Willem Bossers - Kennis in Beweging. Bewegen. door het leven heen. Door: Dr. Willem

Transcriptie

1 20 30 Willem Bossers - Kennis in Beweging Bewegen door het leven heen Door: Dr. Willem

2 Bewegen Norm Gezond Bewegen: gericht op het onderhouden van gezondheid op de lange termijn. De Nederlandse Norm Gezond Bewegen? De Nederlandse Fit-Norm? Wat is het verschil tussen sporten en bewegen? Definitie inactiviteit?

3 100 7 dagen - 60 minuten Percentage leeftijd vs. norm 5 dagen - 30 minuten NNB Fitnorm Percentage Norm Behaald jaar Leeftijd

4 100 2 dagen - 20 minuten Intensief >5 MET Percentage leeftijd vs. norm 2 dagen - 20 minuten Intensief >3 MET NNB Fitnorm Percentage Norm Behaald jaar Leeftijd

5 9 van de 10 verpleeghuisbewoners is fysiek inactief Bron: Rapportage Sport 2010 SCP

6 Pak uw telefoon / tablet en ga naar:

7 Voldoet u aan de beweegnorm? Vraag 1: Hoeveel dagen per week beweegt u minimaal 30 minuten matig intensief? Beetje zweten Ademhaling omhoog Wandelen Hartslag omhoog Fietsen Vraag 2: Noem zoveel mogelijk gezondheidseffecten van bewegen. Gebruik één steekwoord per antwoord!

8 Voldoe ik aan de beweegnorm?!!! Willem Bossers - Kennis in Beweging

9 20 30 Willem Bossers - Kennis in Beweging Laat het brein niet indutten: beweeg slim! Door: Dr. Willem Bossers

10 Bewegen: niet vergeten! 1. Ontwikkeling hersenen en bewegen 2. Bewegen en hersen functioneren 3. Waarom treden effecten bewegen op? 4. Bewegen bij ouderen met dementie 5. Take home Bewegen en motoriek Kind Adolescent Oudere Oud- Oudere

11 Hoeveel miljard neuronen telt ons brein? ca. 85 miljard

12 Ontwikkeling hersenen en bewegen 0 De meeste moeders voelen hun kind voor het eerst bewegen rond de 4de-5de maand van de zwangerschap Bron: Howard Hughes Medical Institute

13 Ontwikkeling hersenen en bewegen Primaire motorische gebied 0 Use it or lose it Selectie van neurale verbindingen in het brein.

14 Initiative for motor activity Normal situation Primaire motorische gebied Initiative for gait, standing, walking (with obstacles) 9 I II 8 III First in, last out Motor use and movement plan Multisensory and ocular motor functions Freezing 20 Mirror-neurons, recogniton of actions performed by foot = childhood = adolescence = adulthood = SLF = UF Volgorde van ontwikkeling van motorische gebied tot voren Uncinate fasciculus Superior longitudinal fasciculus

15 Bewegen en cognitie door het leven heen: Laat het brein niet indutten Willem Bossers - Kennis in Beweging 1. Ontwikkeling hersenen en bewegen 2. Bewegen en hersen functioneren 3. Waarom treden effecten bewegen op? 4. Bewegen bij ouderen met dementie 5. Take home Kind Adolescent Oudere Oud- Oudere

16 Bewegen en hersen functioneren Kind De ontwikkeling van het brein tijdens de jeugd speelt een belangrijke rol bij de groei en rijping van het brein. Met name 0 de structuren die betrokken zijn bij uitvoerende functies en geheugen worden dan gevormd en bieden ondersteuning bij de functies die ontwikkeld worden op latere leeftijd. Review Khan & Hillman, 2014

17 Bewegen en cognitie Kind Adolescent Oudere Oud- Oudere 0 Cognitieve reserve Review Khan & Hillman, 2014 Hillman et al, 2013

18 Bewegen en hersen functioneren Kind Adolescent Oudere Oud- Oudere 0 Bewegingswetenschappen Groningen: Marck de Greeff, Marijke Mullender-Wijnsma

19 Is het te laat om te beginnen met bewegen? 0

20 Bewegen en hersen functioneren Initiative for motor activity Normal situation Initiative for gait, standing, walking (with obstacles) 9 I II 8 III Motor use and movement plan Multisensory and ocular motor functions Freezing 20 Mirror-neurons, recogniton of actions performed by foot = childhood = adolescence = adulthood = SLF = UF 0 Uncinate fasciculus Superior longitudinal fasciculus Gebied - Frontaal m.n. Executieve functies Inhibitie Aandacht Set-shifting Werkgeheugen Gebied - Temporaal (hippocampus) m.n. Geheugen functies Verbaal geheugen Visueel geheugen

21 Bewegen en geheugen Leren en Geheugen Adolescent Oudere 3 dagen per week matig intensief aerobe training of rekken en strekken N = 120 Bewegen 0 Bewegen Rekken/strekken Rekken/strekken Beweging leidt tot een volume toename hippocampus Erickson et al., 2011 Beweging leidt tot een beter geheugen!

22 Bewegen en Executieve Functies Doorbloeding / vaten White matter matters

23 Probeer zelf.wat valt u op? Willem Bossers - Kennis in Beweging

24 Executieve functies: Inhibitie Bewegen en cognitie jaar oud Willem Bossers - Kennis in Beweging Art Kramer Nature, 1999 Wandel groep VO2max +5.1% Stretch groep VO2max 2.8% 0 Simpele reactietijd Taakwissel reactietijd 6 maanden Wandel groep versus Stretch groep

25 1. Ontwikkeling hersenen en bewegen 2. Bewegen en cognitie 3. Waarom treden effecten bewegen op? 4. Bewegen bij ouderen met dementie 5. Take home

26 Waarom treden effecten bewegen op? Synaptische plasticiteit - Meer en sterkere verbindingen tussen neuronen Neurogenese - toename aantal hersencellen Angiogenesis - aanmaak nieuwe bloedvaten Afname ontstekingsreacties

27 Waarom treden effecten bewegen op? Neuro-chemisch Hart en bloedvaten Positieve veranderingen brein Afname ontstekingen

28 1. Ontwikkeling hersenen en bewegen 2. Bewegen en cognitie 3. Waarom treden effecten bewegen op? 4. Bewegen bij ouderen met Alzheimer 5. Conclusies en tips voor de praktijk

29 Veroudering Fysieke functies Veroudering Activiteiten in het Dagelijkse Leven Denk functies

30 Veroudering + ziekte Fysieke functies Veroudering + ziekte Activiteiten in het Dagelijkse Leven Denk functies

31 Bewegen Fysieke functies Veroudering + bewegen Activiteiten in het Dagelijkse Leven Denk functies

32 Bewegen bij ouderen (met Alzheimer) Hart en bloedvaten Botten Spierkracht Hersenen

33 Initiative for motor activity Normale situatie Normal situation Initiative for gait, standing, walking (with obstacles) 9 I II 8 III Motor use and movement plan Multisensory and ocular motor functions Freezing 20 Mirror-neurons, recogniton of actions performed by foot = childhood = adolescence = adulthood = SLF = UF Uncinate fasciculus

34 Initiative for motor activity Alzheimer Alzheimer s disease Early stage Initiative for gait, standing, walking (with obstacles) 9 I II 8 III Motor use and movement plan Multisensory and ocular motor functions Freezing 20 Mirror-neurons, recogniton of actions performed by foot = childhood = adolescence = adulthood = SLF = UF Uncinate fasciculus

35 Bewegen bij ouderen met Alzheimer In totaal: N = jaar 9 weken 4 sessies per week 30 minuten per sessie één-op-één Combi groep 2 sessies / week wandelen 2 sessies / week kracht Intensiteit nam toe door: Gewichtjes en herhalingen Wandel groep 4 sessies / week wandelen Sociale groep 4 sessies / week sociale visite Bossers et al., 2014, 2015

36 Bewegen bij ouderen met Alzheimer Globaal cognitief functioneren (MMSE) +8,5% +1,8% - 4,5% 18 pretest (T0) 9-week posttest (T1) 14 Mini Mental State Examination Score (range 0-30) Combi Wandelen Controle Bossers et al., 2014, 2015

37 Bewegen bij ouderen met Alzheimer Initiative for motor activity Initiative for gait, standing, walking (with obstacles) I 45 II 8 44 III Alzheimer s disease Early stage Executieve functies %* Motor use and movement plan Multisensory and ocular motor functions 11 Freezing Mirror-neurons, recogniton of actions performed by foot = childhood = adolescence = adulthood = SLF = UF Uncinate fasciculus Superior longitudinal fasciculus Frontale Executieve Functie: - Incomplete figuren - Cijfers verbinden - Cijferreeksen herhalen - Stroop test - Dieren en beroepen opnoemen Verandering (%) 7,5 0-7,5-15 T0 T %* - 7.7% Combi groep Wandel groep Controle groep Bossers et al., 2014, 2015

38 Bewegen bij ouderen met Alzheimer Initiative for motor activity Alzheimer s disease Early stage Geheugen Initiative for gait, standing, walking (with obstacles) I II 8 III %* Motor use and movement plan Multisensory and ocular motor functions 11 Freezing Mirror-neurons, recogniton of actions performed by foot Uncinate fasciculus Superior longitudinal fasciculus Geheugen Testen: - Woorden onthouden - Cijferreeksen vooruit - Gezichten onthouden - Plaatjes onthouden = childhood = adolescence = adulthood = SLF = UF Verandering (%) 7,5 0-7,5-15 T0 T % - 8.6% Combi groep Wandel groep Controle groep Bossers et al., 2014, 2015

39 Bewegen bij ouderen met Alzheimer 15 Overall global/memory/ef verandering naar follow-up Verandering (%) 7,5 0-7,5 Terug naar baseline na afloop interventie -15 T0 T1 T2 Combi Wandel Controle Bossers et al., 2014, 2015

40 Bewegen bij ouderen met Alzheimer Samenvattend Bewegen bij kwetsbare ouderen + Combinatie wandelen en kracht + Hersenfuncties + Effecten verdwijnen na interventie - structureel aanbod in de praktijk? Bossers et al., 2014, 2015

41 1. Ontwikkeling hersenen en bewegen 2. Bewegen en cognitie 3. Waarom treden effecten bewegen op? 4. Bewegen bij ouderen met dementie 5. Take home

42 1. Use it or lose it 2. First in, last out Bewegen, 3. Cognitieve reserve niet vergeten! 4. White matter matters 5. Gebruik ook spierkracht! 6. Vermijd inactiviteit 7. Verleiden tot bewegen - bewegen als middel en niet als doel

43 Bedankt voor uw Willem Bossers - Kennis in Beweging beweegbeleid@gmail.com