Hogeschool Rotterdam, Rotterdam

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hogeschool Rotterdam, Rotterdam"

Transcriptie

1 Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Opleiding: Management, Economie en Recht hbo-bachelor Croho: Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum: 17 september 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2009

2 2/65 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, hbo-bacheloropleiding Management, Economie en Recht

3 Inhoud Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per facet en onderwerp 13 Deel B: Facetten 15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 17 Onderwerp 2 Programma 20 Onderwerp 3 Inzet van personeel 34 Onderwerp 4 Voorzieningen 37 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 41 Onderwerp 6 Resultaten 45 Deel C: Bijlagen 51 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 52 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 54 Bijlage 3: Bezoekprogramma 61 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 62 Bijlage 5: Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 65 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, hbo-bacheloropleiding Management, Economie en Recht 3/65

4 4/65 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, hbo-bacheloropleiding Management, Economie en Recht

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, hbo-bacheloropleiding Management, Economie en Recht 5/65

6 6/65 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, hbo-bacheloropleiding Management, Economie en Recht

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Management, Economie en Recht van Hogeschool Rotterdam heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is begonnen in juli 2009, toen het zelfevaluatierapport bij NQA is aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleiding gevisiteerd op 17 september Het panel bestond uit: De heer drs. N.J.M. Kwantes R.B. (voorzitter, domeinpanellid); De heer L.K. Terpstra (domeinpanellid); mevrouw N.Y.T. Yip (studentpanellid); De heer P. van Achteren BLL (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (oktober 2007). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen en vertrouwd met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op het niveau/oriëntatie van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) conform het voorschrift van de NVAO. Uitzondering hierop is facet 2.6: als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit Facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding In het studiejaar verzorgt Hogeschool Rotterdam 80 bacheloropleidingen en 14 masteropleidingen. Bij aanvang van het studiejaar waren er circa studenten ingeschreven bij de hogeschool. Dit is een toename ten opzichte van september 2007: toen waren er studenten. De hogeschool heeft in circa 3000 werknemers, van wie er circa 1800 zijn ingezet als docerend personeel. Er is ongeveer 1150 fte onderwijscapaciteit beschikbaar. NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, hbo-bacheloropleiding Management, Economie en Recht 7/65

8 Missie van de hogeschool en hoofdlijnen van beleid De hogeschool ziet als haar maatschappelijke taken: - Het opleiden van meer (kwantitatief) goed toegeruste (kwalitatief) beroepsbeoefenaren voor de arbeidsmarkt op hbo- en post-hbo niveau. - Het leveren van een inhoudelijke bijdrage aan de ontwikkeling van de beroepspraktijk in de kenmerkende (maatschappelijke en economische) sectoren in de regio; daarbij behoort ook kennisontwikkeling en (toegepast) onderzoek. - Daartoe werkt men aan vier hoofddoelen: - Verbreden van de participatie in het hoger onderwijs, onder meer via nieuwe doelgroepen, verbetering van de doorstroom in de beroepskolom en diplomagerichte maatwerktrajecten met erkenning van eerder verworven competenties (EVC). - Verzorgen van goed hbo-onderwijs, via ondersteuning aan de opleidingen en via het kennisgestuurde, praktijkgestuurde en studentgestuurde onderwijs van het ROM (zie hierna, op blz 9). - Bijdragen aan kennisontwikkeling en relevant praktijkgericht (ontwerp)onderzoek, in samenwerkingsverbanden binnen de regio Rotterdam, met name wat betreft de aanpak van weerbarstige vraagstukken die samenhangen met de economische en sociale ontwikkeling van de regio. - Ontwikkelen van contractactiviteiten en maatwerktrajecten voor bedrijven en instellingen, die gevoed worden door de opleidingen en onderzoekprogramma s van de hogeschool. Daarmee wordt een bijdrage geleverd aan een praktijk van levenslang leren. - De hogeschool heeft de ambitie zich te profileren als kennisinstituut voor de regio Rotterdam. Organisatie en sturing - Na een reorganisatie in 2007 zijn de 17 clusters omgevormd tot elf instituten. De instituutsvorming is intussen vrijwel afgerond. - De indeling in deze elf instituten sluit aan bij het onderscheid van elf maatschappelijke sectoren in Rotterdam. De instituten hebben een samenhangend pakket van opleidingen, onderzoek (lectoraten), maatwerk en contractactiviteiten. - De instituten worden ondersteund door 9 centrale diensten, waaronder de afdelingen Onderwijs en Kwaliteitszorg (O&K) en Personeel en Organisatie (P&O). - Het personeelsbeleid is gericht op het werven van en kansen bieden aan mensen die zich professioneel en met enthousiasme willen inzetten voor het realiseren van de ambities van de hogeschool. - De hogeschool ziet erop toe dat de voorzieningen en de communicatie afgestemd worden en blijven op de vereisten van een kennisinstelling. - De hogeschool ziet erop toe dat de ambities van de hogeschool zijn en blijven verankerd in het systeem van sturing en kwaliteitszorg, zodat een ieder systematisch kan werken aan het realiseren daarvan. In de Statuten van de Hogeschool en in het Protocol Raad van Toezicht en College van Bestuur zijn de formele verhouding en de omgangsvormen tussen het College van Bestuur en de Raad van Toezicht vastgelegd. 8/65 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, hbo-bacheloropleiding Management, Economie en Recht

9 Voor elk van de elf sectoren heeft de hogeschool kernopgaven onderscheiden waaraan zij een bijdrage wil leveren. De elf instituten van de hogeschool die daarna zijn gevormd, zijn elk direct verbonden met een sector: zij werken aan de kernopgaven, via het onderwijs en via de kenniskringen. De taken van de instituten zijn gericht op het samenhangend aanbieden van bachelor- en masteronderwijs en ten tweede het uitvoeren van onderzoek in lectoraten en contractactiviteiten voor de relevante maatschappelijke sector. Per instituut is een directie, met een voorzitter en een lid of adjunct-directeur. De voorzitters van de elf instituutsdirecties vormen, samen met het CvB, de Bestuursraad van de hogeschool. Dit is het belangrijkste overlegorgaan voor de ontwikkeling van het hogeschoolbeleid. De instituten en diensten zijn autonoom en resultaatverantwoordelijk. Het CvB biedt sturing aan de instituten in een 4-jarige cyclus van strategische beleidsvorming en in een jaarlijkse cyclus van planning en control. Instrumenten daarbij zijn de diverse zogenoemde Hogeschoolkaders en enkele zogenoemde Handreikingen. De kaders zijn een dwingende richtlijn, de handreikingen bieden een overzicht van best practices. Onderwijs binnen de hogeschool De instituten stemmen het aanbod van opleidingen, minoren, masters en kenniskringen af op de thema s die voor de stad en de regio van belang zijn. Dat leidt tot het aanbieden van nieuwe opleidingen of de herprofilering van bestaande opleidingen of minoren rond actuele thema s. In alle opleidingsprogramma s is ruimte opgenomen voor een minor. Een minor is een samenhangend programma van 30 studiepunten in het derde en vierde jaar van de bacheloropleiding en is in het curriculum van elke student een profilerend element. Een minor kan gericht zijn op verbreding, op verdieping of op doorstroom naar een masteropleiding. Naast de reguliere minoren zijn er 13 innovation labs (voorheen binnen de hogeschool aangeduid als themaminoren). De innovation labs zijn deels al in uitvoering en deels nog in ontwikkeling; naar verwachting kunnen de studenten vanaf februari 2010 binnen de innovation labs daadwerkelijk werken aan hun profilering. De Hogeschool hanteert sinds 2003 het Rotterdamse Onderwijsmodel, ROM. Dit is een onderwijsmodel waarin drie leerlijnen zijn opgenomen: een kennisgestuurde leerlijn, een praktijkgestuurde leerlijn en een studentgestuurde leerlijn. Het model is zodanig ingericht dat in het begin van de opleiding de nadruk ligt op kennisgestuurd onderwijs en dat in de laatste opleidingsjaren de nadruk toenemend ligt op praktijkgestuurde opleidingsonderdelen. Assortimentsbeleid Een onderdeel van het strategisch beleid van de hogeschool is het assortimentsbeleid. Dit is erop gericht dat de inhoud en het aanbod van de opleidingen aansluiten bij de vragen uit de Rotterdamse regio. Binnen dit beleid vindt de afweging plaats rond het ontwikkelen van nieuwe opleidingen (bachelor, master en associate degrees), het instellen van lectoraten, lectoraatsopdrachten, het ontwikkelen van minoren, het werven van contractactiviteiten. NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, hbo-bacheloropleiding Management, Economie en Recht 9/65

10 Inhoudsgebieden voor aanpassing in het onderwijsaanbod zijn: - waterbeheersing: er is een nieuwe bacheloropleiding per 1 september productdesign: er loopt een procedure voor een nieuwe masteropleiding - onderwijs: het voornemen is dat de nieuwe masteropleiding Leren en Innoveren vanaf 2010 wordt aangeboden, in samenwerking met Fontys Hogescholen en Hogeschool Utrecht - kunstonderwijs: er is een behoefteonderzoek gaande naar aan nieuwe studiemogelijkheden op masterniveau. Diversiteitsbeleid Een ander onderdeel van het strategisch beleid van de hogeschool is het diversiteitsbeleid, dat in 2006 is geformuleerd. Dit beleid van de hogeschool moet vorm krijgen binnen de instituten en de opleidingen. Het beleid is gericht op het bieden van de noodzakelijke steun aan studenten uit diverse instroomcategorieën: verhoudingsgewijs neemt het belang van de doorstroom vanuit het mbo en instroom van opscholers en omscholers toe ten opzichte van de traditionele havo en vwo-instromers. Daartoe behoort ook gerichte nadruk op instroom na EVC-procedures en de instroom van anderstaligen. De multiculturele diversiteit van de Rotterdamse regio dient een afspiegeling te krijgen in de studentenpopulatie van de hogeschool. In het kader van het diversiteitsbeleid is er een aanscherping van het instroombeleid van de opleidingen: aan studenten wordt zowel vóór als na de poort op verschillende manieren ondersteuning geboden om eventuele achterstanden weg te werken. Zo worden summerschools georganiseerd en kunnen studenten in het kader van het keuzeonderwijs vakken volgen die hen in staat stellen hun kennis op specifieke gebieden bij te spijkeren. Mede hiertoe komt er in 2010 een uitbouw bij het gebouw aan het Museumpark voor een nieuwe afdeling waar kandidaat-studenten voor instroom terecht kunnen: het centrum voor studieadvies en assessment. Ook voor excellente studenten komt er specifieke aandacht. Daartoe komen er binnen de lectoraten en de daarmee verbonden kenniskringen mogelijkheden voor speciale verdieping en verbreding van hun opleiding en voor het werken aan een honoursdegree. Dit onderwijs wordt deels gerealiseerd in de bovenvermelde innovation labs. Specifiek voor de opleiding Management, Economie en Recht In april 2009 hebben drie NQA-auditoren een generieke audit uitgevoerd bij de hogeschool Rotterdam. Daarbij is informatie verkregen die van belang is bij de beoordeling van de facetten van de Onderwerpen 3, 4 en 5 en van enkele facetten van Onderwerp 2. Deze informatie is verwerkt in dit rapport over deze opleiding. De opleiding Management, Economie en Recht (MER) functioneert binnen het Instituut voor Managementopleidingen (IMO). Naast de MER behoren tot de IMO ook de opleidingen Vastgoed & Makelaardij en Personeel & Arbeid. Op 1 januari 2009 studeren circa 2300 studenten bij het IMO. De MER-opleiding wordt in de varianten voltijd, deeltijd en duaal aangeboden. De voltijdopleiding beslaat vier jaar. De duale variant start in het derde jaar, nadat de student twee jaar voltijd heeft afgerond. De deeltijdopleiding is een vierjarige route. Het team MER 10/65 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, hbo-bacheloropleiding Management, Economie en Recht

11 bestaat uit 43 docenten en een fulltime onderwijsmanager, die samen ruim 31 fte vertegenwoordigen. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel verliep volgens de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens bereidden de panelleden zich in de periode juli september 2009 inhoudelijk voor op het bezoek d.d. 17 september Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek heeft het panel ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel ruimte ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, hbo-bacheloropleiding Management, Economie en Recht 11/65

12 De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport kan de opleiding accreditatie aanvragen bij de NVAO. De opleiding heeft in oktober 2009 een concept van het Facetrapport (deel B) voor een controle op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het Onderwerprapport (deel A) wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in november 2009 voor een controle op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in december Het visitatierapport is uiteindelijk in december 2009 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. Daar waar een argumentatie/beoordeling voor de deeltijd afwijkt van de voltijd, is dit expliciet vermeld. Indien niet vermeld, gelden voor de deeltijdopleiding dezelfde argumentatie/oordelen als voor de voltijdopleiding, aangezien de deeltijdopleiding inhoudelijk voornamelijk zijn gebaseerd op dezelfde module-inhouden als de voltijdopleiding. Volgorde en onderwijsmethodieken kunnen daarbij verschillen. 12/65 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, hbo-bacheloropleiding Management, Economie en Recht

13 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Voltijd Deeltijd Duaal Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Voldoende Voldoende Voldoende 1.2 Niveau bachelor Goed Goed Goed 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO Voldoende Voldoende Voldoende 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende Voldoende Voldoende 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Goed Goed 2.4 Studielast Goed Goed Goed 2.5 Instroom Goed Goed Goed 2.6 Duur Voldaan Voldaan Voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Voldoende Voldoende Voldoende 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen HBO Goed Goed Goed 3.2 Kwantiteit personeel Goed Goed Goed 3.3 Kwaliteit personeel Goed Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Voldoende Voldoende Voldoende 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten Voldoende Voldoende Voldoende 5.2 Maatregelen tot verbetering Voldoende Voldoende Voldoende 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Voldoende Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau Goed Goed Goed 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Positief NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, hbo-bacheloropleiding Management, Economie en Recht 13/65

14 Doelstellingen opleiding Het panel heeft facet 1.1 beoordeeld als voldoende en de facetten 1.2 en 1.3 als goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Programma Het panel heeft vier facetten behorend bij dit onderwerp beoordeeld als voldoende, drie facetten als goed en aan facet 2.6 is voldaan. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Inzet van personeel Het panel heeft de drie facetten behorend bij dit onderwerp beoordeeld als goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Voorzieningen Het panel heeft de twee facetten behorend bij dit onderwerp beoordeeld als voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Interne kwaliteitszorg Het panel heeft de drie facetten behorend bij dit onderwerp beoordeeld als voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Resultaten Het panel heeft facet 6.1 beoordeeld als goed en facet 6.2 als voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat de opleiding op de zes onderwerpen positief scoort. De conclusie is dat het totaaloordeel over de opleiding POSITIEF is. 14/65 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, hbo-bacheloropleiding Management, Economie en Recht

15 Deel B: Facetten NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, hbo-bacheloropleiding Management, Economie en Recht 15/65

16 16/65 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, hbo-bacheloropleiding Management, Economie en Recht

17 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Voldoende Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De doelstellingen van de opleiding sluiten aan bij de landelijke opleidingsdoelstellingen, aangevuld met vragen uit de regio Rotterdam. De landelijk vastgestelde competenties voor Business Administration (BBA) vormen de basis voor de eindkwalificaties van de MER-opleiding van Hogeschool Rotterdam. De BBA-competenties bestaan uit zes specifieke (1-6) en twee generieke competenties (7-8): 1. Ontwikkelen van een visie op veranderingen en trends in de externe omgeving en ontwikkelen van relaties, netwerken en ketens. 2. Analyseren van beleidsvraagstukken, vertalen in beleidsdoelstellingen en alternatieven en voorbereiden van besluitvorming. 3. Toepassen van human resource management in het licht van de strategie van de organisatie. 4. Inrichten, beheersen en verbeteren van bedrijf- en organisatieprocessen. 5. Analyseren van de financiële en juridische aspecten, interne bedrijfsprocessen en de bedrijf- of organisatieomgeving om samenhang en wisselwerking te versterken. 6. Ontwikkelen, implementeren en evalueren van een veranderingsproces. 7. Sociale en communicatieve competentie (inter-persoonlijk, organisatie) 8. Zelfsturende competenties (intrapersoonlijk, beroepsbeoefenaar, professional). Het Landelijk Opleidingsoverleg Management, Economie en Recht (LOO-MER) heeft in 2008 een nieuw competentieprofiel voor MER-opleidingen vastgesteld (MER- Competentieprofiel voor de HBO-Bachelor, 2008), waarbij bovengenoemde BBAcompetenties de basis vormen. De opleiding heeft deze invulling van competenties vastgelegd en nader uitgewerkt richting het onderwijsprogramma in haar eigen Opleidingsprofiel Management, Economie en Recht Bij de totstandkoming van het landelijke competentieprofiel zijn verschillende werkveldadviescommissies betrokken. De leden van het LOO-MER hebben de eigen adviesraden geïnformeerd, geconsulteerd en goedkeuring gevraagd met betrekking tot het concept-competentieprofiel. De Rotterdamse MER-opleiding beschikt over een eigen beroepenveldcommissie, die ook op deze wijze zijn betrokken bij het landelijke competentieprofiel. In maart 2009 heeft de HBO-Raad formeel goedkeuring verleend aan het profiel. In het landelijke competentieprofiel is elke BBA-competentie uitgewerkt naar een specifieke MER-typering. Er worden beroepstaken en taakonderdelen beschreven, de organisatiecontext wordt uitgewerkt en de daarbij behorende beroepsproducten (bijvoorbeeld een adviesrapport) worden benoemd. Daarnaast wordt per competentie NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, hbo-bacheloropleiding Management, Economie en Recht 17/65

18 aangegeven wat de prestatie- en beheersindicatoren zijn, zowel voor product als proces. Tevens is per competentie een Body of Knowledge beschreven, onderverdeeld in Management (bijvoorbeeld organisatiekunde), Economie (bijvoorbeeld budgettering) en Recht (bijvoorbeeld ondernemingsrecht). De Body of Knowledge is een verbijzondering van de Body of Knowledge voor de sector HEO. De opleiding onderscheidt in haar Opleidingsprofiel drie competentieniveaus die een opbouw vertonen in complexiteit en mate van verantwoordelijkheid. Voor MERbachelorstudenten geldt dat zij de competenties dienen te beheersen op niveau twee of drie. Vier competenties (1, 4, 5 en 6) zijn aangemerkt als specifieke BBA-competenties voor de MER en moeten ook op het hoogste niveau (drie) behaald worden. De overige competenties (2, 3, 7 en 8) wordt door de opleiding niveau twee aangehouden. Door het volgen van de minor Human Resource Management, International Human Resource Management of beleidskunde, kunnen studenten domeincompetenties 2 en 3 op niveau drie bereiken. De opleiding geeft aan zich van andere MER-opleidingen in Nederland te onderscheiden door studenten mogelijkheden te bieden op hoog niveau HRM- en beleidskundige competenties te ontwikkelen en door het relatief veel aanbieden van recht (een derde deel van de opleiding). Vertegenwoordigers van het werkveld laten het panel weten geen specifieke profilering/positionering van de opleiding te herkennen. Ze geven aan dat zij juist bij de opleiding hebben neergelegd dat zij zich duidelijker herkenbaar moet maken door een heldere positionering/profilering. Ook het panel is van oordeel dat de genoemde onderscheiding niet dusdanig specifiek is dat van een positionering/profilering gesproken kan worden. De opleiding geeft verder aan dat een internationale vergelijking van de opleiding tot op heden niet is uitgevoerd, door een gebrek aan opleidingen in het buitenland met vergelijkbare domeinspecifieke eisen. Binnen het LOO-MER wordt hier volgend studiejaar aandacht aan besteed. Het panel komt op basis van het ontbreken van een duidelijke profilering/positionering in binnen- en buitenlandse context tot het oordeel voldoende. Facet 1.2 Niveau bachelor Goed Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding hanteert de Dublin descriptoren bij het verantwoorden van het niveau van de eindkwalificaties, zoals dat ook is vastgelegd in het landelijke competentieprofiel. In het Competentieprofiel, 2008 is schematisch weergeven welke Dublin descriptoren aan welke competenties gekoppeld zijn; de opleiding heeft dit opgenomen in haar Opleidingsprofiel. De descriptoren Kennis en Inzicht, Toepassen Kennis en Inzicht en Oordeelsvorming zijn gekoppeld aan de competenties: 1) Ontwikkelen van een visie op veranderingen en trends in de externe omgeving en ontwikkelen van relaties, netwerken 18/65 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, hbo-bacheloropleiding Management, Economie en Recht

19 en ketens. 2) Analyseren van beleidsvraagstukken, vertalen in beleidsdoelstellingen en beleidsalternatieven en voorbereiden van besluitvorming. 3) Toepassen van human resource management in het licht van de strategie van de organisatie. 4) Inrichten, beheersen en verbeteren van bedrijf- en organisatieprocessen. 5) Analyseren van de financiële en juridische aspecten, interne bedrijfsprocessen en de bedrijf- of organisatieomgeving om samenhang en wisselwerking te versterken. 6) Ontwikkelen, implementeren en evalueren van een veranderingsproces. De Dublin descriptor Communicatie is gekoppeld aan competentie 7) Sociale en communicatieve competentie (inter-persoonlijk, organisatie) en Leervaardigheden komen aan de orde in competentie 8) Zelfsturende competentie (intrapersoonlijk, beroepsbeoefenaar, professional). Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Hetgeen is gesteld bij de facetten 1.1 en 1.2 geldt evenzeer bij dit facet. De opleiding sluit aan op het landelijke beroepsprofiel, waarbij de concretisering is gericht op vragen uit de Rotterdamse regio, dit in overeenstemming met de regiogeoriënteerde taakopvatting van de hogeschool. Ook het ROM, het Rotterdams Onderwijs Model, (zie paragraaf 2.3) en het Kwaliteitszorgbeleid (zie paragraaf 5.1) dragen bij tot borging van het beroepsgeoriënteerde karakter van de opleiding. In het kader van het OIIO-beleid ( Outside In, Inside Out - een wisselwerking tussen binnenschoolse en buitenschoolse impulsen bij het leren) heeft de hogeschool in 2008 de organisatiestructuur zodanig ontwikkeld, dat het onderhouden en ontwikkelen van de relaties met het werkveld per instituut centraal zijn belegd bij het BEB (zie facet 2.1). Zoals in facet 1.1 is beschreven, volgt de MER-opleiding het competentieprofiel van het LOO-MER. Bij het opstellen van het landelijke profiel zijn de beroepswerkzaamheden voor de (beginnende) beroepsbeoefenaar het uitgangspunt geweest. Per competentie is een beroepsillustratie uitgewerkt. Het competentieprofiel is door verschillende werkveldadviesraden en beroepenveldcommissies in Nederland gevalideerd, waaronder de eigen beroepenveldcommissie van de MER-Rotterdam. Afgestudeerden van de MER komen in zeer uiteenlopende contexten en functies terecht: het bedrijfsleven, de overheid en maatschappelijke ondernemingen. In het Competentieprofiel, 2008 zijn drie categorieën van functies uitgewerkt: adviesfuncties, managementondersteunende functies, en leidinggevende en resultaatgerichte functies. Enkele voorbeeldfuncties (start- en doorgroeifuncties) zijn: medewerker kwaliteitszorg, commercieel juridisch medewerker, hoofd bedrijfsbureau, auditor van processen NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, hbo-bacheloropleiding Management, Economie en Recht 19/65

20 (ISO/INK), accountmanager bank- en verzekeringswezen, projectleider, procesmanager, beleidsmedewerker, subsidieadviseur, ambtelijk secretaris, bedrijfsadviseur. De opleiding onderzoekt onder stage- en afstudeerbedrijven, werkgevers en alumni en de beroepenveldcommissie (BVC) of de gerealiseerde competenties qua inhoud en niveau overeenkomen met wat de beroepspraktijk vraagt (zie facet 5.1). Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO Voldoende Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding maakt gebruik van een literatuurlijst met daarin opgenomen de benodigde literatuur per vak, Literatuurlijst opleiding Management, Economie en Recht De literatuurlijst wordt jaarlijks geactualiseerd door docenten. De modulehouder voert een kwaliteitstoets uit op de literatuurkeuze zoals beschreven in Format modulehandleiding Het panel heeft de literatuurlijst bestudeerd en stelt vast dat de gehanteerde literatuur vergelijkbaar is met de literatuur die bij andere MER-opleidingen wordt aangeboden en dat de gehanteerde literatuur actueel is en beantwoordt aan het beoogde niveau. De opleiding gebruikt de handleidingen die hogeschoolniveau zijn ontwikkeld ter versterking van het praktijkgestuurde onderwijs. Dat betreft onder meer de benadering van de praktijk via authentieke leerervaringen. Een belangrijk instrument dat de opleiding hanteert bij het invullen en onderhouden van de kennisgestuurde leerlijn is de beschrijving van de kennisbasis van de opleiding in de Body of Knowledge en Skills (BOKS) die voor deze hbo-opleiding landelijk is vastgesteld. Met de aanpak volgens het Rotterdams Onderwijsmodel (ROM, zie ook bij 2.7) is er een kader voor een kennisgerichte benadering van het onderwijs, gekoppeld aan een gerichte betrokkenheid van en op de beroepspraktijk waartoe de studie opleidt. Vanaf het begin van de studie leren de studenten om vraagstukken aan te pakken die ze in hun beroepspraktijk tegenkomen. Het betreft zoveel mogelijk echte vraagstukken met een echte opdrachtgever, waar mogelijk samen met andere studenten, ook van andere opleidingen binnen en buiten het eigen instituut. De opdrachtgevers voor dergelijke vraagstukken voor projecten worden binnen de MER-opleiding ook veelvuldig door studenten zelf aangezocht. Deeltijdstudenten werken met projecten uit de eigen 20/65 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, hbo-bacheloropleiding Management, Economie en Recht

21 werksituatie of de werksituatie van een student uit de projectgroep. Praktijkopdrachten, zoals een SWOT-analyse van het marketingbeleid van het bedrijf, onderzoek naar subsidie of analyse van het bedrijf aan de hand van criteria van maatschappelijk verantwoord ondernemen, voeren zij uit op de eigen werkplek. De opdrachtgevers voor projecten hebben ook een rol in de beoordeling van het beroepsproduct (zie ook facet 2.8). Dit is bijvoorbeeld aan de orde bij het opstellen van een Ondernemingsplan, waarbij de beoordeling ook wordt uitgevoerd door medewerkers van de Kamer van Koophandel of door een kredietbeoordelaar van een bank. De opdrachtgever krijgt in de loop van de studie een steeds grotere invloed op de inhoud van het project en de eisen die aan het eindproduct worden gesteld. Om zowel de opdrachten als de beoordelingen vanuit het werkveld kwalitatief te borgen draagt de opleiding zorg voor een continue afstemming door docenten tussen de doelstellingen (leerdoelen) en de inbreng en inzet vanuit het werkveld. Tevens maken studenten bij aanvang van een project een plan van aanpak waarin zij leerdoelen opnemen afgeleid van de doelen van het betreffende project. Casus en simulaties maken deel uit van een project en dragen bij aan de beroepsgerichtheid van het onderwijsprogramma. Het Project Overheid bevat bijvoorbeeld een gemeentesimulatie, een webbased spel dat ook gespeeld wordt onder gemeenteambtenaren voor scholing en in Project internationaal is het een simulatie van onderhandeling tussen staten, ontwikkeld door Instituut Clingendael en eigen docenten. Via gastcolleges komen studenten in aanraking met beroepsfunctionarissen die directe ervaringen uit de beroepspraktijk inbrengen. Daarnaast hebben studenten bedrijfsexcursies bijvoorbeeld naar de rechtbank, tuinbouwbedrijven, de Kamer van Koophandel, de Europese Commissie en het Europees Parlement. De opleiding heeft een curriculumcommissie die jaarlijks het curriculum op onder andere actualiteit en beroepsgerichtheid beoordeelt. De curriculumcommissie krijgt hiervoor input vanuit het LOO-MER en de beroepenveldcommissie. Zo is bijvoorbeeld naar aanleiding van aanbevelingen van de beroepenveldcommissie het project procesmanagement in het curriculum opgenomen, heeft schriftelijk rapporteren meer contacttijd gekregen en is een extra module Engels ingevoerd. Ten aanzien van ontwikkelingen in het vakgebied merkt de opleiding op dat er in het programma meer aandacht is voor governance. Binnen het project Processen en gedrag in organisaties wordt dit thema nu behandeld. De verbinding van het onderwijsprogramma met de beroepspraktijk komt ook tot uiting in de stages van het onderwijsprogramma. Voltijdstudenten lopen in het derde studiejaar een stage van 24 EC. Duale studenten starten met het leerwerktraject. De stage heeft een omvang van negentien weken van vier werkdagen en één onderwijsdag. Het duale traject is verdeeld in vijf fasen. Aan het eind van elke fase maakt de student een procesverslag, waarin de aard en het niveau van de uitgevoerde werkzaamheden beschreven staan, gerelateerd aan de leerdoelen. In fase 3 (tweede semester van het derde studiejaar) voert de student een extra opdracht uit: een onderzoek binnen het bedrijf, gevolgd door een schriftelijk advies. Ook de afstudeeropdracht wordt in de praktijk uitgevoerd, vergelijk facet 6.1. De praktijkcomponent draagt bij aan de ontwikkeling van beroepsvaardigheden, zoals communiceren, reflecteren, leervaardigheden, taalvaardigheden, ict-vaardigheden en informatievaardigheden. Het panel is positief over de ontwikkeling van beroepsvaardigheden binnen het onderwijsprogramma. NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, hbo-bacheloropleiding Management, Economie en Recht 21/65

22 De hogeschool heeft de organisatie van het OIIO-beleid (Outside In-Inside Out) aangepast. De organisatie van de contacten tussen de opleiding en het werkveld, via projecten, stages, bedrijfsbezoeken is binnen het instituut belegd bij het Bureau Externe Betrekkingen (BEB). Het BEB ondersteunt de opleiding onder andere door het bestand van leerwerkplekken te beheren en te bemiddelen tussen opleiding, student en werkplek. Binnen de opleiding heeft een groep van vijf docenten de opdracht om het OIIO-beleid binnen de opleiding vorm te geven. Speerpunten zijn daarbij de beroepenveldcommissie, stages, afstudeeropdrachten, projectonderwijs en het duaaltraject. Het BEB ondersteunt deze groep docenten hierbij. Alle opleidingen van de hogeschool nemen het thema onderzoek expliciet op in het curriculum. Bij de bacheloropleidingen gaat het om informatievaardigheden. Het doel is vooral dat studenten in staat worden gesteld om wetenschappelijke artikelen te interpreteren en benutten en om evidence based te werken in de praktijk. Bij de MERopleiding staan in het Project Onderzoek, in het vierde kwartaal van het tweede studiejaar (voltijd), onderzoeksvaardigheden centraal. Als voorbereiding op dit project hebben studenten in het derde kwartaal een module Statistiek, waar studenten leren een onderzoek doelgericht en planmatig op te zetten en uit te voeren. Tevens wordt aandacht besteed aan het rapporteren. Tijdens het project is er flankerend onderwijs in de vorm van workshops interviewtechnieken en enquêteren, SPSS en planning en organisatie van onderzoek. Deeltijdstudenten hebben een module statistiek. Het beleid van de hogeschool voor internationalisering is vastgelegd in de beleidsnota Internationalisering HR (2005). In het strategisch beleidsplan per instituut is het internationaliseringbeleid van de opleidingen van het instituut uitgewerkt, in relatie tot het eigen beroepsprofiel. De MER-opleiding werkt op verschillende manieren aan internationalisering in het curriculum. Het eerste studiejaar bevat twee modulen Engels, in het tweede studiejaar is een themablok gewijd aan internationalisering waarin studenten vier modulen volgen: international business English, internationale economische betrekkingen, Europees recht en international context. Het vierde studiejaar (duaal: jaar 3) bevat een module schriftelijke taalvaardigheid Engels. Door de opleiding heen worden internationale aspecten behandeld in vooral de financiële en juridische vakken. In het keuzeonderwijs (voltijd jaar 1 en 2) kunnen studenten hun internationale oriëntatie versterken door deel te nemen aan de internationale week van de Katholieke Hogeschool Leuven en biedt de opleiding voor voltijdstudenten twee internationaal georiënteerde minoren aan: working world wide: the international competence en international human resource management. De opleiding biedt studenten de mogelijkheid om de minor, stage en het afstudeeronderzoek in het buitenland uit te voeren. Deeltijdstudenten komen expliciet in aanraking met internationalisering in de modulen international context, internationale economische betrekkingen, Europees recht, business English en business writing. De opleiding heeft het afgelopen jaar onderzoek gedaan naar internationalisering binnen het eigen onderwijsprogramma, in vergelijk met andere MER-opleidingen. Op basis van het onderzoek concludeert de opleiding dat de aandacht voor internationalisering verdeeld is over een groot aantal programmaonderdelen. Het panel onderschrijft deze constatering. Zij herkent in het programma diverse elementen gericht op internationalisering en op het ontwikkelen van 22/65 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, hbo-bacheloropleiding Management, Economie en Recht

23 een internationale context bij studenten, maar stelt vast dat een consistente en duurzame uitwerking en verankering in het programma ontbreekt. De MER-opleiding heeft een verbinding met het lectoraat Innovatie en de kenniskring Risicomanagement. Lectoraten en kenniskringen hebben diverse functies binnen de hogeschool: zij zijn het kader waarbinnen toegepast onderzoek wordt uitgevoerd en zijn daarmee een verbinding met de vragen uit de beroepspraktijk. Voor docenten biedt de kenniskring een mogelijkheid tot verfrissing en aanvulling van hun kennis en onderzoeksvaardigheden; voor studenten is het een (interne) mogelijkheid voor verdieping van hun kennis; voor het werkveld is het een directe mogelijkheid voor op beantwoorden van praktijkvragen, voor de hogeschool een mogelijkheid voor contractactiviteiten. Door het opleidingsoverstijgende karakter van de lectoraten is het een mogelijkheid voor een interdisciplinaire aanpak bij de instituten, onder meer bij het ontwikkelen van de minoren. Eén docent van de MER-opleiding is twee jaar als onderzoeker verbonden geweest aan de Kenniskring Risicomanagement. De module Risicomanagement in het vierde jaar is hiervan een resultaat. In samenspraak met de lector Innovatie en het Octrooicentrum Nederland is de module Innovatief Management in haar drie ontwikkeld. De opleiding sluit zich dit jaar aan bij lectoraat Arbeidsmarktvraagstukken en lectoraat Veranderingsstrategieën voor een duurzame economie. Docenten worden gestimuleerd te participeren. Uit het Studenttevredenheidsonderzoek 2009 (STO) blijkt dat studenten tevreden zijn over de praktijkgerichtheid van de opleiding en over de aansluiting bij de actuele ontwikkelingen. Het panel komt op basis van de opmerkingen ten aanzien van internationalisering tot het oordeel voldoende. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In aansluiting op het didactisch concept van de Hogeschool, het Rotterdams Onderwijsmodel (ROM), zijn er drie leerlijnen te onderscheiden in het curriculum. Met een wisselende omvang zijn de drie leerlijnen in elke studiefase zichtbaar, met een inhoudelijk verbinding: kennisgestuurd, praktijkgestuurd en studentgestuurd. Deze lijnen zijn de kern van het didactisch concept en stimuleren de samenhang van het onderwijs. Het programma is opgebouwd in de ontwikkeling van de competenties rond drie niveaus: studiebekwaam (niveau 1; propedeuseniveau), beroepsvoorbereid (niveau 2, studiejaar 2/3) en beroepsbekwaam (niveau 3; bachelorniveau). De opleiding heeft in het NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, hbo-bacheloropleiding Management, Economie en Recht 23/65

24 Zelfevaluatierapport een schema opgenomen met daarin een heldere uitwerking van de competentieniveaus. De opleiding heeft als bijlage bij het zelfevaluatierapport in de Competentiematrix Curriculum per module weergegeven welke domeincompetenties, op welk niveau en welke Dublin descriptoren aan de orde komen. Uit de matrix blijkt bijvoorbeeld dat in het eerste studiejaar binnen de module Bedrijfseconomie gewerkt wordt aan domeincompetenties 2 en 5 op niveau 1, respectievelijk: analyseren van beleidsvraagstukken, vertalen in beleidsdoelstellingen en alternatieven en voorbereiden van besluitvorming en het analyseren van de financiële en juridische aspecten, interne processen en de bedrijf- of organisatieomgeving om samenhang en wisselwerking te versterken. Niveau 2 van domeincompetentie 1 (ontwikkelen van een visie op veranderingen en trends in de externe omgeving en ontwikkelen van relaties, netwerken en ketens) komt onder meer aan de orde in de tweedejaars module Europees Recht. In de Module- en Projecthandleidingen zijn de volgende onderdelen uitgewerkt: de competenties en daarvan afgeleide leerdoelen, het beroepsproduct dat wordt opgeleverd, de body of knowledge, de werkvorm, de toetsvorm en beoordelingscriteria, het niveau waarop de competenties worden getoetst, verplichte en aanbevolen literatuur, de relatie met andere modulen, relatie met de beroepspraktijk en de studielast. Sinds het voorjaar 2009 is de richtlijn opgenomen dat leerdoelen waar mogelijk aansluiten bij de exameneisen van relevante externe exameninstituten of bij de internationaal gehanteerde kwalificaties van vakgenoten zoals het Common European Framework voor de talen. Het panel heeft de handleidingen bestudeerd en stelt vast dat niet duidelijk is hoe de vertaalslag van het Opleidingsprofiel naar het programma heeft plaatsgevonden. De leerdoelen die op moduleniveau worden genoemd, komen niet een-op-een overeen met de uitwerking van de domeincompetenties in het Opleidingsprofiel. Hoewel het panel heeft kunnen vaststellen dat het programma studenten in staat stelt de beoogde eindkwalificaties te behalen, vraagt zij aandacht voor de borging hiervan. Het panel beoordeelt dit facet voldoende, omdat de vertaling van competenties naar het programma beter geborgd kan worden. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Criterium - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding maakt gebruik van de hogeschoolkaders en handreikingen voor het versterken van de samenhang in de studie, zoals handreikingen voor de functie en organisatie van de minoren, de invulling van het onderwijs in de laatste twee jaar van de studie naast de minor en het ontwerpen van een curriculum van een deeltijd en duale opleiding. Deze op hogeschoolniveau vastgestelde randvoorwaarden zijn gericht op de borging van een inhoudelijk samenhangend studiepad van de studenten. 24/65 NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, hbo-bacheloropleiding Management, Economie en Recht

25 De modulehouders zorgen voor de afstemming van de modulen binnen een studiejaar en binnen een onderwijskwartaal. De curriculumcommissie (zie facet 2.1) bewaakt de horizontale en verticale samenhang van het curriculum. Samenhang in het programma wordt onder meer gerealiseerd door middel van thematisch onderwijs en leerlijnen, gebaseerd op het ROM (zie facet 2.2 en 2.7). Elke leerlijn bevat samenhangende kennisgestuurde en praktijkgestuurde delen waarin de student kennis en vaardigheden verwerft die toegepast worden in projecten en praktijkopdrachten. De kennisgestuurde leerlijn is onderverdeeld in vier leerlijnen, te weten Management, Economie, Recht en Generieke HBO-competenties. In de Studiegids zijn curriculumoverzichten opgenomen waaruit de student kan aflezen welke invulling aan de leerlijnen is gegeven en hoe de samenhang binnen kwartalen is. Het panel is positief over het overzicht dat de opleiding biedt door middel van de curriculumoverzichten. In de eerste twee studiejaren van de voltijd realiseert de opleiding samenhang door thema s centraal te stellen. Thema s kennen een toenemende complexiteit. In het eerste jaar zijn de thema s: allocatiebeleid, bedrijfsanalyse, boeien en binden (HRM) en juridische zaken. In het tweede jaar zijn de thema s: overheid, internationalisering, procesanalyse en onderzoek. In de eerste twee jaren is aan elk thema een project gekoppeld, dat ondersteund wordt met kennis en vaardigheden vanuit elke leerlijn. Zo wordt bijvoorbeeld het thema overheid ingevuld met het Project Overheid en de modulen Bestuurskunde (leerlijn management), Economie van de overheid (leerlijn economie) en Staats- en bestuursrecht (leerlijn recht). De module schrijven van een beleidsnotitie is als generieke lijn aan het thema overheid gekoppeld. Voor de deeltijd is de samenhang voor alle studiejaren gerealiseerd door de drie ROM-lijnen en vier leerlijnen in projecten en vakken uit de leerlijnen gekoppeld aan thema s. De thema s zijn: inleiding MER, strategisch plan, procesanalyse, juridische analyse, mens in de organisatie. Studenten geven in gesprek met het panel aan de thema s goed te herkennen in het onderwijsprogramma. De opleiding heeft de domeincompetenties uitgewerkt in beheersingsniveaus en deze komen meerdere keren binnen het programma terug (zie facet 1.1). Gedurende het programma neemt de complexiteit van de beheersing toe. De opleiding heeft dit schematisch weergegeven in de Competentiematrix curriculum In het begin van de opleiding verwerft de student domeincompetenties op niveau 1, aan het eind van de opleiding is dit op niveau 2 en 3. Het panel stelt vast dat deze opzet bijdraagt aan de verticale samenhang van het onderwijsprogramma. Samenhang tussen binnenschools en buitenschools curriculum wordt gerealiseerd doordat studenten voor de werkzaamheden op de stageplek (voltijd) of werkplek (duaal en deeltijd) leerdoelen formuleren die van de competenties zijn afgeleid. Deeltijdstudenten voeren bovendien projecten en praktijkopdrachten uit waarbij de theorie op de eigen werkplek wordt toegepast. Tijdens de stage in het derde jaar is er een wekelijkse terugkomdag met intervisiebijeenkomsten waarin aan de hand van de incidentmethode een probleemsituatie uit de stagepraktijk wordt besproken. Vanuit de leerlijn management zijn er de modulen maatschappelijk verantwoord ondernemen en innovatief management waarbij studenten het geleerde toepassen op de situatie in het stagebedrijf. De generieke leerlijn is aan de stage gerelateerd via de module persoonlijke NQA - visitatie Hogeschool Rotterdam, hbo-bacheloropleiding Management, Economie en Recht 25/65

Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Pedagogiek hbo-master Croho: 44113 Varianten: deeltijd. Visitatiedatum: 20 november 2009

Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Pedagogiek hbo-master Croho: 44113 Varianten: deeltijd. Visitatiedatum: 20 november 2009 Hogeschool Rotterdam Opleiding: Pedagogiek hbo-master Croho: 44113 Varianten: deeltijd Visitatiedatum: 20 november 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, maart 2010 2/61 NQA - visitatie Hogeschool

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Opleiding: Pedagogiek; hbo-bachelor Croho: 35158 Varianten: voltijd en deeltijd Visitatiedatum: 26 mei 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2009 2/69

Nadere informatie

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase 11 februari 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Accreditatiekader, toegespitst

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Elektrotechniek, hbo-bachelor Locatie: Rotterdam Croho: Varianten: voltijd/deeltijd/duaal

Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Elektrotechniek, hbo-bachelor Locatie: Rotterdam Croho: Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Hogeschool Rotterdam Opleiding: Elektrotechniek, hbo-bachelor Locatie: Rotterdam Croho: 34267 Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum: 24 september 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Locaties: Varianten: Management, Economie en Recht; hbo-bachelor, croho: 34435 Arnhem / Nijmegen voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum: 23 april 2009 Netherlands

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe College van Bestuur Hogeschool Drenthe Postbus 2080 7801 CB EMMEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Lerarenopleidingen Algemene vakken; hbo-bachelor Locatie: Rotterdam Varianten: voltijd/deeltijd/duaal

Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Lerarenopleidingen Algemene vakken; hbo-bachelor Locatie: Rotterdam Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Hogeschool Rotterdam Opleiding: Lerarenopleidingen Algemene vakken; hbo-bachelor Locatie: Rotterdam Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedata: 30 september, 1 en 2 oktober 2009 Netherlands Quality

Nadere informatie

Christelijke Hogeschool Windesheim

Christelijke Hogeschool Windesheim Christelijke Hogeschool Windesheim Opleiding: Management, Economie en Recht; hbo-bachelor, croho: 34435 Locatie: Zwolle Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 16 april 2009 Netherlands Quality Agency

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Opleiding: Croho: Opleiding: Croho: Accountancy, hbo-bachelor 34406; varianten: voltijd/deeltijd/duaal Fiscale Economie, hbo-bachelor 34409; varianten: voltijd Visitatiedatum:

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Opleiding: Gezondheidszorg Technologie; hbo-bachelor Croho: 39219 Variant: voltijd Visitatiedatum: 8 oktober 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2008

Nadere informatie

AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch

AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch Opleidingen: Management Economie & Recht Ad Financiële Dienstverlening Croho: Visitatiedatum: 30 juni 2009 34435 hbo-bachelor MER vt/dt 80038 Associate degree FD dt Netherlands

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Opleiding: Commerciële Economie, bachelor (incl. specialisatieprogramma SportMarketing & Management) Croho: 34402 Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum: 16 mei

Nadere informatie

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte opleidingsbeoordeling van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791).

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte opleidingsbeoordeling van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791). m ao * nederiands-viaam se accreditatie organisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Nadere informatie

es Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

es Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor , nvao v nederlands - viaamse accreditatieorganisatie es Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Pedagogisch Management Kinderopvang van de Christelijke Hogeschool

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool ,nvao r nederlands-vlaam se accreditatie organisatie S uif Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool datum

Nadere informatie

Fontys Hogescholen, Eindhoven

Fontys Hogescholen, Eindhoven Fontys Hogescholen, Eindhoven Opleiding: Management Economie en Recht; hbo-bachelor Croho: 34435 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 16 april 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, juli

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Financial Services Management HBO bachelor, locatie Arnhem Croho: 34414 Varianten: voltijd & deeltijd

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Financial Services Management HBO bachelor, locatie Arnhem Croho: 34414 Varianten: voltijd & deeltijd Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Financial Services Management HBO bachelor, locatie Arnhem Croho: 34414 Varianten: voltijd & deeltijd Visitatiedatum: 25 juni 2007 Netherlands Quality Agency

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Instituut voor EAS Opleiding: Industrieel Product Ontwerpen (IPO) Niveau: hbo-bachelor Croho: 34389 Varianten: voltijd

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Instituut voor EAS Opleiding: Industrieel Product Ontwerpen (IPO) Niveau: hbo-bachelor Croho: 34389 Varianten: voltijd Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Instituut voor EAS Opleiding: Industrieel Product Ontwerpen (IPO) Niveau: hbo-bachelor Croho: 34389 Varianten: voltijd Visitatiedata: 23 en 24 september 2008 Netherlands

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam. Bedrijfseconomie en Final Services Management, hbo-bachelor; voltijd en deeltijd (BE), voltijd (FSM) 34401 (BE), 34414 (FSM)

Hogeschool Rotterdam. Bedrijfseconomie en Final Services Management, hbo-bachelor; voltijd en deeltijd (BE), voltijd (FSM) 34401 (BE), 34414 (FSM) Hogeschool Rotterdam Opleidingen: Varianten: Croho: Bedrijfseconomie en Final Services Management, hbo-bachelor; voltijd en deeltijd (BE), voltijd (FSM) 34401 (BE), 34414 (FSM) Visitatiedatum: 5 oktober

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: HBO-Rechten, bachelor Locaties: Arnhem en Nijmegen Croho: 39205 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 8 april 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam Cluster Paramedisch Opleidingen: Ergotherapie, Fysiotherapie en Logopedie; hbo-bachelor Variant: voltijd

Hogeschool Rotterdam Cluster Paramedisch Opleidingen: Ergotherapie, Fysiotherapie en Logopedie; hbo-bachelor Variant: voltijd Hogeschool Rotterdam Cluster Paramedisch Opleidingen: Ergotherapie, Fysiotherapie en Logopedie; hbo-bachelor Variant: voltijd Visitatiedata: 19 en 20 september 2005 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam Instituut voor EAS, Rotterdam

Hogeschool Rotterdam Instituut voor EAS, Rotterdam Hogeschool Rotterdam Instituut voor EAS, Rotterdam Opleiding: Autotechniek; hbo-bachelor Croho: 34262 Varianten: voltijd/duaal Visitatiedata: 23 en 24 september 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,

Nadere informatie

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs 2 december 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordelingskader 4 pagina 2 1 Inleiding Dit beoordelingskader bevat een aantal facetten

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam Willem de Kooning Academie

Hogeschool Rotterdam Willem de Kooning Academie Hogeschool Rotterdam Willem de Kooning Academie Opleiding: Docent Beeldende Kunst & Vormgeving, hbo-bachelor; Croho: 39100 Varianten: voltijd en deeltijd Visitatiedatum: 20 september 2007 Netherlands Quality

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus GB ZWOLLE

Besluit. College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus GB ZWOLLE College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus 10090 8000 B ZWOLLE Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Small Business and Retail Management Niveau: HBO-bachelor Croho: 34422 Varianten: voltijd en duaal

Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Small Business and Retail Management Niveau: HBO-bachelor Croho: 34422 Varianten: voltijd en duaal Hogeschool Rotterdam Opleiding: Small Business and Retail Management Niveau: HBO-bachelor Croho: 34422 Varianten: voltijd en duaal Visitatiedatum: 16 mei 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,

Nadere informatie

OPSTELLEN EINDKWALIFICATIES OPLEIDING

OPSTELLEN EINDKWALIFICATIES OPLEIDING OPSTELLEN EINDKWALIFICATIES OPLEIDING MARIANNE KOK/HERBERT WOLDBERG/HVA Toelichting bij opt opstelellen van eindkwalificaties van een opleiding bij de HvA 1 Het opleidingsprofiel: De beroepspraktijk draagt

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam. HBO-Bachelor Logistiek en Economie Logistiek en Technische Vervoerskunde

Hogeschool Rotterdam. HBO-Bachelor Logistiek en Economie Logistiek en Technische Vervoerskunde Hogeschool Rotterdam HBO-Bachelor Logistiek en Economie Logistiek en Technische Vervoerskunde Netherlands Quality Agency (NQA) juli 2010 2/85 NQA - HRO: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen LE en LTV

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool datum 29 december

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Opleiding: Vastgoed & Makelaardij; hbo-bachelor Croho: 39203 Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum: 7 april 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, juni

Nadere informatie

AVANS Hogeschool, Tilburg

AVANS Hogeschool, Tilburg AVANS Hogeschool, Tilburg Opleiding: Technische Bedrijfskunde; hbo-bachelor Croho: 34421 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 9 oktober 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2008

Nadere informatie

De NVAO beoordeelt het onderwerp doelstellingen opleiding derhalve voldoende.

De NVAO beoordeelt het onderwerp doelstellingen opleiding derhalve voldoende. College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus 10090 8000 GB ZWOLLE Besluit datum 10 februari 2005 onderwerp Definitief besluit accreditatie hbo-bachelor Bouwkunde van de Christelijke

Nadere informatie

AVANS Hogeschool, Breda

AVANS Hogeschool, Breda AVANS Hogeschool, Breda Opleiding: Management, Economie en Recht; hbo-bachelor Croho: 34435 Varianten: voltijd/duaal Visitatiedatum: 24 september 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december

Nadere informatie

Teamscan op accreditatiewaardigheid

Teamscan op accreditatiewaardigheid Teamscan op accreditatiewaardigheid De Teamscan accreditatiewaardigheid (in vervolg: scan) geeft inzicht in hoe het opleidingsteam ervoor staat met betrekking tot de opleidingsaccreditatie. De scan bestaat

Nadere informatie

Ontwerpkaders: Leeruitkomsten. Versie 1.0/ november Ontwerpkaders: Leeruitkomsten/versie 1.0/november

Ontwerpkaders: Leeruitkomsten. Versie 1.0/ november Ontwerpkaders: Leeruitkomsten/versie 1.0/november Ontwerpkaders: Leeruitkomsten Versie 1.0/ november 2016 1 Flexibel onderwijs Flexibel Onderwijs kenmerkt zich door tijd, plaats en tempo-onafhankelijk studeren. De route is individueel en past bij de uitgangssituatie

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool NAO nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool Datum: 1 oktober

Nadere informatie

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014 PEER REVIEWS Managementgroep Interactum September 2014 Met peer review wordt een systeem bedoeld waarbij de betreffende opleidingen structureel gebruik maken van elkaars deskundigheid en elkaars critical

Nadere informatie

Noordelijke Hogeschool Leeuwarden

Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Opleiding: Management, Economie en Recht Locatie: Leeuwarden Croho: 34435 Varianten: voltijd en deeltijd Visitatiedatum: 16 juni 2009 Netherlands Quality Agency (NQA)

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Vrijetijdsmanagement, hbo bachelor Croho: 34438 Varianten: voltijd. Visitatiedatum: 4 juni 2007

Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Vrijetijdsmanagement, hbo bachelor Croho: 34438 Varianten: voltijd. Visitatiedatum: 4 juni 2007 Hogeschool Rotterdam Opleiding: Vrijetijdsmanagement, hbo bachelor Croho: 34438 Varianten: voltijd Visitatiedatum: 4 juni 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2007 2/54 NQA - visitatie

Nadere informatie

Besluit. College van bestuur. Hanzehogeschool Groningen. Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN

Besluit. College van bestuur. Hanzehogeschool Groningen. Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN College van bestuur Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Facility

Nadere informatie

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Opleiding: Communicatie, hbo bachelor Croho: 34405 Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum: 10 mei 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober 2007 2/63

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Elektrotechniek, hbo-bachelor; Croho: 34267 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 27 mei 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2008

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam, locatie Rotterdam

Hogeschool Rotterdam, locatie Rotterdam Hogeschool Rotterdam, locatie Rotterdam Toets Nieuwe Opleiding: Product Design, hbo-master Variant: duaal Visitatiedatum: 16 maart 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, april 2009 2/51 NQA - visitatie

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool ,nuao r nederlands - viaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool datum 29 september 2017 onderwerp

Nadere informatie

Fontys Hogescholen, Tilburg en Sittard

Fontys Hogescholen, Tilburg en Sittard Fontys Hogescholen, Tilburg en Sittard Opleiding: Leraar voortgezet onderwijs 1e graad Lichamelijke Opvoeding hbo-bachelor Croho: 35025 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 2 april 2008 Netherlands

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Docent Muziek van de Fontys Hogescholen datum 28 februari 2017

Nadere informatie

luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Saxion Hogeschool

luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Saxion Hogeschool m a o v nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Saxion Hogeschool datum 31

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, Rotterdam

Hogeschool INHOLLAND, Rotterdam Hogeschool INHOLLAND, Rotterdam Opleiding: Integrale Veiligheid, hbo-bachelor Croho: 39201 Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum: 3 juni 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Management & Innovation, hbo-master Locatie: Nijmegen Croho: 70036 Varianten: deeltijd Visitatiedatum: 24 april 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,

Nadere informatie

Handreiking aanvraag Toets Nieuwe Opleiding Nederland

Handreiking aanvraag Toets Nieuwe Opleiding Nederland Handreiking aanvraag Toets Nieuwe Opleiding Nederland 17 december 2015 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Wanneer een Toets Nieuwe Opleiding? 4 3 Werkwijze Toets Nieuwe Opleiding 5 4 Aanvraagdossier ten behoeve van

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor ,nvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Fontys Hogescholen datum 31 mei

Nadere informatie

Hogeschool Zeeland. Opleiding: Management Economie en Recht hbo-bachelor Locatie: Vlissingen en Terneuzen Croho: 34435 Varianten: voltijd/deeltijd

Hogeschool Zeeland. Opleiding: Management Economie en Recht hbo-bachelor Locatie: Vlissingen en Terneuzen Croho: 34435 Varianten: voltijd/deeltijd Hogeschool Zeeland Opleiding: Management Economie en Recht hbo-bachelor Locatie: Vlissingen en Terneuzen Croho: 34435 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 28 mei 2009 Netherlands Quality Agency

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Locatie: Arnhem Opleiding: Bedrijfseconomie, hbo bachelor; Croho: 34401 Varianten: voltijd en deeltijd

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Locatie: Arnhem Opleiding: Bedrijfseconomie, hbo bachelor; Croho: 34401 Varianten: voltijd en deeltijd Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Locatie: Arnhem Opleiding: Bedrijfseconomie, hbo bachelor; Croho: 34401 Varianten: voltijd en deeltijd Visitatiedatum: 20 juni 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,

Nadere informatie

Hanzehogeschool Groningen, Groningen

Hanzehogeschool Groningen, Groningen Hanzehogeschool Groningen, Groningen Opleiding: Management Economie & Recht; hbo-bachelor Croho: 34435 Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum: 14 mei 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV College van bestuur NHTV Internationale Hogeschool Breda Postbus 3917 4800 DX BREDA Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture

Nadere informatie

Besluit. Raad van bestuur. Saxion Hogescholen. Postbus KB ENSCHEDE

Besluit. Raad van bestuur. Saxion Hogescholen. Postbus KB ENSCHEDE Raad van bestuur Saxion Hogescholen Postbus 70000 7500 KB ENSCHEDE Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Informatiedienstverlening

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Willem de Kooning Academie

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Willem de Kooning Academie Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Willem de Kooning Academie Opleiding: Croho: Opleiding: Croho: Autonome Beeldende Kunst, bachelor; 39110, varianten: voltijd en deeltijd Vormgeving, bachelor; 39111, varianten:

Nadere informatie

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs 12 november 2012 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Handreiking voor specifieke invulling van de standaarden

Nadere informatie

Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Business IT & Management van de Hogeschool Rotterdam

Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Business IT & Management van de Hogeschool Rotterdam nvao r n e d e rla n d s- viaam se a c c re d ita tie o rg a n is a tie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Business IT & Management van de Hogeschool

Nadere informatie

Christelijke Hogeschool Windesheim

Christelijke Hogeschool Windesheim Christelijke Hogeschool Windesheim Opleidingen: Accountancy en Bedrijfseconomie, hbo-bachelor; Varianten: Accountancy voltijd/deeltijd/duaal Bedrijfseconomie voltijd Visitatiedatum: 27 juni 2006 Netherlands

Nadere informatie

Hogeschool Arnhem en Nijmegen

Hogeschool Arnhem en Nijmegen Hogeschool Arnhem en Nijmegen Opleiding: Management in Zorg, hbo-bachelor Locatie: Nijmegen Croho: 34538 Varianten: deeltijd Visitatiedatum: 26 juni 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december

Nadere informatie

AVANS Hogeschool, Breda

AVANS Hogeschool, Breda AVANS Hogeschool, Breda Opleiding: Management, Economie & Recht HBO-bachelor Croho: 34435 Varianten: deeltijd Visitatiedatum: 26 maart 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2009 2/55

Nadere informatie

Avans Hogeschool, s-hertogenbosch

Avans Hogeschool, s-hertogenbosch Avans Hogeschool, s-hertogenbosch Opleiding: Integrale veiligheid, hbo bachelor Croho: 39201 Varianten: voltijd en deeltijd Visitatiedatum: 12 juni 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober

Nadere informatie

Visitatiedatum: 8 en 9 oktober 2008

Visitatiedatum: 8 en 9 oktober 2008 Hogeschool Rotterdam Opleiding: Opleiding tot Leraar Basisonderwijs; hbo-bachelor Locaties: Rotterdam en Dordrecht Croho: 34808 Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum: 8 en 9 oktober 2008 Netherlands

Nadere informatie

Noordelijke Hogeschool Leeuwarden

Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Opleidingen: HBO-bachelor; Integrale Veiligheid (voltijd en deeltijd), croho 39201 Hogere Europese Beroepen Opleiding (vt), croho 34419 Visitatiedatum: 26 en 27 september

Nadere informatie

Hogeschool Utrecht, locatie Utrecht

Hogeschool Utrecht, locatie Utrecht Hogeschool Utrecht, locatie Utrecht Opleiding: hbo-master Dovenstudies/ Leraar Nederlandse Gebarentaal Croho: 44104 Variant: deeltijd Visitatiedatum: 18 december 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam. Technische Bedrijfskunde

Hogeschool Rotterdam. Technische Bedrijfskunde Hogeschool Rotterdam Technische Bedrijfskunde Netherlands Quality Agency (NQA) september 2010 2/77 NQA Hogeschool Rotterdam: audit bestaande hbo-bacheloropleiding, Technische Bedrijfskunde Managementsamenvatting

Nadere informatie

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V.

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. {nvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. datum 29

Nadere informatie

Fontys Hogescholen, Eindhoven

Fontys Hogescholen, Eindhoven Fontys Hogescholen, Eindhoven Opleiding: Technische Bedrijfskunde; hbo-bachelor Croho: 34421 Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum: 24 april 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam. HBO-Bachelor Personeel en Arbeid

Hogeschool Rotterdam. HBO-Bachelor Personeel en Arbeid Hogeschool Rotterdam HBO-Bachelor Personeel en Arbeid Netherlands Quality Agency (NQA) November 2010 2/72 NQA Hs. Rotterdam: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Personeel en Arbeid Managementsamenvatting

Nadere informatie

Bachelor of Business Administration (MER opleiding)

Bachelor of Business Administration (MER opleiding) Bachelor of Business Administration (MER opleiding) voor decentrale overheden Het Onderwijs De Bachelor of Business Administration voor decentrale overheden (Management, Economie & Recht, MER) wordt aangeboden

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Werktuigbouwkunde, hbo bachelor Varianten: voltijd/deeltijd/duaal. Visitatiedata: 28 september 2005

Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Werktuigbouwkunde, hbo bachelor Varianten: voltijd/deeltijd/duaal. Visitatiedata: 28 september 2005 Hogeschool Rotterdam Opleiding: Werktuigbouwkunde, hbo bachelor Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedata: 28 september 2005 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2005 2 NQA - visitatie

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Communicatie & Multimedia Design, hbo-bachelor; Croho: Varianten: voltijd/deeltijd

Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Communicatie & Multimedia Design, hbo-bachelor; Croho: Varianten: voltijd/deeltijd Hogeschool Rotterdam Opleiding: Communicatie & Multimedia Design, hbo-bachelor; Croho: 34092 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 27 september 2007 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, december

Nadere informatie

Noordelijke Hogeschool Leeuwarden

Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Opleiding: Pedagogiek hbo-bachelor Locatie: Leeuwarden en Zwolle Croho: 35158 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 9 juni 2009 Netherlands Quality Agency (NQA)

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleidingen: Informatica en Technische Informatica; hbo-bachelor Locaties: Arnhem en Nijmegen Croho: 34479 (I) en 34476 (TI) Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum:

Nadere informatie

AVANS Hogeschool; s-hertogenbosch

AVANS Hogeschool; s-hertogenbosch AVANS Hogeschool; s-hertogenbosch Opleiding: Bestuurskunde/Overheidsmanagement hbo-bachelor Croho: 34464 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 11 juni 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht,

Nadere informatie

Besluit. College van bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM

Besluit. College van bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM College van bestuur Hogeschool van Amsterdam Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-master Integraal Leiderschap

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van de Haagse Hogeschool

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van de Haagse Hogeschool College van bestuur Haagse Hogeschool Postbus 13336 2501 EH DEN HAAG Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Logistiek Management van de Hogeschool Rotterdam

Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Logistiek Management van de Hogeschool Rotterdam swao r nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Logistiek Management van de Hogeschool Rotterdam

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Opleiding: Commerciële Economie, hbo-bachelor Croho: 34402 Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Locaties: Arnhem en Nijmegen Visitatiedatum: 19 juni 2007 Netherlands Quality

Nadere informatie

Noordelijke Hogeschool Leeuwarden

Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Opleiding: Bestuurskunde & Overheidsmanagement; hbo-bachelor Croho: 34464 Varianten: voltijd en deeltijd Visitatiedata: 11 en 12 mei 2009 Netherlands Quality Agency (NQA)

Nadere informatie

Haagse Hogeschool, s-gravenhage

Haagse Hogeschool, s-gravenhage Haagse Hogeschool, s-gravenhage Toets Nieuwe Opleiding: Master Sociale Architectuur, hbo-master Varianten: deeltijd Visitatiedatum: 11 september 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december

Nadere informatie

Visitatiedatum: 11 september 2007

Visitatiedatum: 11 september 2007 Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Accountancy; bachelor, croho: 34406 Locaties: Alkmaar, Amsterdam/Diemen, Rotterdam Opleiding: Bedrijfseconomie; bachelor, croho: 34401 Locaties: Alkmaar, Amsterdam/Diemen,

Nadere informatie

Beoordelingskader Kader voor de beperkte toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832).

Beoordelingskader Kader voor de beperkte toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832). nvao w nederlands -vlaa m se accreditatieorganisatie sluit Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Juridisch medewerker van de Hogeschool van

Nadere informatie

Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg

Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg 5 Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg Master Special Educational Needs, bestaande uit 4 opleidingen: - de opleiding leraar speciaal onderwijs algemeen (LSO dt); - de opleiding leraar speciaal

Nadere informatie

Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Opleiding: Commerciële Economie, hbo bachelor Croho: 34402 Varianten: voltijd, deeltijd

Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Opleiding: Commerciële Economie, hbo bachelor Croho: 34402 Varianten: voltijd, deeltijd Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Opleiding: Commerciële Economie, hbo bachelor Croho: 34402 Varianten: voltijd, deeltijd Visitatiedatum: 4 juli 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND. Visitatiedatum: 8 november 2006

Hogeschool INHOLLAND. Visitatiedatum: 8 november 2006 Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Personeel en Arbeid, bachelor Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Locaties: Alkmaar, Amsterdam, Den Haag, Haarlem, Rotterdam en Utrecht. Visitatiedatum: 8 november 2006 Netherlands

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus EJ ARNHEM

Besluit. College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus EJ ARNHEM College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus 5375 6802 EJ ARNHEM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Management in de Zorg, hbo bachelor; Croho: 34358 Varianten: deeltijd. Visitatiedatum: 18 september 2007

Hogeschool Rotterdam. Opleiding: Management in de Zorg, hbo bachelor; Croho: 34358 Varianten: deeltijd. Visitatiedatum: 18 september 2007 Hogeschool Rotterdam Opleiding: Management in de Zorg, hbo bachelor; Croho: 34358 Varianten: deeltijd Visitatiedatum: 18 september 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2007 2/58 NQA

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de Hogeschool van Amsterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de Hogeschool van Amsterdam m ao F nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de Hogeschool van Amsterdam datum 29 september

Nadere informatie

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bedrijfskunde van de Stichting LOI Hoger Onderwijs

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bedrijfskunde van de Stichting LOI Hoger Onderwijs m ao T nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie u Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bedrijfskunde van de Stichting LOI Hoger Onderwijs datum 29 december

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur van de Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN

Besluit. College van Bestuur van de Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN College van Bestuur van de Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN Besluit datum 19 januari 2005 onderwerp Definitief besluit accreditatie hbo-bachelor Bouwkunde ons kenmerk NVAO/20050113/CT

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, Alkmaar

Hogeschool INHOLLAND, Alkmaar Hogeschool INHOLLAND, Alkmaar Opleiding: Technische bedrijfskunde; hbo-bachelor Croho: 34421 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 1 oktober 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december

Nadere informatie

Hogeschool Utrecht. Huidtherapie, hbo-bachelor. Farmakunde, hbo-bachelor. Visitatiedatum: 16 maart 2006

Hogeschool Utrecht. Huidtherapie, hbo-bachelor. Farmakunde, hbo-bachelor. Visitatiedatum: 16 maart 2006 Hogeschool Utrecht Opleiding: Variant: Opleiding: Varianten: Huidtherapie, hbobachelor voltijd Farmakunde, hbobachelor voltijd en deeltijd Visitatiedatum: 16 maart 2006 Netherlands Quality Agency (NQA)

Nadere informatie

Chr. Hogeschool Windesheim, Zwolle Opleiding: Docent Beeldende Kunst en Vormgeving HBO-Bachelor; Croho: Varianten: voltijd/deeltijd

Chr. Hogeschool Windesheim, Zwolle Opleiding: Docent Beeldende Kunst en Vormgeving HBO-Bachelor; Croho: Varianten: voltijd/deeltijd Chr. Hogeschool Windesheim, Zwolle Opleiding: Docent Beeldende Kunst en Vormgeving HBO-Bachelor; Croho: 39100 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 19 april 2007 Netherlands Quality Agency (NQA)

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Applied Science van de Zuyd Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Applied Science van de Zuyd Hogeschool nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Applied Science van de Zuyd Hogeschool datum 31 augustus 2017 onderwerp

Nadere informatie

Hogeschool HBO Nederland

Hogeschool HBO Nederland Hogeschool HBO Nederland Opleiding: Variant: Locaties: Management, Economie & Recht; voltijd hbo-bachelor; Amsterdam, Arnhem, Breda, Groningen, Rotterdam, Utrecht, Weert en Zwolle Visitatiedatum: 2 november

Nadere informatie

Bijlage A Competenties van de opleiding

Bijlage A Competenties van de opleiding Bijlage A Competenties van de opleiding A.1 Curriculum opleiding Werktuigbouwkunde Bouwstenen Stenden Hogeschool heeft de strategische keuze gemaakt om al haar opleidingen op te bouwen met behulp van (deels

Nadere informatie