! MEDISCHE BASISKENNIS MODULE PROFESSIONELE ROL EN COMMUNICATIEVE VAARDIGHEDEN 2014/2015
INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding tt de mdule 3 2. Overzicht zelfstudiepad 5 3. Blk 1 6 Blk 2 7 Blk 3 8 4. Tetsing 10 TalenTXT in pdracht van: CSMBK Februari 2015-2 Mdule PR&CV, 2015-2 2
1. Inleiding tt de mdule Ieder mens vervult in zijn leven een aantal rllen. Je kunt zn, dchter, vader, meder, partner, cllega, werkgever, werknemer, hulpvrager en/f hulpverlener zijn. In deze mdule Cmmunicatieve vaardigheden en Prfessinele rl ga je dieper in p de rl die je zelf inneemt als hulpverlener. In je berep als therapeut ben je vanzelfsprekend erg gericht p de ander, je wilt je cliënt helpen en ntdekken p welke manier je dat het beste kunt den. In deze mdule gaat de aandacht echter terug naar jezelf. De fcus ligt p de cmmunicatieve vaardigheden die je in ndig hebt m je berep uit te efenen. Je leert deze te te passen in verschillende gespreksvrmen. Je leert waar je p met letten als je feedback geeft en je krijgt tips m een intervisiebijeenkmst te structureren. Om als therapeut ged met een cliënt, maar k met je cllega s te kunnen cmmuniceren is het bvendien gewenst dat je inzicht hebt in je eigen drijfveren, kwaliteiten, valkuilen en allergieën. Je krijgt in deze mdule een paar handvatten die je kunnen helpen in deze zelfreflectie ver je sterke en minder sterke kanten. Leerdelen Aan het eind van de mdule heb je kennis van en geefend met: Verbaal en nn-verbaal gedrag Inhuds- en betrekkingsniveau Gesprekken penen en sluiten Open, geslten, subjectieve, drvraag-, en dubbele vragen Samenvatten, parafraseren en reflecteren Cncretiseren en cnfrnteren Empathie en acceptatie Weerstand Feedback Anamnesegesprek Cunselingsgesprek Adviesgesprek Vrlichtingsgesprek Rs van Leary Kernkwadrant van Ofman Opzet van de mdule Vr deze mdule staat 1 ½ EC. Één EC is 28 SBU. Er zijn 9 cntacturen met je dcent p 1 ½ lesdag gepland vr deze mdule. Dit betekent dat je vrafgaand aan deze lesdag: zelfstandig de pgegeven hfdstukken uit de literatuur bestudeert; zelfstandig de bijbehrende vragen en pdrachten uitwerkt die je per nderdeel in deze mdulewijzer vindt; een lgbek bijhudt waarin je de pdrachten bij elk blk uitwerkt. Het vrnaamste del van dit lgbek is dat je reflecteert ver je eigen cmmunicatiegedrag en dat van anderen. Mdule PR&CV, 2015-2 3
Tijdens de lesdag: zullen we een deel van de vragen en pdrachten bespreken; zullen we een aantal gesprekstechnieken efenen; ga je een aantal efeningen in zelfreflectie den. Om je te helpen een planning te maken vr het bestuderen van de lesstf, hebben we de stf in 3 blkken verdeeld. Tetsing Je dcent zal tijdens de lesdag je cmmunicatieve vaardigheden bserveren en berdelen. Op grnd daarvan wrdt beslten f je deze mdule naar behren hebt afgeslten. De criteria vind je achterin deze mdulewijzer. Verder neem je het lgbek mee naar beide lesdagen. Je gebruikt het tijdens de lessen en je levert het aan het einde van de tweede lesdag in. Je dcent berdeelt f je het naar behren hebt uitgeverd. Aanwijzingen vind je achter in deze mdulewijzer. Na de twee lesdagen schrijf je een zelfreflectie ver de verschillende nderdelen van deze mdule. Je stuurt die binnen een week p naar je dcent: maever@xs4all.nl De uitslag wrdt binnen 3 weken na de laatste lesdag per mail aan je bekend gemaakt. Verplichte literatuur: J. Snius: Cmmunicatie in de gezndheidszrg. Tweede druk (2010) Berepscde RBCZ/TCZ te dwnladen vanaf: http://rbcz.lgimate.nl/data/dwnlads/algemeen/140204_berepscde_rbcz.pdf Relevante internetsites: (Gecntrleerd februari 2015) www.123test.nl http:123management.nl/0/030_cultuur_rs_14_van_leary.html http://wij-leren.nl/rs-van-leary-gedrag.php http://www.testjegedrag.nl/tjg/zelftest/zelftest.htm http://www.mijndelenstellen.nl/he-pak-ik-het-aan/mdellen/kernkwadranten/ Aanbevlen literatuur: Dijk van B.: Beïnvled anderen, begin bij jezelf, ver gedrag en de Rs van Leary. Zaltbmmel (2007) Kpmans M, R. Grthuis: Feedback geven en ntvangen. Zaltbmmel (2009) Miller R. en S. Rllnick: Mtiverende gespreksvering. (2014) Ofman D.: Hé, ik daar?! (2007) Mdule PR&CV, 2015-2 4
2. Overzicht van het zelfstudiepad Blk Te Bestuderen Uitwerken in lgbek 1 Lesdag 1 Snius Lesdag 1 Zelfstudiepdracht 1 Inleiding, hfdstuk 1 en 2 Berepscde RBCZ/TCZ 2 Lesdag 1 Snius Lesdag 1 Zelfstudiepdracht 2 Hfdstuk 3 3 Lesdag 2 Snius Lesdag 2 Zelfstudiepdracht 3 H 5.1-5.6-5.8 5.9-5.10-5.11 4 Zelfreflectie digitaal psturen binnen 1 week na lesdag 2 1 week na lesdag 2 Mdule PR&CV, 2015-2 5
3. BLOK 1 Bestudeer uit Cmmunicatie in de gezndheidszrg: hfdstuk 1, 2. Dwnlad de Berepscde van de RBCZ/TCZ en lees hem dr. In het eerste hfdstuk gaat Snius in p de plaats en de rl die je als zrgverlener hebt, f kiest, in de relatie met je cliënt. De ethische beginselen van de gezndheidszrg wrden krt besprken en je zult ze tepassen p je eigen berepscde. In hfdstuk twee wrden de grndbeginselen van cmmunicatie uitgelegd en zie je he er ruis kan ntstaan tussen mensen, dr tegenstrijdige f nduidelijke verbale en nn-verbale cmmunicatie. Snius legt vervlgens de regels vr het geven van feedback uit en licht de regels van cnstructieve cmmunicatie te. Hij laat k zien p welke manier deze regels geschnden kunnen wrden en welk effect dat heeft. Tt slt laat hij zien wat ged luisteren betekent en welke factren het luisteren kunnen bemeilijken. Zelfstudiepdracht 1: Opdrachten bij hfdstuk 1, nteer je antwrden in je lgbek: 1. Heb je wel eens met een cliënt te maken gehad die gehspitaliseerd gedrag vertnde? Z ja: Omschrijf dit gedrag, wat is het gehspitaliseerde aspect erin? Reflecteer ver de rl die je innam: Stimuleerde je het gedrag? He? Prbeerde je het te veranderen? He? Liet je het begaan? Waarm? Ben je tevreden ver je eigen reactie? Z nee: He z je het anders willen den? Wat weerhudt je ervan m het anders te den? 2. Werk pdracht 2, pagina 24 van het bek uit. 3. Kies één van de verige pdrachten p pag. 24 en werk die uit. Opdrachten bij hfdstuk 2: 4. Kies een dag waarp je specifiek let p paradxen en dubbele binding in de cmmunicatie. Let zwel p p wat je zelf zegt als p wat een ander zegt. Nteer het in je lgbek, nteer z mgelijk k de reactie. Mdule PR&CV, 2015-2 6
BLOK 2 Bestudeer uit Cmmunicatie in de gezndheidszrg hfdstuk 3. In dit hfdstuk wrden diverse gesprekssrten vr de hulpverlener geanalyseerd. Vr je eigen praktijk zijn waarschijnlijk de eerste twee het belangrijkste en we zullen daaraan de meeste aandacht schenken. Ten eerste is dat het medische mdel waarin de hulpverlener gevraagd wrdt een prbleem p te lssen en/f advies te geven. Hierin is de aanpak van de hulpverlener directief, leidend. Ten tweede het participatie mdel waarin de hulpvrager tijdens het gesprek gestuurd wrdt m z zijn eigen plssing vr het prbleem te vinden. Hierin is de aanpak van de hulpverlener meer nn-directief, vlgend, meeverend. Verder wrden k het vrlichtings-, berdelings- en slechtnieuwsgesprek besprken. Om een ptimale pbrengst uit je gesprekken te halen, is je manier van vragen van grt belang. Wees je daarm bewust van het srt vragen dat je stelt: Open vragen als je ruimte wilt geven vr een authentiek antwrd znder beperkingen. Wat is de reden dat u een shiatsutherapeut cnsulteert? Geslten vragen als je geen ruimte wilt geven en één specifiek antwrd verlangt. Heeft u wel eens eerder een shiatsubehandeling gehad? Drvraagvragen f explrerende vragen. Die kunnen E-in zijn, dan vraag je dr in dezelfde richting, f E-ex zijn, dan sla je een ander pad in. Wees je k bewust van valkuilen die je beter kunt vermijden: Suggestieve vragen waarin je zelf het antwrd al geeft. U heeft zeker vaak last van kude veten? Dubbele vragen: de vraag hierbven is een dubbele vraag waarin je naar frequentie (vaak) en aard (kude veten) vraagt. Ok: He is het gegaan na de vrige behandeling, had u er baat bij? Let altijd ged p als je hulpvrager je wazig aankijkt. Dan is meestal je vraag verwarrend. Het verhaal stelen: in plaats van naar je hulpvrager te luisteren en verder te vragen, ga je het dan ver jezelf hebben Ik snap het wel, ik had vrige week k z n hfdpijn zeg! één krte pmerking kan sms effectief zijn m empathie te tnen, maar je mag niet verder uitweiden ver jezelf. Zelfstudiepdracht 2: Vr dit nderdeel ga je jezelf pnieuw bserveren. Nteer je bevindingen in je lgbek. De dat meteen, m te vrkmen dat je de details vergeet. 5. Kies een dag waarp je je eigen manier van vragen stellen bserveert, berepsmatig f in je persnlijke leven. Kijk naar de vraagsrten hierbven. Heb je vrkeur vr een bepaald type vraag? Wat is je valkuil? 6. Ver pdracht 1 p pag. 85 uit. Analyseer het eerste cunselingsgesprek. 7. Kies een andere dag dan vr pdracht 4 en 5 en prbeer een paar keer bewust de vlgende interventies te te passen: samenvatten-parafraseren-reflecteren. Als je tijd hebt, kies dan Mdule PR&CV, 2015-2 7
vr elke interventie een aparte dag. Nteer in je lgbek wat er ged ging en wat je meilijk vnd. 8. Luister f kijk naar een van de praatprgramma s p radi f tv en bserveer 10 minuten. Nteer je bevindingen in je lgbek. Welk srt vragen stelt de interviewer? Welke interventies past hij te? Wat is je mening hierver? BLOK 3 Bestudeer uit Cmmunicatie in de gezndheidszrg hfdstuk 5.1-5.6-5.8-5.10 5.11 De verige paragrafen kun je naar behefte drlezen en gebruiken. In dit vijfde hfdstuk ligt de nadruk p je eigen gedragsvaardigheden. Snius spitst dit te p de vaardigheden die je ndig hebt in cntact met je cllega s, maar je gebruik ze uiteraard k in het cntact met je cliënt. Het is van belang vr iedere prfessinele hulpverlener dat hij inzicht heeft in zijn eigen sterke en minder sterke kanten en dat hij zich realiseert dat reflectie ver, en schaven aan dit gedrag een leven lang zullen duren. Een mdel dat daarbij ged kan helpen is het Kernkwadrant van Ofman (1999) en de Rs van Leary (van Dijk, 2007), die niet in dit bek besprken wrdt en er als vlgt uitziet: Tijdens de lesdag zullen we zwel met de Kernkwaliteiten van Ofman als met de Rs van Leary werken. In de paragraaf Intervisie geeft Snius tensltte een handzaam mdel m intervisiebijeenkmsten gestructureerd en ptimaal effectief te laten verlpen. Zelfstudiepdracht 2 9. Werk pdracht 3a,b,c p pg. 161 uit vr één kwaliteit en één zwakke kant van jezelf. 10. Nem één eigenschap van andere mensen die jij irritant vindt. Leg uit waarm je dit irritant vindt. Wat is de kwaliteit die bij deze eigenschap hrt? 11. Bedenk een intervisienderwerp waarmee je tijdens de lesdag zu kunnen efenen. Mdule PR&CV, 2015-2 8
12. Werk je lgbek definitief uit, zdat je het na de tweede lesdag in kunt leveren. De eindreflectie schrijf je in de week na de tweede lesdag. Je stuurt hem binnen één week na lesdag 2 digitaal p naar je dcent. Mdule PR&CV, 2015-2 9
4. TOETSING Je dcent zal berdelen aan de hand van nderstaande criteria f je de mdule naar behren hebt drlpen: De zelfstudiepdrachten zijn gemaakt en in een lgbek verwerkt Het lgbek is tijdens de lessen aanwezig Het ingeleverde lgbek vldet aan de eisen De student laat zien tt zelfreflectie in staat te zijn De student kent de begrippen uit de lijst van leerdelen De student kan deze begrippen herkennen in de rllenspelen De student kan deze begrippen vldende actief gebruiken De student neemt actief deel aan de rllenspelen De student staat pen vr het ntvangen van feedback De student laat zien dat hij de ntvangen feedback kan tepassen De student geeft zinvlle feedback aan medestudenten Het lgbek Je neemt het lgbek met de uitwerkingen mee naar beide lesdagen en levert het na lesdag 2 in. Onderdeel 4, de eindreflectie, schrijf je na deze tweede lesdag. Je levert deze eindreflectie binnen een week na de laatste lesdag digitaal bij je dcent in. maever@xs4all.nl Indeling van het lgbek: 1. Vrpagina: Naam van de mdule; Juw naam en e-mailadres; Schl/pleiding; Dcent; Datum; 2. Inleiding: Krte uitleg van het del van dit lgbek; Je nemt het nderdeel van je pleiding waarvr je dit lgbek bijhudt; 3. Kern: Uitwerkingen van alle pdrachten. Mag puntsgewijs en in krte bewrdingen. Met wel te begrijpen zijn vr je dcent; 4. Eindreflectie: Over alle nderdelen van deze mdule schrijf je een reflectie waarin je bespreekt: Welke nderdelen je zinvl vnd, wat heb je ervan geleerd; Welke nderdelen je niet zinvl vnd, waarm niet; Wat aandachtspunten vr jezelf zijn in je prfessinele cmmunicatie; Wat de aandachtspunten vr jezelf zijn in je prfessinele gedragsvaardigheden; Overige pmerkingen die je naar aanleiding van deze mdule kwijt wilt. Mdule PR&CV, 2015-2 10