Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz

Transcriptie

1 Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz In opdracht van: Contactpersoon: PO-Raad Onika Pinkus Utrecht, 24 november 2016 DUO Onderwijsonderzoek drs. Vincent van Grinsven Henk Westerik Postbus AR Utrecht telefoon: website:

2 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING DOELSTELLINGEN ONDERZOEKSOPZET RESULTATEN Inleiding Problemen met vervangen van leerkrachten Gebruik invalpool Omgaan met uitval Vervanging en kosten Houding ten opzichte van de Wwz Achtergrondkenmerken Bijlage: antwoorden op open vragen (separaat document) Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 2

3 1 INLEIDING De PO-Raad vertegenwoordigt circa 900 schoolbesturen (circa 75% van het totaal aantal schoolbesturen) en circa scholen (circa 90% van het totaal aantal scholen) in het basisonderwijs, het speciaal basisonderwijs en (voortgezet) speciaal onderwijs. De PO-Raad heeft ons gevraagd een onderzoek uit te voeren naar de ervaringen van de leden met vervangen en Wwz. In deze rapportage worden de resultaten van het onderzoek beschreven. Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 3

4 2 DOELSTELLINGEN De doelstellingen van het onderzoek luiden: Inzicht krijgen in de ervaringen van de leden met het organiseren van de vervanging van leerkrachten. Inzicht krijgen in de effecten van de nieuwe wet Wwz op het vervangingsbeleid. Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 4

5 3 ONDERZOEKSOPZET Onderzoeksdoelgroepen Het onderzoek is online verricht onder de leden van de PO-Raad. Voor het realiseren van de respons is gebruik gemaakt van het ledenbestand van de PO-Raad. Het veldwerk is uitgevoerd in de periode van 9 t/m 21 november Het online veldwerk is als volgt verlopen: - We hebben alle leden uit het bestand dat de PO-Raad ons heeft aangeleverd een uitnodigingsmail gestuurd. Deze bevatte een link waarmee men direct in de online vragenlijst terecht kwam. De vragenlijst kon via de browser worden bekeken en ingevuld. - We hebben na één week een herinneringsmail gestuurd naar de leden die nog geen vragenlijst hadden ingevuld. De technische realisatie van het online veldwerk is door DUO Onderwijsonderzoek in eigen beheer uitgevoerd en gemanaged. Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 5

6 Respons We hebben van de PO-Raad een bestand ontvangen van 859 leden met adressen. De respons bedraagt n= 513 unieke besturen, een responspercentage van 60%. De hoogte van de respons komt overeen met eerder onderzoek onder de leden van de PO-Raad met vergelijkbare actuele onderwerpen. We hebben de besturen ingedeeld naar grootte. We hebben de respons naar grootte vergeleken met de populatieverdeling van leden van de PO-Raad naar grootte. De respons wijkt in geringe mate af van de populatie. Door middel van een herweging zijn de verschillen (zoveel mogelijk) geëlimineerd. Tabel 1 Grootteklasse Netto-respons % respons % van de populatie 1 Eénpitter n=155 30% 37% Klein schoolbestuur (2-10 scholen) n=165 32% 34% Middelgroot schoolbestuur (11-20 scholen) n=130 26% 20% Groot schoolbestuur (21 scholen of meer) n=63 12% 9% n= % 100% Als gevolg van non-respons heeft niet de gehele onderzoekspopulatie aan het onderzoek deelgenomen. Hierdoor moeten we bij de interpretatie van de onderzoeksresultaten rekening houden met nauwkeurigheidsmarges. In de onderstaande tabel geven we weer met welke marges rond de uitkomsten/resultaten bij een betrouwbaarheidsniveau van 95% rekening moet worden gehouden, afhankelijk van de omvang van de netto-respons. Bij het berekenen van de nauwkeurigheidsmarges zijn wij uitgegaan van een populatie van N=900 leden. Tabel 2 Netto-respons Uitkomst 50%-50% Uitkomst 75%-25% Uitkomst 90%-10% 100 9,2% 8,0% 5,5% 300 4,6% 4,0% 2,8% 500 2,9% 2,5% 1,8% Toelichting op de tabel Bij een netto-respons van 500 leden dient bijvoorbeeld bij een resultaat van 75% heeft moeite om vervanging te organiseren en 25% niet rekening te worden gehouden dat de werkelijke percentages zullen liggen tussen: - heeft moeite om vervanging te organiseren: 72,5 (75% - 2,5%) 77,5% (75% + 2,5%); - heeft geen moeite om vervanging te organiseren: 22,5% (25% - 2,5%) 27,5% (25% + 2,5%). 1 Bron: PO-Raad Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 6

7 Vragenlijst Voor het onderzoek is door de PO-Raad in overleg met ons een vragenlijst opgesteld. De vragenlijst bevat circa 25 vragen. Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 7

8 4 RESULTATEN 4.1 Inleiding We hebben in de rapportage waar zinvol onderscheid gemaakt naar grootte van het bestuur (aantal scholen dat onder het bestuur valt, regio (volgens de Nielsen-indeling), de mate waarin de leden geconfronteerd zijn met terugval van het aantal leerlingen (krimp), het gebruik van een invalpool en het type bestuur (bijzonder/openbaar). In de onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de respons per categorie. Tabel 3 n= % Grootte Éénpitter % 2 t/m 10 scholen % 11 t/m 20 scholen % 21 scholen of meer 47 9% % Krimp Heeft te maken met terugloop % Niet of nauwelijks terugloop % Heeft te maken met groei' % % Regio Grootste 3 aggl. 29 6% Rest West % Noord 45 9% Oost % Zuid % Geen opgave 13 3% % Type schoolbestuur Bijzonder onderwijs/combinatie % Openbaar onderwijs 64 12% % Gebruik invalpool Wel % Niet % % Indien zich relevante significante verschillen in uitkomsten tussen de verschillende categorieën voordoen, hebben wij dit in de rapportage beschreven. Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 8

9 4.2 Problemen met vervangen van leerkrachten De meeste leden (88%) hebben het huidige schooljaar ( ) ten opzichte van vorige jaren meer moeite gehad met het organiseren van vervanging. Bijna alle grote besturen (21 scholen of meer) hebben meer moeite gehad met het organiseren van vervanging. Van de éénpitters geeft 83% aan meer moeite te hebben gehad met het organiseren van vervanging. Grafiek 1a Heeft uw school/één van de scholen die onder uw bestuur vallen dit schooljaar ( ) meer moeite gehad om vervangingen te organiseren? % ja 88% Eénpitter 2 t/m 10 scholen 11 t/m 20 scholen 21 scholen of meer 83% 88% 92% 97% Grote aggl. Rest West Noord Oost Zuid 88% 91% 100% 82% 86% Heeft te maken met terugloop Niet of nauwelijks terugloop Heeft te maken met groei 86% 85% 92% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 9

10 Grafiek 1b Heeft uw school/één van de scholen die onder uw bestuur vallen dit schooljaar ( ) meer moeite gehad om vervangingen te organiseren? % ja 88% Bijzonder onderwijs/gecombineerd Openbaar onderwijs 88% 85% Doen mee aan een bovenbestuurlijke/eigen pool Geen pool 88% 87% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 10

11 Als belangrijkste oorzaken waardoor leden meer moeite hebben gehad met het organiseren van vervanging geven de leden aan: 1. Veel invalkrachten kunnen door de Wwz niet meer worden ingezet op de scholen binnen ons bestuur (ze hebben in 3 jaar al 6 keer of meer ingevallen op onze scholen en moeten dan een vast contract krijgen) (62%). 2. Invalkrachten zijn door de Wet werk en zekerheid minder bereid om een kortdurende vervanging te doen omdat zij dan sneller aan een keten van zes contracten zitten. Zij willen alleen langdurig vervangingswerk doen (48%). 3. Er is een tekort aan leerkrachten en dus ook invalkrachten in mijn regio (46%). Grafiek 2 Belangrijkste oorzaken indien bestuur meer moeite heeft gehad om vervanging te organiseren. Maximaal 2 anwoorden mogelijk Veel invalkrachten kunnen door de WWZ niet meer worden ingezet op de scholen binnen ons bestuur (ze hebben in 3 jaar al 6 keer of meer ingevallen op onze scholen en moeten dan een vast contract krijgen) 62% Invalkrachten zijn door de Wet werk en zekerheid minder bereid om een kortdurende vervanging te doen omdat zij dan sneller aan een keten van zes contracten zitten. Zij willen alleen langdurig vervangingswerk doen. 48% Er is een tekort aan leerkrachten en dus ook invalkrachten in mijn regio. 46% We vinden het te risicovol om vaste leerkrachten te vaak (meer dan 6 keer in de 3 jaar) een tijdelijke uitbreiding ten behoeve van vervanging aan te bieden. 20% Financieel kunnen wij ons niet of nauwelijks vervangers veroorloven 3% Anders 9% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 11

12 In onderstaande tabel zijn de oorzaken waardoor leden meer moeite hebben gehad met het organiseren van vervanging weergegeven naar regio, type bestuur en gebruik invalpool. In de tabel zijn relatief hoge scores aangegeven met groen en relatief lage scores met rood 2. Het tekort aan leerkrachten speelt met name in de Randstad (grote agglomeraties + regio west), in de noordelijke provincies (Groningen, Friesland en Drenthe) en bij besturen openbaar onderwijs. Tabel 4 Veel invalkrachten kunnen door de Wwz niet meer worden ingezet op de scholen binnen ons bestuur (ze hebben in 3 jaar al 6 keer of meer ingevallen op onze scholen en moeten dan een vast contract krijgen) Invalkrachten zijn door de Wet werk en zekerheid minder bereid om een kortdurende vervanging te doen omdat zij dan sneller aan een keten van zes contracten zitten. Zij willen alleen langdurig vervangingswerk doen. Grote aggl. Rest West Regio Type bestuur Invalpool Noord Oost Zuid Bijzon der Openbaar Invalpool Geen pool 62% 30% 63% 48% 69% 69% 69% 17% 62% 64% 48% 23% 30% 61% 61% 64% 51% 31% 59% 22% Er is een tekort aan leerkrachten en dus ook invalkrachten in mijn regio. 46% 74% 64% 53% 26% 28% 41% 83% 45% 48% We vinden het te risicovol om vaste leerkrachten te vaak (meer dan 6 keer in de 3 jaar) een tijdelijke uitbreiding ten behoeve van vervanging aan te bieden. 20% 21% 18% 10% 25% 21% 21% 12% 14% 34% Financieel kunnen wij ons niet of nauwelijks vervangers veroorloven 3% 0% 3% 5% 5% 2% 3% 5% 3% 3% Anders 9% 31% 6% 11% 7% 9% 7% 18% 8% 12% 2 Het toekennen van kleuren gebeurt als volgt: we kijken per tabel naar de voorkomende verdelingen en per tabel worden de cellen gekleurd van hoog (groen) naar laag (rood). Wat hoog is en wat laag is varieert per tabel en niet volgens vaststaande criteria. Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 12

13 We hebben geconstateerd dat 62% van de leden aangeven dat veel invalkrachten door de Wwz niet meer worden ingezet op de scholen binnen ons bestuur omdat ze in 3 jaar al 6 keer of meer zijn ingevallen op onze scholen (en dan een vast contract moeten krijgen en dat 48% van de leden aangeven dat door de Wwz zijn invalkrachten minder bereid om een kortdurende vervanging te doen omdat zij dan sneller aan een keten van zes contracten zitten. Zij willen alleen langdurig vervangingswerk doen. Van alle leden geeft 72% één van deze of beide oorzaken (hierna: Wwz en contracten/bereidheid invallers) aan als belangrijkste oorzaken waardoor leden meer moeite hebben gehad met het organiseren van vervanging. In het onderstaande overzicht zijn de percentages weergegeven van de leden die één van deze of beide oorzaken hebben aangegeven. We zien dat 82% van de leden die hebben aangegeven wel moeite te hebben gehad met het organiseren van vervanging Wwz en contracten/bereidheid invallers als oorzaken zien. Wwz en contracten/bereidheid invallers wordt door relatief veel leden in regio Noord genoemd (87% versus 72% totaal) en door relatief weinig leden van besturen openbaar onderwijs (31% versus 72% totaal). Tabel 5 Oorzaak Wwz en Overige Total contracten/bereidheid invallers oorzaken 72% 28% 100% Meer moeite gehad Wel moeite 82% 18% 100% Geen moeite 0% 100% 100% Krimp Heeft te maken met terugloop 72% 28% 100% Niet of nauwelijks terugloop 80% 20% 100% Heeft te maken met groei' 63% 37% 100% Regio Grote aggl. 43% 57% 100% Rest West 68% 32% 100% Noord 87% 13% 100% Oost 73% 27% 100% Zuid 80% 20% 100% Type bestuur Bijzonder onderwijs 78% 22% 100% Openbaar onderwijs 31% 69% 100% Invalpool Invalpool 76% 24% 100% Geen pool 63% 37% 100% Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 13

14 Ruim een kwart van de leden (27%) geeft aan dat hun school/één van de scholen die onder hun bestuur vallen dit schooljaar ( ) leerlingen naar huis moeten sturen omdat zij geen vervanging konden regelen. Bij éénpitters doet zich dit probleem relatief weinig voor (11% heeft leerlingen naar huis moeten sturen, maar bij grote besturen (21 scholen of meer) geeft bijna de helft (47%) van de leden aan dat leerlingen naar huis moesten worden gestuurd omdat zij geen vervanging konden regelen. Leden die geen invalpool hebben ondervinden minder problemen en hebben meer mogelijkheden de opvang intern te regelen (66% versus 55% totaal). Grafiek 3a Heeft uw school/één van de scholen die onder uw bestuur vallen dit schooljaar ( ) leerlingen naar huis moeten sturen omdat u geen vervanging kon regelen? 17% 10% 55% 16% Eénpitter 3% 8% 66% 21% 2 t/m 10 scholen 22% 14% 52% 12% 11 t/m 20 scholen 27% 8% 48% 15% 21 scholen of meer 37% 10% 40% 11% Grote aggl. 11% 8% 57% 21% Rest West 23% 13% 49% 14% Noord 33% 7% 56% 3% Oost 17% 14% 49% 19% Zuid 6% 5% 69% 18% Heeft te maken met terugloop 20% 10% 51% 17% Niet of nauwelijks terugloop 15% 10% 59% 14% Heeft te maken met groei 14% 11% 59% 15% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Ja, meer dan één keer Ja, één keer Nee, intern oplossen Nee, daar was geen sprake van Weet niet Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 14

15 Grafiek 3b Heeft uw school/één van de scholen die onder uw bestuur vallen dit schooljaar ( ) leerlingen naar huis moeten sturen omdat u geen vervanging kon regelen? 17% 10% 55% 16% Bijzonder onderwijs/gecombineerd 17% 11% 56% 15% Openbaar onderwijs 20% 9% 51% 19% Doen mee aan een bovenbestuurlijke/eigen pool 21% 12% 51% 16% Geen pool 10% 7% 66% 16% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Ja, meer dan één keer Ja, één keer Nee, intern oplossen Nee, daar was geen sprake van Weet niet Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 15

16 Bijna alle leden (96%) waarvan hun school/scholen dit schooljaar ( ) leerlingen naar huis hebben moeten sturen, ervaren dat de werkdruk onder leerkrachten toeneemt als gevolg van de vervangingsproblematiek. Bij éénpitters en bij leden in de grootste agglomeraties (Nielsen 1) speelt de toename van de werkdruk relatief in wat mindere mate. Grafiek 4a Ervaart u een toenemende werkdruk bij leerkrachten omdat het moeilijk is om vervanging te regelen? - indien school/scholen dit schooljaar ( ) leerlingen naar huis heeft moeten sturen - % ja 96% Eénpitter 2 t/m 10 scholen 11 t/m 20 scholen 21 scholen of meer 83% 97% 100% 100% Grote aggl. Rest West Noord Oost Zuid 81% 96% 100% 94% 100% Heeft te maken met terugloop Niet of nauwelijks terugloop Heeft te maken met groei 92% 97% 97% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 16

17 Grafiek 4b Ervaart u een toenemende werkdruk bij leerkrachten omdat het moeilijk is om vervanging te regelen? - indien school/scholen dit schooljaar ( ) leerlingen naar huis heeft moeten sturen - % ja 96% Bijzonder onderwijs/gecombineerd Openbaar onderwijs 95% 100% Doen mee aan een bovenbestuurlijke/eigen pool Geen pool 91% 97% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 17

18 Bijna de helft van de leden heeft inmiddels een vervangingsbeleid als bedoeld in de nieuwe cao geformuleerd (45%) en bijna de helft van de leden is daar mee bezig (45%). Een tiende van de leden heeft nog geen vervangingsbeleid als bedoeld in de nieuwe cao geformuleerd, met name leden in de grote agglomeraties hebben dit nog niet gedaan (24% versus 10% totaal). Besturen openbaar onderwijs hebben in mindere mate een vervangingsbeleid als bedoeld in de nieuwe cao (30% versus 10% totaal). Grafiek 5a Heeft u vervangingsbeleid als bedoeld in de nieuwe cao geformuleerd? 45% 45% 10% Eénpitter 28% 57% 14% 2 t/m 10 scholen 50% 42% 7% 11 t/m 20 scholen 60% 31% 8% 21 scholen of meer 59% 35% 6% Grote aggl. 36% 40% 24% Rest West 41% 48% 11% Noord 60% 24% 17% Oost 43% 51% 5% Zuid 50% 43% 6% Heeft te maken met terugloop 42% 48% 10% Niet of nauwelijks terugloop 55% 35% 10% Heeft te maken met groei 38% 52% 10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Ja We zijn ermee bezig Nee, nog niet Weet niet Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 18

19 Grafiek 5b Heeft u vervangingsbeleid als bedoeld in de nieuwe cao geformuleerd? 45% 45% 10% Bijzonder onderwijs/gecombineerd 46% 47% 7% Openbaar onderwijs 36% 32% 30% Doen mee aan een bovenbestuurlijke/eigen pool 53% 40% 7% Geen pool 25% 57% 18% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Ja We zijn ermee bezig Nee, nog niet Weet niet Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 19

20 4.3 Gebruik invalpool Bijna de helft van de leden (47%) maakt gebruik van een bovenbestuurlijke invalpool en circa een kwart (24%) van een eigen invalpool. Relatief weinig éénpitters maken gebruik van een vorm van invalpool (41% versus 71% totaal); dat geldt ook voor leden in de grote agglomeraties (39% versus 71% totaal) en leden waarbij sprake is van groei van het aantal leerlingen (51% versus 71% totaal). Grafiek 6 Doet uw bestuur mee aan een bovenbestuurlijke invalpool of beschikt u over een eigen invalpool?? 47% 24% 29% Eénpitter 31% 10% 59% 2 t/m 10 scholen 55% 28% 18% 11 t/m 20 scholen 62% 35% 3% 21 scholen of meer 48% 48% 5% Grote aggl. 26% 13% 62% Rest West 42% 25% 33% Noord 49% 28% 24% Oost 53% 27% 20% Zuid 55% 20% 25% Heeft te maken met terugloop 54% 24% 22% Niet of nauwelijks terugloop 45% 30% 25% Heeft te maken met groei 33% 18% 49% Bijzonder 45% 23% 32% Openbaar 55% 32% 13% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Maken gebruik van een bovenbestuurlijke invalpool Maken gebruik van eigen invalpool Maken geen gebruik van een invalpool Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 20

21 Van leden die gebruik maken van een bovenbestuurlijke invalpool of eigen invalpool is gemiddeld 16% van de formatie verbonden aan de invalpool. Van de leden die gebruik maken van een bovenbestuurlijke invalpool (dit is 47% van alle leden), geeft 83% aan dat de het personeel van bovenbestuurlijke invalpool in dienst blijft van het schoolbestuur en 17% dat het personeel in dienst komt van de invalpool. Van alle leden maakt 39% gebruik van een bovenbestuurlijke invalpool waarbij de medewerkers in dienst blijven van het schoolbestuur. Hiervan geeft bijna driekwart (74%) aan dat zij geen problemen ondervinden door onduidelijkheid over het al dan niet heffen van btw als gevolg van de bovenbestuurlijke invalpool; 16% ondervindt wel problemen en heeft daar contact over met de Belastingdienst, 10% ondervindt wel problemen en heeft daar geen contact over met de Belastingdienst. Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 21

22 4.4 Omgaan met uitval We hebben de leden een aantal situaties voorgelegd en gevraagd in welke mate deze situaties voorkomen bij hun school/de scholen die onder hun bestuur vallen. Bijna alle leden (98%) die gebruik maken van een vorm van invalpool geven aan dat bij uitval van een leerkracht de werkzaamheden altijd/regelmatig (87%) of af en toe (11%) door een leerkracht uit de invalpool wordt overgenomen. Bijna alle leden (97%) geven aan dat het voorkomt dat bij uitval van een leerkracht werkzaamheden door een collega, IB-er of schoolleider worden overgenomen. Relatief weinig leden (45%) geven aan dat bij uitval van een leerkracht gebruik wordt gemaakt van een externe kracht via payroll of een uitzendorganisatie. Grafiek 7 Wilt u aangeven hoe vaak onderstaande situaties voorkomen bij uw school/de scholen die onder uw bestuur vallen? Bij uitval van een leerkracht worden werkzaamheden door een leerkrachten uit de invalpool overgenomen (indien de school gebruik maakt van een invalpool) 87% 11% 2% Bij uitval van een leerkracht worden werkzaamheden overgenomen door een invaller met een tijdelijk contract (min-max-contract, bindingscontract, enzovoort) 56% 19% 25% Bij uitval van een leerkracht worden werkzaamheden door een collega, IB-er of de schoolleider overgenomen 54% 43% 4% De uitval van een leerkracht wordt opgevangen door noodmaatregelen (zoals het samenvoegen van groepen of het naar huis sturen van leerlingen) 29% 54% 17% Bij uitval van een leerkracht worden werkzaamheden uitgevoerd door een externe kracht (payroll of uitzendkracht) 22% 23% 55% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Altijd/regelmatig Af en toe Nooit Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 22

23 In de onderstaande tabel zijn de voorgelegde situaties weergegeven naar grootte van het bestuur, type bestuur en gebruik invalpool. In de tabel zijn relatief hoge scores aangegeven met groen en relatief lage scores met rood. Bij éénpitters en bij leden die geen vervangingspool hebben leden wordt in mindere mate bij uitval van een leerkracht werkzaamheden overgenomen door een invaller met een tijdelijk contract (minmax-contract, bindingscontract, enzovoort). Tabel 6 Grootte bestuur Type bestuur Invalpool Bij uitval van een leerkracht worden werkzaamheden door een leerkrachten uit de invalpool overgenomen Bij uitval van een leerkracht worden werkzaamheden overgenomen door een invaller met een tijdelijk contract (min-max-contract, bindingscontract, enzovoort) Bij uitval van een leerkracht worden werkzaamheden door een collega, IBer of de schoolleider overgenomen De uitval van een leerkracht wordt opgevangen door noodmaatregelen (zoals het samenvoegen van groepen of het naar huis sturen van leerlingen) Bij uitval van een leerkracht worden werkzaamheden uitgevoerd door een externe kracht (payroll of uitzendkracht) 2-10 scholen scholen 21 + scholen Eénpitter Bijzonder Openbaar Inval pool Geen pool 87% 77% 87% 94% 88% 87% 89% 87% nvt 56% 38% 62% 72% 75% 55% 69% 64% 38% 54% 55% 52% 53% 58% 55% 44% 51% 61% 29% 22% 33% 30% 37% 30% 20% 28% 31% 22% 21% 19% 22% 35% 22% 20% 23% 20% Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 23

24 4.5 Vervanging en kosten Circa tweederde van de leden (68%) geeft aan dat sinds de invoering van de Wwz, het vervangen van een afwezige leerkracht tot hogere kosten dan voorheen leidt (34% noemt organisatie van vervanging duurder, 5% noemt vervangers duurder en 29% geeft beide oorzaken aan). Circa een derde van de leden (34%) geeft aan dat hogere kosten met name worden veroorzaakt door de organisatie rond de vervanging, 29% geeft aan dat zowel de organisatie meer kost en dat de vervangers duurder zijn. Een relatief klein aantal leden (5%) geeft aan dat met name de vervangers duurder zijn. Besturen openbaar onderwijs en leden die geen vervangingspool hebben, hebben in mindere mate last van hogere kosten (respectievelijk 53% en 44% versus 33% totaal). Grafiek 8a Leidt, sinds de invoering van de Wwz, het vervangen van een afwezige leerkracht tot hogere kosten dan voorheen? Eén antwoord mogelijk. 34% 5% 29% 33% Eénpitter 26% 8% 26% 39% 2 t/m 10 scholen 35% 3% 33% 28% 11 t/m 20 scholen 47% 2% 23% 28% 21 scholen of meer 33% 2% 33% 32% Grote aggl. 26% 15% 30% 30% Rest West 40% 5% 24% 31% Noord 35% 0% 31% 34% Oost 27% 5% 28% 40% Zuid 34% 2% 38% 27% Heeft te maken met terugloop 31% 3% 30% 36% Niet of nauwelijks terugloop 40% 4% 26% 30% Heeft te maken met groei 31% 8% 30% 31% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Organisatie van de vervangingen is duurder Organisatie van de vervangingen als de vervangers zijn duurder Vervangers zijn duurder Nee, geen hogere kosten Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 24

25 Grafiek 8b Leidt, sinds de invoering van de Wwz, het vervangen van een afwezige leerkracht tot hogere kosten dan voorheen? Eén antwoord mogelijk. 34% 5% 29% 33% Bijzonder onderwijs/gecombineerd 35% 5% 30% 30% Openbaar onderwijs 26% 1% 20% 53% Doen mee aan een bovenbestuurlijke/eigen pool 39% 3% 30% 28% Geen pool 22% 9% 25% 44% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Organisatie van de vervanging is duurder Organisatie van de vervanging als de vervangers zijn duurder Vervangers zijn duurder Nee, geen hogere kosten Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 25

26 Van alle leden is 42% eigenrisicodragend voor het VF. Bij éénpitters ligt dit aandeel lager (30%) en bij de grote besturen (21 scholen of meer) hoger (76%). Leden die geen vervangingspool hebben zijn in mindere mate eigenrisicodragend voor het VF (30% versus 42% totaal). Aan de leden die eigenrisicodragend voor het VF zijn hebben we gevraagd in hoeverre zij ervaden dat het eigenrisicodragerschap meer ruimte voor de invulling van uw vervangingsbeleid. Driekwart (75%) van de van de leden die eigenrisicodragend voor het VF zijn, ervaart door het eigenrisicodragerschap meer ruimte voor de invulling van hun vervangingsbeleid; 25% ervaart dit niet. Eénpitters en leden die geen vervangingspool hebben ervaren in mindere mate meer ruimte voor de invulling van hun vervangingsbeleid (respectievelijk 60% en 57% versus 75% totaal). Grafiek 9a Ervaart u door het eigenrisicodragerschap meer ruimte voor de invulling van uw vervangingsbeleid? - indien bestuur is eigenrisicodrager voor het VF - % ja 75% Eénpitter 2 t/m 10 scholen 11 t/m 20 scholen 21 scholen of meer 60% 78% 79% 85% Grote aggl. Rest West Noord Oost Zuid 67% 75% 74% 85% 88% Heeft te maken met terugloop Niet of nauwelijks terugloop Heeft te maken met groei 72% 74% 80% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 26

27 Grafiek 9b Ervaart u door het eigenrisicodragerschap meer ruimte voor de invulling van uw vervangingsbeleid? - indien bestuur is eigenrisicodrager voor het VF - % ja 75% Bijzonder onderwijs/gecombineerd 73% Openbaar onderwijs 86% Doen mee aan een bovenbestuurlijke/eigen pool 80% Geen pool 57% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 27

28 De PO-Raad heeft het signaal gekregen dat schoolbesturen meer reserves opbouwen in verband met dreigende transitievergoedingen. Ruim een kwart van de leden (29%) geeft aan meer reserves op te bouwen in verband met dreigende transitievergoedingen; 71% doet dit niet. Met name grote besturen (21 scholen of meer) reserveren hiervoor een bedrag (48% versus 29% totaal). Van de besturen die een extra reserve opbouwen voor 2017 gaat het om een gemiddeld bedrag van ,--. Grafiek 10a De PO-Raad heeft het signaal gekregen dat schoolbesturen meer reserves opbouwen in verband met dreigende transitievergoedingen. Is dit voor u van toepassing? 29% 71% Eénpitter 18% 82% 2 t/m 10 scholen 11 t/m 20 scholen 21 scholen of meer 32% 37% 48% 68% 63% 52% Grote aggl. Rest West Noord Oost Zuid 22% 27% 41% 29% 31% 78% 73% 59% 71% 69% Heeft te maken met terugloop Niet of nauwelijks terugloop Heeft te maken met groei 16% 30% 38% 84% 70% 62% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Ja, wij reserveren voor 2017 een bedrag Nee, we bouwen geen extra reserves op Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 28

29 Grafiek 10b De PO-Raad heeft het signaal gekregen dat schoolbesturen meer reserves opbouwen in verband met dreigende transitievergoedingen. Is dit voor u van toepassing? 29% 71% Bijzonder onderwijs/gecombineerd Openbaar onderwijs 10% 32% 90% 68% Doen mee aan een bovenbestuurlijke/eigen pool Geen pool 20% 33% 80% 67% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Ja, wij reserveren voor 2017 een bedrag Nee, we bouwen geen extra reserves op Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 29

30 4.6 Houding ten opzichte van de Wwz We hebben de leden vijf mogelijkheden (positieve en negatieve gevolgen van de wet) voorgelegd en gevraagd wat hun mening is over de Wet werk en zekerheid (Wwz). Gevraagd werd aan te geven welke voorgelegde mening het best bij hen past en welke het één na beste. De meeste leden zijn van mening dat de wet voor problemen gaat zorgen: - vervanging wordt nog lastiger dan het al was (door 84% genoemd); - leerkrachten en leerlingen zijn de dupe van de wet (65%); - de wet gaat voor problemen zorgen (33%). Een relatief klein deel van de leden ziet de voordelen van de wet: - door de wet gaan we nu veel bewuster en planmatiger om met het vervangen op scholen (13%); - het is goed dat de wet er is om tijdelijke medewerkers sneller aan een vaste baan te helpen, goed voor jonge leerkrachten (5%). Grafiek 11 Wat is uw mening over de Wet werk en zekerheid (Wwz)? - de antwoordmogelijkheden werden voorgelegd - De wet maakt het vervangen in de praktijk nog lastiger dan het al was 51% 84% De leerkrachten en de leerlingen zijn de dupe van deze wet 32% 65% Deze wet gaat voor problemen zorgen 11% 33% Past - totaal genoemd Past het beste Door de wet gaan we nu veel bewuster en planmatiger om met het vervangen op de scholen 5% 13% Het is goed dat de wet er is om tijdelijke medewerkers sneller aan een vaste baan te helpen, goed voor jonge leerkrachten 5% 2% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 30

31 In de onderstaande tabellen zijn de positieve en negatieve gevolgen van de wet weergegeven naar grootte van het bestuur, regio, type onderwijs en gebruik invalpool. In de tabel zijn relatief hoge scores aangegeven met groen en relatief lage scores met rood. Er is weinig verschil in oordeel over de positieve en negatieve gevolgen van de wet naar achtergrondkenmerken van de leden. Tabel 7 De wet maakt het vervangen in de praktijk nog lastiger dan het al was De leerkrachten en de leerlingen zijn de dupe van deze wet Eénpitter 2 t/m 10 scholen 11 t/m 20 scholen 21 scholen of meer Terugloop Niet of nauwelijks terugloop Groei 84% 92% 81% 78% 75% 81% 84% 88% 65% 65% 68% 58% 68% 62% 68% 68% Deze wet gaat voor problemen zorgen 33% 33% 33% 34% 32% 38% 32% 26% Door de wet gaan we nu veel bewuster en planmatiger om met het vervangen op de scholen Het is goed dat de wet er is om tijdelijke medewerkers sneller aan een vaste baan te helpen, goed voor jonge leerkrachten 13% 10% 13% 18% 13% 13% 12% 14% 5% 0% 5% 13% 13% 7% 4% 4% Drie aggl. Rest West Noord Oost Zuid De wet maakt het vervangen in de praktijk nog lastiger dan het al was De leerkrachten en de leerlingen zijn de dupe van deze wet 84% 76% 91% 84% 76% 82% 65% 72% 64% 74% 61% 67% Deze wet gaat voor problemen zorgen 33% 24% 30% 29% 41% 34% Door de wet gaan we nu veel bewuster en planmatiger om met het vervangen op de scholen Het is goed dat de wet er is om tijdelijke medewerkers sneller aan een vaste baan te helpen, goed voor jonge leerkrachten 13% 19% 10% 6% 17% 12% 5% 9% 5% 7% 4% 5% De wet maakt het vervangen in de praktijk nog lastiger dan het al was De leerkrachten en de leerlingen zijn de dupe van deze wet Bijzonder onderwijs Openbaar onderwijs Invalpool Geen pool 84% 84% 78% 80% 92% 65% 67% 53% 63% 71% Deze wet gaat voor problemen zorgen 33% 32% 40% 35% 29% Door de wet gaan we nu veel bewuster en planmatiger om met het vervangen op de scholen Het is goed dat de wet er is om tijdelijke medewerkers sneller aan een vaste baan te helpen, goed voor jonge leerkrachten 13% 12% 19% 15% 7% 5% 5% 10% 7% 1% Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 31

32 4.7 Achtergrondkenmerken In deze paragraaf zijn de achtergrondkenmerken van de leden weergegeven voor zover niet eerder in de rapportage vermeld. Achtergrondkenmerken Type schoolbestuur Openbaar onderwijs 12% Bijzonder onderwijs 80% Beide/gecombineerd 7% 100% Aantal leerlingen Minder dan 200 leerlingen 13% 200 t/m leerlingen 38% t/m leerlingen 31% Meer dan leerlingen 18% 100% Rapportage Ervaringen met vervangen en Wwz PO-Raad november 2016 DUO Onderwijsonderzoek 32