Spontane aandacht voor numerieke elementen en wiskundige relaties in alledaagse situaties

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Spontane aandacht voor numerieke elementen en wiskundige relaties in alledaagse situaties"

Transcriptie

1 Spntane aandacht vr numerieke elementen en wiskundige relaties in alledaagse situaties Tine Degrande 1, Sanne Rathé 1, Jke Trbeyns 1, Bert De Smedt 2, Wim Van Dren 1 en Lieven Verschaffel 1 1 Centrum vr Instructiepsychlgie en -Technlgie, KU Leuven 2 Onderzekseenheid Gezins- en Orthpedaggiek, KU Leuven Overzicht presentaties 1. Inleiding 2. Sanne Rathé, Jke Trbeyns, Bert De Smedt en Lieven Verschaffel: De spntane aandacht van kleuters vr numerieke infrmatie tijdens het vrlezen van een prentenbek (SFON) 3. Tine Degrande, Lieven Verschaffel en Wim Van Dren: De spntane aandacht van kinderen vr wiskundige relaties in alledaagse situaties (SFOR) 4. Algemene cnclusie en discussie 1

2 Inleiding 2

3 Spntaneus mathematical fcusing tendencies De spntane neiging van kinderen m hun aandacht te fcussen p wiskundige elementen in alledaagse situaties Spntaneus fcusing n Heveelheden SFON (Spntaneus Fcusing On Numersity) cf. Prententaak Wiskundige relaties SFOR (Spntaneus Fcusing On Relatins) drie huizen twee kindjes per huis Waarm belangrijk? Naast individuele verschillen in wiskundige vaardigheden, k grte verschillen in mate van spntane aandacht vr heveelheden (SFON) f wiskundige relaties (SFOR) in alledaagse situaties Belangrijke vrspellers van latere rekenprestaties (Hannula- Srmunen, Lehtinen, & Räsänen, 2015; Hannula, Lepla, & Lehtinen, 2010; McMullen, Hannula- Srmunen, & Lehtinen, 2013, 2014; McMullen, 2014) Wiskundige cmpetenties Spntane neigingen Vaardigheden SFON SFOR 3

4 Therie Meten Spntaneus mathematical fcusing tendencies SFON & SFOR Implicaties De spntane aandacht van kleuters vr numerieke infrmatie tijdens het vrlezen van een prentenbek Sanne Rathé 1, Jke Trbeyns 1, Bert De Smedt 2 en Lieven Verschaffel 1 1 Centrum vr Instructiepsychlgie en Technlgie, KU Leuven 2 Onderzekseenheid Gezins- en Orthpedaggiek, KU Leuven 4

5 Achtergrnd en del nderzek SFON (Spntaneus Fcusing On Numersity): De spntane neiging van kinderen m hun aandacht te fcussen p heveelheden in alledaagse situaties Vrgaand nderzek: (Hannula & Lehtinen, 2005; Hannula et al., 2010; Hannula-Srmunen et al., 2015) Grte individuele verschillen in SFON Belangrijke vrspeller van latere rekenprestaties Achtergrnd en del nderzek Onderliggend mechanisme: He werkt SFON? Hannula-Srmunen en cllega s vrspellende relatie kan hypthetisch verklaard wrden dr de mate van spntane aandacht vr heveelheden in dagelijkse situaties en activiteiten (Hannula et al., 2010) Maar, beperkt nderzcht + geen vertuigende empirische evidentie PILOOTSTUDIE Echter, geen verband HOOFDSTUDIE 5

6 Onderzeksvragen 1. Is er een verband tussen SFON en het aantal numerieke uitingen van kleuters tijdens het vrlezen van een prentenbek? Hypthese: hgere SFON p verbale SFON Prententaak hger aantal numerieke uitingen 2. Is er een verband tussen SFON en het ntdekken van de wiskundige macrstructuur van het verhaal (d.i., de telrij van 1 tt 11)? Geen hypthese Methde 65 kleuters (K2 en K3) 31 jngens, 34 meisjes M Leeftijd = 5.4 jaar (SD = 0.6 maanden) Twee individuele sessies Sessie 1: SFON Imitatietaak Visu-mtrische taak SFON Prententaak Sessie 2 Vrleesactiviteit 6

7 Methde: SFON Imitatietaak Elsi bird Imitatin task (Hannula & Lehtinen, 2005) Elsi vgel; 8 dsjes met in elk dsje 8 gekleurde bessen Vier trials: heveelheden 1-3 Videregistratie Scring Gedragsmatig antwrd: kleuter geeft het crrecte aantal bessen Prces: verbale en/f nn-verbale kwantitatieve gedragingen (bv., tellen) Methde: visu-mtrische taak 7

8 Methde: SFON Prententaak Picture Descriptin task (Batchelr, Inglis, & Gilmre, 2015) Drie prenten met zwel numerieke als niet-numerieke elementen Drie trials: heveelheden 1-9 Videregistratie Scring Verbale numerieke uitingen waarbij minstens 1 exacte heveelheid wrdt vermeld (bv., ik zie drie kuikentjes) Nn-verbale kwantitatieve uitingen (bv., heveelheden tnen met vingers) Methde: prentenbek (1) Aangepaste versie prentenbek Ber Bris (van Lieshut & Hpman, 2013) 11 dubbele pagina s, vergezeld van een krt rijmpje Ber Bris p de berderij met zijn dieren, akkers, Wiskundige macrstructuur: telrij van 1 tt 11 8

9 Vrbeeld riginele prent 6 Ber Bris heeft een berderij. Daar hren k 6 varkens bij. Vijf wreten heerlijk in de grnd. De zesde rlt in mdder rnd. Vrbeeld herwerkte prent 6 Ber Bris heeft een berderij. Daar hren k wat varkens bij. Die wreten heerlijk in de grnd f rllen in de mdder rnd. 9

10 Methde: prentenbek (2) Drie fasen 1. Uitingen vr de tekst werd vrgelezen 2. Uitingen tijdens en na het vrlezen van de tekst 3. Vier pagina s (pagina 2, 5, 6, 9): extra vraag Wat denk je dat we zullen zien p de vlgende prent? (cf. nderzeksvraag 2 wiskundige macrstructuur) Videregistratie Uitingen: scring Alle numerieke uitingen (fase 1 & fase 2) Twee stappen 1. Numeriek versus niet-numeriek 2. Types van numerieke uitingen Methde: prentenbek (3) Zeven types numerieke uitingen 1. Tellen [N1] bv., de schapen tellen p pagina 8, één, twee, drie, vier, vijf, zes, zeven, acht. 2. Bepalen f benemen van een heveelheid [N2] bv., Ik zie vier machines. 3. Herkennen van een numeriek symbl [N3] - bv., Een nummer. 4. Vergelijken van heveelheden [N4] - bv., Ik zie hier tien kippen en daar elf eitjes. 5. Samenstelling van een verzameling [N5] - bv., Ik zie 6 varkens, 5 varkens lpen rnd en 1 varken speelt in de mdder. 6. Gebruik van heveelheidsbegrippen [N6] - bv., Ik zie veel varkens. 7. Gebruik van rangtelwrden [N7] bv., Het zesde varken speelt in de mdder. 10

11 Methde: prentenbek (4) Zes types antwrden p de extra vraag 1. Numeriek antwrd, juist en cncreet [A1] - bv., Ik denk dat er zes dingen zullen zijn. 2. Numeriek antwrd, juist en regel [A2] - bv., Er zal er eentje meer zijn. 3. Numeriek antwrd, fut [A3] - bv., Ik denk 100 kippen. 4. Niet-numeriek antwrd [A4] - bv., Ventjes met wrtels die ze gaan peten. 5. Ik weet het niet [A5] bv., Ik weet het niet. 6. Geen antwrd [A6] - bv., Kleuter geeft geen antwrd na herhaling van de extra vraag. Vrbeeld scring transcriptie 11

12 Resultaten (1) Individuele verschillen in SFON SFON Imitatietaak SFON Prententaak Aantal kinderen Ttale SFON-scre Aantal kinderen Ttale SFON-scre Resultaten (2) Individuele verschillen in het aantal numerieke uitingen Aantal kinderen Aantal numerieke uitingen 12

13 Resultaten (3) Onderzeksvraag 1 Geen relatie tussen SFON Imitatietaak en aantal numerieke uitingen Psitieve relatie tussen SFON Prententaak en aantal numerieke uitingen Onderzeksvraag 2 Geen enkele kleuter frmuleerde een juist numeriek antwrd p de extra vraag Cnclusie Therie Onderliggend mechanisme SFON Gedeeltelijke empirische evidentie vr verklaring Hannula en cllega s (SFON Prententaak) Meten Gelijke antwrdmdus SFON-taken Gedragsmatig (Imitatietaak) versus verbaal (Prententaak) 13

14 De spntane aandacht van kinderen vr wiskundige relaties in alledaagse situaties Tine Degrande, Lieven Verschaffel en Wim Van Dren Centrum vr Instructiepsychlgie en Technlgie, KU Leuven Therie Meten Spntaneus mathematical fcusing tendencies SFON & SFOR Implicaties 14

15 Achtergrnd van het nderzek SFOR (Spntaneus Fcusing On quantitative Relatins): De spntane neiging van kinderen m hun aandacht te fcussen p wiskundige relaties in alledaagse situaties Vrgaand nderzek: (McMullen, Hannula-Srmunen, & Lehtinen; 2013; 2014; McMullen, 2014) Grte individuele verschillen in SFOR Belangrijke vrspeller van ratinale getallenkennis SFOR stijgt drheen de lagere schl Achtergrnd van het nderzek SFOR meten: 2 srten taken 1. Individuele taken Gedragsmatig (+ verbale uitingen) (McMullen et., 2013; 2014; McMullen, 2014) Bijvrbeeld: Brdtaak Kijk ged naar wat ik de, en de daarna exact hetzelfde. 15

16 Achtergrnd van het nderzek 2. Cllectieve taken Schriftelijk Bijvrbeeld: Teleprtatietaak: Beschrijf p zveel mgelijk manieren he de pakketten veranderd zijn. : 2 (McMullen, Hannula-Srmunen, & Lehtinen, 2015) : 2 : 2 Onderzeksvragen 1. In welke mate fcussen kinderen spntaan p wiskundige relaties, en p welke srt relaties fcussen ze dan? twee kindjes per huis multiplicatieve relaties drie kindjes meer dan huisjes additieve relaties 2. He evlueert (de mate en srt) SFOR drheen de lagere schl? 16

17 Methde Multiplicatieve taak Additieve taak Open taak : 2-4 : 2 r - 4 : 2-4 : 2 r - 4 Methde 315 leerlingen van het 2 de, 4 de, f 6 de leerjaar Classificeren van antwrden (Chen s kappa =.86) Categrie Vrbeeld Relatineel multiplicatief M alle aantallen zijn gedeeld dr twee additief A van elke srt zijn er 4 weggenmen multiplicatief-en-additief M&A Er zijn twee keer zveel blikjes. Er zijn 4 brikjes minder. Quasi-relatineel Niet-relatineel Er zijn nu minder ballnnen en vierkanten. andere kleuren en vrmen 17

18 Resultaten (1) 1. In welke mate fcussen kinderen spntaan p wiskundige relaties, en p welke srt relaties fcussen ze dan? Relatineel Quasirelatineel Nietrelatineel A M M & A Resultaten (2) 1. In welke mate fcussen kinderen spntaan p wiskundige relaties, en p welke srt relaties fcussen ze dan? Multiplicatief Additief Open Relatineel Quasi-relatineel Niet-relatineel A M M & A 18

19 Resultaten (3) 2. He evlueert SFOR drheen de lagere schl? Mate van SFOR de leerjaar 4 de leerjaar 6 de leerjaar Relatineel Quasi-relatineel Niet-relatineel Stijging van de relatinele antwrden Daling van niet-relatinele antwrden Resultaten (4) 2. He evlueert SFOR drheen de lagere schl? Srt SFOR de leerjaar 4 de leerjaar 6 de leerjaar Stijging van multiplicatieve antwrden Geen algemene ntwikkeling van additieve antwrden Evlutie additieve antwrden afhankelijk van taak: stabiel in multiplicatieve, stijging in additieve en daling in pen taak A M M & A 19

20 Cnclusie Therie Breder SFOR-cncept: naast multiplicatieve SFOR bestaat k additieve SFOR Evlutie van SFOR hangt af van cnceptualisering: Vnl. stijging van multiplicatieve SFOR Meten Bevestiging: Teleprtatietaak meet SFOR Open SFOR-taak meest pen vr SFOR, zwel multiplicatieve als additieve SFOR Algemene cnclusie en discussie 20

21 Therie Meten Spntaneus mathematical fcusing tendencies SFON & SFOR Implicaties Cnclusie en discussie Therie Cnclusie Spntane neigingen vs. vaardigheden Er bestaan inter-individuele verschillen in SFON/SFOR Belangrijke vrspellers van latere rekenprestaties Discussie Onderliggend mechanisme? 21

22 Cnclusie en discussie Meten Cnclusie SFON/SFOR meten aan de hand van niet-wiskundige taken binnen vaardigheidsniveau van kinderen Verschillende srten meetinstrumenten: Verbaal/gedragsmatig Cllectief/individueel afgenmen Discussie Meten verschillende taken hetzelfde cncept? Cnclusie en discussie Cnclusie Belang van bltleggen van verschillen in SFON/SFOR Want SFON/SFOR vrspelt latere rekenvaardigheid Eerste stap in vrkmen van latere rekenprblemen Ontwikkeling van SFON/SFOR bevrderen. He? Aandacht vr SFON/SFOR in alledaagse klaspraktijk, naast vaardigheden In lager nderwijs: Ok in expliciet wiskundige taken aandacht vr aspecten (bijv. relaties) Gevarieerd aanbd aan taken in curriculum Discussie Meer nderzek naar ntwikkeling ndig: He interventies vrmgeven? Meenemen in lerarenpleiding? Implicaties 22

23 Bedankt vr uw aandacht! Vragen? Opmerkingen? 23

Indirect optellen als handige strategie om aftrekopgaven op te lossen

Indirect optellen als handige strategie om aftrekopgaven op te lossen Indirect ptellen als handige strategie m aftrekpgaven p te lssen Greet Peters 1, Jke Trbeyns 1, Bert De Smedt 2, Pl Ghesquière 2 en Lieven Verschaffel 1 1 Centrum vr Instructiepsychlgie en -Technlgie,

Nadere informatie

Huiswerk Informatie voor alle ouders

Huiswerk Informatie voor alle ouders Nummer 6 mei 2010 Huiswerk Infrmatie vr alle uders Huiswerk en efening Ged leren lezen en rekenen is belangrijk, want je hebt deze vaardigheden in het dagelijks leven veral ndig. Kinderen ged leren lezen

Nadere informatie

Begeleidende tekst bij de presentatie Ieder kind heeft recht op Gedifferentieerd RekenOnderwijs.

Begeleidende tekst bij de presentatie Ieder kind heeft recht op Gedifferentieerd RekenOnderwijs. Begeleidende tekst bij de presentatie Ieder kind heeft recht p Gedifferentieerd RekenOnderwijs. Dia 1 Opmerking vr de presentatr: in het geval u tijd te krt kmt, kunt u de blauwe tekst als ptineel beschuwen

Nadere informatie

o o o BIJLAGE PEDAGOGISCHE VISIE A. Gedragsindicatoren personeel in relatie tot leerlingen (vice versa)

o o o BIJLAGE PEDAGOGISCHE VISIE A. Gedragsindicatoren personeel in relatie tot leerlingen (vice versa) PEDAGOGISCHE VISIE A. Algemeen De pedaggische visie vertelt he de schl met leerlingen, persneel en uders van leerlingen wil mgaan en wat de schl verwacht ten aanzien van de relatie tussen leerlingen en

Nadere informatie

Getallen 1 is een programma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip).

Getallen 1 is een programma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip). Getallen 1 Getallen 1 is een prgramma vr het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip). Delgrep Rekenen en Wiskunde Getallen 1 Getallen 1 is geschikt vr grep 7 en 8 van de basisschl en de eerste

Nadere informatie

DYSLEXIE. Vragenformulier onderwijsgeschiedenis lees- en spellingsvaardigheid

DYSLEXIE. Vragenformulier onderwijsgeschiedenis lees- en spellingsvaardigheid 1 DYSLEXIE Vragenfrmulier nderwijsgeschiedenis lees- en spellingsvaardigheid Graag vraag ik u m de vlgende vragen z vlledig mgelijk te beantwrden ( in zverre dat kan). Ok vraag ik u de uitgeverde handelingsplannen

Nadere informatie

Goede relatie met collega s, maakt leraren gelukkig

Goede relatie met collega s, maakt leraren gelukkig Gede relatie met cllega s, maakt leraren gelukkig He leraren zich velen, f ze het vlhuden in nderwijs en geneg energie krijgen, hangt k af van de kwaliteit van hun relaties met cllega s p schl. Dat blijkt

Nadere informatie

Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties en seksualiteit.

Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties en seksualiteit. Criteria en vragenlijst themacertificaat Relaties en seksualiteit Primair nderwijs Ter vrbereiding p uw aanvraag vindt u in dit dcument de criteria en vragenlijst vr het themacertificaat Relaties en seksualiteit.

Nadere informatie

DYSLEXIE. Naam:... Adres:... Postcode:... Woonplaats:... Geboortedatum:... Naam:... Adres:... Postcode:... Woonplaats:... Telefoonnummer:...

DYSLEXIE. Naam:... Adres:... Postcode:... Woonplaats:... Geboortedatum:... Naam:... Adres:... Postcode:... Woonplaats:... Telefoonnummer:... 1 DYSLEXIE Vragenfrmulier nderwijsgeschiedenis lees- en spellingsvaardigheid Graag vraag ik u m de vlgende vragen z vlledig mgelijk te beantwrden (in zverre dat kan). Ok vraag ik u de uitgeverde handelingsplannen

Nadere informatie

Monitor de Bibliotheek op school

Monitor de Bibliotheek op school Mnitr de Biblitheek p schl 2018-2019 Vragenlijst leerkracht Je vult deze vragenlijst in vr: - BRIN-cde van de schl - naam van de schl - plaats waar de schl staat - grep LEZEN 1. He vaak de je dit gemiddeld?

Nadere informatie

Onze eigen boontjes doppen in Kenia

Onze eigen boontjes doppen in Kenia Hnger graad 2 Lesvrbereiding Onze eigen bntjes dppen in Kenia Bij lesmateriaal, bij deze les p de site, vind je het ndige lesmateriaal vr deze les Print het werkblad 'Zek de 5 verschillen' vr elke leerling

Nadere informatie

DYSCALCULIE. Naam:... Adres:... Postcode:... Woonplaats:... Geboortedatum:... Naam:... Adres:... Postcode:... Woonplaats:... Telefoonnummer:...

DYSCALCULIE. Naam:... Adres:... Postcode:... Woonplaats:... Geboortedatum:... Naam:... Adres:... Postcode:... Woonplaats:... Telefoonnummer:... 1 DYSCALCULIE Vragenfrmulier nderwijsgeschiedenis rekenvaardigheid vr schl Graag vraag ik u m de vlgende vragen z vlledig mgelijk te beantwrden (in zverre dat kan). Ok vraag ik u de uitgeverde handelingsplannen

Nadere informatie

Aan de hand van deze 3 lessen ontdekken de leerlingen dat er techniek in en om de Schelde, dus in onze regio, een erg belangrijke rol speelt.

Aan de hand van deze 3 lessen ontdekken de leerlingen dat er techniek in en om de Schelde, dus in onze regio, een erg belangrijke rol speelt. Techniek & de Schelde Aan de hand van deze 3 lessen ntdekken de leerlingen dat er techniek in en m de Schelde, dus in nze regi, een erg belangrijke rl speelt. Gerelateerde kerndelen Vlaanderen, Primair

Nadere informatie

Plaatsingsrichtlijnen Dr. Nassau College

Plaatsingsrichtlijnen Dr. Nassau College Plaatsingsrichtlijnen Dr. Nassau Cllege vr schljaar 2014-2015 Plaatsingsrichtlijnen p het Dr. Nassau Cllege In de kmende jaren zal de Cit eindtets in het basisnderwijs niet meer afgenmen wrden in februari,

Nadere informatie

VOEL OOK DE MAGIE VAN KINDEROPVANG EN NATUUR!

VOEL OOK DE MAGIE VAN KINDEROPVANG EN NATUUR! Ontwikkeling van kinderen, stagnatie van de ntwikkeling en drverwijzen Wij prberen er vr te zrgen dat kinderen zich bij nze pvang plezierig velen en zich kunnen ntwikkelen. Om te kunnen berdelen f dit

Nadere informatie

EXPERTISESTEEKKAART. 1) Naam van de school/dienst/voorziening: De Horizon Aalst. Adresgegevens: Molendreef 57 9300 Aalst

EXPERTISESTEEKKAART. 1) Naam van de school/dienst/voorziening: De Horizon Aalst. Adresgegevens: Molendreef 57 9300 Aalst EXPERTISESTEEKKAART 1) Naam van de schl/dienst/vrziening: De Hrizn Aalst Adresgegevens: Mlendreef 57 9300 Aalst 2) Dmein van expertise: Lgpedie, cmmunicatie: begeleiding, behandeling & diagnstiek 3) Beschrijving

Nadere informatie

Van afvalrace tot kringloop

Van afvalrace tot kringloop Dag van de Aarde 1 ste graad Van afvalrace tt kringlp Delstellingen De leerlingen bedenken ideeën m zrg te dragen vr de Aarde: hergebruiken, recycleren, cnsuminderen. De leerlingen verruimen hun blik dr

Nadere informatie

Ontdek Tell Tweini. o 1

Ontdek Tell Tweini. o 1 Ontdek Tell Tweini 1 "Het mag duidelijk zijn, mdern wetenschappelijke nderzek wrdt bedreven dr vele nderzekers vanuit verschillende disciplines. De inspanningen van velen, allen met een andere kijk p de

Nadere informatie

De wiskundedidactische kennis van toekomstige kleuterleid(st)ers in Vlaanderen. Joke Torbeyns, Fien Depaepe, & Gwen Verguts KU Leuven

De wiskundedidactische kennis van toekomstige kleuterleid(st)ers in Vlaanderen. Joke Torbeyns, Fien Depaepe, & Gwen Verguts KU Leuven De wiskundedidactische kennis van tekmstige kleuterleid(st)ers in Vlaanderen Jke Trbeyns, Fien Depaepe, & Gwen Verguts KU Leuven Inleiding - 1 Prfessinele kennis van leerkrachten (Shulman, 1986): unieke

Nadere informatie

Je ontdekt hoe je een onderzoeksbrief kan structureren en je stimuleert deelnemers om hun eigen onderzoeksbrief te schrijven.

Je ontdekt hoe je een onderzoeksbrief kan structureren en je stimuleert deelnemers om hun eigen onderzoeksbrief te schrijven. Prtclnummer: 004 Ontwikkeld dr: Kathliek Onderwijs Vlaanderen Titel Prtcl nderzeksbrief peer feedback Brnnen Dana, N. F., & Yendl-Hppey, D. (2008). The Reflective Educatr s Guide t Prfessinal Develpment:

Nadere informatie

Voorbeeld oefentypes online e-learningmodules CommArt Int.

Voorbeeld oefentypes online e-learningmodules CommArt Int. Vrbeeld efentypes nline e-learningmdules CmmArt Int. In dit dcument wrdt verwezen naar de specifieke inhud van een van nze e- learningmdules. De efentypes wrden echter gebruikt in alle e-learningmdules

Nadere informatie

VERHOUDINGEN 2. Doelgroep Verhoudingen 2. Omschrijving Verhoudingen 2

VERHOUDINGEN 2. Doelgroep Verhoudingen 2. Omschrijving Verhoudingen 2 VERHOUDINGEN 2 Muiswerk Verhudingen 2 bestrijkt de uitbreiding van de basisvaardigheden van het rekenen met verhudingen, breuken en prcenten. Dit zijn de regels en vaardigheden die in het vmb en de nderbuw

Nadere informatie

De volgende kenmerken die betrekking hebben op de algemene ontwikkeling kunnen wijzen op een ontwikkelingsvoorsprong.

De volgende kenmerken die betrekking hebben op de algemene ontwikkeling kunnen wijzen op een ontwikkelingsvoorsprong. 1 Checklist kinderen met een ntwikkelingsvrsprng (grep 1 en 2). De vlgende kenmerken die betrekking hebben p de algemene ntwikkeling kunnen wijzen p een ntwikkelingsvrsprng. mndelinge taalvaardigheid gede

Nadere informatie

Spreken Aandacht voor een goede spreekhouding d.m.v. actieve deelname aan klasgesprekken.

Spreken Aandacht voor een goede spreekhouding d.m.v. actieve deelname aan klasgesprekken. Wat is het V-niveau? In het V-niveau f vrderingsniveau wrden kennis en vaardigheden verder ingeefend en uitgebreid. Hiervr steunt men p de verwrven basiskennis vanuit het initiatieniveau f de lagere schl.

Nadere informatie

Chic, zo n gedragspatroongrafiek!

Chic, zo n gedragspatroongrafiek! Chic, z n gedragspatrngrafiek! Leerdelen: De leerlingen kunnen nder begeleiding de verwevenheid tussen ecnmische, sciale en eclgische aspecten in duurzaamheidsvraagstukken herkennen. De leerlingen krijgen

Nadere informatie

Schone Lucht 8-12 jaar

Schone Lucht 8-12 jaar FACTSHEET TEAM Vraf in te vullen dr het TEAM en dient ingeleverd te wrden bij de DRIE jurypanels Schne Lucht 8-12 jaar (in te vullen dr jurypanel) : Instelling / Schl / BSO: Teamleden Naam Leeftijd (gebrtedatum)

Nadere informatie

Veilig Onderweg 6-8 jaar

Veilig Onderweg 6-8 jaar FACTSHEET TEAM Vraf in te vullen dr het TEAM en dient ingeleverd te wrden bij de DRIE jurypanels Veilig Onderweg 6-8 jaar Teamnr. (in te vullen dr jurypanel) Teamnaam: Instelling / Schl / BSO: Teamleden

Nadere informatie

Uitstroomprofiel opleiding Klinisch Informatica September 2014

Uitstroomprofiel opleiding Klinisch Informatica September 2014 Uitstrmprfiel pleiding Klinisch Infrmatica 1 Inleiding Dit uitstrmprfiel sluit aan p het berepsprfiel van de klinisch infrmaticus. Het berepsprfiel beschrijft evenwel de ttale breedte van het veld van

Nadere informatie

Ontdekken van talenten jouw woorden, jouw verhaal

Ontdekken van talenten jouw woorden, jouw verhaal Ontdekken van talenten juw wrden, juw verhaal Methdiek Omschrijving: Kunnen werken met je talenten geeft mensen energie, weerbaarheid en veerkracht. Via deze methdiek wrden teams uitgendigd m hun talenten

Nadere informatie

Beslissingsondersteunende instrumenten. Criteria 2016. September 2015 Stichting Kwaliteit in Basis GGZ

Beslissingsondersteunende instrumenten. Criteria 2016. September 2015 Stichting Kwaliteit in Basis GGZ Beslissingsndersteunende instrumenten September 2015 Stichting Kwaliteit in Basis GGZ Beslissingsndersteunende instrumenten Inleiding Stichting Kwaliteit in Basis GGZ gelft dat de mentale zrg in Nederland

Nadere informatie

Tool nr materiaal Ontwikkeld door: Katholiek Onderwijs Vlaanderen Naam van het materiaal. Kwalitatieve data analyse.

Tool nr materiaal Ontwikkeld door: Katholiek Onderwijs Vlaanderen Naam van het materiaal. Kwalitatieve data analyse. Tl nr. 122 - materiaal Ontwikkeld dr: Kathliek Onderwijs Vlaanderen Naam van het materiaal Kwalitatieve data analyse Brnnen Dana, N. F., & Yendl-Hppey, D. (2008). The Reflective Educatr s Guide t Classrm

Nadere informatie

Deel 1. Procedure voor het indienen van een schakelprogramma

Deel 1. Procedure voor het indienen van een schakelprogramma Deel 1. Prcedure vr het indienen van een schakelprgramma Waarm een schakelprgramma? Vr telating tt de pstinitiële master pleiding Kwaliteit en veiligheid in de patiëntenzrg is een geaccrediteerd master

Nadere informatie

VISIE OP LEREN. De uitgangspunten van de samenwerking; Het opleiden binnen het partnerschap; Het leren binnen het partnerschap.

VISIE OP LEREN. De uitgangspunten van de samenwerking; Het opleiden binnen het partnerschap; Het leren binnen het partnerschap. VISIE OP LEREN Opleiden en leren in het partnerschap Apeldrn Zutphen Vr het welslagen van de missie is het van het grtste belang dat binnen het partnerschap gewerkt wrdt vanuit een gemeenschappelijke visie

Nadere informatie

Beleidsplan directe instructie : 1. Verantwoording 2. Doelstellingen 3. Model 4. Kijkwijzer 5. -Werkwijze en tijdsplanning.

Beleidsplan directe instructie : 1. Verantwoording 2. Doelstellingen 3. Model 4. Kijkwijzer 5. -Werkwijze en tijdsplanning. Beleidsplan directe instructie : 1. Verantwrding 2. Delstellingen 3. Mdel 4. Kijkwijzer 5. -Werkwijze en tijdsplanning 1 Verantwrding: Wij willen binnen het nderwijs dat wij geven rekening huden met de

Nadere informatie

Vlaanderen: Primair onderwijs Brongebruik Kerndoel 7: De leerlingen kunnen op hun niveau verschillende informatiebronnen raadplegen.

Vlaanderen: Primair onderwijs Brongebruik Kerndoel 7: De leerlingen kunnen op hun niveau verschillende informatiebronnen raadplegen. Lesbeschrijving Brn vr Werk Aan de hand van deze 5 lessen ntdekken de leerlingen dat de Schelde veel mgelijkheden biedt vr werk. En daarmee van essentieel belang is vr nze regi. Relatie met kerndelen:

Nadere informatie

PEST PROTOCOL. Prins Willem-Alexanderschool

PEST PROTOCOL. Prins Willem-Alexanderschool PEST PROTOCOL Prins Willem-Alexanderschl Wat is een pestprtcl? Een pestprtcl is een aantal vereenkmsten ver het tegengaan van pesten. Een afspraak tussen de schl, de kinderen en de uders. Waarm een pestprtcl?

Nadere informatie

Groep 1-2A: Juf Jacqueline (maandag, dinsdag en woensdag) Juf Kathelijne (donderdag en vrijdag) Groep 1-2B: Juf Georgina (ma-vr)

Groep 1-2A: Juf Jacqueline (maandag, dinsdag en woensdag) Juf Kathelijne (donderdag en vrijdag) Groep 1-2B: Juf Georgina (ma-vr) RKBS Inghelsenberghe Wilhelminastraat 48 4564 AE Sint Jansteen tel: 0114-314380 inghelsenberghe@gperspect.nl www.inghelsenberghe.nl Infrmatie grep 1-2 Grepsleerkrachten: Grep 1-2A: Juf Jacqueline (maandag,

Nadere informatie

Groepsindeling. Groep 2. Groep 3. Groep 1. Maaike U. Margaretha E. Sofie T. Sanne B. Ingrid M. Bieke B. Kris V.G. Inge C. Ines A. Luc S. Hilde V.E.

Groepsindeling. Groep 2. Groep 3. Groep 1. Maaike U. Margaretha E. Sofie T. Sanne B. Ingrid M. Bieke B. Kris V.G. Inge C. Ines A. Luc S. Hilde V.E. Grepsindeling Grep 1 Kris V.G. Inge C. Ines A. Luc S. Grep 2 Margaretha E. Sfie T. Sanne B. Hilde V.E. Grep 3 Ingrid M. Bieke B. Hilde V.E. Maaike U. Reflectie vr zelfregulering in blended leermgevingen

Nadere informatie

Start duurzame inzetbaarheid

Start duurzame inzetbaarheid Start duurzame inzetbaarheid Een praktijkcasus Dr: Rlf Weijers, Pauline Miedema Hewel duurzame inzetbaarheid een veelbesprken thema is, blijft het lastig m het cncreet te maken en er handen aan veten aan

Nadere informatie

Muiswerk Verhoudingen 1 bestrijkt de basisvaardigheden van het rekenen met verhoudingen, breuken en procenten.

Muiswerk Verhoudingen 1 bestrijkt de basisvaardigheden van het rekenen met verhoudingen, breuken en procenten. Verhudingen 1 Muiswerk Verhudingen 1 bestrijkt de basisvaardigheden van het rekenen met verhudingen, breuken en prcenten. Delgrep Verhudingen 1 Het prgramma Verhudingen 1 is bedeld vr leerlingen in grep

Nadere informatie

Observatielijst: Zelfregulatie in het onderwijs

Observatielijst: Zelfregulatie in het onderwijs Observatielijst: Zelfregulatie in het nderwijs ZO! Observatielijst zelfregulatie in het nderwijs 1 Inhud 1. Inleiding 1.1 Uitgangspunten van de ZO! 1.2 Wat is de ZO!? 1.3 Het del van de ZO! 1.4 Delgrep

Nadere informatie

SPEURTOCHT THEMA OCEAN. voor groep 5 t/m 8

SPEURTOCHT THEMA OCEAN. voor groep 5 t/m 8 SPEURTOCHT THEMA OCEAN vr grep 5 t/m 8 Welkm in Burgers Ocean! Met deze nderwater-speurtcht leer je van alles ver de dieren die in de zee leven. De speurtcht begint al zdra je vanuit de Bush p het strand

Nadere informatie

Godsdienstige stellingname collega

Godsdienstige stellingname collega Gdsdienstige stellingname cllega Je werkt p een penbare basisschl en hebt kinderen van verschillende natinaliteiten in je grep. Een van je cllega's draagt een hfddek. De kinderen uit haar grep scren ged

Nadere informatie

Passend Onderwijs. Tot wanneer is het nog passend?

Passend Onderwijs. Tot wanneer is het nog passend? Wat zijn de grenzen aan de zrg die de Uilenburcht kan bieden? Tt hever reikt de draagkracht van De Uilenburcht? Achtergrnd Het uitgangspunt van De Uilenburcht is altijd dat we nze leerlingen z lang mgelijk

Nadere informatie

Lesbeschrijving. Havens aan de Schelde. Aan de hand van deze 3 lessen maken de leerlingen kennis met de dieren die in en om de Schelde leven

Lesbeschrijving. Havens aan de Schelde. Aan de hand van deze 3 lessen maken de leerlingen kennis met de dieren die in en om de Schelde leven Lesbeschrijving Havens aan de Schelde Aan de hand van deze 3 lessen maken de leerlingen kennis met de dieren die in en m de Schelde leven Relatie met kerndelen: Vlaanderen: Vlaanderen Nederland Primair

Nadere informatie

Diploma-inflatie & Diploma-devaluatie. Illusie of Realiteit?

Diploma-inflatie & Diploma-devaluatie. Illusie of Realiteit? Diplma-inflatie & Diplma-devaluatie Illusie f Realiteit? Brn: Knack Brn: De Mrgen Diplma-inflatie & diplma-devaluatie Iedereen een eerlijke kans p een hger diplma is verwrden tt Iedereen een diplma. Het

Nadere informatie

Naam: Voorletters: BSN: Naam: Voorletters: BSN:

Naam: Voorletters: BSN: Naam: Voorletters: BSN: BUDGETPLAN Persnsgebnden budget Wm / Jeugd U wilt bij de gemeente een Persnsgebnden budget (PGB) aanvragen waarmee u zelf zrg / ndersteuning / vrziening kunt inkpen. Als nderdeel van die aanvraag met een

Nadere informatie

BEGELEIDING LEERLINGEN MET DYSCALCULIE

BEGELEIDING LEERLINGEN MET DYSCALCULIE BEGELEIDING LEERLINGEN MET DYSCALCULIE Begeleiding van leerlingen met ernstige rekenprblemen en/f dyscalculie Delen en uitgangspunten Binnen het Veluws Cllege Crtenbsch hanteren wij het Prtcl Ernstige

Nadere informatie

Bijlage IVa Sjabloon voor de verdeling van werkzaamheden voor onderwijzend personeel in de kunsteducatie

Bijlage IVa Sjabloon voor de verdeling van werkzaamheden voor onderwijzend personeel in de kunsteducatie Bijlage IVa Sjabln vr de verdeling van werkzaamheden vr nderwijzend persneel in de kunsteducatie Sjabln vr de verdeling van werkzaamheden vr nderwijzend persneel in de kunsteducatie LOGA-partijen vinden

Nadere informatie

Huiswerk. Waarom geven wij op school huiswerk? Wij vinden huiswerk zinvol, omdat we denken daar het volgende mee te kunnen bereiken :

Huiswerk. Waarom geven wij op school huiswerk? Wij vinden huiswerk zinvol, omdat we denken daar het volgende mee te kunnen bereiken : Versie: ktber 2016 Huiswerk Op nze schl wrdt in diverse grepen huiswerk gegeven. Onder huiswerk verstaan we werk dat vanuit de schl meegegeven wrdt en waarvan verwacht wrdt dat het dr de kinderen thuis

Nadere informatie

Pedagogisch klimaat en autisme. Pedagogisch klimaat en de Klimaatschaal. Groepsprocessen bij jongeren: rol van de leerkracht.

Pedagogisch klimaat en autisme. Pedagogisch klimaat en de Klimaatschaal. Groepsprocessen bij jongeren: rol van de leerkracht. Pedaggisch klimaat en autisme dr Ad Dnkers Klimaatschaal SIGA Dinsdag 9 december 2014 Inleiding Even vrstellen.. Pedaggisch klimaat en de Klimaatschaal Grepsprcessen bij jngeren: rl van de leerkracht.

Nadere informatie

Kenniscentrum en ASS. Achtergrond

Kenniscentrum en ASS. Achtergrond Kenniscentrum en ASS Bij hulpvragen die betrekking hebben p ASS (strnissen in het autistisch spectrum) gaan we in het Kenniscentrum uit van de mschrijving van de DSM IV. In de DSM IV wrdt een aantal strnissen

Nadere informatie

Praktisch: Inhoudelijk: Thema: een dag uit het leven van een kind in België en in Dogbo, focus op watergebruik

Praktisch: Inhoudelijk: Thema: een dag uit het leven van een kind in België en in Dogbo, focus op watergebruik 1 Praktisch: Leeftijdsgrep: 1ste graad Grepsgrtte: klasgrep Omgeving: klas Tijdsduur: 50 min. Materiaal: Pwerpint met ft s van Clémence uit Dgb Smartbrd f beamer m de ft s te prjecteren Verhaal van Clémence

Nadere informatie

Kleerkastgriezels. Doelstellingen. Materiaal

Kleerkastgriezels. Doelstellingen. Materiaal Hallween Kleerkastgriezels Delstellingen De kinderen ervaren dat één gebeurtenis sms meerdere rzaken en gevlgen kan hebben. De kinderen ntdekken he het leven van een kledingstuk er vaak uitziet. De kinderen

Nadere informatie

Vragenlijst BVL-digitaal activiteitenplan

Vragenlijst BVL-digitaal activiteitenplan Vragenlijst VL- Deel A. verankering in schlbeleid/rganisatie 1 Deelname aan het VL is p schl en bvenschlsniveau vastgelegd in fficiële stukken/cmmunicatiemiddelen. Heeft de schl deelname aan het VL vastgelegd

Nadere informatie

Succesvol samenwerken met ouders. Onderzoek Ouderbetrokkenheid. Bundel in te kijken in de leraarskamer. http://flob.sint-niklaas.

Succesvol samenwerken met ouders. Onderzoek Ouderbetrokkenheid. Bundel in te kijken in de leraarskamer. http://flob.sint-niklaas. Onderzek Ouderbetrkkenheid V.U. : Lieve Van Daele, Grte Markt 1, 9100 Sint-Niklaas Succesvl samenwerken met uders Bundel in te kijken in de leraarskamer http://flb.sint-niklaas.be ONDERZOEK GOK-PROJECT

Nadere informatie

Ace! Training E-learning module 'vragen stellen' Cursus communicatievaardigheden 1

Ace! Training E-learning module 'vragen stellen' Cursus communicatievaardigheden 1 Ace! Training E-learning mdule 'vragen stellen' Cursus cmmunicatievaardigheden 1 Gede vragen stellen Vragen stellen is een vrm van verbale cmmunicatie. Verbale cmmunicatie bestaat uit spreken en luisteren.

Nadere informatie

Les 1. Vergroten van kennis over psychische gezondheid. Zelfstandige verwerkingsles (achter de computer) is een project van Diversion en MIND

Les 1. Vergroten van kennis over psychische gezondheid. Zelfstandige verwerkingsles (achter de computer) is een project van Diversion en MIND Les 1 Vergrten van kennis ver psychische gezndheid Zelfstandige verwerkingsles (achter de cmputer) is een prject van Diversin en MIND VOOR DE DOCENT Deze les kan als lsstaande pdracht gegeven wrden, maar

Nadere informatie

Dit aanmeldformulier is opgesteld ten behoeve van een zorgvuldige aanmelding van leerlingen. Achternaam :.. Roepnaam :.

Dit aanmeldformulier is opgesteld ten behoeve van een zorgvuldige aanmelding van leerlingen. Achternaam :.. Roepnaam :. Dit aanmeldfrmulier is pgesteld ten beheve van een zrgvuldige aanmelding van leerlingen. Aanmeldfrmulier vr basisschl ndergetekenden melden hun kind aan bij RKBS Panta Rhei te Cevrden (naam/plaats schl)

Nadere informatie

Notities bij Cito Spelling 3.0

Notities bij Cito Spelling 3.0 Ntities bij Cit Spelling 3.0 Delen: Inhudelijk vrbereid te zijn p identiteitsgevelige nderwerpen. Krt verzicht van wat nieuw is bij versie 3.0 Afspraken Samenwerkingsverband Berséba, regi Nrd-Ost: Het

Nadere informatie

S.O.S. bos. Doelstellingen

S.O.S. bos. Doelstellingen Week van het bs 1 ste graad S.O.S. bs Delstellingen De kinderen: velen verwndering vr en verbndenheid met het bs. ervaren dat bmen levensndzakelijk zijn vr mens en dier mdat ze CO² mzetten in zuivere lucht,

Nadere informatie

Notities bij Cito Spelling 3.0

Notities bij Cito Spelling 3.0 Ntities bij Cit Spelling 3.0 Delen: Inhudelijk vrbereid te zijn p identiteitsgevelige nderwerpen. Krt verzicht van wat nieuw is bij versie 3.0 Afspraken Samenwerkingsverband Berséba, regi Nrd-Ost: Het

Nadere informatie

E-pupillen. Leeftijdskenmerken

E-pupillen. Leeftijdskenmerken E-pupillen Leeftijdskenmerken De kinderen hebben een grte speldrang. Ze den dingen vanwege het plezier van-hetden. De kinderen meten de kans krijgen allerlei vaardigheden en plssingen in spelsituaties

Nadere informatie

Getallen 2. Doelgroep Rekenen en Wiskunde Getallen 2. Omschrijving Rekenen en Wiskunde Getallen 2

Getallen 2. Doelgroep Rekenen en Wiskunde Getallen 2. Omschrijving Rekenen en Wiskunde Getallen 2 Getallen 2 Getallen 2 bestrijkt de uitbreiding van de basisvaardigheden van het rekenen, regels en vaardigheden die in het vmb en de nderbuw van hav/vw wrden aangeleerd, geefend en tegepast. Delgrep Rekenen

Nadere informatie

Kolom A Kolom B Kolom C Kolom D 1 Je wilt leren zeilen. Wat doe je? Ik stap direct in de boot en ik probeer te zeilen.

Kolom A Kolom B Kolom C Kolom D 1 Je wilt leren zeilen. Wat doe je? Ik stap direct in de boot en ik probeer te zeilen. Leerstijlen Iedereen heeft een vrkeur bij leren en hanteert daarbij, nbewust, een bepaalde leerstijl. Het is prettig als jij weet wat vr leerstijl jij hebt. Het is k handig als jij weet he een ander bepaalde

Nadere informatie

SPREEKBEURT KARDINAALTETRA

SPREEKBEURT KARDINAALTETRA l a n d e l i j k i n f r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT KARDINAALTETRA VISSEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE KARDINAALTETRA

Nadere informatie

Verbanden 3. Doelgroep Verbanden 3. Omschrijving Verbanden 3

Verbanden 3. Doelgroep Verbanden 3. Omschrijving Verbanden 3 Verbanden 3 Verbanden 3 besteedt aandacht aan het pstellen van tabellen, frmules en grafieken. Er zijn k uitbreidingen van de subdmeinen statistiek en rijen en reeksen. Delgrep Verbanden 3 Verbanden 3

Nadere informatie

Notities bij Cito Spelling 3.0

Notities bij Cito Spelling 3.0 Ntities bij Cit Spelling 3.0 Delen: Inhudelijk vrbereid te zijn p identiteitsgevelige nderwerpen. Krt verzicht van wat nieuw is bij versie 3.0 Afspraken Samenwerkingsverband Berséba, regi Nrd-Ost: Het

Nadere informatie

Workshop. Afstroom in de onderbouw van het voortgezet onderwijs. School of Business and Economics Sharing Success

Workshop. Afstroom in de onderbouw van het voortgezet onderwijs. School of Business and Economics Sharing Success Wrkshp Afstrm in de nderbuw van het vrtgezet nderwijs Schl f Business and Ecnmics Agenda Welkm / krte kennismaking Samenvatting vrige wrkshp Del wrkshp 2 Presentaties Algemeen: - Onderbuwrendement VO -

Nadere informatie

Voorbeeldvragen Methodiek NEN 2767

Voorbeeldvragen Methodiek NEN 2767 Nb. Per vraag kunnen er meerdere gede antwrden zijn 1. Welke van de nderstaande bewering is juist? NEN 2767 is een: methdiek vr de bepaling van achterstallig nderhud bjectieve methdiek vr de bepaling van

Nadere informatie

Voorbereidingsjaar hoger onderwijs voor anderstaligen. Functieprofiel: Leerondersteuner Voorbereidingsjaar Hoger Onderwijs voor Anderstaligen

Voorbereidingsjaar hoger onderwijs voor anderstaligen. Functieprofiel: Leerondersteuner Voorbereidingsjaar Hoger Onderwijs voor Anderstaligen Vrbereidingsjaar hger nderwijs vr anderstaligen Prvincieplein 1 Cntact: Functieprfiel: Leerndersteuner Vrbereidingsjaar Hger Onderwijs vr Anderstaligen Samenvatting Als leerndersteuner begeleid en ndersteun

Nadere informatie

6.6.Voorbeelden van enquêtes

6.6.Voorbeelden van enquêtes 6.6.Vrbeelden van enquêtes 6.6.1.Vrbeeld 1 (brn: Van Hve, 2008) Wat het beleid betreft... (slechts één antwrd mgelijk) wil ik graag van alles p de hgte zijn. wil ik graag enkel de grte lijnen weten. heb

Nadere informatie

Werkblad ontwikkelwijzer Gouden Standaard

Werkblad ontwikkelwijzer Gouden Standaard Werkblad ntwikkelwijzer Guden Standaard Beeld van de leerling Vraag Opmerkingen/antwrden Actie He brengen wij nze leerlingen in beeld? (met g p telating tt gymnasiumstrm) Op welke manier maken wij ptimaal

Nadere informatie

Daar zijn echte vrienden voor!

Daar zijn echte vrienden voor! Daar zijn echte vrienden vr! Julia Behme Stefanie Dahle ISBN 978 90 5924 432 0 NUR 273 D/2015/6186/35 Suggesties: Emy Geyskens Daar zijn echte vrienden vr! Krte inhud 1 Op een mie lentemrgen wrdt Wardje

Nadere informatie

Ondersteuning gericht op kwaliteit van leven en maatschappelijke participatie van personen met een beperking. Een wetenschappelijke stand van zaken.

Ondersteuning gericht op kwaliteit van leven en maatschappelijke participatie van personen met een beperking. Een wetenschappelijke stand van zaken. Ondersteuning gericht p kwaliteit van leven en maatschappelijke participatie van persnen met een beperking. Een wetenschappelijke stand van zaken. Bea Maes KU Leuven Een veld in beweging Vlwaardig burgerschap

Nadere informatie

Lesideeën. Hedendaagse Propaganda Analyseren. uitgewerkt door

Lesideeën. Hedendaagse Propaganda Analyseren. uitgewerkt door Lesideeën uitgewerkt dr Hedendaagse Prpaganda Analyseren Activiteiten als aanvulling p de leerervaring bij het nline Mind Over Media platfrm www.mindvermedia.be 1 Les 6 Maak je eigen prpaganda Klaslkaal:

Nadere informatie

Rollenspel Jezus redt

Rollenspel Jezus redt Rllenspel Jezus redt Krte mschrijving prgrammanderdeel De leerlingen spelen samen een bestuursrechtzaak bij de Raad van State na. De Raad van State is de hgste bestuursrechter van Nederland. In deze rechtszaak

Nadere informatie

Onterecht additief en multiplicatief redeneren: ook de voorkeur van leerlingen speelt mee

Onterecht additief en multiplicatief redeneren: ook de voorkeur van leerlingen speelt mee Onterecht additief en multiplicatief redeneren: ook de voorkeur van leerlingen speelt mee Tine Degrande, Lieven Verschaffel, & Wim Van Dooren Centrum voor Instructiepsychologie en technologie, KU Leuven

Nadere informatie

Bijlage 4. Toetsingskader ontwerp levensloopbestendig Zeist-Oost

Bijlage 4. Toetsingskader ontwerp levensloopbestendig Zeist-Oost Bijlage 4 Tetsingskader ntwerp levenslpbestendig Zeist-Ost 1. Opzet Het tetsingskader Levenslpbestendig Zeist-Ost bestaat uit een aantel nderdelen. Een algemeen deel gaat ver de levenslpbestendige wijk:

Nadere informatie

2 Verkenning. 2.1. Literatuurverkenning

2 Verkenning. 2.1. Literatuurverkenning Inhudspgave 1 Inleiding... 3 1.1. Frmulering pdracht... 3 1.2. Cntext... 3 1.3. Onderzeksvraag vr de verkenning... 3 2 Verkenning... 4 2.1. Literatuurverkenning... 4 2.1.1. Huiswerkbelasting... 4 2.1.2.

Nadere informatie

EXPERTISESTEEKKAART. 1) Naam van de school/dienst/voorziening: Dominiek Savio Instituut. Adresgegevens: Koolkampstraat 24 8830 Gits

EXPERTISESTEEKKAART. 1) Naam van de school/dienst/voorziening: Dominiek Savio Instituut. Adresgegevens: Koolkampstraat 24 8830 Gits EXPERTISESTEEKKAART 1) Naam van de schl/dienst/vrziening: Dminiek Savi Instituut Adresgegevens: Klkampstraat 24 8830 Gits 2) Dmein van expertise: Hydrtherapie 3) Beschrijving expertise: Bij (heel) jnge

Nadere informatie

Wat zijn de specifieke omstandigheden van deze locatie waar, bij inpassing van de voorziening, rekening mee gehouden moet worden?

Wat zijn de specifieke omstandigheden van deze locatie waar, bij inpassing van de voorziening, rekening mee gehouden moet worden? Omgevingsscan Achtergrnd prject De gemeente Drdrecht heeft het plan pgevat de prblematiek rndm (merendeels verslaafde) dak- en thuislze mensen in haar stad aan te pakken. In dit kader heeft de gemeente

Nadere informatie

Indelen (nieuwe) groepen. Concept beleidsnotitie

Indelen (nieuwe) groepen. Concept beleidsnotitie Indelen (nieuwe) grepen Cncept beleidsntitie 25-01-2017 Inleiding Leerlingen kmen p schl wanneer ze vier jaar zijn en wrden dan p basis van de bij ns bekende gegevens ingedeeld in een bestaande grep 1/2.

Nadere informatie

Studiegebied (bso) Tweede graad... Tweede graad... Derde graad... Derde graad... Kantoor. Kantoor. Kantoor

Studiegebied (bso) Tweede graad... Tweede graad... Derde graad... Derde graad... Kantoor. Kantoor. Kantoor Studiegebied (bs) Tweede graad... Tweede graad... Kantr Kantr Derde graad... Derde graad... Kantr Kantradministratie en gegevensbeheer (7de jaar) Kantradministratie en gegevensbeheer (7de jaar) STUDIEGEBIED

Nadere informatie

NASCHOLINGSTRAJECT VERANTWOORD DATAGEBRUIK

NASCHOLINGSTRAJECT VERANTWOORD DATAGEBRUIK Dienst Identiteit en kwaliteit Guimardstraat 1 1040 BRUSSEL +32 2 507 06 01 www.kathlieknderwijs.vlaanderen NASCHOLINGSTRAJECT VERANTWOORD DATAGEBRUIK 1 Prjectdelen Het del is m schlen 1 f schlengemeenschappen

Nadere informatie

Contact maken en relaties aangaan

Contact maken en relaties aangaan B Cntact maken en relaties aangaan B1 : 7 Weekverslagen Inleiding Je hebt een fijne stageplek gevnden waar je de kmende maanden aan de slag gaat met pdrachten, taken en een stuk reflectie. Omdat wij het

Nadere informatie

Agressiemanagement. Management Consulting and Research Kapeldreef 60, 3001 Heverlee Tel. 016/29 83 11 Fax 016/29 83 19 Website http://www.mcr-bvba.

Agressiemanagement. Management Consulting and Research Kapeldreef 60, 3001 Heverlee Tel. 016/29 83 11 Fax 016/29 83 19 Website http://www.mcr-bvba. Agressiemanagement Bedrijven, rganisaties en schlen krijgen steeds vaker met agressie te maken. Wanneer je met mensen werkt, bestaat er immers de kans p cnflicten. Z n cnflict kan escaleren in bedreigingen,

Nadere informatie

UITNODIGING VORMINGSDAG DIGITALE TOEGANKELIJKHEID DONDERDAG 5 FEBRUARI 2015

UITNODIGING VORMINGSDAG DIGITALE TOEGANKELIJKHEID DONDERDAG 5 FEBRUARI 2015 STUDENTENVOORZIENINGEN CEL STUDEREN MET EEN FUNCTIEBEPERKING VAN DALECOLLEGE NAAMSESTRAAT 80 3000 LEUVEN LEUVEN UITNODIGING VORMINGSDAG DIGITALE TOEGANKELIJKHEID DONDERDAG 5 FEBRUARI 2015 Huis Bethlehem,

Nadere informatie

Let op!! Niet zwemmen i.v.m. blauwalg. Leerdoelen: Kerndoelen Curriculum watereducatie SLO: NME leergebied: Werkvormen: Vakgebied: Niveau: Tijdsduur:

Let op!! Niet zwemmen i.v.m. blauwalg. Leerdoelen: Kerndoelen Curriculum watereducatie SLO: NME leergebied: Werkvormen: Vakgebied: Niveau: Tijdsduur: Let p!! Niet zwemmen i.v.m. blauwalg Vakgebied: Niveau: Tijdsduur: Bilgie, Aardrijkskunde klas 3 hav/vw ± 140 minuten Niet zwemmen i.v.m. blauwalg, we zien deze brden steeds vaker. Maar wat is blauwalg

Nadere informatie

Solliciteren Voor humane wetenschappen. Solliciteerweek 2 april 2014 Annelies Somers Karel Joos Dienst Studieadvies

Solliciteren Voor humane wetenschappen. Solliciteerweek 2 april 2014 Annelies Somers Karel Joos Dienst Studieadvies Slliciteren Vr humane wetenschappen Slliciteerweek 2 april 2014 Annelies Smers Karel Js Dienst Studieadvies Overzicht Vacatures Bevraag jezelf CV Brief Interview Andere Inleiding Inleiding : enkele bedenkingen

Nadere informatie

Pestprotocol. 1 Achtergrond. 1.1 Uitgangspunt. 1.2 Pesten in het cluster-4-onderwijs. Onderwijs. Pestprotocol Versie: 1.0 Datum: 20 mei 2014

Pestprotocol. 1 Achtergrond. 1.1 Uitgangspunt. 1.2 Pesten in het cluster-4-onderwijs. Onderwijs. Pestprotocol Versie: 1.0 Datum: 20 mei 2014 Pestprtcl Onderwijs Pestprtcl Versie: 1.0 Datum: 20 mei 2014 1 Achtergrnd 1.1 Uitgangspunt Beleid tegen pesten valt binnen het veiligheidsbeleid van Yulius Onderwijs. Ons uitgangspunt is dat nze schl een

Nadere informatie

Domeinmodel voor hypothesetoetsen Sietske 23 oktober 2015

Domeinmodel voor hypothesetoetsen Sietske 23 oktober 2015 Dmeinmdel vr hypthesetetsen Sietske 23 ktber 2015 In dit dcument wrdt een mgelijk dmeinmdel vr hypthesetetsen beschreven. Het dcument bestaat uit twee delen: het dmeinmdel zelf en de verwegingen bij het

Nadere informatie

Onze school gebruikt hierbij naast het SPCO veiligheidplan, in ieder geval de volgende hulpmiddelen:

Onze school gebruikt hierbij naast het SPCO veiligheidplan, in ieder geval de volgende hulpmiddelen: Graaf Jan van Mntfrtschl Beleid ter vrkming en/f regulering van pestgedrag 1. 1 Inleiding: Iedere schl heeft een veilig schlklimaat ndig. Op de Graaf Jan van Mntfrtschl zijn wij ns ervan bewust dat veiligheid

Nadere informatie

HOW TO REVIEW THE LITERATURE AND CONDUCT ETHICAL STUDIES

HOW TO REVIEW THE LITERATURE AND CONDUCT ETHICAL STUDIES HOW TO REVIEW THE LITERATURE AND CONDUCT ETHICAL STUDIES The literature review Het is belangrijk m te bepalen wat anderen al ver het prbleem geleerd hebben vr je het zelf bestudeerd. Het idee van een literatuurstudie

Nadere informatie

Kenmerken en uitkomsten van professionele echtscheidingsbemiddeling in Vlaanderen

Kenmerken en uitkomsten van professionele echtscheidingsbemiddeling in Vlaanderen Kenmerken en uitkmsten van prfessinele echtscheidingsbemiddeling in Vlaanderen 20 nvember 2015 Prf. Dr. Sfie Vanassche Dr. An Katrien Sdermans Prf. dr. Ken Matthijs Family and Ppulatin Studies, KU Leuven

Nadere informatie

1) Waar is ITIL de afkorting van? 2) Wat heeft niets met Service te maken binnen ITIL? 3) Wie van de rollen behoort niet in de Front Office?

1) Waar is ITIL de afkorting van? 2) Wat heeft niets met Service te maken binnen ITIL? 3) Wie van de rollen behoort niet in de Front Office? ITIL MBI Preftets Lees elke vraag ged vrdat je antwrd geeft. Sla geen vraag ver f laat deze leeg. Verder geen hulpmiddelen gerlfd. 1) Waar is ITIL de afkrting van? Intelligence Tlerant Infrmatin Licency

Nadere informatie

Reader afval voor de middenbouw, samengesteld door MEC De Witte Schuur, 2006-1 -

Reader afval voor de middenbouw, samengesteld door MEC De Witte Schuur, 2006-1 - Reader afval vr de middenbuw, samengesteld dr MEC De Witte Schuur, 2006-1 - Milieu Educatie Centrum De Witte Schuur Wilhelminaplantsen 2 1601 LS Enkhuizen tel. (0228) 320 310 mec.dewitteschuur@znnet.nl

Nadere informatie

Effecten van toelatingsvoorwaarden in hoger onderwijs: Implicaties voor de lerarenopleiding

Effecten van toelatingsvoorwaarden in hoger onderwijs: Implicaties voor de lerarenopleiding Effecten van telatingsvrwaarden in hger nderwijs: Implicaties vr de lerarenpleiding Ken Declercq 1 en Frank Verbven 2 Centrum vr Ecnmische Studiën KU Leuven 1 KU Leuven en FWO Vlaanderen 2 KU Leuven en

Nadere informatie

Pestprotocol basisschool Pieter Wijten

Pestprotocol basisschool Pieter Wijten Pestprtcl basisschl Pieter Wijten Basisschl Pieter Wijten werkt aan een veilig schlklimaat waarin kinderen respectvl met elkaar mgaan. Ze hanteert drie principes: Ik zrg ged vr mezelf Ik zrg ged vr de

Nadere informatie

Communicatie en overleg (COO) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4

Communicatie en overleg (COO) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4 MODULE Cmmunicatie en verleg (COO) A. Algemeen Situering binnen het prgramma Peride binnen het tweejarige mdeltraject Therie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4 Aantal studiepunten

Nadere informatie