Herdenken en vieren in Nederland Onderzoek onder organisatoren van herdenkingen en vieringen November Herdenken en vieren in Nederland

Transcriptie

1 Herdenken en vieren in Nederland Onderzoek onder organisatoren van herdenkingen en vieringen November 2015 Herdenken en vieren in Nederland

2 Inhoudsopgave pagina Herdenken en vieren in Nederland 1. Samenvatting 3 2. Achtergrondkenmerken respondenten 7 3. Het organiseren van herdenkingen en vieringen 13 Bureau Veldkamp Bart Koenen 4. Knelpunten bij het organiseren van 4 en 5 mei Ondersteuning door het Nationaal Comité Onderzoeksverantwoording 31 November 2015 / V6410 2

3 Samenvatting (1/4) Herdenken en vieren in Nederland Jaarlijks wordt in Nederland een groot aantal herdenkingen en vieringen georganiseerd waarbij verschillende partijen betrokken zijn. Dit onderzoek brengt in kaart hoe gemeenten, 4 en 5 mei comités, Oranjeverenigingen en andere organisaties overal in het land herdenkingen en vieringen organiseren. Wat organiseren ze en met welke partijen werken ze samen? Hoe zijn de besturen samengesteld? Welke problemen ondervinden zij bij de organisatie van herdenkingen en vieringen en welke rol zien zij voor het Nationaal Comité 4 en 5 mei weggelegd als ondersteunde partij? Organiserende partijen In vrijwel iedere Nederlandse gemeente wordt wel een herdenking of viering georganiseerd. In ruim twee derde van alle gemeenten is een 4 en 5 mei comité bij de organisatie van een herdenking en/of viering betrokken. Naast de comités spelen gemeenten een prominente rol bij de organisatie van herdenkingen en vieringen in Nederland, want in zes op de tien Nederlandse gemeenten is de gemeente bij de organisatie ervan betrokken. Van de Oranjeverenigingen - verantwoordelijk voor de organisatie van bijna alle activiteiten op Koningsdag - is ruim een derde betrokken bij de organisatie van een herdenking of viering. Lang zittende bestuursleden Veel bestuursleden zitten al langer dan tien jaar in het bestuur. Dit is het geval bij zes op de tien besturen van Oranjeverenigingen en andere organisaties die bij de organisatie van herdenkingen en vieringen betrokken zijn. Bij 4 en 5 mei comités is de helft van de bestuursleden langer dan tien jaar betrokken bij het bestuur. Hier tegenover staat een minimale aanwas: bijna geen enkele van de drie genoemde organisatie typen heeft bestuursleden die korter dan een jaar lid zijn. 3

4 Samenvatting (2/4) Oranjeverenigingen zijn belangrijk voor de organisatie van activiteiten op 5 mei Organisaties beperken zich niet tot de organisatie van één herdenking of viering. In zes op de tien gemeenten wordt namelijk meer dan één herdenking georganiseerd. Dit is in grote gemeenten vaker het geval dan in kleine gemeenten. In bijna negen op de tien Nederlandse gemeenten wordt op 4 mei een herdenking georganiseerd. Ongeveer één op de tien gemeenten organiseert ook een herdenking op een andere datum dan 4 mei. Hierin is een verschil te zien tussen de ondervraagde organisaties: zo houden 4 en 5 mei comités zich vooral met herdenkingen op 4 mei bezig (98%) en Oranjeverenigingen vooral met de organisatie van activiteiten op Koningsdag (92%). Bij de organisatie van de viering op 5 mei zijn beide partijen betrokken: zo houdt 27% van de 4 en 5 mei comités zich hiermee bezig en 51% van de Oranjecomités. Ondersteuning van andere partijen Subsidie van de gemeente is de meest voorkomende vorm van ondersteuning, gevolgd door personele en/of materiële ondersteuning door muziekverenigingen, zangkoren, scholen, de scouting en religieuze organisaties. De verstrekker van de ondersteuning verschilt per organisatie: zo ontvangen 4 en 5 mei comités en Oranjeverenigingen relatief vaak subsidie van de gemeente (respectievelijk 78% en 82%) terwijl Oranjeverenigingen relatief weinig ondersteuning van scholen ontvangen. 4

5 Samenvatting (3/4) Wat gaat goed en minder goed? De organiserende partijen ervaren weinig problemen met toe- of afnemende bezoekersaantallen. Ook de samenstelling van het programma wordt door weinig organisaties als probleem ervaren. Dit geldt ook voor het genereren van publiciteit en het op de been brengen van praktische personele en materiële ondersteuning. Schoolvakanties in de mei-periode, het vinden van nieuwe bestuursleden, vrijwilligers, het rondkrijgen van de financiën en de betrokkenheid van verschillende generaties worden wel door veel organisaties als knelpunt ervaren. Is de continuïteit van de besturen voldoende gewaarborgd? Het vinden van nieuwe bestuursleden wordt door veel organisaties als probleem ervaren (56%). Tegelijkertijd is de aanwas van nieuwe bestuursleden zeer klein. Hoewel deze constatering op dit moment voor veel organisaties nog geen acuut probleem is, kan dit wel een probleem worden in de toekomst. Immers: de zestiger van nu is nog vitaal en beschikt over een flinke dosis bestuurservaring en relevant netwerk. Het wegvallen van deze groep ervaren bestuurders kan in de nabije toekomst voor een vacuüm zorgen. De vraag die het onderzoek opwerpt is dus: zijn organisaties voldoende voorbereid op het wegvallen van deze groep betrokkenen? Is de betrokkenheid van verschillende generaties een probleem? De betrokkenheid van verschillende generaties bij de herdenkingen en vieringen wordt door vier op de tien organisaties als een probleem ervaren. Hoe valt dit te rijmen met het feit dat de aantallen mensen die herdenkingen en vieringen bezoeken toenemen of minimaal gelijk blijven? Hoewel dit niet het primaire doel was van het onderzoek kan dit gesignaleerde knelpunt erop duiden dat jongere generaties minder betrokken zijn dan oudere generaties. Deze veronderstelling sluit aan op de uitkomsten van het Nationaal Vrijheidsonderzoek 2015 waar - hetzij voorzichtig - aanwijzingen werden gevonden dat jongere generaties minder betrokken zijn bij de herdenking op 4 mei en de viering van de bevrijding op 5 mei. Kortom: de bezoekersaantallen blijven gelijk, maar de betrokkenen worden steeds ouder. 5

6 Samenvatting (4/4) Welke ondersteuning kan het Nationaal Comité 4 en 5 mei bieden? Uit het onderzoek blijkt dat veel organisaties relevante informatie van de website van het Nationaal Comité halen (65%) en dat veel organisaties inhaken op het jaarthema (63%). Daarnaast worden het NC Magazine (43%), het promotiemateriaal (34%) en bijeenkomsten (31%) redelijk vaak gebruikt. Op de (open) vraag welke toekomstige vormen van ondersteuning men verwacht, antwoord 20% van de 4 en 5 comités dat het jaarthema eerder bekend moet worden en dat 21% van de andere organisaties meer hulp nodig heeft bij het aanvragen van financiële hulp. Opmerkelijk is echter dat de ondervraagde organisaties geen behoefte hebben aan ondersteuning op het gebied van verjonging van de besturen (het vinden van nieuwe bestuursleden) of het vinden van nieuwe vrijwilligers, twee zaken die eerder wel genoemd werden als knelpunten. 6

7 Herdenken en vieren in Nederland Achtergrondkenmerken respondenten 7

8 Deelname onderzoek Namens welke organisatie neemt u deel aan deze enquête (n=512) Hoeveel gemeenten zijn bereikt? (per regio; n=512) Noord: 51% 22% 10% 26% gemeente (n=135) 4 en/of 5 mei comité (n=214) Oranjevereniging (n=111) West: 63% Oost: 65% 42% andere organisaties (n=52) Zuid: 55% Deelnemers: n=512 respondenten hebben aan het onderzoek deelgenomen. Het grootste deel is lid van een 4 en/of 5 mei comité (42%). Een kwart is via de gemeente betrokken bij het organiseren van een herdenking en/of viering en een vijfde neemt deel aan de enquête namens een Oranjevereniging (22%). Een op de tien is via een andere organisatie betrokken bij de organisatie van een herdenking en/of viering. Dit zijn vaak stichtingen, ondernemersverenigingen, kerkelijke organisaties of speciale werkgroepen. Bereik: Nederland telt 393 gemeenten. In totaal hebben 135 ambtenaren van verschillende Nederlandse gemeenten deelgenomen aan het onderzoek. Uit de resterende 258 gemeenten hebben 102 organisaties aan het onderzoek deelgenomen. In totaal is hiermee 60% van de Nederlandse gemeenten (n=237) bereikt, vooral in west en oost Nederland. In de rapportage wordt onderscheid gemaakt tussen organisaties in kleine gemeenten (tot inwoners), middelgrote gemeenten ( tot inwoners) en grote gemeenten (meer dan inwoners). 8

9 Wie zijn betrokken bij de organisatie? Welke van de volgende organisaties zijn betrokken bij de organisatie van de dodenherdenking en/of viering in uw gemeente? (meer antwoorden mogelijk; n=512) een 4 en/of 5 mei comité de gemeente een Oranjevereniging verenigingen gelieerd aan herdenkingen en/of vieringen zangeverenigingen scholen de scouting veteranenorganisaties diversen 8% 6% 6% 5% 4% 15% 35% 60% 66% % Betrokken organisaties: vooral 4 en 5 mei comités (66%) en gemeenten (60%) zijn betrokken bij de organisatie van de herdenking en/of viering van de bevrijding in Nederlandse gemeenten. Oranjeverenigingen zijn minder vaak betrokken bij de organisatie van een herdenking en/of viering (35%). Zangverenigingen, scholen en de scouting zijn organisaties die vaak bijdragen leveren aan herdenkingen en vieringen, maar in veel mindere mate bij de organisatie betrokken zijn. Grootte gemeente: in kleine gemeenten zijn Oranjeverenigingen veel vaker bij de organisatie van herdenkingen en vieringen betrokken dan in grote gemeenten (41% versus 21%). In grote gemeenten is de gemeente vaker bij de organisatie betrokken (69% versus 54% in kleine gemeenten). 4 en 5 mei comités zijn in kleine, middelgrote of grote gementen even vaak bij de organisatie van herdenkingen en vieringen betrokken. 9

10 Uit hoeveel personen bestaat het bestuur? Uit hoeveel personen bestaat het bestuur van uw organisatie? (n=512) 4 en 5 mei comité Oranjevereniging andere organisaties 4% 4% 42% 12% 27% 54% 17% 42% 54% 22% 61% 61% 1 tot en met 5 personen 6 tot en met 10 personen 10 personen of meer Samenstelling bestuur: de andere organisaties die betrokken zijn bij het organiseren van een herdenking en/of viering, hebben doorgaans kleine besturen: ruim zes op de tien besturen bestaan uit 1 tot en met 5 personen (61%). De besturen van 4 en 5 mei comités zijn over het algemeen groter en bestaan voor 54% uit 1 tot 5 personen en voor 42% uit 6 tot 10 personen. Bij de Oranjeverenigingen bestaat 61% van de besturen uit 6 tot 10 personen. 10

11 Hoe lang is men al bij de organisatie betrokken? Hoe lang bent u al bij het bestuur (of organisatie) betrokken? (n=512) gemeenten 4 en 5 mei comité Oranjevereniging andere organisaties 40% 4% 21% 40% 4% 21% 49% 2% 27% 35% 63% 1% 14% 22% 60% 2% 13% 25% 35% 22% korter dan 1 jaar 1 tot en met 5 jaar 5 tot en met 10 jaar langer dan 10 jaar Duur betrokkenheid: vooral leden van Oranjeverenigingen (64%) en de andere organisaties (60%) zijn vaak langer dan tien jaar bij deze organisaties betrokken. Bij 4 en 5 mei comités is ruim een kwart van de bestuursleden één tot en met vijf jaar betrokken bij de organisatie (27%). De aanwas van bestuursleden is klein: bij iedere organisatie is slechts 5% van de bestuursleden korter dan een jaar lid. Omdat gemeente ambtenaren geen deel uitmaken van een bestuur, is gevraagd hoe lang zij al bij het organiseren van herdenkingen en vieringen betrokken zijn. Ook hier zien we dat de betrokken ambtenaren vaak al lang bij de organisatie betrokken zijn. 11

12 Wat is de leeftijdsopbouw? gemeenten 4 en 5 mei comité Oranjevereniging andere organisaties 51 jaar 60 jaar 57 jaar 64 jaar Van alle ondervraagde gemeente ambtenaren (n=133) is 2% 25 jaar of jonger. 92% van de 4 en/of 5 mei comités heeft geen bestuursleden van jonger dan 25 jaar in de organisatie. 80% van de Oranjeverenigingen heeft geen bestuursleden van jonger dan 25 jaar in de organisatie. 85% van de andere organisaties heeft geen bestuursleden van jonger dan 25 jaar in de organisatie. Leeftijd: de gemiddelde leeftijd van alle bestuursleden samen (dus niet alleen de ondervraagden) en betrokken gemeente ambtenaren is hoog en ligt op 61 jaar. Vooral mensen jonger dan 25 jaar ontbreken in de besturen. In vergelijking met de 4 en 5 mei comités en andere organisaties, hebben Oranjeverenigingen vaker mensen van 25 jaar of jonger in hun besturen zitten (20%). De gemiddelde leeftijd van de bestuursleden van Oranjeverenigingen ligt dan ook vlak onder de 60 jaar. 12

13 Herdenken en vieren in Nederland Het organiseren van herdenkingen en vieringen 13

14 Welke herdenkingen en vieringen worden georganiseerd? Welke van de onderstaande herdenkingen en/of vieringen organiseert uw organisatie? (meer antwoorden mogelijk; n=512) een herdenking op 4 mei Koningsdag (27 april) de viering van de bevrijding op 5 mei Veteranendag andere (educatieve) activiteiten een herdenking op een andere datum de viering van de bevrijding op een andere datum een herdenking op 15 augustus adoptie van een monument geen activiteit weet niet/geen antwoord 13% 12% 4% 1% 4% 1% 18% 17% 34% 41% 88% Gemeenten houden zich vooral bezig met de organisatie van een herdenking op 4 mei (94%), Veteranendag (56%) en Koningsdag (53%). 4 en 5 mei comités organiseren voornamelijk een herdenking op 4 mei (98%) en de viering van de bevrijding op 5 mei (27%). Oranjeverenigingen houden zich vaak bezig met de organisatie van Koningsdag (92%), een herdenking op 4 mei (68%) en de viering van de bevrijding op 5 mei (51%). Zij doen dit vaker in kleine gemeenten dan in grote gemeenten (47% versus 28%). Herdenking en vieren op een andere datum: in 12% van de gemeenten in Nederland wordt de bevrijding op andere datum dan 5 mei gevierd. De helft van deze gemeenten (49%) ligt in de provincies Limburg, Brabant en Zeeland. Bij herdenkingen op een andere datum dan dan 4 mei zijn geen regionale verschillen. Deze herdenkingen vinden overal in het land in gelijke mate plaats % Wat organiseert men het vaakst? 4/5 mei comités: 4 mei (98%) 5 mei (27%) Oranjevereniging: Koningsdag (92%) 4 mei (68%) 5 mei (51%) Gemeenten: 4 mei (94%) Veteranendag (56%) Koningsdag (53%) 14

15 Hoeveel herdenkingen vinden op 4 mei plaats? Hoeveel herdenkingen vinden op 4 mei in uw gemeente plaats? (n=512) 2% 3% 1% 4% 60% 38% heel Nederland 45% 53% kleine gemeenten (tot inwoners) 68% 31% middelgrote gemeenten (van tot inwoners) 77% 19% grote gemeenten (meer dan inwoners) Aantal herdenkingen: in zes op de tien Nederlandse gemeenten vinden op 4 mei meerdere herdenkingen plaats. Dit zijn vooral grote gemeenten. Aantal mensen dat herdenkt: het gemiddelde aantal mensen dat bij een herdenking aanwezig is, verschilt eveneens sterk. In kleine gemeenten zijn gemiddeld ongeveer 350 mensen bij een herdenking aanwezig, in middelgrote gemeenten gemidddeld 550 mensen en in grote gemeenten gemiddeld mensen. één herdenking meer herdenkingen weet niet 15

16 Van wie krijgt men ondersteuning en op welke wijze? Welke inkomsten en ondersteuning ontvangt u en van wie? (top 5; meer antwoorden mogelijk; n=512) subsidies van de gemeente materiële of personele ondersteuning van muziekverenigingen en/of muziekkoren materiële of personele ondersteuning van scholen en onderwijsinstellingen materiële of personele ondersteuning van de scouting materiële of personele ondersteuning van kerkelijke of religieuze organisaties % 33% 37% 44% 40% 34% 27% 40% 38% 30% 21% 58% 39% 54% 47% 44% 44% 43% 78% 82% % gemeenten 4/5 mei comité oranjevereniging overige organisaties Ondersteuning: subsidies van gemeenten zijn de meest voorkomende manier van ondersteuning, gevolgd door materiële of personele ondersteuning van organisaties, zoals muziekverenigingen en koren, onderwijsinstellingen, de scouting of religieuze organisaties. Partijen: de gemeente subsidieert 4 en 5 comités, Oranjeverenigingen en overige organisaties. Ook heeft 33% van de gemeenten zelf budget om herdenkingen en vieringen te organiseren. Religieuze organisaties: 39% van de organisaties in kleine gemeenten krijgt materiële of personele ondersteuning van religieuze organisaties. In grote gemeenten is dat 24% van de organisaties. 16

17 Worden organisaties in kleine gemeenten anders ondersteund dan in grote gemeenten? materiële of personele ondersteuning van scholen en onderwijsinstellingen Welke inkomsten en ondersteuning ontvangt u en van wie? (top 5; meer antwoorden mogelijk; n=512) subsidies van de gemeente materiële of personele ondersteuning van muziekverenigingen en/of muziekkoren % 38% 37% 43% 43% 56% 53% 64% 75% Subsidie gemeente: driekwart van de organisaties in grote gemeenten ontvangt subsidie van de gemeente. Organisaties in middelgrote gemeenten en kleine gemeenten ontvangen minder vaak gemeentesubsidie (respectievelijk 56% en 64%). Muziekverenigingen en muziekkoren: organisaties in grote gemeenten ontvangen vaker ondersteuning van muziekverenigingen en koren dan organisaties in middelgrote en kleine gemeenten. materiële of personele ondersteuning van de scouting materiële of personele ondersteuning van kerkelijke of religieuze organisaties % 36% 42% 39% 38% 39% Religieuze organisaties: kerkelijke of religieuze organisaties ondersteunen organisaties in middelgrote en kleine gemeenten vaker dan organisaties in grote gemeenten % grote gemeenten (meer dan inwoners) middelgrote gemeenten ( tot inwoners) kleine gemeenten (tot inwoners) 17

18 Herdenken en vieren in Nederland Knelpunten bij het organiseren van 4 en 5 mei 18

19 Herdenkingen: welke knelpunten ondervindt men? de schoolvakanties Hieronder staat een aantal knelpunten die organisaties kunnen ondervinden bij het organiseren van een herdenking. In welke mate vormen deze knelpunten een probleem voor u? (n=465) 35% 36% 13% 16% Bestuursleden: vooral de schoolvakanties (71%) en het vinden van nieuwe bestuursleden (56%) worden gezien als probleem bij het organiseren van herdenkingen. 54% Van de organisaties in grote gemeenten vindt het vinden van nieuwe bestuursleden echter geen of nauwelijks een probleem. In kleine gemeenten is het vinden van nieuwe bestuursleden vaker een probleem. vinden van nieuwe bestuursleden vinden van vrijwilligers rondkrijgen van de financiën 23% 13% 11% 28% 27% 33% 29% 34% 22% 23% 25% 32% Financiën: het rondkrijgen van de financiën wordt door 17% van de organisaties in middelgrote gemeenten een (zeer) groot probleem genoemd. In kleine en grote gemeenten wordt het minder vaak als een (zeer) groot probleem genoemd (respectievelijk 10% en 9%). betrokkenheid verschillende generaties 10% 31% 31% 29% Leeftijd: wat men als probleem ervaart is niet afhankelijk van leeftijd. Jongere en oudere bestuursleden zijn unaniem in hun oordeel over wat zij als knelpunten ervaren. (zeer) groot probleem enigszins een probleem nauwelijks een probleem geen probleem 19

20 Herdenkingen: welke knelpunten ondervindt men? In welke mate vormen deze knelpunten een probleem voor u? De percentages een (zeer) groot probleem en enigzins een probleem zijn bij elkaar opgeteld (per organisatie; n=465) 66% 76% 78% 60% 42% 59% 74% 54% 32% 61% 38% 37% 26% 14% 63% 42% 41% 39% 41% 46% Knelpunten: het vinden van nieuwe bestuursleden en vrijwilligers en het rondkrijgen van de financiën zijn voor Oranjeverenigingen vaker een knelpunt dan voor 4 en 5 mei comités en de overige organisaties. Het vinden van vrijwilligers wordt door de overige organisaties zelfs nauwelijks als knelpunt genoemd. de schoolvakanties vinden van nieuwe bestuursleden vinden van vrijwilligers rondkrijgen van de financiën betrokkenheid verschillende generaties gemeenten 4 of 5 mei comité Oranjevereniging overige organisaties 20

21 Herdenkingen: welke zaken zijn geen knelpunten? Hieronder staat een aantal knelpunten die organisaties kunnen ondervinden bij het organiseren van een herdenking. In welke mate vormen deze knelpunten een probleem voor u? (n=465) toenemende bezoekersaantallen 60% 29% 9% 1% afnemende bezoekersaantallen inhoudelijke samenstelling programma genereren van (gratis) publiciteit 45% 49% 46% 32% 40% 38% 15% 3% 12% 1% 11% 6% Geen knelpunt: organisatoren van herdenkingen geven aan geen of nauwelijks problemen te hebben met toe- of afnemende bezoekersaantallen (respectievelijk 89% en 81%), de inhoudelijke samenstelling van het programma (86%) en het genereren van (gratis) publiciteit (76%). Hierbij zijn geen significante verschillen tussen de diverse organisaties. Ook hier zijn geen leeftijdsverschillen te zien. rondkrijgen praktische ondersteuning 35% 41% 21% 3% geen probleem nauwelijks een probleem enigszins een probleem (zeer) groot probleem 21

22 Vieringen: welke knelpunten ondervindt men? Hieronder staat een aantal knelpunten die organisaties kunnen ondervinden bij het organiseren van de viering van de bevrijding. In welke mate vormen deze knelpunten een probleem voor u? (n=191) Knelpunten: de genoemde knelpunten bij de organisatie van vieringen zijn gelijk aan de knelpunten die men ondervindt bij het organiseren van herdenkingen. de schoolvakanties rondkrijgen van de financiën 26% 38% 25% 36% 30% 12% 14% 19% Vrijwilligers: 32% Van de organisaties in de middelgrote steden noemt het vinden van vrijwilligers een zeer groot probleem. In kleine en grote gemeenten is dat minder vaak het geval (respectievelijk 16% en 20% noemt het een zeer groot probleem). vinden van nieuwe bestuursleden vinden van vrijwilligers betrokkenheid verschillende generaties 10% 25% 21% 35% 30% 32% 25% 24% 32% 30% 18% 16% Bestuursleden en financiën: het vinden van bestuursleden wordt door organisaties in middelgrote gemeenten door 32% een zeer groot probleem genoemd (versus 19% in kleine gemeenten en 23% in grote gemeenten). Ook noemen organisaties in middelgrote gemeenten het rondkrijgen van de financiën vaak als (zeer) groot probleem (43% versus 19% in kleine gemeenten en 23% in grote gemeenten). (zeer) groot probleem enigszins een probleem nauwelijks een probleem geen probleem Leeftijd: ook hier zijn geen leeftijdsverschillen te zien. De perceptie van knelpunten is bij oudere en jongere bestuursleden hetzelfde. 22

23 Vieringen: welke knelpunten ondervindt men? In welke mate vormen deze knelpunten een probleem voor u? De percentages een zeer groot probleem en enigzins een probleem zijn bij elkaar opgeteld (per organisatie; n=191) 78% 81% 80% 69% 47% 40% 53% 59% 53% 42% 56% 36% 65% 52% 53% 44% 43% 45% 30% 30% Knelpunten: het vinden van nieuwe bestuursleden en vrijwilligers wordt door Oranjeverenigingen in sterkere mate als een probleem gezien dan door de andere organisaties. de schoolvakanties rondkrijgen van de financiën vinden van nieuwe bestuursleden vinden van vrijwilligers betrokkenheid verschillende generaties gemeenten 4 of 5 mei comité Oranjevereniging overige organisaties 23

24 Herdenkingen: welke zaken zijn geen knelpunten? Hieronder staat een aantal knelpunten die organisaties kunnen ondervinden bij het organiseren van de viering van de bevrijding. In welke mate vormen deze knelpunten een probleem voor u? (n=191) toenemende bezoekersaantallen 50% 34% 12% 5% afnemende bezoekersaantallen genereren van (gratis) publiciteit inhoudelijke samenstelling programma 40% 38% 36% 32% 36% 39% 20% 19% 21% 7% 7% 3% Minder problemen: bij het organiseren van de viering van de bevrijding ondervinden organisatoren in mindere mate problemen met toenemende of afnemende bezoekersaantallen (84% en 72%), het genereren van (gratis) publiciteit (74%), de inhoudelijke samenstelling van het programma (75%) of het rondkrijgen van de praktische ondersteuning. Ook hier zijn geen leeftijdsverschillen te zien. rondkrijgen praktische ondersteuning 19% 42% 29% 9% geen probleem nauwelijks een probleem enigszins een probleem (zeer) groot probleem 24

25 Herdenken en vieren in Nederland Ondersteuning door het Nationaal Comité 25

26 Van welke vormen van ondersteuning van het Nationaal Comité maken organisatoren gebruik? Maakt u weleens gebruik van één of meer van de volgende vormen van ondersteuning van het Nationaal Comité? (meer antwoorden mogelijk; n=512) informatie via de website het jaarthema van het Nationaal Comité informatie via het NC magazine aanschaf promotiemateriaal bijeenkomsten van organisatoren van herdenkingen en vieringen informatie via de informatie via de telefoon diversen maakt nooit gebruik van ondersteuning van het NC 22% 11% 8% 15% 34% 31% 43% 65% 63% veel gebruikte vormen van ondersteuning redelijk veel gebruikte vormen van ondersteuning minder veel gebruikte vormen van ondersteuning Ondersteuning: het Nationaal Comité biedt verschillende vormen van ondersteuning aan organisatoren. Vooral de informatie die het comité via de website verstrekt (65%) en het jaarthema (63%) worden veel gebruikt door organisatoren. Gemeenten en 4 en 5 comité s maken meer gebruik van van ondersteuning dan Oranjeverenigingen en overige organisaties. Geen ondersteuning: slechts 15% van de respondenten geeft aan nooit gebruik te maken van de ondersteuning die het Nationaal Comité biedt. Dit geldt in sterke mate voor de Oranjeverenigingen (32% maakt nooit gebruik van ondersteuning van het Nationaal Comité) % 26

27 Tevredenheid: is men tevreden over de gebruikte vormen van ondersteuning? Hoe tevreden of ontevreden bent u over de vormen van ondersteuning die u gebruikt? (Basis: alleen gevraagd aan respondenten die deze vormen van ondersteuning gebruiken; n=512) informatie via de telefoon 33% 58% 5% 4% het jaarthema van het Nationaal Comité aanschaf promotiemateriaal informatie via het NC magazine bijeenkomsten van organisatoren van herdenkingen en vieringen informatie via de 32% 30% 24% 23% 23% 58% 62% 66% 60% 64% 7% 21 6% 1 8% 1 16% 1 12% 2% Tevredenheid: organisatoren van herdenkingen en vieringen zijn tevreden over de verschillende vormen van ondersteuning die het Nationaal Comité biedt. Een op de drie geeft zelfs aan heel tevreden te zijn over de informatie die ze via de telefoon van het Nationaal Comité krijgen. Ook over het jaarthema (32%) en de aanschaf van promotiemateriaal (30%) zijn organisatoren van herdenkingen en vieringen heel tevreden. informatie via de website 22% 70% 7% 1 heel tevreden tevreden niet tevreden of ontevreden ontevreden heel ontevreden 27

28 Verwachte toekomstige vormen van ondersteuning Kunt u drie vormen van ondersteuning noemen die u in de toekomst graag zou willen ontvangen van het Nationaal Comité? (open vraag; n=512) eerdere bekendmaking van het jaarthema (hulp bij aanvragen) financiële ondersteuning verschaffen promotie/ voorlichtingsmateriaal suggesties voor invulling activiteiten tijdens herdenking en viering 21% 6% 12% 7% 11% 4% 12% 12% 9% 6% 6% 6% 8% 4% 4% 20% 21% Gewenste ondersteuning: met een open vraag is in kaart gebracht welke drie vormen van ondersteuning de respondenten in de toekomst graag zouden willen ontvangen van het Nationaal Comité. Een vijfde van de 4 en 5 mei comités geeft aan gebaat te zijn bij een eerdere bekendmaking van het jaarthema (20%). Ruim een vijfde van de overige organisaties geeft aan ondersteuning te willen bij het aanvragen van financiële ondersteuning. Opvallend is dat zaken die vaak als knelpunt worden gezien, met name het vinden van bestuursleden en vrijwilligers weinig worden genoemd als punten waarop men ondersteuning zou willen (1% zou dit willen). betere informatie via de website 3% 6% 9% % overige organisaties oranjevereniging 4/5 mei comité gemeenten 28

29 Welke ondersteuning wil men in de toekomst hebben? Stel dat het NC in de toekomst de onderstaande vormen van ondersteuning zou aanbieden. Zou dat dan nuttig of niet nuttig voor u zijn? (n=512) standaard draaiboek formats aanbieden cursussen/scholingsprogramma's van één of meerdere middagen over bijvoorbeeld protocol, communicatie en fondsenwerving meedenken over de inhoud van uw herdenking/viering een forum om ervaringen te delen en in contact te blijven met andere organisatoren meedenken over praktische zaken van uw herdenking/ viering een jaarlijks congres waarvoor ook oorlogsmusea, onderzoeksinstellingen en eigen organisaties worden uitgenodigd de organisatie van zelfbekostigde reizen binnen Europa naar plekken gerelateerd aan de Tweede Wereldoorlog 10% 32% 31% 29% 28% 27% 26% 35% 40% 40% 44% 50% 43% 40% 55% 28% 29% 28% 22% 30% 34% Nieuwe vormen van ondersteuning: het Nationaal Comité wil misschien in de toekomst nieuwe vormen van ondersteuning aanbieden. Wij hebben de respondenten verschillende opties in een gesloten vraag voorgelegd. De organisatoren van herdenkingen en vieringen zouden vooral het aanbieden van standaard draaiboek formats (32%), het aanbieden van cursussen en/of scholingsprogramma s (31%) en het meedenken over de inhoud van de herdenking/viering (29%) nuttig vinden. nuttig enigszins nuttig niet nuttig 29

30 Rapportcijfer ondersteuning Nationaal Comité Als u uw tevredenheid over de ondersteuning van het Nationaal Comité uit zou moeten drukken in een rapportcijfer van 1 tot en met 10, welk rapportcijfer zou u dan geven? (n=512). Gemiddeld een 7 10% 46% 44% 6% 48% 46% 20% 46% 15% 50% 34% 35% Rapportcijfer ondersteuning Nationaal Comité: alle respondenten geven een ruime voldoende voor de ondersteuning vanuit het Nationaal Comité. Vooral de 4 en 5 mei comités en de gemeenten zijn zeer tevreden over de ondersteuning vanuit het Nationaal Comité. gemeenten 4/5 mei comité oranjevereniging overige organisaties 1 t/m 5 6 t/m 7 8 en hoger 30

31 Herdenken en vieren in Nederland Onderrzoeksverantwoording 31

32 Onderzoeksverantwoording (1/1) Veldwerk en respons Het onderzoek is online uitgevoerd in de periode van 13 oktober tot en met 4 november Voor het onderzoek zijn in totaal n=393 gemeenten en n=862 organisaties benaderd. Van de benaderde gemeenten hebben n=135 gemeenten deelgenomen aan het onderzoek (respons 34%). Van de benaderde organisaties hebben n=377 organisaties deelgenomen (respons 44%). Benadering Alle gemeenten zijn per brief uitgenodigd om deel te nemen aan het onderzoek. In de brief stond een unieke toegangscode waarmee resondenten zich konden inloggen via een portal op de website van onderzoeksbureau Veldkamp. Van de meeste organisaties was een adres bekend. Deze organisaties zijn per benaderd om deel te nemen aan het onderzoek. Bereik per gemeente In 237 Nederlandse gemeenten heeft minimaal één organisatie of een medewerker van de gemeente deelgenomen aan het onderzoek. Dit betekent dat in 60% van de Nederlandse gemeenten een (mede-)organisator van een herdenking of viering is bereikt. Grootte gemeente De werkelijke verdeling naar grootte gemeente in Nederland is: 40% zijn gemeenten met minder dan inwoners, 43% heeft tussen de en inwoners en 17% meer dan inwoners. 32