Hanzehogeschool Groningen, Leeuwarden

Transcriptie

1 Hanzehogeschool Groningen, Leeuwarden Opleiding: HBO-bachelor Vormgeving (Academie voor Popcultuur), Croho: Varianten: voltijd Visitatiedatum: 10 mei 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2007

2 2/59

3 Inhoud Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per facet en onderwerp 12 Deel B: Facetten 15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 17 Onderwerp 2 Programma 21 Onderwerp 3 Inzet van personeel 30 Onderwerp 4 Voorzieningen 34 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 36 Onderwerp 6 Resultaten 40 Deel C: Bijlagen 43 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 44 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 49 Bijlage 3: Bezoekprogramma 53 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 55 3/59

4 4/59

5 Deel A: Onderwerpen 5/59

6 6/59

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Vormgeving aan de Academie voor Popcultuur van de Hanzehogeschool heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is begonnen in februari 2007, toen het zelfevaluatierapport bij NQA is aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleiding gevisiteerd op 10 mei Het panel bestond uit: Mevrouw drs. J.E.D. (Jurriënne) Ossewold (voorzitter, domeinpanellid) De heer M. (Merijn) van Twaalfhoven (domeinpanellid) De heer drs. J.P. (Jorden) Schuddeboom (studentpanellid) De heer drs. R.V. (Remco) van der Dussen (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (22 augustus 2005). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen en vertrouwd met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op het niveau/oriëntatie van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) conform het voorschrift van de NVAO. Uitzondering hierop is facet 2.6, als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit Facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De Hanzehogeschool Groningen biedt 70 bacheloropleidingen en 11 masteropleidingen/ voortgezette opleidingen aan. Ruim 2200 medewerkers zorgen voor de organisatie, ondersteuning en de inhoud van het onderwijs. Aan de hogeschool staan in het studiejaar ruim studenten ingeschreven. De student-docent ratio ligt voor de meeste opleidingen van de hogeschool tussen de 1:25 en de 1:30. De gemiddelde ratio van de Academie voor Beeldende Kunst en Vormgeving (ABKV) als geheel was in :19. De ratio van de Academie voor Popcultuur was in hetzelfde studiejaar 1:16. 7/59

8 Tot september 2004 kende de hogeschool een faculteitsstructuur, bestaande uit vier faculteiten: Techniek, Economie, Gamma en Kunsten. Per september 2004 bestaat de hogeschool uit in totaal achttien Schools. Een School is een organisatorische, inhoudelijk samenhangende eenheid. De opleidingen van de ABKV (School of Fine Art and Design) vormden vóór 2004 samen met de Dansopleidingen en het Conservatorium de Faculteit der Kunsten. De ABKV heeft in 2006 een nieuwe organisatiestructuur ingevoerd. De reorganisatie beoogt een duurzame en gezonde financiële situatie te realiseren door nauwe samenwerking tussen de opleidingen van de ABKV. Daartoe zijn teams geformeerd die gezamenlijke onderdelen verzorgen. De teams staan onder leiding van een teamleider. De ABKV wordt geleid door een dean die in april 2007 is aangesteld. De ABKV biedt in haar drie vestigingen de volgende opleidingen aan: Academie Minerva: opleidingen Autonome Beeldende Kunst, Vormgeving en Docent Beeldende Kunst en Vormgeving; Academie voor Popcultuur (Leeuwarden): de opleidingen Muziek en Vormgeving (Popvormgeving); Frank Mohr Instituut: voortgezette opleidingen/master of Fine Arts Schilderkunst (MFA), Theatervormgeving en Interactieve Media. Bij de ABKV staan 852 studenten ingeschreven en er werken 135 medewerkers (56 fte s). De voortgezette opleidingen werken samen met de vakgroep Kunstgeschiedenis van de Faculteit der letteren van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Studenten van de MFAopleidingen volgen colleges aan de RUG en de RUG-studenten voeren practica uit bij het Frank Mohr Instituut. Aan de ABKV is een lectoraat Computervisualisatie verbonden. Dit lectoraat loopt in augustus 2007 af. De academie bereidt samen met de School of Performing Arts (conservatorium en dansopleidingen) aanvragen voor drie nieuwe lectoraten voor die onderdeel uitmaken van een te vormen expertisecentrum op het gebied van de kunsten. Ter versterking van de culturele infrastructuur in het Noorden is in 2000 besloten om het kunstonderwijs te spreiden over de noordelijke provincies. De Academie voor Popcultuur opende in 2003 haar deuren in Leeuwarden. De Academie voor Popcultuur werkt met name op het gebied van faciliteiten samen met de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden (NHL). Het is de ambitie van de ABKV de gezamenlijkheid van de kunstopleidingen te versterken. In het schooljaar is op een aantal beleidsterreinen notities opgesteld over huisvesting, positionering en profilering van de ABKV en internationalisering. In het lopende cursusjaar zijn of worden beleidsplannen vastgesteld die gebaseerd zijn op hogeschoolbreed beleid: toetsing, personeelsplanning, huisvesting, kwaliteitszorg, ict, internationalisering en positionering en profilering. De ABKV wil de komende periode werken aan de volgende strategische doelen: profileren ten opzichte van de collega-instituten, opereren vanuit een internationaal perspectief en herkenbaar zijn als kennispartner in de Noordelijke regio. 8/59

9 De Academie voor Popcultuur kiest ervoor haar leer- en productieprocessen samen met en voor mensen en instellingen uit de samenleving in te gaan. De academie heeft contacten met landelijke en regionale culturele instellingen, zoals het Fries Popnet en Stichting Friesland POP, New Attraction Groningen, Simplon Groningen en De Beschaving Utrecht. 1.3 Werkwijze Generieke audit Wegens het grote aantal kunstopleidingen dat in 2007 gevisiteerd wordt binnen één School, heeft de hogeschool op verzoek van NQA ingestemd met het uitvoeren van een generieke audit voor de kunstopleidingen. In het panel hebben de volgende NQA auditoren zitting genomen: De heer drs. ing. A.G.M. (Adriaan) Horrevorts (voorzitter) Mevrouw drs. P. (Nel) Göbel Mevrouw I.J.M. (Inge) de Jong. De auditoren van NQA hebben de facetten behorend bij onderwerp 3, 4 en 5 onderzocht. Deze onderwerpen zijn het meest geschikt om in gezamenlijkheid te beoordelen vanwege het feit dat ze gebaseerd zijn op gezamenlijk hogeschool- en ABKV-beleid. De generieke audit vond plaats op 4 april Het panel sprak met het college van bestuur van de Hanzehogeschool Groningen, het managementteam van de ABKV (interim dean, dean en teamleiders van de opleidingen en het bureau onderwijsondersteuning) en onderwijskundig adviseur van de ABKV en de directeur van het stafbureau Onderwijszaken van de hogeschool. De rapportage van deze generieke audit is input voor de panels van de afzonderlijke opleidingen. Deze panels geven het oordeel per facet van de onderwerpen die in de generieke audit zijn onderzocht. Zij baseren zich op de rapportage van de generieke audit en de eigen observaties. De rapportage van de generieke audit is voorgelegd aan de ABKV ter controle op feitelijke onjuistheden. De ABKV heeft op 23 april 2007 ingestemd met de tekst van dit rapport. Beoordeling op opleidingsniveau De beoordeling van de opleiding door het panel verliep volgens de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens bereidden de panelleden zich in de periode maart 2007 inhoudelijk voor op het bezoek mei Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een 9/59

10 overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek heeft het panel ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel ruimte ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport kan de opleiding accreditatie aanvragen bij de NVAO. De opleiding heeft in juni 2007 een concept van het Facetrapport (deel B) voor een controle op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het Onderwerprapport (deel A) wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in augustus 2007 voor een controle op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in november Het visitatierapport is uiteindelijk in december 2007 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke 10/59

11 kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. 11/59

12 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding Vormgeving (Academie voor Popcultuur) Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed 1.2 Niveau bachelor Goed 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO Voldoende 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed 2.4 Studielast Voldoende 2.5 Instroom Goed 2.6 Duur Voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen HBO Goed 3.2 Kwantiteit personeel Goed 3.3 Kwaliteit personeel Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Voldoende 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten Voldoende 5.2 Maatregelen tot verbetering Goed 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerde niveau Voldoende 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Totaaloordeel Positief 12/59

13 Doelstellingen opleiding Alle facetten zijn met een Goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Programma Alle facetten, met uitzondering van de facetten Samenhang, Instroom en Afstemming vormgeving en inhoud, zijn met een Voldoende beoordeeld. De facetten Samenhang, Instroom en Afstemming vormgeving en inhoud zijn met een Goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Inzet van personeel Alle facetten, met uitzondering van het facet Kwaliteit personeel, zijn met een Goed beoordeeld. Het facet Kwaliteit personeel is met een Voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Voorzieningen Alle facetten zijn met een Voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Interne kwaliteitszorg Alle facetten, met uitzondering van de facetten Maatregelen tot verbetering, zijn met een Voldoende beoordeeld. Het facet Maatregelen tot verbetering is met een Goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Resultaten Alle facetten zijn met een Voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat de opleiding op de zes de onderwerpen positief scoort. De conclusie is dat het totaaloordeel over de opleiding POSITIEF is. 13/59

14 14/59

15 Deel B: Facetten 15/59

16 16/59

17 Inleiding Het panel hecht er waarde aan om het volgende omtrent de context, waartegen de beoordeling van de opleiding Vormgeving van de Academie voor Popcultuur heeft plaatsgevonden, te benadrukken. Het panel heeft de opleiding in een woelige periode gevisiteerd. Het zelfevaluatierapport van de opleiding is van februari 2007 en het visitatiebezoek vond plaats in mei De opleiding was ten tijde van de visitatie vier jaar oud, waarbij in die vier jaar onder andere een ingrijpende managementwisseling heeft plaatsgevonden en een nieuw curriculum is ingevoerd. Veel van de door het panel in dit rapport beschreven bevindingen en conclusies houden sterk verband met de ontwikkelfase van de opleiding. Daarbij is het panel van mening dat de opleiding een unieke positie in Nederland inneemt, aangezien geen andere hbo-instelling een dergelijk bachelorprogramma aanbiedt. Hiermee is de opleiding qua vorm en inhoud bijzonder en vernieuwend te noemen. Het panel ziet zich dan ook geconfronteerd met het probleem dat de opleiding lastig binnen de bestaande domeinspecifieke kaders te vangen is. Het panel heeft dan ook bij de beoordeling van de opleiding een accent gelegd op de beoordeling van de doelstellingen van de opleiding, de wijze waarop deze gerealiseerd worden en het (eind)niveau. Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding Vormgeving van de Academie voor Popcultuur baseert haar eindcompetenties op het Landelijk Opleidingsprofiel Vormgeving (Bachelor of Design) 1 (2002) dat door het Overleg Beeldende Kunstonderwijs is vastgesteld. Het opleidingsprofiel is vertaald naar de praktijk van de popartiest. De beoogde eindkwalificaties van de opleiding zijn neergelegd in het Beroepsprofiel Popartiest van de Academie voor Popcultuur. In dit beroepsprofiel zijn tevens de beroepsrollen, kerntaken en competenties beschreven. Het geheel van beroepsrollen, kerntaken, competenties en gedragsindicatoren is beschreven in de Onderwijsregeling van de Academie voor Popcultuur Het opleidingsprofiel is te downloaden op de website van de HBO-raad: 17/59

18 Het panel heeft geconstateerd dat de opleiding zich op een duidelijke manier onderscheidt van andere opleidingen op het gebied van Vormgeving. De situering van de opleiding binnen een interdisciplinaire omgeving -te weten de popcultuur - geeft de opleiding een uniek profiel. De academie beoogt met de opleiding aan te sluiten op de hedendaagse popcultuur waar de verschillende stromingen elkaar steeds meer beïnvloeden en raken. De opleiding leidt op tot popartiest, oftewel interdisciplinair werkende kunstenaars die experimenteren met culturele vernieuwing (innovatie) in een publieke omgeving en die tevens deel uitmaken van de creatieve industrie. De opleiding bewerkstelligt een brede ontwikkeling bij de student, opdat deze zich als innovatieve, artistieke conceptualist, ontwerper en ondernemer een plaats kan verwerven binnen de popcultuur en/of de creatieve industrie. De opleiding heeft de volgende competenties geformuleerd: 1. Visie en creërend vermogen De popartiest is artistiek gedreven en ontwikkelt vanuit een eigen idee, visie, opvattingen en overtuigingen op het eigen vakgebied, een multi- dan wel interdisciplinair concept en realiseert deze concepten. 2. Communicatief vermogen De popartiest handelt in verschillende contexten en draagt effectief en efficiënt de artistieke betekenis van popcultuur uit naar anderen. Hij verwerft en interpreteert opdrachten, onderhandelt met opdrachtgevers en andere betrokkenen en presenteert en licht het werk effectief toe. 3. Vermogen tot samenwerken De popartiest levert in een samenwerkingsverband een actieve bijdrage aan de totstandkoming van een gezamenlijk product of proces. 4. Innovatie, groei en vernieuwing De popartiest beheerst en onderhoudt de noodzakelijke vaktechnische kennis en vaardigheden, die hem in staat stellen het eigen vakgebied te verkennen, dat persoonlijk in te vullen en ermee te experimenteren, om zo de eigen artisticiteit verder te ontwikkelen en te verdiepen. 5. Analytisch vermogen De popartiest analyseert, interpreteert en ontleedt eigen en andermans werk op basis van inzicht en theoretische kennis en past deze inzichten toe in zijn praktijk. 6. Vermogen tot kritische reflectie De popartiest handelt methodisch en professioneel, reflecteert op eigen en andermans werk waar het gaat om aspecten als traditie, actualiteit, theorie en visie en is zelfstandig in staat tot terugkoppeling. 7. Omgevingsgerichtheid De popartiest legt verbanden tussen het eigen werk en dat van anderen en tussen het eigen werk en publiek, is alert op ontwikkelingen in de samenleving en integreert deze in zijn beroepspraktijk. 8. Ondernemerschap De popartiest geeft zelfstandig vorm aan een duurzaam, inspirerend, professioneel bestaan binnen de popcultuur. Hij is zich bewust van de noodzaak van zakelijke voorzieningen om te functioneren als cultureel ondernemer. 18/59

19 9. Organiserend vermogen De popartiest zoekt en schept mogelijkheden voor het exploiteren en of tot realisatie brengen van eigen of andermans werk en gaat daarvoor, indien nodig, samenwerkingsverbanden aan met anderen. Hij brengt balans aan tussen ontwerpende activiteiten en de logistieke, facilitaire en publicitaire activiteiten. Het panel heeft vastgesteld dat de opleiding de grenzen van het opleidingsprofiel Bachelor of Design opzoekt. Het panel waardeert het feit dat de praktijk van de popartiest richting geeft aan de opleiding. Omdat deze praktijk continu in beweging is en bijzonder breed en heterogeen is, neemt de opleiding de vrijheid van een eigenzinnige invalshoek. De opleiding voorziet in de ontwikkeling van een breed scala van competenties waarbij naast de artistieke ontwikkeling ook andere competenties aan bod komen die van belang zijn binnen de popcultuur. Daarbij wordt ambachtelijkheid even hoog aangeschreven als bijvoorbeeld communicatief vermogen en ondernemerschap. Het panel pleit ervoor om in de terminologie te zoeken naar begrippen die de lading dekken; bestaande termen als media, ruimtelijk, grafisch, dekken de lading niet en beperken door de conventies waar zij voor staan. Het panel ondersteunt dan ook het voornemen van de hogeschool om de opleiding onder een eigen croho-registratie onder te brengen. Het panel is enthousiast over de geformuleerde doelstellingen en is van oordeel dat de opleiding erin is geslaagd om op vernieuwende en unieke wijze de eindkwalificaties inhoud te geven, zonder daarbij de eisen van vakgenoten en de beroepspraktijk uit het oog te verliezen. Het feit dat de Academie voor Popcultuur zich in Noord Nederland en in een rurale omgeving bevindt is uniek en biedt zowel inhoudelijk als wat betreft branding zeer veel mogelijkheden. Facet 1.2 Niveau bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft in het OER de eindkwalificaties, competenties, doelen, inhouden en leerdynamiek vastgelegd. De opleiding heeft bij de ontwikkeling van de competenties gebruik gemaakt van de hbokwalificaties (commissie Franssen, 2001). In de aangeleverde informatie heeft de opleiding de koppeling tussen de Dublin-descriptoren, de hbo-kwalificaties en de opleidingscompetenties in het document Vertaling van Dublin Descriptoren naar de generieke kwalificaties voor de hbo-bachelor, 2003 zichtbaar gemaakt. Het panel is op basis van het bovengenoemd document en een eigen analyse van de eindkwalificaties van oordeel dat de opleiding de relatie met de Dublin-descriptoren op een deugdelijke wijze heeft vormgegeven. De competenties weerspiegelen het niveau van een hbo-bachelor. 19/59

20 Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Uit het beschrevene onder 1.1 blijkt dat de geformuleerde eindkwalificaties in voldoende mate aansluiten bij het relevante beroepsprofiel, te weten het Landelijk Opleidingsprofiel Vormgeving. De eindkwalificaties van de opleiding zijn ontleend aan het landelijk profiel. Het competentieprofiel is tot stand gekomen op basis van inbreng van de ontwikkelgroep Onderwijs, docenten, studenten, hogeschoolkaders en schoolbeleid. Het profiel is in juli 2006 getoetst door de werkveldadviesraad (WAR) van de Academie voor Popcultuur. Het opleidingsprofiel is ontwikkeld in samenspraak met de WAR. In het profiel worden drie beroepsprofielen onderscheiden, namelijk de popartiest als (a) conceptualist, (b) ontwerper en (c) uitvoerend kunstenaar. Het panel heeft naar aanleiding van de verslagen van bijeenkomsten van de WAR en het visitatiegesprek met de werkveldvertegenwoordigers kunnen vaststellen dat de opleiding het werkveld consulteert bij belangrijke opleidingsspecifieke vraagstukken. Uit de beroepsrollen volgen de volgende kerntaken: 1. Het bedenken van een artistiek, multi- en interdisciplinair concept. 2. Het uitdragen van een artistiek (multi- en interdisciplinair) concept. 3. Het verkennen en interpreteren van culturele trends en ontwikkelingen. 4. Een concept volgens eigen interpretatie vertalen naar een ontwerp. 5. Het realiseren van een artistiek ontwerp. 6. Leidinggeven aan een artistiek proces. 7. Het op de markt brengen van een artistiek concept, ontwerp of product. Iedere afgestudeerde dient deze kerntaken te kunnen uitvoeren. Aan de kerntaken zijn de negen competenties en gedragsindicatoren gekoppeld (zie 1.1). De eisen die de beroepspraktijk stelt aan de beginnende beroepsbeoefenaar worden getest door de uitvoering en evaluaties van opdrachten van externe opdrachtgevers. Dit geldt met name voor stagebedrijven. 20/59

21 Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO Voldoende Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Studenten ontwikkelen kennis en vaardigheden door interactie met de beroepspraktijk. De interactie vindt onder meer plaats door het werken aan opdrachten die afkomstig zijn uit de relevante beroepspraktijk. De opdrachten zijn afkomstig van externe opdrachtgevers. In de beginfase van de opleiding werken studenten aan door docenten geconstrueerde opdrachten. Studenten nemen de te bestuderen literatuur op in hun Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP). In het zelfevaluatierapport is te lezen dat studenten voor een groot deel zelf de kennis en vaardigheden verwerven die voor de uitvoering van projectopdrachten nodig zijn. Kennis is volgens de opleiding daarbij geen doel op zich, maar een gereedschap om de beroepstaken te kunnen uitvoeren. Dit heeft in de ogen van het panel tot gevolg dat de opleiding de studenten te weinig laat kennismaken met de theoretische beschouwingen en debatten binnen het domein Popcultuur. Het panel is van mening dat het niveau van het verplichte studiemateriaal mager is en mist enige vakliteratuur. Zo mist het panel literatuur over reflectie op het domein Popcultuur op een metaniveau. Het panel constateert in het gesprek met studenten een gebrek aan mogelijkheden tot theoretische reflectie bij de studenten en mist het maatschappelijk engagement. Uit het studiemateriaal, zoals de studiegids en omschrijving van projectopdrachten, blijkt dat het onderwijs veel directe verbanden heeft met actuele ontwikkelingen in het popculturele vakgebied. Het panel is van mening dat door de interdisciplinaire benadering -de cross-overs tussen vormgeving enerzijds en anderzijds muziek, media, theater, het experimenteren met culturele vernieuwing in een publieke omgeving en het vermarkten ervan- het onderwijs bij uitstek inspeelt op actuele ontwikkelingen. Het panel heeft echter vastgesteld dat actuele debatten binnen de samenleving en culturele beschouwingen niet op een reflectieve manier in het onderwijs worden betrokken. De opleiding legt veel nadruk op het weerbaar maken van studenten, zodat ze zich staande kunnen houden in de beroepspraktijk. Het panel is van mening dat hier ook intellectuele weerbaarheid bij hoort, iets wat zij nu in beperkte mate aantreft bij studenten. Studenten komen naast de stage op verschillende manieren in aanraking met de beroepspraktijk. De projectmatige opzet van het onderwijs waarborgt de relatie met de actuele beroepspraktijk. Het panel heeft vastgesteld dat hierdoor de beroepspraktijk in 21/59

22 het programma zeer goed weerspiegeld wordt. Daarbij heeft het panel vastgesteld dat de verbinding Popcultuur en ondernemerschap en het artistiek leiderschap belangrijke elementen zijn binnen het onderwijs. Dit komt onder meer tot uitdrukking in het programmaonderdeel Projectbedrijf en werkveldconferenties. Uit evaluaties blijkt dat studenten de praktijkgerichte aanpak en de actuele waarde van het onderwijs over het algemeen positief waarderen. Enkele blokken worden minder positief geëvalueerd. In het vernieuwde curriculum geeft de opleiding de praktijkgerichtheid en de actualiteit van het onderwijs extra aandacht in de desbetreffende blokken. Tijdens het gesprek met studenten was men tevreden over de verbanden met het werkveld en de actuele ontwikkelingen. Studenten waren met name tevreden over de manier waarop docenten deze elementen in het onderwijs brengen. Een kleinschalig tevredenheidsonderzoek (eind 2006) door het Projectbedrijf onder de opdrachtgevers van de eerste vier door hoofdfasestudenten afgeronde projecten, geeft het beeld dat de opdrachtgevers goede ervaringen hebben met studenten van de opleiding. Het panel plaatst enkele kritische opmerkingen bij dit facet. Daartegenover staat dat het panel met tevredenheid heeft kennisgenomen van het voornemen van de opleiding in het nieuwe studiejaar de theoretische component explicieter en steviger te positioneren in het curriculum. In de blokboeken voor het jaar zijn formats opgenomen waarin eisen worden gesteld met betrekking tot de verwerking van theorie in de portfolio s en de eindverslagen. Ook is vastgelegd dat in het aankomend studiejaar de theoretische component nadrukkelijk in het POP aan de orde dient te komen. Tevens is 0,4 fte vrijgemaakt om een docent met een cultuursociologische achtergrond aan te trekken die in staat is een verband te leggen met de lectoraataanvraag op het terrein van de popcultuur. Over het geheel genomen is het panel positief over dit aspect, met name de integratie van de relevante beroepspraktijk is goed verankerd in het onderwijs. Het panel oordeelt dit onderdeel als voldoende. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Middels een overzicht van de kerntaken en de competenties in het curriculum, heeft de opleiding voor het panel helder gemaakt op welke wijze de geformuleerde eindkwalificaties in het programma tot uitdrukking komen. Het document Kerntaken en competenties binnen het curriculum Academie voor Popcultuur biedt een overzicht van de kerntaken en van de competenties per blok en het daarbij gehanteerde niveau voor 22/59