AANVRAAGFORMULIER ONDERSTEUNING ONDERWIJSCENTRUM VU 2004

Transcriptie

1 Bijlage 4 AANVRAAGFORMULIER ONDERSTEUNING ONDERWIJSCENTRUM VU 2004 I ALGEMENE GEGEVENS 1. Administratieve gegevens Faculteit: Letteren Afdeling: Bureau Informatisering Contactpersoon bij de faculteit: drs. O. Huber (fase 1), drs. Y. Spoelder (fase 2) Contactpersoon bij het Onderwijscentrum VU: drs. P.W.C. Groen 2. Titel van de aanvraag Digitaal bewegend beeld: van beleid tot praktijk 3. Samenvatting van de aanvraag Dit project heeft tot doel om de vorming van facultair beleid mogelijk te maken m.b.t. het gebruik van digitaal bewegend beeld in het onderwijs. Het moet inzicht verschaffen in de technische aspecten van het digitaliseren van bewegend beeld en het opslaan en beheren daarvan en het moet daar procedures en standaards voor definiëren. Centraal daarbij staan de creatie en het gebruik van materiaal met een relatief lange tijdsduur d.m.v. streaming video. Daarnaast dient het project, in aansluiting op de verschillende facultaire toepassingen, inzicht te verschaffen in de mogelijkheden om digitaal bewegend beeld op te nemen in dlo s (didactische en technische aspecten). Tenslotte dient het inzicht te verschaffen in de personele en materiële kosten die verbonden zijn aan de diverse vormen van het gebruik van digitaal bewegend beeld. Het tweede doel van het project is om de procedures en aanbevelingen die resulteren uit fase 1 in de praktijk te toetsen met de ontwikkeling van twee concrete digitale leeromgevingen die daadwerkelijk kunnen worden ingezet in het onderwijs. Het project valt onder het thema Verbreding en uitbreiding inzet digitale leeromgeving. 4. Personen die zijn betrokken bij de uitvoering van het project Uitvoerders: Faculteit: Bureau Informatisering: 4-8 uur per week Specificatie: drs. O. Huber, ontwikkelaar ICT: 4 uur per week drs. Y. Spoelder, adviseur ICT en onderwijs (fase 2; 6 maanden): 4 uur per week drs. R.J.T. Stumpel, afdeling NT2 (fase 2; 4 maanden) 2 uur per week dr. H. de Mare, opleiding ACW (fase 2; 4 maanden) 2 uur per week Onderwijscentrum: Technisch specialist o.h.g.v. digitaal bewegend beeld: 6-2 uur per week Onderwijskundige met uitstekende kennis van Blackboard: 2-6 uur per week Begeleidingscommissie: De begeleidingscommissie wordt gevormd door: - Drs. E. Akkerman, hoofd Bureau Informatisering - Mw. A. Schoonenboom, hoofd Bureau Systeembeheer - Mw. drs. J.I.L. Veugen, docent ACW, lid facultaire werkgroep Digitale media - Mw. M.W.P. Bos, student-lid facultaire Stuurgroep Informatisering en Systeembeheer

2 5. Beoogde startdatum: 1 september Totale looptijd van het project in maanden: 10 maanden II PROJECTBESCHRIJVING 7. Inhoud van het project Achtergrond In verschillende opleidingen binnen de Faculteit der Letteren wordt in het onderwijs met bewegend beeld gewerkt. In de meeste gevallen gaat het daarbij om analoge video, soms gaat het om dvd s (meestal speelfilms). Vooral als studenten worden geacht om zelfstandig (buiten de contacturen) dergelijk materiaal te bestuderen, levert dat vaak allerlei logistieke problemen op (aantal kopieën, distributie, beheer, benodigde apparatuur, etc.). Daarnaast is het bij centrale viewings van het materiaal niet mogelijk om fragmenten individueel te stoppen en/of te herhalen, wat wel als heel wezenlijk en daarom ook wenselijk geacht wordt. Ook nemen de huidige viewings tijdens colleges niet allen kostbare collegetijd in, maar hebben deze daarnaast als nadeel dat er geen tijd is om de bekeken fragmenten te internaliseren. Bovendien is het met het huidige materiaal voor studenten problematisch om gedeelten van het materiaal te selecteren ter voorbereiding van een werkcollege (b.v. een aantal scènes uit een speelfilm die aan een bepaald criterium voldoen). De verwachting is daarbij dat door de resultaten van dit project de zelfwerkzaamheid van studenten kan worden bevorderd, waardoor in bepaalde gevallen ook het aantal contacturen kan worden teruggebracht. Hoewel het voor colleges minder problematisch is om met videobanden en dvd s te werken, kan ook hierbij het gebruik van streaming media bepaalde voordelen bieden. Er hoeft dan niet langer veel kostbare tijd besteed te worden aan het vooraf klaarzetten of kopiëren van fragmenten op video; bovendien is het met de huidige DVD spelers niet mogelijk om meerdere bookmarks op een DVD aan te brengen zodat er alsnog gespoeld moet worden. Tenslotte is de kwaliteit en houdbaarheid beter dan van analoge video. Mede gezien universitaire ontwikkelingen op het gebied van digitale media (AVC, IVOS, andere faculteiten zoals Tandheelkunde) wil de faculteit graag uitzoeken op welke wijze er met digitaal bewegend beeld gewerkt kan worden in het onderwijs, waarbij met name aandacht moet worden besteed aan het creëren en gebruiken van streaming video voor materiaal met een relatief lange tijdsduur (zowel video-opnames als documentaires, grotere fragmenten uit speelfilms, etc.). Dit zou moeten resulteren in zowel technische aanbevelingen voor het digitaliseren van analoog materiaal cq. het creëren van streaming video (standaards en procedures) als onderwijskundige en technische mogelijkheden om dergelijk materiaal te integreren in digitale leeromgevingen. Daarbij moeten de daaraan verbonden kosten, zowel personeel als materieel, in kaart gebracht worden, zodat facultair beleid op dit gebied ontwikkeld kan worden. Project Het project bestaat uit twee fases. Fase 1: In deze fase wordt in nauw overleg met ICT&O geïnventariseerd op welke wijze digitaal bewegend beeld (en met name streaming video) al wordt ingezet bij andere faculteiten aan de VU. Hierbij wordt uiteraard zoveel mogelijk gebruik gemaakt van bestaande inventarisaties (IVOS, Webstroom, e.d.). Tevens wordt geïnventariseerd wat het AVC momenteel technisch op dit gebied al kan doen en daadwerkelijk doet en in hoeverre het AVC kan / moet worden ingezet voor het digitaliseren van bewegend beeld en het creëren van streaming video, gelet op de manier waarop het materiaal ingezet gaat worden in de faculteit. Daarbij wordt ook onderzocht wat de voor- en nadelen ervan zijn als dit in de faculteit zelf zou worden gedaan en welke investeringen dat vereist in hard- en software. Vervolgens wordt voor de diverse facultaire toepassingen van bewegend beeld geïnventariseerd op welke wijze dit in digitale vorm kan worden geïntegreerd in een digitale leeromgeving, met speciale aandacht voor Blackboard. Hierbij wordt zowel aandacht besteed aan didactische als aan technische aspecten (hoe moet/kan de integratie plaatsvinden). De centrale vraag m.b.t. de didactiek is hoe de leerdoelen het beste kunnen worden bereikt in die gevallen dat er met digitaal bewegend beeld wordt

3 gewerkt. Daarbij moet aandacht worden besteed aan de wijze waarop digitaal bewegend beeld kan worden ingezet in het onderwijs en de spelregels die daarbij moeten gelden. Tenslotte moet worden vastgesteld welke kosten het digitaliseren van bewegend beeld en het gebruik daarvan van in dlo s met zich meebrengt. Fase 2: Op basis van de resultaten van fase 1 worden in de tweede fase twee concrete dlo s ontwikkeld waarin digitaal bewegend beeld wordt geïntegreerd op didactische verantwoorde wijze en met een onderwijskundige meerwaarde. Het gaat daarbij om twee toepassingen waarbij momenteel verschillende typen bewegend beeld worden ingezet: analoge video en dvd s. Uitgangspunt daarbij is dat de dlo s ontwikkeld worden in Blackboard, behalve als er overtuigende argumenten zijn om het anders te doen. Casus 1: Nederlands Tweede Taal (NT2) De afdeling NT2 heeft enkele jaren geleden enkele opnames gemaakt van vier VU-colleges van circa 1½ uur. Dit materiaal wordt als onderwijsmateriaal (bronmateriaal) ingezet bij het onderwijs in het Nederlands. De inhoud van de colleges is in dit verband dus weinig relevant, het gaat erom dat het colleges zijn, een speciale vorm van taalgebruik die relevant is voor NT2-studenten die zich voorbereiden op een studie aan de VU. Het materiaal is daartoe gedidactiseerd d.m.v. transcripten, woordenschatoefeningen, begripsvragen e.d. Het gaat om analoge videobanden, al het oefenmateriaal is digitaal opgeslagen (echter niet in de vorm van een dlo). NT2 wil dit materiaal graag in de eigen computerzaal als geïntegreerd geheel in digitale vorm beschikbaar stellen voor zelfstudie. Doel van deze casus is om uit te zoeken op welke wijze dat het beste kan gebeuren en dit vervolgens ook concreet te doen. N.B. Jaarlijks zullen naar verwachting studenten dit materiaal gebruiken. Casus 2: Algemene Cultuurwetenschappen (ACW) Bij de cursus Visuele cultuur van Heidi de Mare wordt onder meer gewerkt met speelfilms op dvd. Deze cursus is verplichts voor tweedejaars ACW (volgend jaar naar verwachting 20 studenten). De docent wil de studenten meer met het materiaal laten werken buiten de contacturen, ter voorbereiding op de colleges. Daarbij moeten de studenten vragen beantwoorden, opdrachten maken, discussiestellingen voorbereiden, etc. Doel van deze casus is om de technische aspecten te onderzoeken van het gebruik van streaming video en de integratie daarvan in Blackboard. Daarbij moeten aspecten aan de orde komen als de koppeling van streaming video en Blackboard, het herhalen van fragmenten, het gebruik van de digitale snijmachine (SURF) om bepaalde fragmenten te markeren, het vergelijken van fragmenten, etc. Van belang bij het digitaliseren zijn daarnaast vragen m.b.t. copyright en het behoud van een hoge beeldkwaliteit. Daarnaast komen onderwijskundige zaken aan de orde zoals de wijze waarop het bekijken van langere (lineaire) fragmenten het beste gekoppeld kan worden aan verwerkingsopdrachten en vragen. Geoperationaliseerde projectdoelen - Inventariseren van de wijze waarop bewegend beeld wordt ingezet buiten de faculteit. - Bepalen van één of meer facultaire standaards voor het creëren en beheren van streaming video. Op basis daarvan opstellen van richtlijnen en procedures op dit gebied. - Onderzoeken van de rol die het AVC daarbij kan of moet spelen bij het integreren van streaming video in dlo s. - Onderzoeken van de technische mogelijkheden om streaming video in te voegen in Blackboard. - Inzicht verkrijgen in de onderwijskundige mogelijkheden om streaming video te gebruiken in dlo s (Blackboard) en in de daarbij behorende digitale didactiek. - Vaststellen van de kosten die het digitaliseren van bewegend beeld en het gebruik daarvan in dlo s met zich meebrengt. Beoogde resultaten - Rapport met aanbevelingen m.b.t. het digitaliseren van bewegend beeld en het creëren van streaming video, aanbevelingen m.b.t. het opnemen van digitaal beeldmateriaal in dlo s en een indicatie van de daarmee gemoeide kosten (zowel personeel als materieel). - Zelfstudiemodule NT2 in Blackboard waarin digitale opnamen van colleges worden gecombineerd met vragen en opdrachten.

4 - Dlo in Blackboard ter ondersteuning van de colleges van de cursus Visuele cultuur van de opleiding ACW waarin op didactisch verantwoorde wijze (veel) streaming video is geïntegreerd. Inbreng van de Faculteit der Letteren Het facultaire Bureau Informatisering (BI) levert zowel technische expertise op het gebied van digitaal bewegend beeld als onderwijskundige ondersteuning bij de integratie van bewegend beeld in digitale leeromgevingen. Als zodanig zullen de medewerkers van BI actief participeren in het project. BI zorgt daarnaast ook voor het initiëren en onderhouden van de interne contacten. Ter voorbereiding op het project zal BI in samenwerking met de facultaire ICT-contactpersonen inventariseren door wie en op welke wijze analoog bewegend beeld momenteel wordt ingezet in het onderwijs en welke wensen er al bestaan t.a.v. het gebruik van digitaal bewegend beeld. Tevens wordt geïnventariseerd welke initiatieven er in de faculteit al zijn ontplooid op het gebied van digitaal bewegend beeld. De docenten van de genoemde cursussen (zie de casussen) leveren een inhoudelijke bijdrage aan de ontwikkeling van de betreffende dlo s en zullen actief deelnemen in het uitwerken van de specifieke casussen. Inbreng van het Onderwijscentrum VU De gevraagde inbreng van het Onderwijscentrum VU ligt op technisch gebied, op onderwijskundig gebied en (deels) op het gebied van procesbegeleiding. De volgende concrete taken maken daar deel van uit: - Inventarisatie van het gebruik van digitaal bewegend beeld in andere VU-faculteiten en door het AVC, in nauwe samenwerking met medewerker BI. - Inventarisatie van mogelijkheden en de benodigdheden voor het gebruik van digitaal bewegend beeld in het onderwijs (met name streaming video) en het ontwikkelen van standaard(s) hiervoor voor de Faculteit der Letteren, in nauwe samenwerking met medewerker BI. - Inventarisatie van de didactische aspecten en de onderwijstechnische mogelijkheden van de integratie van streaming video in verschillende facultaire Blackboard-toepassingen. - Inventarisatie van de materiële en personele kosten die zijn verbonden aan het inzetten van digitaal bewegend beeld. - Documentatie van de resultaten van de bovengenoemde inventarisaties. - Onderwijskundige ondersteuning m.b.t. de integratie van streaming video in (i) een dlo voor NT2 en (ii) een dlo voor ACW (concrete projectcomponent). - Zoveel mogelijk technische ondersteuning m.b.t. het creëren van streaming video en de integratie daarvan in een dlo. Het is voor de faculteit nu niet mogelijk om exact aan te geven om welke taken het hierbij gaat het project heeft mede tot doel om dit duidelijk te maken. - Implementatie van de ontwikkelde ideeën in Blackboard. 8. Verantwoording 8.1. Facultair commitment - De Faculteit der Letteren werkt serieus aan een verantwoorde integratie van ICT in het onderwijs. Zo vormt de integratie van ICT in de BA-curricula een centraal onderdeel van het facultaire beleidsplan ICT in onderwijs en onderzoek Het gebruik van bewegend beeld maakt deel uit van het onderwijs in diverse facultaire opleidingen. In het kader van deze beide constateringen is het voor de faculteit van belang om beleid te ontwikkelen t.a.v. het gebruik van digitaal bewegend beeldmateriaal. De resultaten van dit project zullen daarvoor de basis vormen. - In de faculteit is onlangs een werkgroep Digitale media ingesteld die zich onder meer bezig gaat houden met digitaal bewegend beeld. Deze werkgroep is, evenals als de facultaire Stuurgroep Informatisering en Systeembeheer, nauw betrokken bij het project en zal ook zorg dragen voor toepassing en continuering van de projectresultaten. - Voor een aantal cursussen (Fictie en film van Engelse Taal en Cultuur en Rhetorische filmanalyse, Geschiedenis van Woord en Beeld in de film, Theorie van Woord en Beeld in de film, Speelfilmanalyse van ACW) bestaat concrete belangstelling om gebruik te maken van de in het project opgedane ervaringen.

5 - De faculteit beschikt momenteel over een adequate materiële en personele infrastructuur voor de realisering van ICT-plannen. Met eventuele extra materiële en personele kosten die de implementatie van de resulterende plannen van aanpak met zich meebrengen, zal de komende jaren rekening worden gehouden in de jaarlijkse facultaire ICT-begroting Projectstructuur Het project is deels een ontwikkelproject (fase 1) en deels een implementatieproject (fase 2). De beoogd facultaire projectleider is in fase 1 niet beschikbaar. Bovendien is in die fase de inbreng van het Onderwijscentrum belangrijker dan van de faculteit. In fase 2 is het Letteren-projectleiderschap wel gewenst, gezien het grote implementatie-onderdeel bij de faculteit in die fase. Daarom wordt voorgesteld om het projectleiderschap te splitsen: fase 1 Onderwijscentrum, fase 2 faculteit. In januari is tijd gereserveerd voor overdracht van het projectleiderschap. Het project heeft een facultaire begeleidingscommissie (zie pag.1 van deze aanvraag) waaraan de projectleider regelmatig rapporteert Onderwijskundig kader Het project heeft mede tot doel om op structurele wijze te onderzoeken hoe digitaal bewegend beeld kan worden ingezet om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Hiermee sluit het nauw aan bij het facultaire en universitaire onderwijsconcept Kwaliteit en disseminatie Het project bevat naast een tussentijdse evaluatie een uitgebreide eindevaluatie, waaraan alle betrokkenen hun medewerking zullen verlenen. Deze evaluaties zullen deel uitmaken van de eindrapportage. De aanbevelingen die resulteren uit het project zullen worden gebruikt voor het vormen van beleid en voor het uitvoeren van interne vervolgprojecten. De resultaten van het project (zowel de schriftelijke als de concrete dlo s) zullen door het facultaire Bureau Informatisering tijdens een voorlichtingsbijeenkomst worden gepresenteerd aan de facultaire gemeenschap. 9. Kosten die met de uitvoering van het project zijn gemoeid PERSONEEL Fase 1: Fac. in fte # mnd ICTO in fte projectleiding n.v.t. 0,05 5 onderwijskundige expertise n.v.t. 0,05 5 technische expertise 0,1 5 0,1 5 vakinhoudelijke expertise n.v.t. n.v.t. Fase 2: projectleiding 0,05 6 n.v.t. onderwijskundige expertise 0,05 6 0,15 5 technische expertise 0,1 5 0,05 5 # mnd

6 vakinhoudelijke expertise 0,1 4 n.v.t. MATERIEEL Fac. in hardware/ infrastructuur n.v.t. * software n.v.t. kosten digitalisering AVC 1095 TOTAAL 0,2 10 0,2 10 * Het project zal gebruik maken van ruimte op de SURFnet Video Portal. Uitgangspunt hierbij is dat dit centraal wordt bekostigd en dat de betreffende ruimte wordt gereserveerd door de Dienst IT. Het gaat in totaal om plm. 13 uur streaming video. 10. Projectplanning Ter informatie is hier ook de aanloopfase van het project opgenomen. Deze valt buiten het project dat onderwerp is van deze aanvraag, maar speelt wel een rol in de voorbereiding van de activiteiten. Aanloopfase Activiteit(en) Opmerking 01/04/ Inventarisatie van het gebruik van analoog Het facultaire Bureau 01/09/2004 bewegend beeld in het facultaire onderwijs Informatisering stelt hiervoor en de wens van de betrokkenen m.b.t. formatie beschikbaar. digitalisering daarvan. - Inventarisatie van de initiatieven die in de faculteit en door het AVC al zijn ontplooid op het gebied van digitaal bewegend beeld. - Inventarisatie van relevante activiteiten in andere Letterenfaculteiten in Nederland. Projectperiode Activiteit(en) Beoogd resultaat 01/09/ /02/ /02/ /07/ e Fase: - Inventarisatie gebruik digitale video in andere VU-faculteiten, op basis van ervaringen ICT&O, IVOS, Webstroom, etc. - Inventarisatie technische aspecten van het digitaliseren van bewegend beeld en van de rol die het AVC daarin kan spelen. - Inventarisatie onderwijstechnische en didactische mogelijkheden om digitale video (met name streaming video) op te nemen in een dlo. - Voorbereiding fase 2 2 e Fase: - Digitaliseren bewegend beeld en integratie daarvan in een dlo voor een zelfstudieonderdeel van NT2. - Idem voor een cursus van ACW. - Rapportage met aanbevelingen voor digitalisering video en ontwikkeling streaming video en het beheer daarvan, en een indicatie van de daarmee gemoeide kosten (zowel personeel als materieel). - Rapportage met aanbevelingen voor het opnemen van digitaal beeldmateriaal in dlo s en een indicatie van de daarmee gemoeide kosten (zowel personeel als materieel). - Twee dlo s die na de zomer van 2005 kunnen worden ingezet in het onderwijs. - Eindverslag.

7 11. Ondertekening en datum. Datum: 25 maart 2004 Namens het faculteitsbestuur: Namens het Onderwijscentrum VU: Dr. J.C. Sturm Directeur bedrijfsvoering a.i. Drs. P.W.C. Groen Adviseur ICT in het onderwijs