Geen. Cognitieve achteruitgang bij nierfalen en het effect van dialyse. Disclosures. Ouderen groter risico op slechte uitkomst.

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Geen. Cognitieve achteruitgang bij nierfalen en het effect van dialyse. Disclosures. Ouderen groter risico op slechte uitkomst."

Jasper Mulder
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

Disclosures Cognitieve achteruitgang bij nierfalen en het effect van

Kallenberg Arts-onderzoeker COPE studie NND 28-3-2017 2 Epidemiologie

functioneren Cognitieve achteruitgang Afname kwaliteit van leven

Verminderd Ø Problemen bij inschatting van voorkomen cognitieve

cognitieve dysfunctie gedocumenteerd in status Definitie van cognitieve

1 Disclosures Cognitieve achteruitgang bij nierfalen en het effect van dialyse Geen Top van de ijsberg? Marije H. Kallenberg Arts-onderzoeker COPE studie NND Epidemiologie Ouderen groter risico op slechte uitkomst Mortaliteit Verminderd functioneren Cognitieve achteruitgang Afname kwaliteit van leven Nefrodata Renine, Ouderen groter risico op slechte uitkomst Mortaliteit Hoe groot is het probleem? Verminderd cognitief functioneren in 30-87% van dialyse patiënten Verminderd functioneren Cognitieve achteruitgang Afname kwaliteit van leven Ø Problemen bij inschatting van voorkomen cognitieve dysfunctie: Slecht herkend door nefrologen - slechts 4% van ernstige cognitieve dysfunctie gedocumenteerd in status Definitie van cognitieve dysfunctie niet eenduidig - dementie vs milde cognitieve achteruitgang Berkhout-Byrne, Kallenberg 2017, Murray 2006, Kurella

Vrouwelijk geslacht Ø Hemodialyse (tov PD en transplantatie) >

Onderliggend mechanisme Verminderde nierfunctie is geassocieerd met

ook dysfunctie < 65 jaar heeft bij dialyse patienten 10-30% cognitieve

2011 Nier- as Nier- as: vasculaire hypothese hyponatriemie

nier- as Gelijkenissen in anatomie en hemodynamiek nieren en beiden

2 Wie lopen het grootste risico? Risico op cognitieve dysfunctie groter bij: Ø Hogere leeftijd Ø Vrouwelijk geslacht Ø Hemodialyse (tov PD en transplantatie) > selectiebias? Ø? Onderliggend mechanisme Verminderde nierfunctie is geassocieerd met cognitieve dysfunctie Cognitieve Maar. ook dysfunctie < 65 jaar heeft bij dialyse patienten 10-30% cognitieve neemt toe dysfunctie met leeftijd Kurella 2011 Etgen 2009, Kurella 2011 Nier- as Nier- as: vasculaire hypothese hyponatriemie hyponatriemie Chronische nier Chronische nier Vasculaire hypothese nier- as Gelijkenissen in anatomie en hemodynamiek nieren en beiden kwetsbaar voor vaat Wat zien we in het? Small vessel disease: In nieren: albuminurie, achteruitgang nierfunctie In : aan kleine vaten, small vessel disease (SVD) Witte stof afwijkingen Microbloedingen Stille infarcten Toyoda,

Relatie tussen egfr en small vessel disease Relatie tussen nier en SVD Meer SVD bij patienten met een vasculaire oorzaak van hun nier Microbleeds Odds ratio (95% CI) Adjusted for age and gender

3) Non-vascular (n = 23) 3 (13%) Ref Total (n = 66) 15 (23%) - N= 66 patients Lacunar infarction Odds ratio (95% CI) Adjusted for age and gender Vascular (n = 43) 27 (63%) 2.53 (0.84 7.

Nierpatienten met tekenen van SVD in het scoren slechter op cognitieve testen WMH Microbleeds Lacunar infarction Cognitive test Beta P-value Beta P-value Beta P-value MMSE -0.20 0.11-0.01 0.94-0.23 0.

3 Relatie tussen egfr en small vessel disease Relatie tussen nier en SVD Meer SVD bij patienten met een vasculaire oorzaak van hun nier Microbleeds Odds ratio (95% CI) Adjusted for age and gender Vascular (n = 43) 12 (28%) 2.51 ( ) Non-vascular (n = 23) 3 (13%) Ref Total (n = 66) 15 (23%) - N= 66 patients Lacunar infarction Odds ratio (95% CI) Adjusted for age and gender Vascular (n = 43) 27 (63%) 2.53 ( ) Non-vascular (n = 23) 9 (39%) Ref Total (n = 66) 36 (55%) - Kobayashi 2009, Ikram 2008, Ovbiagele 2013 Kallenberg, Relatie tussen nier, SVD en cognitie Nier- as uremische hypothese Nierpatienten met tekenen van SVD in het scoren slechter op cognitieve testen WMH Microbleeds Lacunar infarction Cognitive test Beta P-value Beta P-value Beta P-value MMSE WVLT Trail Stroop III sec hyponatriemie VAT Chronische nier LDST Kallenberg, 2016 Uremische hypothese nier- as Nier- as 21 mogelijke uremische neuro-toxinen: ADMA, GSA, methylguanide, urinezuur, homocysteine, leptine, Il-1, IL6, PTH, cystatine-c, TNF-a, etc. hyponatriemie Chronische nier Watanabe 2014, Afsar

Nier- as dialyse factoren To dialyze or not to dialyze hyponatriemie Chronische nier 20 Cognitie bij HD slechter tov

Bij dialyse en conservatief behandeld nierfalen is met name orientatie en aandacht gestoord Geheugen en executieve

22 Wat is het effect van een dialyse sessie op cognitie?

4 Nier- as dialyse factoren To dialyze or not to dialyze hyponatriemie Chronische nier 20 Cognitie bij HD slechter tov populatie en PD Meeste cognitieve stoornissen bij conservatief niet-dialyse beleid > selectie bias? Bij dialyse en conservatief behandeld nierfalen is met name orientatie en aandacht gestoord Geheugen en executieve functies in mindere mate gestoord O Lone O Lone 2016 Wat is het effect van een dialyse sessie op cognitie? 22 Wat is het effect van een dialyse sessie op cognitie? Betere scores op cognitieve testen na tov voor dialyse Geheugen en verwerkingssnelheid iets beter bij vaker dialyseren Dus.leidt vaker dialyseren tot betere cognitie? Tamura 2013 Dixit 2013, Tamura

verklaarbaar door uremie? Globale cognitie (MMSE) en executieve functies lijken niet uremie-afhankelijk (want vasculair?) Tamura 2013 Weiner 2014, Sarnak 2013 25 26 Waarom willen we het weten?

5 Wat is het effect van een dialyse sessie op cognitie? Conclusie: Dialyse patienten scoren slechter op alle domeinen van cognitie tov patienten zonder nier Cognitieve functies globaal iets slechter bij nachtelijk dialyseren Verminderde cognitie deels verklaarbaar door uremie? Globale cognitie (MMSE) en executieve functies lijken niet uremie-afhankelijk (want vasculair?) Tamura 2013 Weiner 2014, Sarnak Waarom willen we het weten? Waarom willen we het weten? als behandeling van dementie en verminderde cognitie toch weinig effectief is? 83% Voorkomen complicaties: delier, depressie Invloed op mogelijkheid om behandelbeslissingen te nemen en therapietrouw 49% Mortaliteitsrisico aan dialyse neemt toe bij aanwezigheid van cognitieve dysfunctie (ahr 2.53) Associatie verminderde cognitie met slechte uitkomsten: achteruitgang functioneren en QOL, opnames, staken dialyse, overlijden 145 prevalent HD pts Mean age 50 years Kurella 2011 Griva 2013 Waarom willen we het al in het pre-dialyse stadium weten?, verminderd functioneren en frailty in 96% van alle studies geassocieerd met slechte klinische uitkomst na start met dialyse Waarom willen we het al in het pre-dialyse stadium weten? Vaststellen cognitieve dysfunctie in pre-dialyse stadium behulpzaam voor: Ø Identificatie van hoog-risico patienten Ø Afstemming patient specifieke therapie doelen en shared- decision making Ø Mogelijkheid preventieve interventies 2 yr survival in HD patienten: Met dementie: 24% Zonder dementie: 66% (Rakowski 2006) Onafhankelijk van leeftijd en andere bekende risicofactoren Kallenberg,

Geen studies met systematische cognitieve screening vanaf pre-dialyse stadium Cognitive decline in Older Patients with ESRD TAKE HOME MESSAGES www.copestudie.nl M.

Boom, nefroloog, Reinier de Graaf Gasthuis M.

6 Geen studies met systematische cognitieve screening vanaf pre-dialyse stadium Cognitive decline in Older Patients with ESRD TAKE HOME MESSAGES M. van Buren, nefroloog, Hagaziekenhuis/LUMC S. P. Mooijaart, internist ouderengeneeskunde, LUMC N. Berkhout-Byrne, verpleegkundig specialist, LUMC A. Gaasbeek, nefroloog, LUMC H. Boom, nefroloog, Reinier de Graaf Gasthuis M. Kallenberg, arts-onderzoeker, LUMC Alle COPE- verpleegkundigen komt veel voor bij (pre)dialyse patienten Oorzaak nog grotendeels onbekend Effect intensieve dialyse op cognitieve dysfunctie nog onvoldoende duidelijk Verminderde cognitie is geassocieerd met slechte prognose Cognitieve screening waardevol voor risico-inschatting en interventie

Vergelijkbare documenten

Wat ga ik vertellen: Nefro-geriatrie in de praktijk. Waarom? Uitvoering nefro-geriatrisch zorgpad. Bloedprikken en urine inleveren en ontbijten.

Wat ga ik vertellen: Nefro-geriatrie in de praktijk. Waarom? Uitvoering nefro-geriatrisch zorgpad. Bloedprikken en urine inleveren en ontbijten. Nefro-geriatrie in de praktijk Belinda Posadinu-Torenstra (Pre)dialyse verpleegkundige Waarom? Toename oudere patiënt in de pre dialyse. Is deze patiënt wel gebaat met behandeling? Leeftijd blijkt slecht