Ontwikkeling en kwaliteit van executieve functies: de (schoolse) omgeving aan zet? Dieter Baeyens
|
|
|
- Jan Willemsen
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Ontwikkeling en kwaliteit van executieve functies: de (schlse) mgeving aan zet? Dieter Baeyens
2 EF: de sleutel tt succes?! EF Functineren en schls presteren bv. ADHD EF-trainingsprgramma s
3 EF: de sleutel tt succes?! Test Test99
4 EF: de sleutel tt succes?! Infrmant: uders, hulpverleners, Snuga-Barke et al., 2013
5 EF: de sleutel tt succes?! Infrmant: leerkrachten, Snuga-Barke et al., 2013
6 EF: de sleutel tt succes?! Slechts 1/3 kinderen met ADHD heeft een EF-prbleem EF-trainingen zijn nvldende selectief Use it r lse it, de cntext creëert leerkansen Chack et al., 2013
7 Diamnd et al., 2012
8 Diamnd et al., 2012
9 EF & pvedingsfiguren: bewijs? Distale factren vs Prximale factren Lage pleiding Laag inkmen Eén-udergezinnen Psychpathlgie Risicgedrag tijdens zwangerschap Rhades et al., 2011; Vandenbrucke et al., 2015
10 Rhades et al., 2011 Distale factren
11 EF & pvedingsfiguren: bewijs EFs wrden bevrderd wanneer uders warm en respnsief zijn, en hun kinderen mnitren en vldende autnmie geven EF-ntwikkeling wrdt geremd wanneer uders negatieve cntrle uitefenen, incnsistent straffen en/f wangedrag negeren Bernier et al., 2010; Rhades et al., 2011; Rskam et al., 2014
12 EF & pvedingsfiguren: mechanisme Hechting Warm en respnsief pvedingsgedrag Veilige hechting Gehechtheidsgedrag Explratie Bedreiging Blair et al., 2011; Bernier et al., 2012
13 EF & pvedingsfiguren: mechanisme Hechting Warm en respnsief pvedingsgedrag Veilige hechting Gehechtheidsgedrag Explratie Bedreiging Blair et al., 2011; Bernier et al., 2012
14 EF & pvedingsfiguren: mechanisme Hechting Warm en respnsief pvedingsgedrag Veilige hechting Gehechtheidsgedrag Explratie Bedreiging Blair et al., 2011; Bernier et al., 2012
15 EF & pvedingsfiguren: mechanisme Hechting Warm en respnsief pvedingsgedrag Veilige hechting Gehechtheidsgedrag Explratie Bedreiging Blair et al., 2011; Bernier et al., 2012
16 EF & pvedingsfiguren: mechanisme Hechting Gebrek aan respnsiviteit Onveilige hechting Gehechtheidsgedrag Explratie Bedreiging Blair et al., 2011; Bernier et al., 2012
17 EF & pvedingsfiguren: bewijs Klasniveau Emtinele steun Klasrganisatie Bv. psitief klimaat, sensitiviteit van leerkracht Individueel niveau Nabijheid Bv. methden m gedrag van leerling te mnitren Bv. als dit kind verdrietig is zal het trst bij mij zeken Cadima et al., 2015
18 EF & pvedingsfiguren: bewijs Klasrganisatie Weiland et al., 2013
19 EF & pvedingsfiguren: mechanisme Leerkracht als externe gedragsregulatr Klasrganisatie Wanneer het kind zelf te veel energie met steken in structuur en vrspelbaarheid in de klassetting, gaat dit ten kste van fcus p andere cgnitieve taken Bij ged klasmanagement wrdt de leerkracht een belangrijke externe gedragsregulatr, waardr meer cgnitieve ruimte vr het kind verblijft Pwer et al., 2009
20 EF & pvedingsfiguren: bewijs Klasniveau Emtinele steun Klasrganisatie Instructinele steun Bv. psitief klimaat, sensitiviteit van leerkracht Individueel niveau Nabijheid Bv. methden m gedrag van leerling te mnitren Cnflict Bv. taalstimulering, feedback, creativiteit bevrderen Afhankelijkheid Bv. als dit kind verdrietig is zal het trst bij mij zeken Bv. dit kind ziet mij als iemand die straf en kritiek geeft Bv. dit kind gedraagt zich te afhankelijk van mij Cadima et al., 2015
21 Diamnd et al., 2012
22 Diamnd et al., 2012
23 EF & pvedingsfiguren: bewijs Instructinele steun Cadima et al., 2015
24 EF & pvedingsfiguren: mechanisme Scafflding Instructinele steun = het begeleiden van kinderen bij een taak zdat ze taken kunnen uitveren die net buiten hun bereik liggen Er vindt een verschuiving plaats van externe regulatie naar zelf-regulatie p het temp van het kind Direct effect: mdeling Indirect effect: taalstimulatie Hughes & Ensr, 2009
25 EF & pvedingsfiguren: bewijs
26 EF 3 de kleuter EF 1 ste leerjaar Subcmpnenten inhibitie significantie effectgrtte Gedragsinhibitie significant gemiddeld Uitstel van belning n.s. klein Interferentiecntrle significant gemiddeld Selectieve aandacht n.s. klein g g g n-g Vandenbrucke et al., 2016
27 EF 3 de kleuter EF 1 ste leerjaar Subcmpnenten inhibitie significantie effectgrtte Gedragsinhibitie significant gemiddeld Uitstel van belning n.s. klein Interferentiecntrle significant gemiddeld Selectieve aandacht n.s. klein Vandenbrucke et al., 2016
28 EF 3 de kleuter EF 1 ste leerjaar Subcmpnenten werkgeheugen significantie effectgrtte Fnlgische lp significant gemiddeld Visuspatial sketchpad significant gemiddeld Central executive - verbale infrmatie significant grt Central executive - visuele infrmatie significant grt Vandenbrucke et al., 2016
29 EF 3 de kleuter EF 1 ste leerjaar Subcmpnenten flexibiliteit significantie effectgrtte Generativiteit significant grt Aandachtshifting significant grt Respnsshifting significant gemiddeld Vandenbrucke et al., 2016
30 EF & pvedingsfiguren: bewijs Effect van leerkracht-leerling relatie p EF-prestatie enkel vast te stellen p de EF-cmpnenten die het sterkst ntwikkelen Bv. geen effect p inhibitie Bv. he meer afhankelijk gedrag, he minder de prestatie p central executive taken Vandenbrucke et al., 2016
31 EF & pvedingsfiguren: cnclusie Distale factren vs Prximale factren Lage pleiding Laag inkmen Eén-udergezinnen Psychpathlgie Risicgedrag tijdens zwangerschap Klasniveau: emtinele steun, klasrganisatie en instructinele steun Individueel niveau: nabijheid, cnflict en afhankelijkheid Prximale pvedingskenmerken dragen bij aan de kwaliteit van specifieke EF-subcmpnenten. Dit is het meest uitgesprken bij de sterkst ntwikkelende functies. Rhades et al., 2011; Vandenbrucke et al., 2015
32 EF & pvedingsfiguren: bewijs
33 EF x schls presteren Jacbsn et al., 2011
34 Diamnd et al., 2012
35 Diamnd et al., 2012
36 EF & fysieke activiteit: bewijs? Het Jurnaal 22/10/2013 Bewegen vermijdt leermeilijkheden
37 EF & fysieke activiteit: bewijs? Bdymap ( Gunstig effect mtrische ntwikkeling (Bardid et al., 2013) Effect cgnitieve ntwikkeling?
38 EF & fysieke activiteit: bewijs? Onafhankelijke piltstudie Tweede kleuterklas Premeting juni 2014 Bdymap efeningen Pstefening februari 2015 Premeting juni 2014 Standaard aanpak (cntrle) Pstefening februari 2015 Resultaten Geen effect p inhibitie Geen effect p cgnitieve flexibiliteit Wél een effect p visuspatiële aspecten van het werkgeheugen
39 EF & fysieke activiteit: bewijs 1 Fysieke fitheid Werkgeheugen visu-spatial sketchpad Chaddck et al., 2011
40 EF & fysieke activiteit: bewijs 2 Fysieke fitheid Inhibitie Interferentie-cntrle Vss et al., 2011
41 EF & fysieke activiteit: bewijs jarigen (met ADHD) Behandeling 1: 60min/week, gedurende 12w, cördinatie Behandeling 2: 60min/week, gedurende 12w, aërb Wachtlijst Aërbe en cördinatieve activiteit lngitudinale studie Werkgeheugen Fnlgische lp Visu-spatial sketchpad Central executive Ziereis et al., 2015
42 EF & fysieke activiteit: bewijs 3 Ziereis et al., 2015
43 EF & fysieke activiteit: bewijs 4
44 EF & fysieke activiteit: bewijs 4 Spntane beweging Stappenteller gedurende 1 week Dagbekjes dr leerkracht en uders ingevuld Observatie p de speelplaats (SOPLAY) Enkel effect van spntane fysieke activiteit bij EFsubcmpnenten die het sterkst ntwikkelen Spntane fysieke activiteit Werkgeheugen Visu-spatial sketchpad Cgnitieve flexibiliteit Generativiteit NIET: inhibitie Vandenbrucke et al., 2016
45 EF & fysieke activiteit: mechanismen aërbe Aërbe fysieke activiteit verhgt het energiepijl ( arusal ) van de hersenen cördinatieve Cördinatieve fysieke activiteit maakt gebruik van cgnitieve prcessen die gedeeld zijn met EF
46 EF & fysieke activiteit: mechanismen Fysieke activiteit leidt tt Sterkere drbleding van EF-gerelateerde regi s Neurgenese Herstel en behud van cellen (brain-derived neurtrphic factr)
47 EF & fysieke activiteit: cnclusie Indicaties vr een relatie tussen EF en fysieke activiteit, vrnamelijk bij de sterkst ntwikkelende EF-cmpnenten MAAR: Niet alle EF (subcmpnenten) nderzcht Grte variëteit aan fysieke activiteit, nl. FITT (frequentie, intensiteit, duur and type activiteit) Slechts preliminaire kennis van nderliggende mechanismen Veel ptentieel in fysieke activiteit, maar ng niet bewezen effectief als behandelmethde vr EF
48 EF & fysieke activiteit: cnclusie Internatinale richtlijn vr kinderen en adlescenten (USDHHS, 2008): Tenminste 60 minuten per dag van verwegend aërbe fysieke activiteit met gemiddelde tt grte intensiteit Wrdt niet gehaald dr 70% van Amerikaanse jeugd (CDC, 2012) Fysieke activiteit: Aandeel daalt van kindertijd naar adlescentie Aandeel Lichamelijke Opveding daalt in schlcurriculum Durven experimenteren met bewegend leren
49 Diamnd et al., 2012
50 Diamnd et al., 2012
51 Cnclusie Specifieke EF-subcmpnenten ntwikkelen zich elk aan hun eigen temp De ntwikkeling van EF vlgt hersenntwikkeling maar wrdt beïnvled dr cntextfactren. O.a. Leerkracht-leerling relatie Fysieke activiteit Deze factren laten ns te gericht de EF-ntwikkeling te stimuleren
52 Tip 1: Leren dr te spelen EF stimuleren kan k in eenvudige, speelse efeningen Werkgeheugen bv. Memry Inhibitie bv. Tabe Cgnitieve flexibiliteit bv. Jungle Speed Meilijkheidsgraad van de efeningen Niet te gemakkelijk: scafflding Niet te meilijk: zelfvertruwen, plezier, mtivatie
53 Tip 2: Leren dr te bewegen Bewegingsnrm (1u/dag): Vldende speeltijd: 40% van de nrm Vldende Lichamelijke Opveding Aandacht vr het aanbd: Beschikbaarheid van aantrekkelijk materiaal p schl Variëren van materiaal Activiteiten rganiseren bv. vetbalwedstrijdje Integreren van beweging in de lessen
54 Tip 3: Werken aan gede relaties Beschikbaar zijn en empathisch reageren Og hebben vr wat de leerling bezig hudt Spreek leerlingen niet enkel als grep aan, maar k individueel Cmmuniceren van vertruwen in het kunnen van leerlingen Ondersteun de behefte aan autnmie van de leerlingen Bij grte meilijkheden, bestaan er gerichte interventies: Samenspel (Hilde Clpin) ADHD-tlkit (Marina Danckaerts)
55
56 Schlpsychlgie Lren Vandenbrucke Karine Verschueren Jantine Spilt Orthpedaggiek Pirj Auni Bert De Smedt Annemie Desete Pl Ghesquère Kinesitherapie Statistiek en Methdlgie Jan Seghers Eva Ceulemans Kim De Rver
57 Cntact KU Leuven Gezins- en Orthpedaggiek Lepld Vanderkelenstraat 32, 3000 Leuven
VC Groot Dilbeek Denkcel opleidingen
Mtivatie vs Demtivatie Opleiding Mtivatie Demtivatie VC Grt Dilbeek Denkcel pleidingen Definitie Mvere = bewegen Mtiveren = iemand tt iets bewegen Jezelf tt iets bewegen Onze beheften, nden, wat wij willen
Meten & weten van executieve functies
Meten & weten van executieve functies Hilde M. Geurts Universiteit van Amsterdam Dr. Le Kannerhuis Bdschap 1. Executieve functies (EF) = een parapluterm 2. We hebben allemaal sms EF prblemen 3. EF prblemen
Pedagogisch klimaat en autisme. Pedagogisch klimaat en de Klimaatschaal. Groepsprocessen bij jongeren: rol van de leerkracht.
Pedaggisch klimaat en autisme dr Ad Dnkers Klimaatschaal SIGA Dinsdag 9 december 2014 Inleiding Even vrstellen.. Pedaggisch klimaat en de Klimaatschaal Grepsprcessen bij jngeren: rl van de leerkracht.
Begeleidende tekst bij de presentatie Ieder kind heeft recht op Gedifferentieerd RekenOnderwijs.
Begeleidende tekst bij de presentatie Ieder kind heeft recht p Gedifferentieerd RekenOnderwijs. Dia 1 Opmerking vr de presentatr: in het geval u tijd te krt kmt, kunt u de blauwe tekst als ptineel beschuwen
Indirect optellen als handige strategie om aftrekopgaven op te lossen
Indirect ptellen als handige strategie m aftrekpgaven p te lssen Greet Peters 1, Jke Trbeyns 1, Bert De Smedt 2, Pl Ghesquière 2 en Lieven Verschaffel 1 1 Centrum vr Instructiepsychlgie en -Technlgie,
Alle secundaire scholen, binnen de regio MidLim, met een klasgroep in de 2de of 3de graad waarin: o o o o o
Klas-in-zicht Een negatieve grepsdynamiek, leerlingen die niet met elkaar vereen kunnen kmen, een vertrebelde relatie tussen leerlingen en leerkrachten, meilijk les kunnen geven dr strend gedrag, zijn
EXPERTISESTEEKKAART. 1) Naam van de school/dienst/voorziening: De Horizon Aalst. Adresgegevens: Molendreef 57 9300 Aalst
EXPERTISESTEEKKAART 1) Naam van de schl/dienst/vrziening: De Hrizn Aalst Adresgegevens: Mlendreef 57 9300 Aalst 2) Dmein van expertise: Lgpedie, cmmunicatie: begeleiding, behandeling & diagnstiek 3) Beschrijving
Het TOL-model Totale OntwikkelingsLoopis ontwikkeld vanuit 10 jaar begeleiding op het gebied van. zowel therapie als onderwijs.
Treen je Breen Integratief leren is meer dan het leren van kennis. Integratief leren gaat ver het integreren van sciaalemtinele grei en fysieke grei zdat er een ptimale balans is m tt cgnitieve grei te
Leerkracht vs. team? Naar een optimale balans tussen de leerkracht als individu en als teamlid voor het stimuleren van effectieve vakgroepwerking
Leerkracht vs. team? Naar een ptimale balans tussen de leerkracht als individu en als teamlid vr het stimuleren van effectieve vakgrepwerking Katrien Vangrieken SOK-cngres 2 juni 2017 1 Het belang van
Montessori College MAVO/HAVO
Mntessri Cllege MAVO/HAVO Onderwijsaanbd Dit ndersteuningsprfiel heeft betrekking p het vlgende nderwijsaanbd: Regulier nderwijs praktijknderwijs vmb/basis vmb/kader vmb/gemengd þ vmb/theretisch þ hav
Cursussen CJG. (samenwerking tussen De Meerpaal en het onderwijs in Dronten) Voortgezet Onderwijs
Cursussen CJG (samenwerking tussen De Meerpaal en het nderwijs in Drnten) Vrtgezet Onderwijs 1 Faalangst (vrtgezet nderwijs) Faalangsttraining is vr jngeren die gespannen zijn en (te) veel nadenken ver
ook psychopathologie is normaal
k psychpathlgie is nrmaal Marina Danckaerts, UPC-KU Leuven Aantijgingen aan de Psychiatrie K. Crnette (2012) Psychiatrie: een spiegel vr zingevingsvragen Een samenleving die niet meer p de zingevingsvragen
INHOUD. Methodiek: Instapje + Voor wie is het? Wat is het? Hoe doen we het? Door wie wordt het uitgevoerd? Wat zijn de resultaten? Vragen?
INHOUD 1. Een beeld van wat we den 2. Waar staat Kind en Taal vr? 3. Waar zijn we actief? 4. Prgramma: Instapje Vr wie is het? Wat is het? He den we het? Dr wie wrdt het uitgeverd? Wat zijn de resultaten?
Kindercoach. Jasmijn Kromhout Groep 8b
Kindercach Jasmijn Krmhut Grep 8b Inhud Vrwrd 1 Hfdstuk 1 Wat is een kindercach? 2 Hfdstuk 2 Geschiedenis 3 Hfdstuk 3 De pleiding 4 Hfdstuk 4 De prblemen 5 Hfdstuk 5 Srten kindercaches 6 Interview 7 Nawrd
Evaluatierapport Scalda - Groep 3 29 januari 26 maart 2014
Evaluatierapprt Scalda - Grep 3 29 januari 26 maart 2014 1. Inleiding, deelnemers en activiteiten In dit dcument wrden de bevindingen weergegeven van begeleiders en deelnemers die betrkken waren bij de
Voorbereidingsjaar hoger onderwijs voor anderstaligen. Functieprofiel: Leerondersteuner Voorbereidingsjaar Hoger Onderwijs voor Anderstaligen
Vrbereidingsjaar hger nderwijs vr anderstaligen Prvincieplein 1 Cntact: Functieprfiel: Leerndersteuner Vrbereidingsjaar Hger Onderwijs vr Anderstaligen Samenvatting Als leerndersteuner begeleid en ndersteun
Visietekst BuO Type 3 Onderwijs en begeleiding aan kinderen met ernstige emotionele- en /of gedragsproblemen
Visietekst BuO Type 3 Onderwijs en begeleiding aan kinderen met ernstige emtinele- en /f gedragsprblemen Schljaar 2009-2010 Welkm jij. Jij, helemaal jezelf. Nieuw vr ns, nbekend, ged zals je bent. Wij
Observeren in de onderwijsleersituatie
1. PRESENTATIE VAN HET KIND Observeren in de nderwijsleersituatie - Lichamelijk vrkmen - Mtriek - Spraak - Taal 2. KIND IN DE LEERSITUATIE - ALGEMEEN - Betrkkenheid (actief meezeken, meewerken, pgaan in
Informatiebrief over deelname aan het onderzoek Food2Learn
Infrmatiebrief ver deelname aan het nderzek Fd2Learn Beste leerlingen, uders en/f wettelijk vertegenwrdigers, Dat het eten van vis (rijk aan mega- 3 vetzuren) ged is vr het functineren van de hersenen
Spreken Aandacht voor een goede spreekhouding d.m.v. actieve deelname aan klasgesprekken.
Wat is het V-niveau? In het V-niveau f vrderingsniveau wrden kennis en vaardigheden verder ingeefend en uitgebreid. Hiervr steunt men p de verwrven basiskennis vanuit het initiatieniveau f de lagere schl.
Kenmerken en uitkomsten van professionele echtscheidingsbemiddeling in Vlaanderen
Kenmerken en uitkmsten van prfessinele echtscheidingsbemiddeling in Vlaanderen 20 nvember 2015 Prf. Dr. Sfie Vanassche Dr. An Katrien Sdermans Prf. dr. Ken Matthijs Family and Ppulatin Studies, KU Leuven
PEST PROTOCOL. Prins Willem-Alexanderschool
PEST PROTOCOL Prins Willem-Alexanderschl Wat is een pestprtcl? Een pestprtcl is een aantal vereenkmsten ver het tegengaan van pesten. Een afspraak tussen de schl, de kinderen en de uders. Waarm een pestprtcl?
Pestprotocol basisschool Pieter Wijten
Pestprtcl basisschl Pieter Wijten Basisschl Pieter Wijten werkt aan een veilig schlklimaat waarin kinderen respectvl met elkaar mgaan. Ze hanteert drie principes: Ik zrg ged vr mezelf Ik zrg ged vr de
De rol van beloning en executieve functies bij het aan- en afleren van gedrag
De rl van belning en executieve functies bij het aan- en afleren van gedrag Elien Segers 1, Tm Beckers 2, Hilde Geurts 3, Laurence Claes 1, Dieter Baeyens 1,4, Marina Danckaerts 5 & Saskia van der Ord
Plaatsingsrichtlijnen Dr. Nassau College
Plaatsingsrichtlijnen Dr. Nassau Cllege vr schljaar 2014-2015 Plaatsingsrichtlijnen p het Dr. Nassau Cllege In de kmende jaren zal de Cit eindtets in het basisnderwijs niet meer afgenmen wrden in februari,
Iedere keer nadat er een tafel is aangeboden. 5 De tafels van 1 t/m 5 en 10 herhalen
Del: Oefenen f herhalen van wat geleerd is in de klas; een brug slaan tussen leren p schl en thuis Vrbereiden p kmende lessen; dit kan een zekpdracht zijn f een verzamelpdracht Integreren van vaardigheden
Zorg op K.S.T.S. Temse-Velle
Zrg p K.S.T.S. Temse-Velle Beste uders, De zrgwerking p nze schl bestaat al heel wat jaren en is vrtdurend in beweging. Enerzijds mdat de wetgeving i.v.m. zrg verandert, anderzijds mdat leerlingzrg zelf
Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties en seksualiteit.
Criteria en vragenlijst themacertificaat Relaties en seksualiteit Primair nderwijs Ter vrbereiding p uw aanvraag vindt u in dit dcument de criteria en vragenlijst vr het themacertificaat Relaties en seksualiteit.
IB/Directiedag - 21 mei 2014
IB/Directiedag - 21 mei 2014 He geven we vrm aan Passend Onderwijs binnen Passenderwijs? He werken we met de schlen samen? Wat mag u van ns verwachten? Even vrstellen.. Vr elk kind een passend aanbd! Kwalitatief
Kijkwijzer onderwijsinhouden, didactische werkvormen en stamgroepmanagement
Grepsbezeken Kijkwijzer Kijkwijzer nderwijsinhuden, didactische werkvrmen en stamgrepmanagement De stamgrepleider: bevrdert dat kinderen de nderwijsinhuden als zinvl en betekenisvl ervaren. daagt kinderen
Algemene vragen. Beste leerlingen,
Beste leerlingen, Ik ben een derdejaarsstudente van de PXL Hgeschl te Hasselt. Ik vlg de pleiding maatschappelijk werk. Mijn eindwerk gaat ver de mtivatie van leerlingen in het technisch secundair nderwijs.
De volgende kenmerken die betrekking hebben op de algemene ontwikkeling kunnen wijzen op een ontwikkelingsvoorsprong.
1 Checklist kinderen met een ntwikkelingsvrsprng (grep 1 en 2). De vlgende kenmerken die betrekking hebben p de algemene ntwikkeling kunnen wijzen p een ntwikkelingsvrsprng. mndelinge taalvaardigheid gede
Verlenging of verkorting schooltijd. Concept protocol
Verlenging f verkrting schltijd Cncept prtcl Inhud 1. Inleiding... 1 1. Wanneer wrdt er gedacht aan verlenging?... 1 2. Criteria vr schlverlenging:... 2 3. Wie zijn er betrkken bij een besluit tt schlverlenging?...
Pedagogische Civil Society
Pedaggische Civil Sciety Nieuwkmer in het cntinuüm van pvedndersteuning? 4 juni 2010 Drs. Cécile Winkelman Irene Sies, MSc Welkm Drs. Cécile Winkelman Irene Sies, MSc Werkzaam bij SO&T: kwaliteit in Opveden
EXPERTISESTEEKKAART. Een voorbeeld hiervan ziet u hieronder: 1) Naam van de school/dienst/voorziening: BUBAO Windekind
EXPERTISESTEEKKAART 1) Naam van de schl/dienst/vrziening: BUBAO Windekind Adresgegevens: Kazernestraat 7 9160 Lkeren 2) Dmein van expertise: Planmatig werken in team 3) Beschrijving expertise: De lgpediste
Beleidsregels voorziening jobcoaching Participatiewet 2015
Beleidsregels vrziening jbcaching Participatiewet 2015 1-7-2015 Jbcaching Reginale beleidsregels jbcaching Participatiewet regi Achterhek Inleiding Jbcaching gaat ver het ndersteunen van mensen bij het
Huiswerk Informatie voor alle ouders
Nummer 6 mei 2010 Huiswerk Infrmatie vr alle uders Huiswerk en efening Ged leren lezen en rekenen is belangrijk, want je hebt deze vaardigheden in het dagelijks leven veral ndig. Kinderen ged leren lezen
LEERVRAAG 2. - Informatie: - informeren. - observeren. - middelen zoeken. - actie ondernemen. - evalueren
LEERVRAAG 2 Leervraag (wat is /he kan ik vraag) He krijg ik een vllediger beeld van de hulp die Daan krijgt? Activiteiten uit stappenpla n - infrmeren - bserveren - middelen zeken - actie ndernemen - evalueren
Groepsindeling. Groep 2. Groep 3. Groep 1. Maaike U. Margaretha E. Sofie T. Sanne B. Ingrid M. Bieke B. Kris V.G. Inge C. Ines A. Luc S. Hilde V.E.
Grepsindeling Grep 1 Kris V.G. Inge C. Ines A. Luc S. Grep 2 Margaretha E. Sfie T. Sanne B. Hilde V.E. Grep 3 Ingrid M. Bieke B. Hilde V.E. Maaike U. Reflectie vr zelfregulering in blended leermgevingen
Stage in de opleiding tot podoposturaal therapeut
Stage in de pleiding tt pdpsturaal therapeut Stage in de pleiding tt pdpsturaal therapeut Pagina 1 van 9 Inhud Inleiding... 3 Del... 4 Kaders... 4 Oefening... 4 Berdeling... 4 Aanwezigheid... 5 Begeleiding...
Ouders en loopbaankeuzes
Vragenlijst kennismakingsgesprek Vul in/kruis aan wat van tepassing is. Naam van de uder: Bereikbaar via telefnnummer: en mail: Hij/zij is O de vader O de meder O iemand anders*, namelijk: *Indien niet
Criteria Plusklassen Samenwerkingsverband WSNS Kop van Noord-Holland
Criteria Plusklassen Samenwerkingsverband WSNS Kp van Nrd-Hlland Er is sprake van hgbegaafdheid, blijkens uit: Een ttale intelligentie gelijk f hger dan 130 N.B.: bij een intelligentienderzek wrdt nrmaliter
Werkblad ontwikkelwijzer Gouden Standaard
Werkblad ntwikkelwijzer Guden Standaard Beeld van de leerling Vraag Opmerkingen/antwrden Actie He brengen wij nze leerlingen in beeld? (met g p telating tt gymnasiumstrm) Op welke manier maken wij ptimaal
Agressiemanagement. Management Consulting and Research Kapeldreef 60, 3001 Heverlee Tel. 016/29 83 11 Fax 016/29 83 19 Website http://www.mcr-bvba.
Agressiemanagement Bedrijven, rganisaties en schlen krijgen steeds vaker met agressie te maken. Wanneer je met mensen werkt, bestaat er immers de kans p cnflicten. Z n cnflict kan escaleren in bedreigingen,
Monitor voor de 8 ste klas mavo
Mnitr vr de 8 ste klas mav Als schl willen wij kinderen p een prettige manier naar hun vlwassenheid begeleiden. Ons streven is dat de leerlingen de schl verlaten als vrij denkende en zich vrij velende
VOOR AL UW VRAGEN EN PROBLEMEN KAN U IN EERSTE INSTANTIE TERECHT BIJ ONS KANTOOR.
De Neve Advieskantr inf@deneveadvieskantr.be - Tel: 051/60 63 60 - Fax: 051/63 52 30 - www.deneveadvieskantr.be Financieel verzicht - Vragenlijst vr de cliënt ( = verzekeringnemer): Naam: Vrnaam: Vr welke
Uitstroomprofiel opleiding Klinisch Informatica September 2014
Uitstrmprfiel pleiding Klinisch Infrmatica 1 Inleiding Dit uitstrmprfiel sluit aan p het berepsprfiel van de klinisch infrmaticus. Het berepsprfiel beschrijft evenwel de ttale breedte van het veld van
EINDBEOORDELING stage PiP1A
EINDBEOORDELING stage PiP1A Geachte stagebegeleider, Ten eerste willen wij u hartelijk danken vr uw begeleiding tijdens de praktijkperide van Prfessinal in de Praktijk 1A (PiP1A) van nze leraar-in-pleiding
Pedagogisch beleidsplan Gastouderbureau TiB
Pedaggisch beleidsplan Gastuderbureau TiB Delstelling pedaggisch beleid Visie Uitgangspunten Grepsgrtte Plaatsingsbeleid Thuis velen Ontwikkeling stimuleren -mtrische ntwikkeling -sciaal-emtinele ntwikkeling
LOGO Fontys HS xxx DELIVERABLE 1-07 VRAGENLIJST KENNISMAKEN
LOGO Fntys HS xxx DELIVERABLE 1-07 VRAGENLIJST KENNISMAKEN met Fntys Hgeschl XXX studiejaar 2009-2010 Vul de vragenlijst in en neem deze mee naar het gesprek met de dcent. 1. Persnlijke gegevens Vr- en
Pedagogisch beleidsplan 2011-2013. Christelijke Peuterspeelzaal Lotje
Pedaggisch beleidsplan 2011-2013 Christelijke Peuterspeelzaal Ltje Inhudspgave 1. Inleiding 2. Visie 3. Delen 4. Uitwerking van de delen 4.1 Liefdevlle benadering 4.2 Bijbelse waarden en nrmen 4.3 Emtinele
Contract gedragsverandering
Cntract gedragsverandering Stappenplan m je delen te bereiken Tips m je delen te bereiken Cntract vr gedragsverandering (vrbeeld) Del/gedrag Om deel te nemen aan de Dam tt Dam lp met mijn vriendengrep
Factsheet STOP4-7 Schooljaar
Factsheet STOP4-7 Schljaar 2014-2015 Tabel 1: Aantallen en respns Instelling /Lcatie Aantal deelnemers Aantal respns start en einde (%) Entréa 23 18 (78%) Nijmegen 9 6 (67%) Tiel 14 12 (86%) t Kabuterhuis
PREVENTIEVE BASISZORG (fase 0)
PREVENTIEVE BASISZORG (fase 0) hetergene grepen: kinderen uit diverse sciale milieus, een grte verscheidenheid aan rts. De schl gaat adequaat m met verschillen tussen leerlingen: gezien deze verschillen
o Alle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen
Pestprtcl 1. Del Dit PESTPROTOCOL heeft als del: Alle kinderen meten zich in hun basisschlperide veilig kunnen velen, zdat zij zich ptimaal kunnen ntwikkelen Dr regels en afspraken zichtbaar te maken kunnen
Beleidsplan directe instructie : 1. Verantwoording 2. Doelstellingen 3. Model 4. Kijkwijzer 5. -Werkwijze en tijdsplanning.
Beleidsplan directe instructie : 1. Verantwrding 2. Delstellingen 3. Mdel 4. Kijkwijzer 5. -Werkwijze en tijdsplanning 1 Verantwrding: Wij willen binnen het nderwijs dat wij geven rekening huden met de
Alle ambities de Erasmus op een rijtje
2016-2017 Alle ambities de Erasmus 2016-2017 p een rijtje 2 1. Alle ambities de Erasmus 2016-2017 2016-2017 Onderwijskwaliteit algemeen ambities de Erasmus VVE methde Kleuterplein bij de kleuters implementeren
Beleidsplan Sociale Veiligheid
Beleidsplan Sciale Veiligheid Basisschl t Klkhuis Hazelaar 47 5664VE Geldrp Ieder kind det erte! t Klkhuis is in schljaar 2016-2017 gestart met de invering van De Vreedzame Schl. De Vreedzame Schl vrziet
Paasvakantie 2013. Basisscholen Drongen
Paasvakantie 2013 Basisschlen Drngen De basisschlen van de deelgemeente Drngen rganiseren een netverschrijdende vakantiepvang. We rganiseren in de 2 e Idee Kids vzw. week van de paasvakantie themaweken
Certificeringstraining Competentietest de Wave
AUTUMN BUSINESS SCHOOL Certificeringstraining Cmpetentietest de Wave 11 en 25 september 8 en 22 ktber 6 en 20 nvember Leer talenten te matchen Dit is het einde Waarm certificeren? Er kmt steeds meer behefte
Sociaal veiligheidsprotocol VMBO Helicon Eindhoven
Sciaal veiligheidsprtcl VMBO Helicn Eindhven Dit prtcl is een bijlage van het begeleidingsplan van nze schl. Standpunt In dit prtcl verklaren schl en uders tezamen, dat we grensverschrijdend gedrag en
De tips waar niets bij staat, worden opgepakt.
Inventarisatie tips en tps De tips waar niets bij staat, wrden pgepakt. Thema: cmmunicatie Stelling: Het gebruik van digitale cmmunicatiemiddelen (Schudercm) in cmbinatie met persnlijke gesprekken zrgt
Eindvaluatierapport Scalda - Groep 2 23 oktober januari 2014
Eindvaluatierapprt Scalda - Grep 2 23 ktber 2013 8 januari 2014 1. Inleiding, deelnemers en activiteiten In dit dcument wrden de bevindingen weergegeven van begeleiders en deelnemers die betrkken waren
inleiding magnituderepresentatie magnituderepresentatie magnituderepresentatie magnituderepresentatie 30/05/2015
//21 Numeriekevaardighedenefenenvia een tabletgame. inleiding Maertens 1,2, B., Linsen, S., De Smedt, B., Verschaffel 4, L., Elen 4, J., & Reynvet 1,2, B. 1 Faculty f Psychlgy and Educatinal Sciences @
Criteria zittenblijven / verlengde kleuterperiode
Criteria zittenblijven / verlengde kleuterperide 1 Prtcl dubleren De beslissing m een leerling een schljaar extra te laten den wrdt genmen aan de hand van een welverwgen prcedure. In de prcedure wrden
HET DEMOCRATISCH GEHALTE VAN MIJN GROEP
HET DEMOCRATISCH GEHALTE VAN MIJN GROEP INFORMATIE OVER DE ACTIVITEIT Delgrep Duur Materiaal Delstellingen 4 de / 5 de / 6 de jaar secundair nderwijs +/- 30 minuten Een kpie van het raster vr elke leerling
ECTS-fiche. 1. Identificatie. Opleiding. Module. Lestijden 40
ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding Ondernemingscmmunicatie Mdule MarketingManagement Cde A2 Lestijden 40 Studiepunten n.v.t. Ingeschatte ttale studiebelasting (in uren) 1 Mgelijkheid tt JA aanvragen
Gedragsprotocol Samenwerkingsschool Balans. Wat is het gedragsprotocol? Uitgangspunt. Pesten of plagen?
Gedragsprtcl Samenwerkingsschl Balans Wat is het gedragsprtcl? Het gedragsprtcl vrmt de verklaring van het schlbestuur, de directie, de leerkrachten, de leerlingen en de uders waarin is vastgelegd dat
Spontane aandacht voor numerieke elementen en wiskundige relaties in alledaagse situaties
Spntane aandacht vr numerieke elementen en wiskundige relaties in alledaagse situaties Tine Degrande 1, Sanne Rathé 1, Jke Trbeyns 1, Bert De Smedt 2, Wim Van Dren 1 en Lieven Verschaffel 1 1 Centrum vr
Aan de directies, intern begeleiders en leerkrachten grep 8 van de basisschlen in Schiedam, Vlaardingen, Maassluis en Maasland. Schiedam, 23 september 2015 Betreft: Ondersteuningsaanbd bij de vergang primair
EINDBEOORDELING stage PiP1B
EINDBEOORDELING stage PiP1B Geachte stagebegeleider, Ten eerste willen wij u hartelijk danken vr uw begeleiding tijdens het tweede deel van de praktijkperide van Prfessinal in de Praktijk, PiP 1B, van
Matching Needs and Services (MNS) Leonieke Boendermaker /NIZW Jeugd www.jeugdzorg.nl
Matching Needs and Services (MNS) Lenieke Bendermaker /NIZW Jeugd www.jeugdzrg.nl Vraag en aanbd: wanneer? Een grte zrg-aanbieder met een meerjaren plan pstellen vr de rganisatie. Welke kant met het p?
Begeleiden & onderwijs: Wat kunnen (en moeten) wij voor u doen? Dieter Baeyens
Begeleiden & nderwijs: Wat kunnen (en meten) wij vr u den? Dieter Baeyens Wat we reeds realiseerden Drstrm secundair nderwijs Sensibilisering medestudenten & leerkrachten Gebruik redelijke Vaardigheidstrainingen
ECTS-fiche. 1. Identificatie TECHNIEKEN VAN MARKTONDERZOEK
ECTS-fiche Opzet van de ECTS-fiche is m een uitgebreid verzicht te krijgen van de invulling en pbuw van de mdule. Er bestaat slechts één ECTS-fiche vr elke mdule. 1. Identificatie Opleiding GRADUAAT MARKETING
DYSCALCULIE. Naam:... Adres:... Postcode:... Woonplaats:... Geboortedatum:... Naam:... Adres:... Postcode:... Woonplaats:... Telefoonnummer:...
1 DYSCALCULIE Vragenfrmulier nderwijsgeschiedenis rekenvaardigheid vr schl Graag vraag ik u m de vlgende vragen z vlledig mgelijk te beantwrden (in zverre dat kan). Ok vraag ik u de uitgeverde handelingsplannen
Wie zijn we? Kernwaarden in ons handelen zijn:
Wie zijn we? Zrggrep Kans is een zrginstelling die ptimale zrg, begeleiding en huisvesting biedt aan zwel jngvlwassenen met psychiatrische strnissen en daarmee samenhangende gedragsprblematiek, als aan
Succesvol samenwerken met ouders. Onderzoek Ouderbetrokkenheid. Bundel in te kijken in de leraarskamer. http://flob.sint-niklaas.
Onderzek Ouderbetrkkenheid V.U. : Lieve Van Daele, Grte Markt 1, 9100 Sint-Niklaas Succesvl samenwerken met uders Bundel in te kijken in de leraarskamer http://flb.sint-niklaas.be ONDERZOEK GOK-PROJECT
Training Werken aan Welbevinden. Opleidingscurriculum. Facit, Velsen-Noord Februari 2011
Training Werken aan Welbevinden Opleidingscurriculum Facit, Velsen-Nrd Februari 2011 Inhudspgave Inleiding 3 1. Algemene beschrijving van de pleiding 4 1.1 Delgrep 4 1.2 Kwalificaties 4 1.3 Uitgangspunten
Verandertrajecten voor individuele medewerkers
Het Sandelhut Meditatietechnieken, Caching en Training Verandertrajecten vr individuele medewerkers Lcatie: Het Beekse Bshuis Girlesedijk ngenummerd Hilvarenbeek Pst: Gildelaan 41 5081 PJ Hilvarenbeek
Samenvatting Deelprojecten Ouderen Samen
Samenvatting Deelprjecten Ouderen Samen Vughtse Ouderen aan het Wrd In januari 2007 zijn dr het Prject Ouderen Samen vier bijeenkmsten gerganiseerd waarvr alle Vughtse inwners van 55 jaar en uder waren
Dit aanmeldformulier is opgesteld ten behoeve van een zorgvuldige aanmelding van leerlingen. Achternaam :.. Roepnaam :.
Dit aanmeldfrmulier is pgesteld ten beheve van een zrgvuldige aanmelding van leerlingen. Aanmeldfrmulier vr basisschl ndergetekenden melden hun kind aan bij RKBS Panta Rhei te Cevrden (naam/plaats schl)
Ouders die heftig strijden hebben vaak te weinig inzicht in het effect van hun strijd op hun kinderen.
Bijlage 10: SEMINARIE VECHTSCHEIDING VAN HET VLAAMS FORUM KINDERMISHANDELING (11.12.2012). Presentatie signalen uit de werkgrep hgcnflictueuze scheiding IJH Deinze-Eekl-Gent en de bezekruimten. Werktekst
De missie van de school
De missie van de schl De kern van ns nderwijs is nze identiteit. Daarnaast willen wij als schl een veilige en gebrgen mgeving bieden waarin het kind zich geaccepteerd velt en ruimte ntvangt m zich verder
re-integratie jobcaoching praktijkleerwerktraject De Pastorie diverse branches social return
jbcaching praktijkleerwerktraject De Pastrie scial return Stichting MatchWinners Rermnd jbcaching praktijkleerwerktraject De Pastrie scial return Stichting Matchwinners Rermnd 1. Intr Sinds 2009 biedt
Intensief voorbereidingsjaar hoger onderwijs voor anderstalige nieuwkomers
Intensief vrbereidingsjaar hger nderwijs vr anderstalige nieuwkmers Prvincieplein 1 Cntact: Functieprfiel: studiecach intensief vrbereidingsjaar hger nderwijs vr anderstalige nieuwkmers Samenvatting L4-Vlwassenennderwijs
IZC protocol 2011-2012 Obs De Voorsprong
Lcatie: Ruijsdaelstraat 11 Lcatie: Van Damstraat7 2525 AA Den Haag 2512 PG Den Haag 070-3805157 070-3807733 IZC prtcl 2011-2012 Obs De Vrsprng Vrwaarden: Een lln. wrdt besprken in de IZC indien er sprake
IWI. De Gemeenteraad Postbus 11563
Inspectie Werk en Inkmen Tezicht Gemeentelijk Dmein De Gemeenteraad Pstbus 11563 2502 AN Den Haag Prinses Beatrixlaan 82 2595 AL Den Haag Telefn (070) 304 44 44 Fax (070) 304 44 45 www.lwiweb.nl Cntactpersn
OVERSTAP 4VMBO- 4HAVO 2016-2017. Bertrand Russell College havo en vwo
OVERSTAP 4VMBO- 4HAVO 2016-2017 Bertrand Russell Cllege hav en vw Overstap vmb naar 4-hav infrmatie 2016-2017 Waarm drstrmen naar 4hav? Stel, je zit in 4 VMBO-t. Je haalt gede resultaten, het ziet ernaar
Beleid Luisvrije School
Beleid Luisvrije Schl Inleiding De Klankhf heeft de bestrijding van luizen mschreven in een beleidsstuk. Het wrd luizen en het hebben ervan betekent niet smerig en nverzrgd, maar is wel knap lastig en
Stap 7. Deel Elkaar positief blijven versterken
Stap 7. Deel 2. 7.2 Elkaar psitief blijven versterken In het tweede deel ga jij je aandacht bewust richten p he je elkaar kunt versterken in het blijven den wat werkt. Dat ga je den dr p te schrijven wat
De denkstijltest. CompetenZa info@competenza.nu www.competenza.nu
De denkstijltest Wat is het? Uw manier van denken bepaalt in sterke mate he u zich velt en he u handelt. Dat geldt vr individuen, maar k vr teams en rganisaties. MindSnar is een methde waarmee denkstijlen
Helpt u dit schooljaar ook mee?
Helpt u dit schljaar k mee? OUDERHULPBOEKJE 2015-2016 Jenaplanschl t Schrijverke Helpt u k mee? Elk schljaar zijn veel uders actief bij de vrbereiding van Sint en Kerst, bij sprt- en spelactiviteiten,
EXPERTISESTEEKKAART. 1) Naam van de school/dienst/voorziening: Windekind Leuven. Adresgegevens: Schapenstraat 98 3000 Leuven
EXPERTISESTEEKKAART 1) Naam van de schl/dienst/vrziening: Windekind Leuven Adresgegevens: Schapenstraat 98 3000 Leuven 2) Dmein van expertise: Cmmunicatie 3) Beschrijving expertise: Alle kindjes met EMB
Heart4Women. Duurzaam Bewogen Missionair. Sponsor een vrouw
Heart4Wmen Duurzaam Bewgen Missinair Spnsr een vruw Vruwen in hun kracht Heart4Ghana is bewgen met de psitie van de vruw binnen de Dagmba en Nanumba cultuur. Deze vruwen hebben het niet altijd makkelijk
Functie-eisen coördinatoren
Functie-eisen cördinatren Psitinering De beide cördinatren hebben de leiding van de rganisatie. De vrijwilligers zijn de spil in de rganisatie. Functieniveau De stichting Hspice Zwlle heeft gekzen vr 2
Stap 1. Wat wil jij?
Stap 1. Hi Iemand heeft het idee dat jij wel wat supprt kunt gebruiken. Dat kunnen je uders zijn, een vriend/vriendin een therapeut f iemand anders die ju ged kent. Die iemand wil graag dat jij hulp krijgt
In-Company SharePoint. De alles in één oplossing voor bedrijven en organisaties
In-Cmpany SharePint De alles in één plssing vr bedrijven en rganisaties In-Cmpany SharePint? Veel bedrijven willen graag een cursus verzrgd hebben p de eigen werkplek. Cmpu Act Opleidingen heeft ruime
Functiefamilie: Directie
Bijlage 3 bij Regeling ntwikkelen, functineren en berdelen (Cmpetenties per functieprfiel) Functiefamilie: Directie Cmpetentie: Netwerken De mate waarin de persn relaties en/f samenwerkingsverbanden binnen
Huiswerk. Waarom geven wij op school huiswerk? Wij vinden huiswerk zinvol, omdat we denken daar het volgende mee te kunnen bereiken :
Versie: ktber 2016 Huiswerk Op nze schl wrdt in diverse grepen huiswerk gegeven. Onder huiswerk verstaan we werk dat vanuit de schl meegegeven wrdt en waarvan verwacht wrdt dat het dr de kinderen thuis
ISBN 978-90-78688-09-9 Eerste druk, eerste oplage
2008 Leskist.nl, Nrdhrn Alle rechten vrbehuden. Niets uit deze uitgave mag wrden verveelvudigd, pgeslagen in een geautmatiseerd gegevensbestand f penbaar gemaakt, in enige vrm f p enige wijze, hetzij elektrnisch,