Van ontwerp naar praktijk in de Virtuele Prekliniek

Transcriptie

1 Van ontwerp naar praktijk in de Virtuele Prekliniek ACTA Projectvoorstel vrije Universiteit amsterdam 2009 Vrije Universiteit, Amsterdam

2 Projectvoorstel Van ontwerp naar praktijk in de Virtuele Prekliniek, versie Vervolgproject Looptijd Auteur Status Versie 1.1 Definitief Vervolg op EMP-project : Van Fantoom naar Virtueel 2 jaar Mw. Drs, Ing R.Kulk, Onderwijsontwikkelaar ICTO-ACTA r.kulk@acta.nl Datum Mw. Dr. M. Vervoorn, directeur onderwijs ACTA m.vervoorn@acta.nl Drs. Dirk Bakker, Prekliniek ACTA, d.bakker@acta.nl ACTA Simodont EMP def2 Opdrachtgever Projectleider Bestandsnaam Versiehistorie Versienummer Datum Auteur Opmerking D.Bakker D.Bakker nav advies commissie EMP Contactpersonen Onderwijscentrum VU: Procedure en overige vragen: mevr. drs. C.M.J. Peters (E: c.peters@ond.vu.nl T: ). Zij zal doorverwijzen naar de experts die horen bij de verschillende thema s.

3 Projectvoorstel Van ontwerp naar praktijk in de Virtuele Prekliniek, versie Samenvatting In dit twee jarig EMP-project vraagt ACTA onderwijskundige ondersteuning aan voor de invoering van Simodont als werkvorm- en toetsmiddel in het bachelorcurriculum en voor het ontwikkelen van een docentmodule. Simodont is een virtuele boorsimulator waar studenten de professionele manuele vaardigheden op een virtuele patiënt oefenen. Het eindresultaat van het tweejarige project is actief gebruik van het virtuele platform in het reguliere preklinische onderwijs. Dat houdt concreet in dat docenten deze virtuele leeromgeving bij hun vak kunnen inzetten. 2. Rechtvaardiging van het project Met de nieuwbouw van ACTA in het vooruitzicht zal in de planning % van de werkplekken in de prekliniek uit de Simodont simulatoren bestaan. Deze invoering van de virtuele prekliniek is een stevige onderwijsvernieuwing, waarin nog niet alle wegen zijn uitgekristalliseerd. In het onderwijs zijn nog weinig voorbeelden van het gebruik van simulatoren voor het aanleren van vaardigheden. Uit een voortraject - het EMP project van Fantoom naar Virtueel - kwamen ook al een aantal onderwijskundige voordelen naar voren die ook voor Simodont gelden, zoals betere integratie van theorie en praktijk en het oefenen in een realistische omgeving. Om straks niet alleen een 50 tal simulatoren maar ook inspirerende en activerende leertrajecten met de simulatoren in het preklinische onderwijs te hebben, worden in dit project de stappen gezet. Het is voor een breed inzetbaar onderwijsmiddel ook nodig dat docenten eigenhandig casussen kunnen ontwikkelen en aanpassen met de Simodont. Onontbeerlijk daarbij is training en begeleiding. Het is verder wenselijk dat er een betere aansluiting komt tussen het preklinische onderwijs en het klinische onderwijs. Bijdragen aan facultair onderwijsbeleid Het project past goed binnen het facultaire onderwijsbeleid van ACTA waarin op het individu gerichte werkvormen en activerend onderwijs een grote rol spelen; er belang wordt gehecht aan de ontwikkeling van competenties behorend bij het klinisch handelen vanaf het begin van de studie (dus ook in de prekliniek); een probleem gebaseerde benadering een belangrijk uitgangspunt is bij het oefenen van een reëel probleem in een realistische context; aansluiting tussen preklinisch en klinisch onderwijs belangrijk wordt gevonden. Aansluiting bij het VU jaarplan Dit project sluit aan bij het thema Vergroten van het studiesucces in de Bachelor. Door studenten vanaf de start van de studie te laten oefenen met virtuele patiënten in een realistische context worden studenten benaderd als beginnend beroepsbeoefenaars. Voor de binding aan de studie en de motivatie wordt hier een gunstige uitwerking van verwacht op de studieresultaten. Studenten krijgen al heel vroeg in de opleiding een beeld van wat patiënten behandelen inhoudt. 3. Projectdefinitie Projectdoelstellingen Na afloop van dit twee jarig project vormt Simodont een regulier onderdeel van het onderwijs in de prekliniek. Projectbereik Dit EMP project richt zich op de onderwijskundige invoering binnen het preklinische onderwijs in de bachelor, o.a. het laten verkennen van het platform door docenten en het ontwerp van het onderwijs. Het project richt zich niet op wetenschappelijk onderzoek naar de te verwachte leereffecten. Er wordt er binnen dit project geen software en/of hardware ontwikkeld. Projectresultaten

4 Projectvoorstel Van ontwerp naar praktijk in de Virtuele Prekliniek, versie Na afloop van het project beschikt de faculteit over de volgende resultaten: 1. De docenten zijn betrokken bij de invoering van Simodont in het onderwijs. Zij kennen de filosofie waarmee de Simodont is ontwikkeld en hebben de mogelijkheden en voor- (en eventuele) nadelen verkend en ontdekt voor hun eigen onderwijspraktijk; 2. Een team van docenten en studenten hebben een leerroute ontwikkeld voor de koppeling van Simodont aan het leren van manuele vaardigheden in het bachelorcurriculum. Er zijn daarbij keuzes gemaakt voor de begeleiding van de studenten; 3. Een aangepaste wijze van toetsing is gerealiseerd; 4. De docenten kunnen zelfstandig nieuwe casussen voor de Simodont ontwikkelen en aanpassen; 5. Een team van docenten en studenten heeft casuïstiek ontwikkeld met een opbouw in moeilijkheid; 6. De pilot is uitgevoerd en geëvalueerd door docenten en studenten; 7. Ten minste 80% van de docenten prekliniek zijn getraind om met Simodont als platform hun eigen onderwijs vorm te geven; 8. De docenten en studenten zijn gemotiveerd voor onderwijs met de Simodont; 9. De prekliniek in de nieuwbouw is ingericht mede op basis van de onderwijskundige ervaringen die in de pilot zijn opgedaan met de Simodont; 10. De aanbevelingen voor aanpassingen van de Simodont zijn opgesteld en overlegd met de medeontwikkelaar van Simodont; Relaties met andere projecten Simodont-project In dit project werkt ACTA samen met de externe partner Moog FSG aan de realisatie van een virtual dental trainer. De relatie tussen ACTA en MOOG is vastgelegd in een ontwikkel/lever contract. In de overeenkomst zijn voor beide partijen de verantwoordelijkheden vastgelegd. Hierdoor is het risico verdeeld, zodat ook MOOG belang heeft bij de verdere ontwikkeling. ACTA is de projectleider en in het voortraject is enige ervaring opgedaan met simulatoren. De relatie met dit EMP-project is de inbedding van de ontwikkelde courseware en de simulator in het onderwijs. Van fantoom naar virtueel In 2007 is het EMP-project Van fantoom naar virtueel (M. Bremmer) afgerond. In dit project is een inventarisatie gemaakt van de onderwijskundige aspecten rond het aanleren van motorische vaardigheden binnen de tandheelkunde. Tevens is een eerste aanzet gegeven voor een handleiding voor docenten om onderwijs binnen een virtuele leeromgeving te ontwikkelen. Bachelor onderzoeksstage In de bachelor van de studie volgen studenten een 3-maandelijkse onderzoeksstage bij een afdeling van ACTA. Twee van deze bacheloronderzoeken zijn op de Simodont gericht. Studenten kunnen bijvoorbeeld onderzoek doen naar de ergonomie van de Simodont 4. Kwaliteit en disseminatie Kwaliteitseisen De kwaliteitseisen waaraan de verschillende resultaten dienen te voldoen, worden deels bepaald gedurende het project door de projectgroep. Daarnaast dienen de resultaten te voldoen aan de volgende eisen: 1. Docenten zijn positief over het gebruik van Simodont voor hun onderwijs. Ze hebben invloed op de ontwikkeling en trekken lering uit de resultaten. Er zijn bijeenkomsten gehouden waarin is gediscussieerd over het onderwijs en de gekozen aanpak is vastgelegd. Via een vertegenwoordiger hebben ze invloed op de verdere ontwikkeling van Simodont; 2. De leerroute kent een oplopende moeilijkheid van manuele vaardigheden die getraind worden met de Simodont. De leerroute maakt inzichtelijk waar in het preklinische onderwijs manuele vaardigheden getraind worden en op welke wijze Simodont daarbij

5 Projectvoorstel Van ontwerp naar praktijk in de Virtuele Prekliniek, versie ingezet kan worden; 3. De beoordelingscriteria zijn ontwikkeld voor deze veranderde manier van toetsing; 4. De instructie voor het zelfstandig kunnen opnemen en aanpassen van de casussen is helder, bondig en biedt voldoende handvatten om er zelfstandig mee aan de slag te kunnen; 5. Zowel voor het handvaardigheidtraject als voor het cariologietraject zijn ten minste 8 casussen ontwikkeld. Per casus zijn leerdoelen geformuleerd en er is een opbouw in bekwaamheid geformuleerd; 6. De pilot is uitgevoerd, voor een groep studenten. De evaluatiegegevens zijn concreet en bruikbaar bij bijstellen van het onderwijs. De evaluatiegegevens zijn gecommuniceerd met de projectleiding van Simodont in de vorm van een geprioriteerde eisen- en wensenlijst; 7. Onderdeel van de training is het inzichtelijk maken van de onderwijskundige kenmerken. De training is zo ontwikkeld dat na het project de training door de faculteit verzorgd kan worden. Ten minste 80% van de docenten uit de prekliniek heeft de training gevolgd; 8. Evaluaties hierin wijzen positieve resultaten uit; 9. De wensen en suggesties voor de inrichting van de werkplekken zijn concreet en haalbaar; 10. De aanbevelingen zijn concreet en haalbaar. 5. Kwaliteit en disseminatie Borging van kwaliteit van de resultaten In de planning is regelmatig overleg met de stuurgroep opgenomen. Het werkplan en het eindresultaat zullen ter goedkeuring aan de stuurgroep worden overlegd. Door het afnemen enquêtes en interviews zal de tevredenheid door docenten en studenten worden vastgelegd. Bruikbaarheid van de resultaten Leren met Simodont wordt ingebed in het curriculum van de Bachelor. De invoering wordt vastgelegd in een invoeringsplan. Tijdens stafoverleg van de preklinische staf zal een presentatie worden gehouden voor de medewerkers van ACTA. De cursus zal worden gegeven aan alle docenten die met de Simodont zullen gaan werken. In de resultaten uit dit project is bij andere tandheelkunde faculteiten, die overwegen gebruik te maken van de simodont, ruime belangstelling. De projectresultaten zullen uiteraard ook bij de jaarlijkse EMP-dag gepresenteerd worden. Het Onderwijscentrum krijgt de beschikking over de projectresultaten, om deze bij andere projecten opnieuw in te zetten. ACTA blijft eigenaar van de projectresultaten.

6 Projectvoorstel Van ontwerp naar praktijk in de Virtuele Prekliniek, versie Projectstructuur Projectgroep Naam Functie Afdeling Dirk Bakker Docent Prekliniek Projectrol Uren p/w Telefoon Projectleider d.bakker@acta.nl? Docent Prekliniek Manuele vaardigheden? Docent Prekliniek Cariologie? Docent Kroon/Brug Inhoudsdeskundige Preklinisch onderwijs Inhoudsdeskundige Preklinisch onderwijs Inhoudsdeskundige preklinische onderwijs Pepijn Koopman ICTO 4 p.koopman@acta.nl Student uit 1 ste jaar 1 Student uit 2 de jaar 1 Ondersteuner Onderwijscentrum VU Zie onderstaande punt 9 Ondersteuning vanuit Onderwijscentrum VU Voor dit project wordt ondersteuning gevraagd in de vorm van een onderwijskundige die ervaring heeft met het ontwikkelen van onderwijs en invoering van nieuwe onderwijsvormen. Voor de ondersteuning vanuit het Onderwijscentrum VU wordt 0,3 fte voor het eerste jaar en 0,2 fte voor het tweede jaar gevraagd. Zij zullen worden ingezet voor: ondersteunen bij het opzetten van de brainstormsessies met docenten; ondersteunen bij pilots (mede voorbereiden, begeleiden en evalueren); ondersteunen bij het opzetten van een leerroute manuele vaardigheden; ondersteunen bij het uitwerken van kwaliteitseisen aan casussen; mede ontwikkelen van cursusmodule vormgeven onderwijs en toetsing met Simodont. Een piekbelasting kan optreden bij het betrekken van de nieuwbouw in september Bij voorkeur komt de medewerker van het Onderwijscentrum gedurende twee jaar een vaste dag per week op ACTA werken. Bij eerdere EMP-projecten is dat zeer effectief gebleken. Uiteraard zorgt ACTA voor een (gedeelde) werkplek met pc voor de medewerker van het Onderwijscentrum. Stuurgroep (voorheen begeleidingscommissie) De stuurgroep geeft richting aan het project en draagt zorg voor voldoende draagvlak in de faculteit voor deze onderwijsinnovatie. Verder vindt discussie en afstemming plaats tussen de stuurgroep en de staf van het klinische onderwijs.

7 Projectvoorstel Van ontwerp naar praktijk in de Virtuele Prekliniek, versie De stuurgroep bestaat uit de volgende leden: Marjoke Vervoorn (opdrachtgever) Sven Dijkgraaf (docent kronen en bruggen) Guus van Strijp (docent cariologie) Sander Hooykaas (coördinator 1ste jaar a.i.) Student Facultair commitment Binnen ACTA bestaat draagvlak voor deze projectaanvraag. ACTA is zich ervan bewust dat het implementeren van de virtuele leeromgeving inzet en mankracht van de medewerkers vraagt. De projectmedewerkers zullen worden vrijgemaakt voor de projectwerkzaamheden. De docenten van de prekliniek zullen in staat gesteld worden om de cursus te volgen en om zelfstandig op de Simodont te oefenen. Hiertoe zullen docenten worden aangenomen,die boventallig in het onderwijs worden geplaatst. Hierdoor kunnen de huidige docenten voldoende tijd krijgen om te oefenen met de simodont. Het simodont-oefenlab is gelegen naast de huidige prekliniek, zodat de docenten gemakkelijk toegang hebben tot de oefenfaciliteiten. De invoering van de simodont kan uitsluitend bij voldoende commitment van de docenten slagen. Bij alle projectresultaten zullen zij worden betrokken en hun inbreng kunnen leveren. Volgens planning zal in de nieuwbouw ongeveer 40 % van de werkplekken in de prekliniek bestaan uit simulatoren.

8 Projectvoorstel Van ontwerp naar praktijk in de Virtuele Prekliniek, versie Projectaanpak Activiteiten Hoofdactiviteit Omschrijving Projectplan opstellen Opstellen van projectplan. Goedkeuring projectleden en stuurgroep. 2 Draagvlak sessies Brainstormsessies en demo s met docenten over gebruik van Simodont. Verkennen mogelijkheden als werkvorm en toetsing 3 Ontwikkelen leerroute Keuze van de vakken, afstemmen wb. leerdoelen en wijze gebruik Simodont 4 Ontwikkeling Ontwikkeling van cursus om docenten te cursusmodule docenten trainen in gebruik van Simodont in het onderwijs (werkvorm en toetsing) 5 Geven van cursus Daadwerkelijk trainen van docenten in gebruik van Simodont. Relatie met resultaten 1. Vergroting van draagvlak 2. Leerroute 7 en 3. Ontwikkeling onderwijs 7. Training van docenten 6 Pilots Voorbereiden, uitvoeren, evalueren 6. Pilots 7 Opstellen plan voor Structuur (sjabloon) en kwaliteitseisen casusontwikkeling ontwikkelen voor casussen en onderlinge 8 Ontwikkeling van casussen 9 Ontwikkelen stappenplan invoeren casussen in Simodont afstemming in opbouw van moeilijkheid. Daadwerkelijk ontwikkelen van casussen door docenten. Beschrijving voor invoeren en aanpassen casussen in Simodont 4 en 5. Ontwikkeling van casussen 4 en 5. Ontwikkeling van casussen 4 en 5. ontwikkelen van casussen 10 Inrichtingsplan Inrichtingsplan voor de nieuwe prekliniek 9 Inrichting nieuwbouw 11 Evaluatie Enquêtes en interviews onder studenten docenten. 6, 8 en 10 Evaluatie 12 Tussen /Eindrapport * Opstellen van eindrapport 13 EMP-middag Presentatie van projectresultaten tijdens de universitaire EMP-middag * na een jaar wordt een tussenrapport opgesteld.

9 Projectvoorstel Van ontwerp naar praktijk in de Virtuele Prekliniek, versie Planning sept. okt. nov. dec. jan. febr. mrt. april mei juni juli aug. 1 X 2 X X X X 3 X X 4 X X X 5 X X X 6 X X 7 X X 8 X X X 9 X X 10 X X X X 13 X sept. okt. nov. dec. jan. febr. mrt. april mei juni juli aug. 1 2 X X 3 X 4 5 X X X X 6 X X X X X X 7 X X 8 X X X 9 X X X X 12 X 13 X 8. Materiële kosten Er zijn uitsluitend personele kosten. ACTA zorgt voor een (gedeelde) werkplek met PC voor de medewerker van het Onderwijscentrum VU. 9. Ondertekening en datum Amsterdam, 19 mei 2009 Mw. Dr. M. Vervoorn Directeur onderwijs