf colleges gegeven. Ook hebben docenten in het nieuwe curriculum iets meer speelruimte om bijvoorbeeld een extra gastdocent uit te nodigen en zo de verbinding met de beroepspraktijk en/of het vakgebied te versterken. NQA audit bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie 17/57

18 De opleiding heeft een zeer uitgebreide vertaling gemaakt van eindcompetenties naar leerdoelen. In het KLOTS-schema heeft de opleiding iedere competentie uitgebreid omschreven. Vervolgens heeft ze een vertaling gemaakt naar leerdoelen en aangegeven waar in de onderwijseenheden de competentie en de leerdoelen aan de orde komen, waar in het curriculum ze getoetst worden en hoeveel studiepunten er voor staan. Het auditteam stelt vast dat de concretisering van eindkwalificaties naar leerdoelen naar mening van het auditteam niet realistisch is. Naar de mening van het panel is het niet mogelijk om alle gestelde leerdoelen te behalen in het masterprogramma. In de vertaling van eindkwalificaties naar leerdoelen zijn meer en complexere leerdoelen weergegeven, dan realistisch is voor een masteropleiding. De gestelde leerdoelen zijn eerder passend voor een afgestudeerde met enige jaren werkervaring. Het panel had een reëlere koppeling verwacht tussen de leerdoelen en de competenties, en tussen de leerdoelen en wat de opleiding in het programma realiseert op masterniveau. Met andere woorden: de leerdoelen kunnen meer geformuleerd worden overeenkomstig de programma-inhoud en de bereikte kwalificaties. De eigen accenten die de opleiding legt bij de eindkwalificaties zijn zichtbaar in het programma. Er is nadrukkelijk aandacht voor organisatie, beleid en management in het programma en er is weinig aandacht voor de eigen artistieke ontwikkeling van studenten. Dit sluit aan bij de competenties zoals die omschreven zijn door de opleiding (zie facet 1.1). De programmaonderdelen sluiten goed aan bij de eindkwalificaties. Verschillende leerlijnen vallen samen met competenties, zoals kunstzinnige ontwikkeling, ontwikkeling van onderwijs en onderzoeksvaardigheden. Het is evident dat opdrachten uit deze leerlijnen bijdragen aan het ontwikkelen van de betreffende competentie. De opdrachten en cursusmaterialen die het auditteam heeft gezien zijn geschikt voor het behalen van de eindkwalificaties, al wordt in het lesmateriaal en in themabeschrijvingen niet altijd expliciet voor studenten aangegeven aan welke competentie(s) een opdracht gerelateerd is. De studenten en alumni die het auditteam gesproken heeft zijn enthousiast over de opleiding. Ook uit de thema- en leerlijnevaluaties die de afgelopen jaren zijn afgenomen onder studenten, blijkt dat studenten erg tevreden zijn over het programma (scores 4 of hoger op een vijfpuntsschaal). Overwegingen Het auditteam is positief over het programma. Het sluit goed aan bij de eigen eindkwalificaties van de opleiding qua niveau en oriëntatie en stelt studenten in staat de eindkwalificaties te behalen. De eigen accenten die de opleiding legt in haar competentieprofiel zijn duidelijk vertaald in het programma. Het auditteam stelt echter ook vast dat de goede vertaling tussen programma en eindkwalificaties eerder gerealiseerd wordt ondanks dan dankzij de gestelde leerdoelen. De leerdoelen zijn zo breed, veelomvattend en complex dat de opleiding ze onmogelijk waar kan maken. Dat hoeft naar mening van het auditteam ook niet, aangezien de leerdoelen qua niveau en complexiteit de eindkwalificaties en het masterniveau overstijgen. Het auditteam is van mening dat het de opleiding ten goede 18/57 NQA audit bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie

19 komt wanneer de leerdoelen vanuit de eigen visie van de opleiding kritisch bekeken worden en waar nodig worden bijgesteld. Ook is het auditteam van mening dat voor studenten expliciet duidelijk moet zijn aan welke competenties een opdracht of thema bijdraagt. Het auditteam is verder positief over de overschakeling van voltijd- naar deeltijdopleiding en is van mening dat het programma beter gerealiseerd kan worden in deze deeltijdopzet. Ook waardeert het auditteam het enthousiasme van studenten en alumni over het programma. Conclusie Op basis van de kritische bevindingen en overwegingen ten aanzien van de leerdoelen komt het auditteam tot het oordeel voldoende. Samenhang in opleidingsprogramma (facet 2.3) Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Bevindingen De opleiding realiseert horizontale samenhang door het curriculum op te delen in vijf fasen. Ter inleiding is er een summerschool, vervolgens worden er drie thema s behandeld en de opleiding wordt afgesloten met de Meesterproef, het afstuderen. Ieder thema wordt afgesloten met een themaopdracht, gebaseerd op een reële beroepssituatie. Daarin moeten de kennis, vaardigheden en attituden die in de verschillende opdrachten en (gast)colleges in het thema aan de orde komen, geïntegreerd worden en leiden tot een eindproduct. Veel van de themagerelateerde colleges worden verzorgd door gastdocenten. Het afstuderen kent ook een horizontale samenhang en vindt plaats in een aantal opeenvolgende fasen, zie hiervoor facet 6.1. De themaopdrachten zijn in toenemende mate complex van aard, zowel qua inhoudelijke als organisatorische problematiek. Ook moeten studenten steeds zelfstandiger te werk gaan. De eerste themaopdracht wordt uitgevoerd in een kleine projectgroep, de volgende in tweetallen en de derde opdracht is individueel. De verticale samenhang in het curriculum komt vooral tot uiting in de zes leerlijnen (zie het schematisch overzicht van de opleiding op pagina 9). De leerlijnen bestaan uit vakken die gedurende het hele curriculum terugkomen. Elke leerlijn wordt grotendeels verzorgd door en valt onder de verantwoordelijkheid van een kerndocent. Opdrachten en colleges vanuit de leerlijnen komen in ieder thema aan de orde (zie ook het vorige facet). Een ander aspect van de verticale samenhang is dat er gedurende het curriculum doorlopend aandacht is voor de persoonlijke en professionele ontwikkeling van studenten. De verbinding tussen leerlijnen en thema s zit theoretisch goed in elkaar. Het auditteam heeft gezien dat de opleiding er veel moeite voor doet om systematisch de leerlijnen en thema s met elkaar te verbinden en stelt vast dat ze daar in slaagt. Ook in de toetsing worden de thema s beoordeeld vanuit iedere leerlijn (zie facet 2.8). Het auditteam heeft gesproken met zowel studenten als alumni over de samenhang in het curriculum. De studenten met wie gesproken is, zijn enthousiaster over de samenhang dan de alumni. Vanuit alumni kwam enige kritiek op het feit dat colleges NQA audit bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie 19/57

20 vanuit een leerlijn soms niet helemaal aansloten bij een thema. De huidige studenten zijn hier tevreden over. Zij gaven in gesprek met het auditteam aan dat de leerlijnen goed aansluiten bij de hoofdopdrachten van de thema s. Ook waren zij tevreden over de manier waarop lessen elkaar opvolgen en de inhoud toepasbaar is in de themaopdracht. Ten slotte gaven zij aan dat de gastdocenten goed voorbereid zijn en hun bijdragen een samenhangend geheel vormen met de overige lessen. De opleiding evalueerde in het voltijdprogramma hoe studenten de samenhang beleefden tussen het eerste en het tweede semester. Over het algemeen werd deze voldoende tot goed beoordeeld. Overwegingen Het auditteam constateert dat de opleiding er in slaagt een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma te realiseren. De verticale samenhang wordt aangebracht door de studie op te delen in periodes waarin een thema aan de orde komt. Het gebruik van leerlijnen zorgt er voor dat de opleiding ook een sterke verticale samenhang kent. Het auditteam heeft vastgesteld dat het de opleiding lukt om systematisch de leerlijnen met de thema s te verbinden. De opleiding maakt veel gebruik van gastdocenten. Het auditteam vindt het positief dat hun inbreng een samenhangend geheel vormt met het overige lesmateriaal. Het is voor het auditteam opvallend dat de huidige lichting studenten tevredener is over de samenhang tussen leerlijnen en themaopdrachten dan de oud-studenten. Het auditteam acht het waarschijnlijk dat het verbeterbeleid van de opleiding, waarbij het aantal colleges uit iedere leerlijn is aangepast aan de relevantie van de leerlijn voor het betreffende thema, hier van invloed op is. Het auditteam constateert dan ook dat de opleiding progressie boekt ten aanzien van het aanbrengen van samenhang in het opleidingsprogramma. Conclusie Op basis van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam tot het oordeel goed. Studielast (facet 2.4) Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Bevindingen De opleiding voert een actief beleid om de studeerbaarheid te bevorderen. Dit doet zij onder andere door: o de contacttijden te beperken tot één dag per week (de maandag) en eens in de vier weken een woensdagavond voor debat, lezingen of gastcolleges; o te streven naar een evenwichtige studiebelasting door de opleiding heen, met een gemiddelde studiebelasting van 20 uur per week; o goede begeleiding van en tijdige informatie aan studenten. De opleiding heeft de in 2.2 besproken overgang van voltijd- naar deeltijdopleiding vooral gemaakt ten behoeve van de studeerbaarheid. Evaluaties gaven aan dat, hoewel het programma te doen was, er wel erg veel druk op zat. Studenten uit het 20/57 NQA audit bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie

21 oude voltijdprogramma en alumni gaven aan dat het voltijdprogramma inderdaad heel druk was. Er werd aangegeven dat het hebben van een baan een duidelijke pre was bij het volgen van de opleiding om het geleerde in een kader te plaatsen. Anderzijds was het, door de combinatie werk studie, voor studenten moeilijk om altijd de gewenste kwaliteit te bereiken in het voltijdprogramma. Studenten uit het deeltijdprogramma hebben in gesprek met het auditteam aangegeven dat ze ongeveer 18 uur per week aan hun studie besteden. Slechts één student heeft volgens hen sinds de aanvang van het collegejaar de studie gestaakt, mede omdat deze persoon twee banen had (dit overigens tegen het advies van de opleiding in.) In het studiejaar is de opleiding begonnen met het afnemen van kennistoetsen halverwege de opleiding. Het toetsen van relevante kennisaspecten heeft bijgedragen aan een betere studeerbaarheid: relevante onderwerpen worden samengevat en bieden verheldering voor de projecten. Tevens werken deze toetsen confronterend voor studenten die de theorie niet blijken te beheersen. Het auditteam concludeert uit verschillende gesprekken dat de kennistoetsen niet onomstreden zijn: voor sommige deelnemers zijn ze nuttig en bieden ze een overzicht, terwijl andere deelnemers ze nodeloos schools vinden. Overwegingen Het auditteam constateert dat de opleiding de studeerbaarheid van het programma stimuleert. Het meest ingrijpende voorbeeld van ingrijpen door de opleiding is de overgang van voltijd- naar deeltijdopleiding. Het auditteam is (ook) in het kader van studeerbaarheid positief over deze overgang. Het voltijdprogramma was naar mening van het auditteam wel erg druk, zeker voor studenten die er een parttime baan bij hadden. Studenten gaven aan dat de druk op het programma soms tot een mindere kwaliteit dan wenselijk leidde. De opleiding heeft dit goed opgepakt. Het programma is volgens het auditteam nog steeds pittig, maar reëel voor de tijd die er voor staat. Het aantal uren dat studenten in de deeltijdvariant besteden aan hun studie vindt het auditteam passend en reëel. Conclusie Op basis van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam tot het oordeel goed. Instroom (facet 2.5) Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: bacheloropleiding en eventueel (inhoudelijke) selectie. Bevindingen De toelatingseisen voor de opleiding zijn opgenomen in de Onderwijs- en Examenregeling (OER) Studenten met een afgeronde bacheloropleiding tot docent in één van de kunstvakken, of met een andere afgeronde bacheloropleiding en aantoonbare kennis van en ervaring met de kunsteducatie, kunnen worden toegelaten. NQA audit bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie 21/57

22 In de voorlichting worden aankomende studenten onder andere voorgelicht over de te verwachten studielast, de lestijden en de vereiste vooropleiding. Studenten en alumni gaven in gesprek met het auditteam aan, dat er in de intakegesprekken specifieke aandacht was voor de profilering van de opleiding. Ook de voorlichting gaf volgens de (oud)studenten duidelijke informatie over de profilering van de opleiding, vooral over de zwaardere nadruk die de opleiding legt op de beleidscomponent. De intake wordt gedaan door een toelatingscommissie. Zij beoordeelt het curriculum vitae en de motivatiebrief van studenten die zich aanmelden, en voert een intakegesprek. Hierin komen onder andere de opleidingscompetenties aan de orde. Ook krijgen aspirantstudenten een opdracht, waarbij ze een tekst moeten analyseren en becommentariëren. Er wordt gebruik gemaakt van een intakeformulier. Potentiële studenten worden beoordeeld aan hand van hun curriculum vitae, het interview en de gemaakte opdracht. Het auditteam heeft een aantal ingevulde intakeformulieren gezien en constateert dat deze goed gebruikt worden. Overwegingen Het auditteam constateert dat de opleiding een helder instroombeleid heeft en zich daar goed aan houdt. De instroomprocedure is grondig en er wordt goed verslag van gedaan. Studenten tonen zich positief over de voorlichting van de opleiding en over de intakegesprekken. Conclusie Op basis van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam tot het oordeel goed. Duur (facet 2.6) De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo- master: minimaal 60 studiepunten/european credit points. Bevindingen Het auditteam heeft de programmabeschrijving bestudeerd. Het curriculum van de deeltijd master Kunsteducatie bestaat uit 60 EC, die verantwoord zijn in diverse documenten. Overwegingen Het auditteam heeft vastgesteld dat de omvang van het curriculum van de opleiding master Kunsteducatie met 60 EC in overeenstemming is met de voorschriften. Conclusie Op basis van bovenstaande bevindingen en overwegingen stelt het auditteam vast dat voor de opleiding aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum is voldaan. 22/57 NQA audit bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie

23 Afstemming tussen vormgeving en inhoud (facet 2.7) Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Bevindingen Het onderwijsconcept is gebaseerd op (sociaal)constructivistische leertheorieën. Deze theorieën staan aan de basis van het competentiegerichte onderwijs. Dit onderwijs kent verschillende uitwerkingen, zoals vraaggestuurd onderwijs, probleemgestuurd onderwijs en opdrachtgestuurd onderwijs. De didactische benadering van de master Kunsteducatie ligt het eerste semester dicht bij de uitgangspunten van het opdrachtgestuurd onderwijs. In het tweede semester, waarbij meer nadruk ligt op zelfstandigheid en zelfverantwoordelijkheid, vertoont de didactische benadering vooral kenmerken van probleemgestuurd onderwijs. In het didactisch concept wordt uitgegaan van zelfsturing door studenten. Uit de gesprekken die het auditteam heeft gevoerd met docenten, blijkt dat zij zich slechts deels laten leiden door het didactische concept. Docenten geven de eigen leerlijn in de eerste plaats vorm op de manier die ze zelf daar het meest geschikt voor achten en pas in de tweede plaats volgens het didactisch concept. Het auditteam constateert dat de verschillende betrokkenen daar tevreden mee zijn en dat het onderwijs er niet onder lijdt. Uit gesprekken die het auditteam gevoerd heeft en de bestudeerde materialen maakt het auditteam op dat de opleiding inderdaad opdrachtgestuurd en probleemgestuurd onderwijs aanbiedt. Het onderwijs is voornamelijk docentgestuurd. Keuzevrijheid voor studenten is er vooral in de Meesterproef. De competenties zijn in het curriculum voorgeprogrammeerd, meestal vanuit het principe dat een competentie ook een eigen leerlijn of vak heeft. Het is niet zo dat studenten zelf bepalen aan welke competenties ze willen werken. Er worden verschillende werkvormen gebruikt, zoals colleges, opdrachten en workshops. Over het algemeen zijn de studenten tevreden over de gehanteerde werkvormen en didactiek. Een kanttekening die studenten tijdens de visitatie maakten, is dat op één dag soms wel veel dezelfde werkvorm wordt toegepast. Het management is zich bewust van deze kanttekening en heeft het onderwerp op de agenda staan voor het komende kernteamoverleg. Overwegingen Het auditteam constateert dat, hoewel de opleiding formeel de hogeschoolvisie op didactiek volgt, dit in de praktijk niet volledig het geval is. De opleiding is opdrachtgestuurd en probleemgestuurd, conform de didactische visie. Van zelfsturing door studenten is weinig sprake. De opdrachten en problemen aan de hand waarvan het onderwijs plaatsvindt zijn docentgestuurd. Het auditteam constateert ook dat alle betrokkenen tevreden zijn over de manier waarop het onderwijs gegeven wordt, en dat de gehanteerde didactiek studenten in staat stelt de beoogde eindkwalificaties te realiseren. Gezien dit feit is het naar mening van het auditteam logischer wanneer de opleiding haar beschrijving van de didactiek aanpast aan de gebruikte didactiek dan andersom. NQA audit bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie 23/57

24 Conclusie Op basis van bovenstaande kritische bevindingen en overwegingen ten aanzien van de mate waarop het gehanteerde didactische concept overeenkomt met het beschreven didactische concept komt het auditteam tot het oordeel voldoende. Beoordeling en toetsing (facet 2.8) Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Bevindingen De opleiding heeft het toetsbeleid beschreven in een bijlage van het zelfevaluatierapport. Het sluit aan bij de uitgangspunten voor toetsing van Fontys. Kwaliteitscriteria waar de opleiding naar streeft, zijn validiteit, betrouwbaarheid, transparantie, authenticiteit, intersubjectiviteit en bruikbaarheid. Tentamens die beoordeeld worden met een cijfer lager dan zes komen in aanmerking voor herkansing. Elk tentamen mag één keer herkanst worden. Regels en procedures rondom toetsing zijn opgenomen in de OER. De bewaking van de toetscriteria en de toetsprocedures ligt bij de examencommissie. De visie van de opleiding op toetsing uit zich in de volgende twee punten: o ontwikkelingsgericht toetsen bij de toetsing gaat het niet alleen om het wat, het product, maar ook om het hoe, de manier waarop het product tot stand is gekomen; o geïntegreerd toetsen de producten van de thema s worden geïntegreerd getoetst. Dit houdt in dat de themaopdrachten beoordeeld worden door alle docenten uit het kernteam, die vanuit hun eigen leerlijn en expertise een oordeel hierover geven. Het auditteam constateert dat de geïntegreerde beoordelingen studenten in staat stellen om te zien hoe vanuit verschillende perspectieven naar een product gekeken kan worden. Studenten die het auditteam sprak, waren positief over deze manier van beoordelen. De toetsing van de themaopdrachten vanuit iedere leerlijn op de voor die leerlijn relevante zaken, borgt een sterke samenhang tussen thema s en leerlijnen. In het KLOTS-schema is een vertaling gemaakt van competenties naar leerdoelen naar onderwijseenheden naar toetsing. Zoals aangegeven bij facet 2.2 laat de vertaling van eindcompetenties naar leerdoelen te wensen over. Het KLOTS-schema laat desalniettemin duidelijk zien hoe de eindkwalificaties getoetst worden en op wat voor manier dit gebeurt. Het auditteam heeft verschillende toetsen bestudeerd en stelt vast dat de toetsen geschikt zijn om de competenties te meten. De opleiding maakt gebruik van verschillende toetsvormen: kennistoetsen (open- en geslotenboektentamens), performance assessments (onder andere groepsopdrachten, schrijfopdrachten, presentaties en reflectieverslagen) en de Meesterproef, het afstudeeronderzoek. Studenten geven in gesprek met het auditteam aan, dat ze weten wat van hun verwacht wordt bij de verschillende toetsen. 24/57 NQA audit bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie