Inhoud RENINE Aanleiding. NIV richtlijnen Aanleiding. Werkwijze MDR. Belangrijke items richtlijn

Vergelijkbare documenten
Cardiorenale interactie

Chronische Nierschade Implementatie van de richtlijn Ron Gansevoort

Nierschade: erger voorkomen... Wybe Douwe Kloppenburg, nefroloog

Medicatie Risico bij Nierschade. Nictiz symposium 15 november 2016 Chris Hagen nefroloog

Chronische Nierschade Van LTA naar NHG Standaard. Fysiologie / Epidemiologie. Beeld van nierschade / nierziekte

Chronische Nierschade Van LTA naar NHG Standaard. Wim de Grauw, huisarts Berghem Joy Lips / Michiel Bleeker - nefroloog

Gezonde Nieren. Triple Aim Congres. Almere, 21 juni Concept en Business Case Shared Savings. Chris Hagen, nefroloog, Meander MC Amersfoort

Chronische nierinsufficientie. WDH 9 mei 2016 Harmen Krepel, nefroloog

VUmc Basispresentatie

Chronische nierschade A. van Tellingen. Smeerolie voor de poli 2015

Chronische nierschade. Nierschade volgens de richtlijn? Chronische nierschade volgens de richtlijn?

Tips en trics voor de nefrologie anno Dr. I.C. van Riemsdijk Drs. M.Wabbijn Internist-nefrologen

Implementatie NHG standaard Chronische Nierschade Ketenzorg Arnhem 2018

Chronische Nierschade in Nederland

Multidisciplinaire richtlijn Chronische nierschade

Nefroloog? Mooi vak, maar... Chronische nierinsufficientie: wie doet wat?

CVRM addendum (kwetsbare) ouderen

Spiegelbijeenkomst Urk, mei Arnold Boonstra, internist-nefroloog

Marike Wabbijn Internist-nefroloog/acuut geneeskundige Ikazia Ziekenhuis

Nierinsufficiëntie 24/04/2013. Nierinsufficiëntie. Functies van de nieren Universitair

Stadia chronische nierschade

Haagse Nieren 2.0. Disclosure belangen spreker

Chronische nierschade: hoe vaak, stadia en risico s

Samenvatting. Belangrijkste bevindingen

NAAR EEN NIEUWE CVRM RICHTLIJN

Implementatie NHG-standaard chronische nierschade (CNS) Liedewei van Waes, kaderhuisarts HVZ, SGE Geert Smits, kaderhuisarts HVZ, Pozob

CVRM in N.Kennemerland

Bloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige

Content. AF & Nierfalen: Epidemiologie. AF & Nierfalen: Epidemiologie. Disclosures: Epidemiologie: AF en Nierfalen. AF en Nierfalen: kip of ei?

Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling. Sterfte en HbA1c. ACCORD-studie. HbA1c en gezondheidstoestand

Waarom aandacht chronische nierschade (CNS)? CNS. Controle nieren: meer dan albumine en kreatinine. Dr. Wim JC de Grauw. MDRD vs kreatinine klaring

Chronische nierschade

Nieuwe landelijke transmurale richtlijnen chronische nierschade 2017 Haagse nier in het vizier

Chronische Nierschade. Wim de Grauw. Huisarts te Berghem Afd. Eerstelijnsgemeeskunde UMC St. Radboud Nijmegen Bestuurslid DiHAG

Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met. Baxter bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld. n.v.t.

Schatting van de nierfunctie met de egfr implicaties voor de klinische praktijk. Iefke Drion 30 oktober 2014

Nieuwe guidelines voor preventie. Cardio 2013 Johan Vaes

Samenvatting en adviezen uitgebreid

DOELGROEPENONDERZOEK CHRONISCHE NIERSCHADE

BSD september Huisarts: Pauline Heijstee Meggy van Kruijsdijk Nefroloog: Watske Smit Jaap Beutler

Stijn konings Chistopher Susanto

CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE

Bloeddruk: hoe lager hoe beter?

Aanbiedingsformulier voor kwaliteitsstandaarden

Nierfunctie: benazepril 186

Diabetes en ouder worden Dr. K.J.J. van Hateren

CBO RICHTLIJN. Multidisciplinaire richtlijn Hartfalen Ad Bakx, cardioloog BovenIJ Ziekenhuis Amsterdam SAHO 28 juni 2011

1. Opening-voorstellen Van Ittersum opent de vergadering en heet de aanwezige welkom. Er volgt een voorstelrondje.

Preventieve zorg in de pre-dialyse de verpleegkundige rol

Vroeg opsporen en voorkomen achteruitgang chronische nierschade

Chronische Nierschade

Nierfunctie: perindopril 174

Landelijk Diabetes Congres Diabetes en hart- en vaatziekten

7 mei, Programma aanpak Gezonde Nieren

CVRM kwetsbare ouderen. Rotterdam maart 2015 AJ Arends, klinisch geriater en klinisch farmacoloog io

Doelgroepenonderzoek. Chronische Nierschade:

Diabetes Mellitus en Nierfunctie

Diabetes bij kwetsbare ouderen Dr. ST Houweling, kaderhuisarts. Waar gaat het over? De bejaarde. De ene bejaarde is de andere bejaarde niet...

Protocol Chronische nierschade op basis van de LTA

GEZONDE NIEREN VOOR IEDEREEN

Chronische nierinsufficiëntie

Consequenties voor de voeding

Topics in Chronic Disease. Chronische Nierschade en de huisarts

Chronische nierschade (CNS)

Nierfunctieonderzoek bij diabetes. N. Kleefstra & Henk Bilo 15 en 16 december Nieren. Nieren

LET OP: Als er meer dan 500 mg/mmol eiwit is, dan wordt de uitslag een * en wordt het totaal eiwitverlies berekend!

Cardio Vasculair Risico Management 29 januari 2014

Beleid CNS in de eerste lijn. Richtlijn CNS 2009 en LTA 2009> Regionale Haagse richtlijn. Wat behelst het actieplan voor CNS?

De nieuwe NHG standaard Diabetes Mellitus type 2

Verwijzing van patiënten met chronische nierschade

Doel behandeling bij DM: verhinderen/vertragen complicaties. Haffner, NEJM 1998 UKPDS. T2DM, HbA1c, en HVZ

Chronische nierschade (CNS)

Hypertensiebehandeling bij de alleroudsten. Biology speaks loudest!

JA! Voor optimale preventie van cardiovasculaire eindpunten dient gestreefd te worden naar HbA1c <53 mmol/mol (<7.0%)

HbA1c streefwaarden. ADVANCE trial. Uitkomsten ADVANCE. Uitkomsten ADVANCE

Lipiden behandelen bij de oudere patiënt: starten, stoppen of doorgaan?

RICHTLIJN. Nederlandse federatie voor Nefrologie. Diagnostiek en Behandeling van Patiënten met Chronische Nierschade.

Transmurale Afspraak Nierfunctiestoornis. 30 september 2010

Programma. Atriumfibrilleren (AF) Ketenzorg. Welkom en inleiding NHG standaard AF. Hoofdbehandelaar 1 e en 2 e lijn 2014

Scherpe behandeling of kan het ook wat minder?

Herkennen van kans op mortaliteit en palliatieve zorgbehoeften bij dialyse patiënten d.m.v surprise question en 4 meter loop test

De oudere patient met chronische nierschade

Preventie in de spreekkamer met U-Prevent

Landelijk Diabetes Congres Diabetes bij ouderen Dr Majon Muller Internist-ouderengeneeskunde

Definitief verslag Beleidsadviesraad Nefrovisie

Fries Wisselprotocol CVRM Auteurs: Wim Brunninkhuis, Martinus Fennema en Froukje Ubels, November 2014 Beheerder: Froukje Ubels

Fries Wisselprotocol CVRM

Contrast Induced Nephropathy

Nierfalen bij ouderen

Voorstellen. Winnie van El Verpleegkundig Specialist Diabeteszorg Universitair Medisch Centrum Groningen

Thema Zorg op maat uur Opening en terugblik vorig jaar uur Benchlearning Kees de Visser, huisarts Urk

Bijsluiter gebruik CVRM (verhoogd risico)- indicatoren in de huisartsenpraktijk

Ede Diabetes en Nierziekten 2012 Workshop B Chronische Nierschade (CNS/CNI) bij de Oudere Patient Stijn Konings / internist -nefroloog

Workshop chronische nierschade. Adry Bakker Diepenbroek Bettie Hoekstra

BEHANDELWENSEN EN BEHANDELDOELEN. Disclosure VAN GOLF NAAR TSUNAMI DE GRIJZE GOLF EN NIERFALEN DE KLINISCHE PRAKTIJK

Chronische nierinsufficiëntie

Geen. Cognitieve achteruitgang bij nierfalen en het effect van dialyse. Disclosures. Ouderen groter risico op slechte uitkomst.

Workshop hypertensie op jonge leeftijd

Hypertensie bij de alleroudsten. MAJON MULLER, MD PhD Professor of Cardiovascular Aging Interne-Ouderengeneeskunde VU medisch centrum, AMSTERDAM

NIEUWE CVRM RICHTLIJN 2018 (concept)

Transcriptie:

MDR en NIV richtlijn chronische nierschade Inhoud Aanleiding Werkwijze MDR Belangrijke items richtlijn Aantal patiënten wereldwijd met nierfunctievervangende therapie RENINE 2015 2,500,000 Developed countries spend nowadays ±7% of their health care budgets on KRT programs 1,490,000 426,000 1990 2000 2010 Aanleiding NIV richtlijnen 22.03.2017 Optimale behandeling patiënt met CNS met als doel nierfalen te voorkomen c.q. uit te stellen door goede samenwerking tussen 1e en 2e lijn 1

Sinds 2009.. Herziening NfN richtlijn CNS Parallel traject Afspraken MDR CNS RLC NfN heeft met NIV in 2014 initiatief Eigenaar inhoud richtlijn = wv = NIV genomen voor MDR CNS Medisch specialisten stellen richtlijnen voor 2015 toekenning SKMS en NHG subsidie Wv-en autoriseren Opdrachtgevers: NHG en NIV Randvoorwaarden: Multidisciplinaire betrokkenheid Participatie patiënten vertegenwoordiging Vanuit NIV verzoek aan NfN om verantwoordelijkheid te nemen 17-6-2015 eerste werkgroep bijeenkomst 16-9-2015 invitational conference CNS Methode: modulaire opbouw richtlijn Uitgangsvraag met aanbeveling Onderbouwing mbv Overwegingen en verantwoordingsinformatie 2

Werkgroep MDR CNS Uitgangsvragen MDR CNS 4 huisartsen (NHG) Jacintha van Balen, voorzitter namens NHG 3 internist-nefrologen (NIV) Marc Hemmelder, voorzitter namens NIV Neelke van de Weerd namens de RLC NfN Ron Gansevoort namens de werkgroep CNS NfN 2 apothekers (KNMP en NVZA) Multidisciplinair: 15 Eerste lijn: 21 5 Tweede lijn: Urinezuur Hyperkalemie 1 klinisch chemicus (NVKC) 1 dietist (DNN) Metabole acidose 2 patientvertegenwoordigers (NVN) Renale anemie Lipiden 1 klinisch epidemioloog Stand van zaken MDR CNS Raamwerk Bronmateriaal: - LTA Chronische nierschade 2009 - NfN Chronische nierschade 2015 (concept) - KDIGO Chronic kidney disease 2012 - NICE Chronic kidney disease 2015 Werkgroep MDR Chronische nierschade NHG Standaard NIV/NfN Richtlijn Chronische Nierschade 2016 Chronische Nierschade 2016 Transmuraal deel Richtlijnendatabase.nl Op basis van procedures: - FMS Richtlijnen 2.0 - NHG Procedureboek - Addendum ouderenproof maken richtlijnen - ZIN Leidraad kwaliteitsstandaarden Houdt rekening met gepubliceerde richtlijnen: - MDR CVRM 2012 - MDR Hartfalen 2010 - NHG Diabetes mellitus type 2 2013 - NHG Zorgmodule Leefstijl 2015 - DNN Dieet bij chronisch nierfalen 2014 - MDR Predialyse 2011 - NIV Diabetes mellitus type 1 2013 - Polyfarmacie bij ouderen 2012 Inhoudelijke afstemming met richtlijnen in ontwikkeling: - NIV/NfN Nierfunctievervangende behandeling - IKNL Palliatieve zorg bij nierfalen 7-3-2017 oplevering 3 produkten die op elkaar aansluiten: MDR CNS waarvan afgeleid: NIV richtlijn CNS NHG standaard CNS 24 april 2017 einde commentaarronde Na tripartite autorisatie opname in richtlijnendatabase.nl Plan implementatie, ontwikkeling indicator CNS en modulaire update Modules 3

Toezichthouder Inhoudsopgave MDR en NIV CNS Hoofdstuk 1. Diagnostiek en stadiering M odules a. Diagnose Submodules b. Vaststellen oorzaken c. Bepaling van nierfunctie en albuminurie d. Stadia indeling 2. Beleid en behandeling a. Patienteducatie Voorlichting over CNS en medicatie Zelfmanagement Eiwitbeperking b. Leefstijl en dieet c. W eging CNS als CV risicofactor d. M edicamenteuze behandeling CV en renale risicofactoren e. M edicamenteuze behandeling secundaire gevolgen f. Overig 3. Samenwerking Eiwitbeperking Verwijsindicaties Consultatie Dietetiek/apotheker/klinisch chemici Hypertensie DM Dislipidemie Thrombocyten aggregatie remming Sterk verhoogde albuminurie Secundaire hyperparathyreoidie Verhoogd urinezuur Renale anaemie M etabole acidose Hyperkalemie OSAS Vaccinaties Voorkomen additionele schade RRT Teleconsultatie CVRM CNS is op dit moment niet opgenomen als Effect op egfr afname Risicostratificatie ESC 2016 risicofactor voor weging CV risico met SCORE in het CVRM programma Huisartsen kennen nieuwe evidence nog niet DM vs non DM; CV risico CNS Prognosis Adjusted relative risk for CV mortality CKD Consortium 8 8 4 4 2 2 1,5 1,5 1 1 Herziening CVRM richtlijn Nederland eind 2016 gestart Fox et al for the CKD PC Lancet 2012 Meta-analysis of 30 cohort studies Diabetes n=128.505, non-diabetes n=896.272 HR adjusted for age, gender, CV RFs and egfr/acr 4

egfr en albuminurie vs risico CNS is de beste voorspeller van CV mortaliteit Cardiovascular mortality Coronary heart disease Summary of adjusted Relative Risks from continuous meta-analyses Matsushita et al, Lancet 2010 Gansevoort et al, Kidney Int 2011 Van de Velde et al, Kidney Int 2011 Based on 4 meta-analyses of 45 cohorts with 1.5 million individuals en 5 endpoints Risico onafhankelijk geassocieerd met CNS Matsushita, Gansevoort et al NEJM 2015 Meta-analysis of 24 general population cohort studies n=637.315 subjects without a history of CVD KDIGO aanpassing stadia CNS Prognosis of CKD based on GFR en Albuminuria categories: KDIGO No CKD (88%) Mild risk (9,2%) Levey, Eckardt, Gansevoort et al, KI 2011 Based on 4 meta-analyses of 45 cohorts with 1.5 million individuals en 5 endpoints CNS & CVRM KDIGO Guidelines for Diagnosis, Staging and Management of CKD, Kidney Int 2013 Moderate risk (2,0%) High risk (<1%) Based on 4 meta-analyses of 45 cohorts with 1.5 million individuals en 5 endpoints SPRINT Overeenstemming met CVRM werkgroep egfr en albuminurie als onafhankelijke risicofactoren CVZ meewegen via kleurentabel CNS Rood = very high risk CVRM Oranje = high risk CVRM Geel = afh van SCORE met factor x2 Albuminurie opnemen als onafhankelijke risicofactor bij CVRM NEJM 2015 5

SPRINT Lancet meta-analyses Xie et al. Ettihad et al. N 44.989 613.815 Intensieve RR verlaging 133/76 mmhg Controle groep 140/81 mmhg Afname SBP NEJM 2015 Hypertensie CNS egfr<60 + ACR KDIGO 2013 MDR 2017 Middel van keuze Elke -10 mmhg Mortaliteit 0.91 [0.81-1.03] Mortaliteit CVZ 0.91 [0.74-1.11] 0.87 [0.84-0.91] RR major CVZ 0.86 [0.78-0.96] 0.80 [0.77-0.83] RR CHD 0.87 [0.76-1.00] 0.83 [0.78-0.88] RR hartfalen 0.85 [0.66-1.11] 0.72 [0.67-0.78] RR CVA 0.78 [0.68-0.90] 0.73 [0.68-0.77] RR albuminuria 0.90 [0.84-0.97] RR renal failure 0.90 [0.77-1.06] SAE 1.35 [0.93-1.97] Advies streef RR 130/80 mmhg 0.95 [0.84-1.07] Syst RR < 130 mmhg Diabetes Mellitus en CNS <3 3-30 >30 HbA1C Mmol/mol KDIGO 2013 NfN 2015 MDR 2017 140/90 Algemeen 53 53 53 1A Hoge kans hypo Geen voorkeur ACEi/ARB gesuggereerd ACEi/ARB aanbevolen Beperkte prognose 2C - POH gebruikt alleen systolische RR bij SCORE - Geen verschil tussen DM en niet-dm - Individualiseren van de streefwaarden voor de bloeddruk wordt aanbevolen in samenspraak met de patiënt, met name op basis van leeftijd, aard van de nierziekte en comorbiditeit. <10 jr DM2 + > 70 jr 58* >10 jr DM2 + > 70 jr 64* * Conform NHG standaard DM2 Ambities richtlijnen CNS Vergroten betrokkenheid patiënten en huisartsen Verbetering implementatie richtlijn in 1 e lijn door NHG standaard Verbetering samenwerking tussen 1 e en 2 e lijn Eerdere opsporing CNS Verbetering preventie door afstemming met CVRM Verbetering medicatie veiligheid Kansen voor onderzoek en maatschappelijke taak nefrologie 6