UDENS COLLEGE Plan sciale veiligheid p schl SECTOR VMBO /Bureau extra begeleiding (2015-2016) 1
Inhudspgave pag. Vraf 3 Wat is pesten? 4 He wrdt er gepest? 5 Pesten via internet f telefn. heel gewn?! 6 Het aanpakken van pesten 6 Preventieve maatregelen 7 Het stappenplan 7 Sancties 8 Rts en watertraining 9 Achtergrndinfrmatie 11 2
Vraf Dit is het actieplan sciale veiligheid van het Udens Cllege, sectr Vmb. Enerzijds bevat het richtlijnen bij gecnstateerd pestgedrag, anderzijds staan er k activiteiten in die sciale veiligheid stimuleren. Een van de uitgangspunten van nze schl is leren en je prettig en veilig velen p schl. We willen nze leerlingen en medewerkers een veilig pedaggisch klimaat bieden waarin zij zich harmnieus kunnen ntwikkelen. Het persneel bevrdert deze ntwikkeling dr het scheppen van een pen en prettige werksfeer in de klas en daarbuiten. Dr het creëren van thuisbases draagt de rganisatie van de schl bij aan het gevel van veiligheid. Er is ruimte vr iedereen m zichzelf te zijn zlang dat niet betekent dat de afgesprken regels vertreden wrden f dat iemands persnlijke grenzen verschreden wrden. Naar verwachting zal schl wettelijke zrgplicht sciale veiligheid krijgen. Er zal een functinaris sciale veiligheid (= pesten) aangesteld meten gaan wrden. In principe zijn dit de medewerkers van het B.E.B. met als direct aanspreekpunt de vertruwenspersnen (= leerlingbegeleider). De sectrraden ndersteunen een nieuw wetvrstel van de staatsecretaris. Schlen bepalen zelf he zij methdes en prgramma s inzetten. 3
Wat is pesten? We spreken van pesten als dezelfde persn regelmatig en systematisch bedreigd en geïntimideerd wrdt. Pesten is een vrm van geweld en daarmee grensverschrij-dend en zeer bedreigend. Een klimaat waarin gepest wrdt, tast iedereen aan. In een klas waar gepest wrdt, kunnen alle leerlingen en dcenten slachtffer wrden. Pestgedrag met dan k dr iedereen serieus genmen wrden. Het lastige is dat veel pestgedrag zich in het verbrgen afspeelt, zdat het meilijk is m er grip p te krijgen. Zelfs als het pestgedrag wrdt pgemerkt, weten we niet altijd he we ermee m kunnen gaan. Dcenten en nderwijzend persneel hebben echter een taak samen met de uders en de leerlingen zelf bij het tegengaan van pesten. Leerlingen meten weten dat ze hulp kunnen krijgen van vlwassenen in de schl en hierm durven vragen. Vlwassenen dienen g te hebben vr de signalen van leerlingen. Vr mentren betekent dit dat ze grepsgesprekken huden, aandacht hebben vr de grepssfeer en het functineren van individuele leerlingen in de grep. Ze maken afspraken met de klas en zrgen ervr dat deze afspraken nagekmen wrden. Wat is plagen? We spreken ver plagen wanneer leerlingen min f meer aan elkaar gewaagd zijn. Het vertnde gedrag is nschuldig en ndigt uit tt een reactie van eenzelfde srt. Het gaat dan m een spel dat dr geen van de betrkkenen als bedreigend f echt vervelend wrdt ervaren. Het is niet systematisch en heeft geen nadelige gevlgen vr degene die het ndergaat. Dr elkaar eens uit te dagen leren kinderen heel ged m met allerlei cnflicten m te gaan. 4
He wrdt er gepest? Met wrden: vernederen, belachelijk maken, schelden, dreigen, met bijnamen aanspreken, gemene briefjes, digitaal pesten ( via mail, chatprgramma s, sms, bezemen, flaming, sexting, facebk, hyves), e.e.a. nav lichaamskenmerken, (etnische) afkmst, gelf f seksuele vrkeur, zwart maken dr het verzenden van ft s f filmpjes. Lichamelijk: trekken aan kleding, duwen en sjrren, schppen en slaan, krabben en aan haren trekken, wapens gebruiken, laten struikelen, bijten, seksuele intimidatie. Intimidatie/achtervlgen: iemand achterna blijven lpen, pwachten, in de val laten lpen, drgang versperren, klem zetten tussen fietsen, dwingen bezit af te geven f zaken mee naar schl te nemen (afpersing). Uitsluiting: ddzwijgen en negeren, uitsluiten van feestjes, bij grepspdrachten. Stelen en vernielen: afpakken van kledingstukken, schltas, schlspullen, kliederen p beken, banden lek steken, fiets beschadigen. Pesten via internet f telefn. Heel gewn?! Pesten is vaak nzichtbaar vr een dcent. Vr cyberpesten geldt dit des te meer. De cijfers zijn nmiskenbaar. Ongeveer één p de vier kinderen is al eens gepest via internet, msn f sms. Een p de vijf jngeren pest digitaal. De impact van cyberpesten is grt, grter zelfs dan van face t face pesten,.a. vanwege het annieme karakter. Pester en gepeste kennen elkaar. Het gebeurt bijna altijd binnen de schlcntext. Het traditinele pesten wrdt vrtgezet in cyberpesten. Er zijn tallze, trendgevelige vrmen: Bezemen: het nline zetten van denigrerende teksten (straattaal) en ft s. Flaming: scheldpartijen nline. Sexting: een mix van sexueel getinte afbeeldingen en teksten. Het maken, bezitten en verspreiden van ft s dr en van minderjarigen is strafbaar! Internet is een publiek dmein! Je kunt vrij anniem schade aanrichten (fake-accunts) waardr het ntremmend werkt. Je bereikt een grter publiek, het internet heeft een ijzeren geheugen. Het gaat dr, k thuis in je veilige mgeving. Er bestaat een verlap en wisselwerking tussen ff- en nline pesten. Pesten zet zich vaak vrt in cyberpesten. Slachtffers vertellen het aan vrienden/vriendinnen en uders. Minder dan 10% licht de leraar in! De daders zijn vaak lager geschlden, geldt k vr slachtffers; de piek ligt p 15-16 jaar. Als jngeren een betere band met uders hebben, wrden ze minder dader f slachtffer. 5
Partijen bij het pestprbleem De gepeste leerling Smmige kinderen lpen meer kans gepest te wrden dan anderen. Dat kan met hun uiterlijk, gedrag, gevelens en sciale uitingsvrmen te maken hebben. Een kind dat wrdt gepest, praat er thuis en p schl niet altijd ver. Reden kan zijn: schaamte, angst dat uders met de schl f de pester gaan praten, het prbleem lijkt nplsbaar, het idee dat je niet mag klikken. De pester Pesters zijn vaak fysiek en/f verbaal de sterkste. Zij zijn f lijken ppulair, maar zijn dat uiteindelijk niet. Ze dwingen hun ppulariteit af dr ster en nkwetsbaar gedrag. Van binnen zijn ze vaak nzeker en ze prberen zichzelf grter te maken dr een ander kleiner te maken. Vaak hebben ze weinig empathisch vermgen, zijn impulsief en dmineren graag andere kinderen. Dr hun verkeerde en vral beperkte sciale vaardigheden hebben ze vaak meite m een vriendschap p te buwen en te nderhuden, p andere grnden dan die van macht en het delen van die macht. Pesters maken een abnrmale sciale ntwikkeling dr. Vaak speelt een negatief zelfbeeld, weinig eigenwaarde, een prblematische thuissituatie en negatief vrbeeldgedrag van uders/verzrgers een rl. De meelpers Omstanders die incidenteel actief f passief meeden met het pesten. Dit gebeurt meestal uit angst m zelf het slachtffer te wrden. Het kan k zijn dat meelpers ster gedrag wel interessant vinden en denken daardr p de ppulariteit van de pester mee te liften. Af en te neemt een leerling f een klein grepje leerlingen het vr de gepeste p. De medewerkers Pesten is een ged bewaard grepsgheim. Iedereen in de grep weet het maar niemand durft het aan de dcent f uder te vertellen. De medewerkers weten dus vaak niet wat er plaatsvindt. Het aanpakken van pesten! Pesten is nacceptabel en vraagt m een duidelijke en krachtige reactie vanuit de schl. Pesten kan grte gevlgen hebben vr de gepeste: nzekerheid, faalangst, depressie, zelfdding, en vr de pester: prblemen met sciale relaties, psitief staan t.. het gebruik van geweld. De pester heeft grte kans in het criminele circuit terecht te kmen. Uitgaande van de vijfsprenaanpak van het Natinaal nderwijsprtcl gaan we uit van: De algemene verantwrdelijkheid van de schl: vldende infrmatie ver het pesten en de aanpak; een beleid rnd pesten; vrbeeldfunctie van alle medewerkers bij het signaleren en tegengaan van pestgedrag. Het bieden van steun aan de gepeste: prbleem serieus nemen; uitzeken wat er is gebeurd; verleg ver plssingen; hulp dr mensen binnen de schl. 6
Het bieden van steun aan de pester: cnfrnteren met zijn/haar gedrag en de gevlgen vr de pester; achterliggende rzaken p tafel krijgen; aanbieden van hulp (desnds verplicht). Betrekken van de middengrep bij het pesten: bespreken met de klas; benemen van de rl van alle leerlingen en de rl van de schl; spreken ver plssingen en de bijdrage van de klas. Het bieden van steun aan de uders: uders serieus nemen; schl werkt samen met de uders; de schl geeft adviezen aan de uders in de mgang met hun gepeste f pestende kind; verwijzen naar deskundige hulpverlening. Preventieve maatregelen Elke mentr bespreekt aan het begin van het schljaar de algemene afspraken en regels p schl en in de klas. Het nderlinge plagen en pesten wrdt hierbij genemd en nderscheiden. Tevens bespreekt de mentr in zijn klas het pestprtcl. Pesten met altijd wrden gemeld en is geen klikken, maar met wrden beschuwd als hulp bieden f vragen. Er wrdt aandacht besteed aan pesten in de begeleidingslessen (leefstijl, herstelrecht) en eventueel in een training. De leerlingen nderschrijven eventueel aan het eind van deze lessen een aantal samen gemaakte afspraken, het nn-cntract. Indien een mentr f een afdeling daarte aanleiding ziet wrdt er een grepsgesprek gerganiseerd waarin de rllen van de gepeste, de pester, de meelpers en de stille getuigen wrden benemd. De geverde gesprekken wrden in de vrm van een verslagje aan de handelingsplannen tegevegd (dssiervrming). Cntractvrbeeld: ik vind dat iedereen zich veilig met velen in schl. Daarm hud ik mij aan de vlgende afspraken: Ik accepteer de ander zals hij is en ik discrimineer niet. Ik scheld niet en de niet mee aan uitlachen en rddelen. Ik blijf van de spullen van een ander af. Als er ruzie is zek ik iemand die de ruzie helpt plssen. Ik bedreig niemand, k niet met wrden f digitaal. Ik neem geen wapens f drugs mee naar schl. Ik gebruik geen geweld, k geen digitaal geweld. Als iemand mij hindert vraag ik hem te stppen. Als het niet helpt vraag ik mijn mentr f een dcent m hulp. 7
Het stappenplan na een melding van pesten. (de mentr) 1. Wanneer e.e.a. plaatsvindt in klassenverband, praat de mentr met de gepeste en met de pester apart. Vervlgens rganiseert de mentr een gesprek tussen beide leerlingen en prbeert tt afspraken te kmen (herstelrecht,n blame). De mentr neemt cntact p met de uders van de pester en de gepeste en betrekt hen bij de plssing. Eventueel wrden de uders uitgendigd vr een gesprek evt. met ndersteuning van de afdeling en het b.e.b. 2. De mentr bespreekt direct het vervlgtraject indien het pesten zich herhaalt: inzet leerlingbegeleider, vertruwenspersn, rts en watertraining, caching n the jb (B.E.B.). Tevens wrdt uitgelegd dat er uiteindelijk sancties genmen kunnen wrden in de vrm van : schrsing, melden bij leerplicht/ inspectie, verwijdering. 3. De mentr spreekt met de klas. Het gaat m herstel van de grepssfeer en de verantwrdelijkheid van ieder grepslid. De mentr stelt het klassenteam schriftelijk (mail?) p de hgte met vermelding van de gemaakte afspraken. 4. Bij escalatie meldt de mentr e.e.a. bij de afdeling en verwijst naar het handelingsplan cq LVS (magister) waar e.e.a. is vastgelegd (afspraken, welke gesprekken zijn geverd). 5. Ouders wrden p de hgte gesteld en betrkken bij het vinden van een plssing. (de afdeling; b.e.b.) 1. De afdeling kan in nderling verleg de rl van de mentr vernemen en het b.e.b. m ndersteuning verzeken. 2. Z ndig wrdt punt 1 t/m 6 (mentr) uitgeverd. 3. Het b.e.b. levert,indien ndig, hulp dr de leerlingbegeleider, trainingsaanbd, gesprek tussen uders en schlmaatschappelijk werker enz. Wanneer de pester pnieuw in pestgedrag vervalt, wrdt hij dr de schl erte verplicht m individueel een prgramma te vlgen. Dit vindt plaats in de eigen tijd. Del is reflectie en het gevelig maken vr wat hij aanricht. De afdeling kan e.e.a. in verleg met het b.e.b. den. Ouders wrden dr de afdeling p de hgte gesteld. Sancties Wanneer vrgaande stappen geen blijvende vruchten afwerpen, vlgt schrsing van een dag (thuis). Als er k daarna geen verbetering wrdt gecnstateerd krijgt de pester een langere schrsing (afdeling); e.e.a. wrdt dan gemeld bij de LPA en de inspectie. Verwijdering van schl Wanneer de leerling ndanks alle inspanningen van de betrkken partijen kppig blijft vlharden in het ngewenst pestgedrag liggen er geen perspectieven meer tt verandering. 8
De schl kan en wil dan geen verantwrding dragen vr de veiligheid van de andere leerlingen. Er rest niets anders dan verwijdering. Er wrdt gezcht naar een andere schl in het kader van de zrgplicht (Passend Onderwijs). In dit prces kan het SVB in de vrm van nderzek, bservatria, rebund en mediatin een rl hebben. Rl van de leerlingbegeleider c.q. het b.e.b. Hij ndersteunt waar ndig mentren en de afdeling tijdens de verschillende fasen in het prces. Hij biedt individuele begeleiding aan de pester en de gepeste. Hij biedt een rts en watertraining aan. Hij kan een inbreng hebben in de begeleidingsles. Hij vraagt regelmatig aandacht vr de prblematiek aan de uders via de Under Cver, via de website en eventueel middels uderavnden en eventueel via scial media. Pestweb.nl Vr uders, leerlingen, met les ideeën, beken, films, dvd s. Richting geven aan en nare ervaringen mbuigen. Vijf-spren-aanpak: uders, dader, slachtffer, schl, mstanders. Veel media inzetten in de klas heeft tt gevlg dat er minder klachten kmen. Prbeer aan te sluiten bij de belevingswereld van de leerling; leerlingen leven in verschillende werelden, die van vr en na schl, die van tijdens schl. Ga leerlingen mnitren, gebruik scial media m kennis te delen. Begin vreg met het nderwijzen van mediawijsheid. Vlg weblgs, pdcasts, yutube en andere tls als prezi, strybird, wikkids en yungtube. Rts en watertraining p het UC miv schljaar 2015-2016. Een psych-fysieke training waar mn veel fysiek wrdt getraind in de vrm van individuele training, rllenspelen en gesprekken waarin de transfer wrdt gelegd naar de dagelijkse realiteit. Het gaat ver je veilig velen in alle situaties met je eigen lichaam als uitgangspunt. Het gaat ver ademen, manier van staan, gcntact, manier van reageren (sterk weglpen), zelfverdediging in uiterste ndzaak enz. (zie bek). De training is geschikt vr de pester, de gepeste en de grte middengrep. Er wrdt uitgegaan van een ttaalaanpak waarin de vlwassene de regie neemt en het gede vrbeeld vrleeft. He wrdt de methde ingezet: Standaard wrdt vanuit het BEB een training aangebden, gegeven dr twee trainers in een gymzaal p de dinsdagmiddag buiten de les; leerlingen meten gemtiveerd zijn. Leerlingbegeleiders trainen leerlingen daar waar ndig p individuele basis tijdens de individuele gesprekken. 9
Per afdeling is er een trainer beschikbaar die p klassenniveau kan wrden ingezet. Optie m standaard de training aan te bieden in de brugklassen tijdens de l les. Een trainer kan vanuit het BEB wrden tegevegd. Aanbd binnen caching n the jb vanuit het BEB. Op verzek een training met medewerkers. Training aanbieden binnen prjekten in de Traps. Aanvullende schling vr twee trainers tav de specialisatie vr autistische leerlingen. Er zijn inmiddels 9 mensen als trainer pgeleid: Jlien Dur, Jb van Zutven, Sjerd Janssen, Irene Smits, Hennie Visser, Jeanne van den Bgaard, Aneska Schuylenburg, Selma Heldens, Jack Ernst. Afd.directeur BEB is verantwrdelijk vr het ttaalverzicht aan activiteiten. Hij vert jaarlijks verleg met alle trainers in vier bijeenkmsten per schljaar. Uitgangspunt primair is dat pesten een situatineel prbleem is. Het gebeurt vanwege nveiligheid in de sciale cntext. Pesters zijn cntinu bang vr het verlies van cntrle p de mgeving.vlwassenen meten in deze situatie de regie nemen. Opveden vraagt van ns als vlwassenen m het leven vr te leven en m p te staan.juist p de mmenten dat het spannend wrdt. Daarbij blijkt uit nderzek dat tezicht f mnitring de meest effectieve vrm van aanwezigheid is (Fletcher cs, 2004). De cntextuele benadering richt zich p het zrgvuldig in evenwicht brengen van verbinding en afbakening. Mensen wrden aangesprken p hun verantwrdelijkheden en p hun grenzen. Het gaat daarbij ver de balans tussen geven en nemen; tussen eigen belang en rekening huden met de belangen van anderen. Het aanpakken van structureel pesten vraagt m een persnlijk en cllectief cmmitment van medewerkers en directie. ((Nagy) De M5 aanpak van L.Bakker nemt als belangrijke vrwaarden vr de aanpak van pesten: Er met accurate infrmatie verzameld wrden ver sciaal nveilig gedrag van leerlingen. Dat vraagt m een laagdrempelig systeem m te melden en het vertruwen van leerlingen. Melders meten altijd beschermd wrden. De waarheid met znder risic kunnen wrden geuit. Alle betrkkenen wrden ntschuldigd.omdat iedereen uiteindelijk deel uit zal maken van de plssing kan er geen sprake zijn van verwijten en straffen. Grt cmmitment van de vlwassenen. Als ze de rijen sluiten, kunnen ze de regie krijgen en huden ver de sciale veiligheid p schl. Waakzame zrg: veral waar het fut kan gaan is tezicht.hetzij dr fysieke aanwezigheid, hetzij drdat derden kunnen melden. 10
Achtergrndinfrmatie Verslag cngres PESTEN 2.0 (cnclusies, aanbevelingen) J.v. Zutven, R. van den Berg (publicaties) Meer, B. van der, De zndebk in de klas. ( b.vandermeer@hme.nl). Artikel uit het nderwijsblad van 31-10-2009 wat te den tegen cyberpesten (zie website, nderwijs, begeleiding). Autisme en pesten, website NVA; Wecraad. Rts en water, F.Ykema Pingen, whappen, tweeten, taggen en liken (sc.media en schlveiligheid) Plitie De nieuwe kijk p pesten, L.Bakker Actieplan sciale veiligheid p schl, PO-raad, VO-raad (jeugdbeken) Carry Slee: Spijt Ellen Tijsinger: Mrgenster Peter Phl: We nemen hem Anna. Jan de Zanger: Hadden we er maar wat van gezegd. Aidan Chambers: Tirannen. Evert Hartman: Orlg znder vrienden. (websites) www.pestenislaf.nl www.pestweb.nl www.pesten.net www.stpdigitaalpesten.nl www.digibewust.nl www.ppsi.nl www.schlenveiligheid.nl www.veilig.kennisnet.nl www.splitz.nl www.reactif.nl www.vraaghetdeplitie.nl www.mijnkindnline.nl www.pestenallepaginas.nl www.pestenpschl.nl www.schlenveiligheid.nl 11
(films) Bluebird (2004); Mijke de Jng De tasjesdief (1995); Maria Peters Pudding Tarzan (1982); Sren Kragh-Jacbsn. 12