BESLUIT. Besluit van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet.

Transcriptie

1 Nederlandse Mededingingsautoriteit BESLUIT Besluit van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet. Nummer 6850 / 28. Betreft zaak: BrabantZorg / Nieuwebrug MELDING 1. Op 9 december 2009 heeft de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit een melding ontvangen van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 34 van de Mededingingswet. Hierin is medegedeeld dat Stichting BrabantZorg en Stichting Nieuwebrug voornemens zijn samen te gaan, in de zin van artikel 27, eerste lid, onder b, eerste onderdeel, van de Mededingingswet. Van de melding is mededeling gedaan in Staatscourant van 17 december Naar aanleiding van de mededeling in de Staatscourant zijn geen zienswijzen van derden naar voren gebracht. Conform de Beleidsregel Concentraties van Zorgaanbieders heeft de NMa de meest betrokken cliëntenraden van de instellingen van partijen uitgenodigd tot het geven van een zienswijze over de zorgconcentratie. Naar aanleiding van deze uitnodiging zijn zienswijzen van de Centrale Cliëntenraad Stichting BrabantZorg en van de Centrale Cliëntenraad Stichting Nieuwebrug naar voren gebracht. Deze zienswijzen zullen hieronder worden weergegeven. In de onderhavige zaak is geen zienswijze van de Nederlandse Zorgautoriteit (hierna: NZa) ontvangen. Ambtshalve zijn vragen gesteld aan het zorgkantoor Noordoost- Brabant. II. PARTIJEN 2. Stichting BrabantZorg (hierna: BrabantZorg) is een stichting naar Nederlands recht. BrabantZorg is actief op het gebied van intramurale zorg in het kader van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (hierna: AWBZ) en extramurale zorg in het kader van de AWBZ en in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (hierna: Wmo). De extramurale zorg omvat activiteiten op het gebied van persoonlijke verzorging en verpleging, huishoudelijke verzorging, activerende en ondersteunende begeleiding en behandeling. Tevens verricht BrabantZorg activiteiten op het gebied van voedingsvoorlichting en dieetadvisering, advies, instructie en voorlichting, ergotherapie, fysiotherapie, thuisalarmering en maaltijdvoorziening. De intramurale AWBZ-zorg omvat activiteiten op het gebied van dagactiviteiten basis en speciaal, verzorgingshuiszorg en (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg. Voorts oefent BrabantZorg met Stichting BrabantWonen gezamenlijke zeggenschap uit over ZorgGoedBrabant. ZorgGoedBrabant is een woningcoöperatie welke intramurale complexen aan BrabantZorg 1 Openbare versie

2 verhuurt. Daarnaast verhuurt ZorgGoedBrabant zelfstandige woningen rechtstreeks aan bewoners. 3. Stichting Nieuwebrug (hierna: Nieuwebrug) is een stichting naar Nederlands recht. Nieuwebrug is actief op het gebied van intramurale zorg in het kader van de AWBZ en extramurale zorg in het kader van de AWBZ en in het kader van de Wmo. De extramurale zorg omvat activiteiten op het gebied van persoonlijke verzorging en verpleging, huishoudelijke verzorging, activerende en ondersteunende begeleiding en behandeling. Tevens verricht Nieuwebrug activiteiten op het gebied van ergotherapie, fysiotherapie, thuisalarmering en maaltijdvoorziening. De intramurale AWBZ-zorg omvat activiteiten op het gebied van dagactiviteiten basis en speciaal, verzorgingshuiszorg en (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg. III. DE GEMELDE OPERATIE 4. De gemelde operatie betreft een personele unie per 2 februari 2010 tussen BrabantZorg en Nieuwebrug. BrabantZorg is voornemens om per genoemde datum Nieuwebrug bestuurlijk over te nemen. Dit voornemen is vastgelegd in een intentieverklaring d.d. 27 oktober 2009, welke door ondertekend Beslisdocument en Begeleidende Brief bij Beslisdocument d.d. 10 december 2009, is bekrachtigd. IV. TOEPASSELIJKHEID VAN HET CONCENTRATIETOEZICHT 5. De gemelde operatie is een concentratie in de zin van artikel 27, eerste lid, onder b, eerste onderdeel, van de Mededingingswet. De hierboven, onder punt 4, omschreven transactie leidt er toe dat twee voorheen van elkaar onafhankelijke ondernemingen samengaan. 6. De betrokken ondernemingen zijn BrabantZorg en Nieuwebrug (hierna gezamenlijk ook: partijen). 7. Uit de bij de melding ter beschikking gestelde omzetgegevens blijkt dat de gemelde concentratie binnen de werkingssfeer van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht valt. 8. De Beleidsregel Concentraties van Zorgaanbieders is in onderhavige zaak van toepassing op de mogelijke markt voor verzorgingshuiszorg in de gemeente Lith inclusief een aantal aan Lith grenzende gemeenten en op de mogelijke markt voor verzorgingshuiszorg in de gemeente Maasdonk inclusief een aantal aan Maasdonk grenzende gemeenten, omdat als gevolg van de voorgenomen concentratie op deze mogelijke markten sprake is van een toename van het gezamenlijke marktaandeel van de betrokken ondernemingen van 35% of meer. 2 Openbare versie

3 V. BEOORDELING 9. De activiteiten van partijen overlappen op het gebied van extramurale AWBZ-zorg, te weten persoonlijke verzorging en verpleging, behandeling en ondersteunende en activerende begeleiding. Daarnaast bestaat er overlap op de markt van niet AWBZ-gefinancierde zorg, te weten huishoudelijke verzorging. Tevens overlappen de activiteiten van partijen op het gebied van intramurale AWBZ-zorg, te weten dagactiviteiten basis en speciaal, verzorgingshuiszorg en (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg. Voorts is er overlap op het gebied van ergotherapie, fysiotherapie, thuisalarmering en maaltijdvoorziening. 10. In eerdere besluiten 1 is uitgegaan van relevante markten voor huishoudelijke verzorging en persoonlijke verzorging en verpleging alsmede mogelijke relevante markten voor ondersteunende en activerende begeleiding 2, behandeling 3, ergotherapie 4, fysiotherapie 5, thuisalarmering 6 en maaltijdvoorziening 7. De omzetten die partijen via de diensten op deze mogelijke markten behalen zijn van beperkte omvang. Daarnaast biedt Nieuwebrug slechts aan een zeer beperkte doelgroep thuiszorg zodat de toevoeging van het marktaandeel op elk van de mogelijke markten voor huishoudelijke verzorging 8 en persoonlijke verzorging en verpleging 9 van zeer beperkte omvang is. In onderhavige zaak zal derhalve niet verder worden ingegaan op deze (mogelijke) markten. 1 Zie bijvoorbeeld het besluit van 10 juni 2008 in de zaak 6169/Amsterdam Thuiszorg Cordaan Groep, punten 13 tot en met De omzet op het gebied van ondersteunende en activerende begeleiding bedroeg in 2008 voor Nieuwebrug circa [ ] en voor BrabantZorg circa [ ]. 3 De omzet op het gebied van behandeling bedroeg in 2008 voor Nieuwebrug circa [ ] en voor BrabantZorg circa [ ]. 4 De omzet op het gebied van ergotherapie bedroeg in 2008 voor Nieuwebrug circa [ ] en voor BrabantZorg circa [ ]. 5 De omzet op het gebied van fysiotherapie bedroeg in 2008 voor Nieuwebrug circa [ ] en voor BrabantZorg circa [ ]. 6 De omzet op de markt voor thuisalarmering bedroeg in 2008 voor Nieuwebrug circa [ ] en voor BrabantZorg circa [ ]. 7 De omzet op het gebied van maaltijdvoorziening bedroeg in 2008 voor Nieuwebrug circa [ ] en voor BrabantZorg circa [ ]. 8 In 2008 leverde BrabantZorg [ ] uur huishoudelijke verzorging aan in de gemeenten Maasdonk, Lith, Bernheze, Sont- Oederode, Vechel Oss, Boekel, Uden, Landerd en Grave. In 2008 leverde Nieuwebrug slechts [ ] uur huishoudelijke verzorging aan in de gemeente s-hertogenbosch. 9 In 2008 leverde BrabantZorg in de zorgkantoorregio Noordoost-Brabant [ ] uur persoonlijke verzorging en verpleging aan (verspreid over de gemeenten s-hertogenbosch, Maasdonk, Lith, Bernheze, Sont-Oederode, Vechel Oss, Boekel, Uden, Landerd en Grave). In 2008 leverde Nieuwebrug slechts [ ] uur persoonlijke verzorging en verpleging aan in de zorgkantoorregio Noordoost-Brabant. 3 Openbare versie

4 A. RELEVANTE MARKTEN Rel evant e pr oduct mar kt en 11. Evenals in eerdere besluiten 10 wordt in het onderhavige geval uitgegaan van een onderscheid tussen extramurale (AWBZ-)zorg en intramurale AWBZ-zorg. Intramurale AWBZ-zorg Verzorgingshuiszorg en (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg 12. Evenals in eerdere besluiten 11 wordt ook in onderhavig besluit uitgegaan van aparte markten voor verzorgingshuiszorg en verpleeghuiszorg. 13. In eerdere besluiten 12 is op het gebied van verpleeghuiszorg een nader onderscheid gemaakt tussen psychogeriatrische verpleeghuiszorg en somatische verpleeghuiszorg. In onderhavige zaak zal dan ook worden uitgegaan van een aparte markt voor psychogeriatrische verpleeghuiszorg en een aparte markt voor somatische verpleeghuiszorg. 14. De markten voor verzorgingshuiszorg en (psychogeriatrische en/of somatische) verpleeghuiszorg zijn over het algemeen weinig dynamisch doordat toetreden lastig is te realiseren, in die zin dat het tijd kost om een locatie te bouwen, personeel aan te trekken en om de benodigde erkenning en vergunningen te krijgen. Dagactiviteiten basis en speciaal 15. Partijen zijn actief op het gebied van dagactiviteiten basis en speciaal. In eerdere besluiten 13 is aangegeven dat een mogelijk onderscheid kan worden gemaakt tussen dagactiviteiten basis en dagactiviteiten speciaal. 14 Het aanbod van dagactiviteiten basis en speciaal hangt in onderhavige 10 Zie bijvoorbeeld het besluit van 13 mei 2005 in zaak 4267/Zorg en Welzijngroep Thuiszorg Nieuwe Waterweg Noord Maatzorg De Werven Kraamzorg Delfland, punt 15, het besluit van 9 maart 2005 in zaak 3244/Thuiszorg Den Haag Stichting GDVV Groep, punt 8 en het besluit van 31 december 2004 in zaak 4295/Stichting Icare Sensire Thuiszorg Groningen, punt Zie bijvoorbeeld het besluit van 11 augustus 2005 in zaak 4198/Proteion TML LvGG, punten 18 tot en met Zie bijvoorbeeld het besluit van 4 november 2006 in zaak 4212/De Basis Thuiszorg Gooi en Vechtstreek Vivium, punten 18 tot en met Zie bijvoorbeeld het besluit van 16 november 2005 in zaak 5186/Carint Reggeland, punten 21 tot en met 24, en het besluit van 8 februari 2008 in zaak 6271/Laurens Zorgcompas, punten 11 en Dagactiviteiten basis hebben betrekking op het in groepsverband begeleiden van ouderen c.q. chronisch zieken, gericht op bezigheid, sociaal-recreatieve activiteiten en het bijhouden van vaardigheden, eventueel aangevuld met assistentie en 4 Openbare versie

5 zaak sterk samen met de levering van verzorgingshuiszorg en (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg. Derhalve is er in onderhavige zaak geen reden om in het hiernavolgende, naast de beoordeling van verzorgingshuiszorg en (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg, dagactiviteiten basis en speciaal apart te beoordelen. 15 De conclusie van de beoordeling van de markt voor verzorgingshuiszorg en (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg uit punt 40, punt 46 en punt 54 is in onderhavige zaak identiek aan die voor dagactiviteiten basis en speciaal. Rel evant e geogr af ische mar kt en Intramurale AWBZ-zorg Locaties partijen 16. BrabantZorg exploiteert verzorgingshuizen in de gemeenten Maasdonk, Lith, Bernheze, Sint- Oedenrode, Veghel, Oss, Boekel, Landerd, Uden en Grave. BrabantZorg exploiteert psychogeriatrische verpleeghuizen in de gemeenten Bernheze, Veghel, Oss, Uden, Landerd en Grave. In de gemeenten Bernheze, Sint-Oedenrode, Veghel, Oss, Boekel, Uden en Landerd exploiteert BrabantZorg somatische verpleeghuizen Nieuwebrug exploiteert verzorgingshuizen en (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuizen in de gemeenten s-hertogenbosch, Maasdriel en Zaltbommel Partijen zijn op het gebied van verzorgingshuis- en (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg beiden actief in zorgkantoorregio Noordoost-Brabant. Partijen zijn op gemeenteniveau niet actief in elkaars werkgebied op het gebied van verzorgingshuis- en (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg. persoonlijke zorg. Dagactiviteiten speciaal zijn een activiteit in groepsverband, waarbij ondersteunende en activerende begeleiding in samenhang staat met enige persoonlijke verzorging en met behandeling tijdens het dagprogramma. Het betreft een multidisciplinaire benadering. 15 Zie bijvoorbeeld het besluit van 13 oktober 2006 in zaak 5777/Stichting Aveant Stichting Zuwe, punt 14, het besluit van 7 augustus 2006 in zaak 5705/Stichting Zorggroep Amsterdam Stichting Tabitha Stichting de Kleine Johannes, punt 19 en het besluit in zaak 6271/Laurens Zorgcompas, reeds aangehaald, punt Zie hiervoor ook de kaart in bijlage Ibid. 5 Openbare versie

6 Verzorgingshuiszorg en (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg 19. In voorgaande zaken 18 is uitgegaan van markten voor verzorgingshuiszorg en (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg die één gemeente omvatten 19, of die specifieke gemeente inclusief bepaalde aan die gemeente grenzende andere gemeenten omvatten. 20. Uit onderzoek in eerdere zaken 20 is gebleken dat de geografische reikwijdte van de markten voor verzorgingshuis- en (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg veelal beperkt is. Cliënten die gebruik maken van verzorgingshuis- of (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg zijn veelal afkomstig uit de gemeente waar de betreffende instelling is gevestigd of uit de direct aan deze gemeente grenzende gemeenten. In onderhavige zaak komt het beeld naar voren dat de geografische markt van verzorgingshuis- of (psychogeriatrische en somatische ) verpleeghuiszorg als één gemeente zou moeten worden afgebakend. Herkomst cliënten 21. Uit de herkomstgegevens van cliënten van verzorgingshuis- en (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg van BrabantZorg 21 voor de diverse instellingen in Bernheze, Boekel, Grave, Landerd, Lith, Maasdonk, Oss, Sint-Oedenrode, Uden en Veghel blijkt dat vrijwel alle cliënten afkomstig zijn uit de gemeente waar de desbetreffende instelling is gevestigd. Voor zover een gemeente geen instelling herbergt 22 blijkt dat cliënten van deze gemeente een sterke voorkeur hebben voor de betreffende zorg in een aangrenzende gemeente. Uit de herkomstgegevens van cliënten van verzorgingshuis- en (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg van Nieuwebrug voor de diverse instellingen in de gemeenten s- Hertogenbosch, Maasdriel en Zaltbommel blijkt ook dat vrijwel alle cliënten afkomstig zijn uit de gemeente waar de instelling is gevestigd. 18 Zie bijvoorbeeld het besluit van 22 december 2009 in zaak 6774/De Borg t Gooregt, punt 28, het besluit van 17 juli 2008 in zaak 6390/Amstering Osira SHDH, punt 24 en het besluit van 14 juli 2008 in zaak 6320/Zorgaccent & Thuiszorg Noord West Twente Sutfene Carinova Leiboom Verián, punt Dit is de gemeente waarin de locatie van de intramurale instelling in gevestigd. 20 Zie bijvoorbeeld het besluit van 22 december 2009 in zaak 6774/De Borg t Gooregt, reeds aangehaald, punt 23 tot en met 30, het besluit in zaak 6320/Zorgaccent & Thuiszorg Noord West Twente Sutfene Carinova Leiboom Verián, reeds aangehaald, punt 32, het besluit van 10 augustus 2006 in zaak 5574/Amstelring Zonnehuisgroep Amstelland, punten 20 en 28 en het besluit in zaak 4198/Proteion TML LvGG, reeds aangehaald, punten 30 tot en met De herkomstgegevens van partijen zijn afkomstig van het zorgkantoor Noordoost-Brabant. 22 In onderhavige zaak zijn dit gemeenten Lith en Maasdonk in het geval van (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg. 6 Openbare versie

7 22. Uit de herkomstgegevens van cliënten van de verzorgingshuizen en (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuizen van BrabantZorg en van Nieuwebrug blijkt dat er vrijwel geen cliëntenverkeer bestaat tussen de werkgebieden van partijen Partijen geven als verklaring voor de geringe cliëntenstromen tussen werkgebieden van partijen aan dat er culturele verschillen bestaan tussen het stedelijke karakter van s- Hertogenbosch enerzijds en het landelijk karakter van Lith en Maasdonk anderzijds, en dat de Maas als fysieke barrière dient tussen Maasdriel enerzijds en Lith en Maasdonk anderzijds. Centrale Cliëntenraad en zorgkantoor Noordoost-Brabant 24. De Centrale Cliëntenraden van BrabantZorg en Nieuwebrug en het zorgkantoor Noordoost- Brabant 24 bevestigen bovenstaand beeld. Het zorgkantoor voegt hieraan toe dat cliënten afkomstig uit de gemeente s-hertogenbosch geen intramurale zorg afnemen in Lith of Maasdonk, dan wel dat cliënten afkomstig uit Lith en Maasdonk geen intramurale zorg binnen de gemeente s-hertogenbosch afnemen. Ook benadrukt het zorgkantoor dat binnen de gemeenten Maasdriel en Zaltbommel (hierna samen: Bommelerwaard) sprake is van een groot cultuurverschil, dit vanwege de verschillen in religieuze overtuiging in de gemeenten buiten de Bommelerwaard. Ook bevestigt het zorgkantoor dat de Maas als fysieke barrière geldt tussen de ten noorden gelegen gemeenten van de Bommelerwaard en de ten zuiden gelegen gemeenten Lith en s-hertogenbosch. 25. Gelet op punt 21 tot en met punt 24 is het aannemelijk dat de Maas als grens geldt voor de geografische markt voor verzorgingshuis- en (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg en de Bommelerwaard als een op zich zelfstaande geografische markt geldt voor verzorgingshuis- en (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg. 26. Indien er wordt uitgegaan van markten voor verzorgingshuiszorg en (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg die één gemeente inclusief bepaalde aan die gemeente grenzende andere gemeenten omvatten, is het in onderhavige zaak van belang om slechts de gevolgen van de voorgenomen concentratie te toetsen in die gemeenten die grenzen aan het werkgebied van de andere partij. Immers, in deze gemeenten kunnen de gevolgen van de concentratie daadwerkelijk van invloed zijn op de cliënt, aangezien het voor deze cliënt het meest aannemelijk is dat via de voorgenomen concentratie de eventuele keuzemogelijkheid tussen partijen vervalt. 23 Uit de gegevens blijkt dat in 2008 één cliënt afkomstig uit een het werkgebieden van Nieuwebrug heeft gekozen voor een intramurale instelling van BrabantZorg in een aangrenzende gemeente. 24 Er is binnen het zorgkantoor met twee mensen gesproken die ieder één van de partijen in hun inkoopportefeuille hadden. 7 Openbare versie

8 Tussenconclusie geografische markt 27. In onderhavige zaak zal worden uitgegaan van de markten voor verzorgingshuiszorg en (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg die (i) één gemeente 25 omvatten, of (ii) die specifieke gemeente inclusief bepaalde aan die gemeente grenzende andere gemeenten omvatten, waarbij de gevolgen van de voorgenomen concentratie slechts worden getoetst in de gemeente welke aangrenst aan het werkgebied van de andere partij. De exacte marktafbakening kan in het onderhavige besluit evenwel in het midden worden gelaten, aangezien de materiële beoordeling hierdoor niet wordt beïnvloed (zie punt 39, punt 45 en punt 51). 28. De Maas geldt, in onderhavige zaak, als een grens voor de geografische markt voor verzorgingshuis- of (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg en geldt de Bommelerwaard als een op zich zelfstaande geografische markt voor verzorgingshuis- of (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg. 29. Van de gemeenten waar BrabantZorg verzorgingshuizen en (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuizen exploiteert grenzen slechts de gemeenten Lith en Maasdonk aan het werkgebied van Nieuwebrug. Van de gemeenten waar Nieuwebrug verzorgingshuizen en (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuizen exploiteert grenzen slechts de gemeenten Maasdriel en s-hertogenbosch aan het werkgebied van BrabantZorg Gelet op feit dat de Maas een grens vormt voor de geografische markt voor verzorgingshuisof (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg en de Bommelerwaard een op zich zelfstaande geografische markt vormt voor verzorgingshuis- of (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg, is er geen overlap van activiteiten op het gebied verzorgingshuisof (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg in de gemeente Maasdriel en zullen de gevolgen op de markt in de gemeente Maasdriel in het hiernavolgende buiten beschouwing worden gelaten De gemeente s-hertogenbosch zal in het hiernavolgende wel worden meegenomen in de beoordeling op de markten voor verzorgingshuiszorg- en (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg, waarbij Maasdriel, gelet op voorgaand punt, niet wordt meegenomen als zijnde een aangrenzende gemeente van s-hertogenbosch. 32. In de gemeenten Lith en Maasdonk wordt geen (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg aangeboden door partijen. De gemeenten Lith en Maasdonk grenzen evenwel aan de gemeente Oss, waar BrabantZorg wel in grote mate (psychogeriatrische en somatische) 25 Dit is de gemeente waarin de locatie van de intramurale instelling in gevestigd. 26 Zie hiervoor ook de kaart in bijlage Ibid. 8 Openbare versie

9 verpleeghuiszorg aanbiedt en aan de gemeente s-hertogenbosch, waar Nieuwebrug psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg aanbiedt. De gevolgen van de voorgenomen concentratie op de markt voor (psychiatrische en somatische) verpleeghuiszorg zullen in onderhavige zaak ook worden getoetst voor de gemeenten Lith en Maasdonk inclusief bepaalde aan de gemeenten Lith en Maasdonk aangrenzende gemeenten. 33. Gelet op voorgaande punten zal in het hiernavolgende nader onderzoek worden gedaan naar gevolgen van de voorgenomen concentratie op het gebied van verzorgingshuiszorg en (psychogeriatrische en somatische) verpleeghuiszorg in de gemeenten s-hertogenbosch, Maasdonk en Lith inclusief bepaalde aangrenzende gemeenten. In geval van de gemeente s- Hertogenbosch zijn de aangrenzende gemeenten Lith, Maasdonk, Sint-Michielsgestel, Vught en Heusden. In geval van de gemeente Maasdonk zijn de aangrenzende gemeenten Lith, Oss, Bernheze, Sint-Michielsgestel en s-hertogenbosch. In geval van de gemeente Lith zijn de aangrenzende gemeenten Oss, Maasdonk en s-hertogenbosch. Intramurale AWBZ-zorg Verzorgingshuiszorg 34. BrabantZorg is op het gebied van verzorgingshuiszorg actief in de gemeente Lith en de gemeente Maasdonk. Nieuwebrug is op het gebied van verzorgingshuiszorg actief in de gemeenten Maasdriel en s-hertogenbosch. De activiteiten van partijen op het gebied van verzorgingshuiszorg overlappen dus niet op gemeenteniveau. Gemeente s-hertogenbosch 35. Indien wordt uitgegaan van een geografische markt voor verzorgingshuiszorg die de gemeente s-hertogenbosch en de aangrenzende gemeenten omvat zoals omschreven in punt 27 tot en met punt 33, behalen partijen een gezamenlijk marktaandeel op de markt voor verzorgingshuiszorg van circa [10-20]% 28, waarbij BrabantZorg een marktaandeel heeft van [0-10]% en Nieuwebrug een marktaandeel van [10-20]%. Naast partijen zijn binnen deze geografische markt ook andere grote spelers actief op de markt voor verzorgingshuiszorg, waaronder Stichting Vivent met een marktaandeel van [30-40]%, Stichting Vughterstede met een marktaandeel van [10-20]% en de Van Neynselstichting met een marktaandeel van [0-10]%. 28 Genoemde marktaandelen zijn gebaseerd op gegevens van het Zorgkantoor en (markt)partijen betreffende het aantal plaatsen op het gebied van verzorgingshuiszorg. 9 Openbare versie

10 Gemeente Maasdonk 36. Indien wordt uitgegaan van een geografische markt voor verzorgingshuiszorg die de gemeente Maasdonk en de aangrenzende gemeenten omvat zoals omschreven in punt 27 tot en met punt 33, behalen partijen een gezamenlijk marktaandeel op de markt voor verzorgingshuiszorg van circa [30-40]% 29, waarbij BrabantZorg een marktaandeel heeft van [30-40]% en Nieuwebrug een marktaandeel van [0-10]%. Naast partijen zijn binnen deze geografische markt ook andere spelers actief op de markt voor verzorgingshuiszorg, waaronder Stichting Vivent met een marktaandeel van [10-20]%, Stichting BerneZorg met een marktaandeel van [10-20]% en Stichting Zorggroep Elde met een marktaandeel van [0-10]%. Gemeente Lith 37. Indien wordt uitgegaan van een geografische markt voor verzorgingshuiszorg die de gemeente Lith en de aangrenzende gemeenten omvat zoals beschreven in punt 27 tot en met punt 33, behalen partijen een gezamenlijk marktaandeel op de markt voor verzorgingshuiszorg van circa [40-50]% 30, waarbij BrabantZorg een marktaandeel heeft van [30-40]% en Nieuwebrug een marktaandeel van [0-10]%. Naast partijen zijn binnen deze geografische markt ook andere grote spelers actief op de markt voor verzorgingshuiszorg, waaronder Stichting Vivent met een marktaandeel van [30-40]%, Stichting Vughterstede met een marktaandeel van [10-20]% en de Van Neynselstichting met een marktaandeel van [0-10]%. Zorgkantoor 38. Het zorgkantoor Noordoost-Brabant heeft desgevraagd aangegeven dat volgens haar naar aanleiding van de voorgenomen concentratie geen negatieve gevolgen zullen uitgaan voor de verschillende markten, waaronder de markt voor verzorgingshuiszorg. Tevens heeft het zorgkantoor aangegeven weinig invloed uit te oefenen op het keuzegedrag van cliënten. De keuze van de cliënt is leidend, slechts in minder dan 5% van de gevallen speelt het zorgkantoor een bemiddelende rol. Conclusie verzorgingshuiszorg 39. Indien zou worden uitgegaan van een markt voor verzorgingshuiszorg die op gemeenteniveau wordt afgebakend is er geen overlap tussen partijen. Indien wordt uitgegaan van een geografische markt voor verzorgingshuiszorg die de gemeente en de aangrenzende 29 Genoemde marktaandelen zijn gebaseerd op gegevens van het Zorgkantoor en partijen betreffende het aantal plaatsen op het gebied van verzorgingshuiszorg. 30 Genoemde marktaandelen zijn gebaseerd op gegevens van het Zorgkantoor en partijen betreffende het aantal plaatsen op het gebied van verzorgingshuiszorg. 10 Openbare versie

11 gemeenten omvat zoals omschreven in punt 27 tot en met punt 33, komen partijen tot een gezamenlijk marktaandeel van [10-20]%, [30-40]% en [40-50]%. Deze marktaandelen kunnen worden gerelativeerd. Gewezen kan worden gewezen op de afstand tussen de huizen van partijen (BrabantZorg: voornamelijk in de gemeente Oss, Nieuwebrug: in de gemeente s- Hertogenbosch), waardoor het niet aannemelijk is dat partijen gelden als nabije concurrenten. Gewezen kan ook worden op de situatie in de gemeente s-hertogenbosch waar naast Nieuwebrug een aantal andere (en grotere) spelers aanwezig zijn. Op grond van het voorgaande is het niet aannemelijk dat de onderhavige concentratie de daadwerkelijke mededinging op de markt voor verzorgingshuiszorg op significante wijze zou kunnen belemmeren, met name als het resultaat van het in het leven roepen of het versterken van een economische machtspositie. Psychogeriatrische verpleeghuiszorg 40. BrabantZorg is op het gebied van psychogeriatrische verpleeghuiszorg actief in de gemeente Oss. Nieuwebrug is op het gebied van psychogeriatrische verpleeghuiszorg actief in de gemeente s-hertogenbosch. De activiteiten van partijen op het gebied van psychogeriatrische verpleeghuiszorg overlappen dus niet op gemeenteniveau. Gemeente s-hertogenbosch 41. Indien wordt uitgegaan van een geografische markt voor psychogeriatrische verpleeghuiszorg die de gemeente s-hertogenbosch en de aangrenzende gemeenten omvat zoals beschreven in punt 27 tot en met punt 33, bestaat er geen overlap van partijen. Gemeente Maasdonk 42. Indien wordt uitgegaan van een geografische markt voor psychogeriatrische verpleeghuiszorg die de gemeente Oss en de aangrenzende gemeenten omvat zoals beschreven in punt 27 tot en met punt 33, zullen de gevolgen van de voorgenomen concentratie op de markt voor psychogeriatrische verpleeghuiszorg in de gemeente Maasdonk moeten worden bezien. Partijen behalen in de gemeente Maasdonk een gezamenlijk marktaandeel op de markt voor psychogeriatrische verpleeghuiszorg van circa [20-30]% 31, waarbij BrabantZorg een marktaandeel heeft van [10-20]% en Nieuwebrug een marktaandeel van [10-20]%. Naast partijen zijn binnen deze geografische markt ook andere spelers actief op de markt voor psychogeriatrische verpleeghuiszorg, waaronder Stichting Vivent met een marktaandeel van [20-30]%, de Van Neynselstichting met een marktaandeel van [10-20]% en Stichting Zorggroep Elde met een marktaandeel van [0-10]%. 31 Genoemde marktaandelen zijn gebaseerd op gegevens van het Zorgkantoor en partijen betreffende het aantal plaatsen op het gebied van psychogeriatrische verpleeghuiszorg. 11 Openbare versie

12 Gemeente Lith 43. Indien wordt uitgegaan van een geografische markt voor psychogeriatrische verpleeghuiszorg die de gemeente Oss en de aangrenzende gemeenten omvat zoals beschreven in punt 27 tot en met punt 33, zullen de gevolgen van de voorgenomen concentratie op de markt voor psychogeriatrische verpleeghuiszorg in de gemeente Lith moeten worden bezien. Partijen behalen in de gemeente Lith een gezamenlijk marktaandeel op de markt voor psychogeriatrische verpleeghuiszorg van circa [20-30]% 32, waarbij BrabantZorg een marktaandeel heeft van [0-10]% en Nieuwebrug een marktaandeel van [20-30]%. Naast partijen zijn binnen deze geografische markt ook andere spelers actief, waaronder Stichting Vivent met een marktaandeel van [30-40]% en de Van Neynselstichting met een marktaandeel van [20-30]%. Zorgkantoor 44. Het zorgkantoor Noordoost-Brabant heeft desgevraagd aangegeven dat volgens haar naar aanleiding van de voorgenomen concentratie geen negatieve gevolgen zullen uitgaan voor de verschillende markten, waaronder de markt voor psychogeriatrische verpleeghuiszorg. Tevens heeft het zorgkantoor aangegeven weinig invloed uit te oefenen op het keuzegedrag van cliënten. De keuze van de cliënt is leidend, slechts in minder dan 5% van de gevallen speelt het zorgkantoor een bemiddelende rol. Conclusie psychogeriatrische verpleeghuiszorg 45. Indien zou worden uitgegaan van een markt voor psychogeriatrische verpleeghuiszorg die op gemeenteniveau wordt afgebakend is er geen overlap tussen partijen. Indien wordt uitgegaan van een geografische markt voor psychogeriatrische verpleeghuiszorg, die de gemeente en de aangrenzende gemeenten omvat zoals omschreven in punt 27 tot en met punt 33, komen partijen tot een gezamenlijk marktaandeel van maximaal circa [20-30]%. Het is derhalve niet aannemelijk dat de onderhavige concentratie de daadwerkelijke mededinging op de markt voor psychogeriatrische verpleeghuiszorg op significante wijze zou kunnen belemmeren, met name als het resultaat van het in het leven roepen of het versterken van een economische machtspositie. Somatische verpleeghuiszorg 46. BrabantZorg is op het gebied van somatische verpleeghuiszorg actief in de gemeente Oss. Nieuwebrug is op het gebied van somatische verpleeghuiszorg actief in de gemeente s- 32 Genoemde marktaandelen zijn gebaseerd op gegevens van het Zorgkantoor en partijen betreffende het aantal plaatsen op het gebied van psychogeriatrische verpleeghuiszorg. 12 Openbare versie

13 Hertogenbosch. De activiteiten van partijen op het gebied van somatische verpleeghuiszorg overlappen dus niet op gemeenteniveau. Gemeente s-hertogenbosch 47. Indien wordt uitgegaan van een geografische markt voor somatische verpleeghuiszorg die de gemeente s-hertogenbosch en de aangrenzende gemeenten omvat zoals beschreven in punt 27 tot en met punt 33, bestaat er geen overlap van partijen. Gemeente Maasdonk 48. Indien wordt uitgegaan van een geografische markt voor somatische verpleeghuiszorg die de gemeente Oss en de aangrenzende gemeenten omvat zoals beschreven in punt 27 tot en met punt 33, zullen de gevolgen van de voorgenomen concentratie op de markt voor somatische verpleeghuiszorg in de gemeente Maasdonk moeten worden bezien. Partijen behalen in de gemeente Maasdonk een gezamenlijk marktaandeel op de markt voor somatische verpleeghuiszorg van circa [30-40]% 33, waarbij BrabantZorg een marktaandeel heeft van [30-40]% en Nieuwebrug een marktaandeel van [0-10]%. Naast partijen zijn binnen deze geografische markt ook andere spelers actief, waaronder Stichting Vivent met een marktaandeel van [20-30]% en de Van Neynselstichting met een marktaandeel van [10-20]%. Gemeente Lith 49. Indien wordt uitgegaan van een geografische markt voor somatische verpleeghuiszorg die de gemeente Oss en de aangrenzende gemeenten omvat zoals beschreven in punt 27 tot en met punt 33, zullen de gevolgen van de voorgenomen concentratie op de markt voor somatische verpleeghuiszorg in de gemeente Lith moeten worden bezien. Partijen behalen in de gemeente Lith een gezamenlijk marktaandeel op de markt voor somatische verpleeghuiszorg van circa [40-50]% 34, waarbij BrabantZorg een marktaandeel heeft van [30-40]% en Nieuwebrug een marktaandeel van [0-10]%. Naast partijen zijn binnen deze geografische markt ook andere spelers actief, waaronder Stichting Vivent met een marktaandeel van [30-40]% en de Van Neynselstichting met een marktaandeel van [10-20]%. Zorgkantoor 33 Genoemde marktaandelen zijn gebaseerd op gegevens van het Zorgkantoor en (markt)partijen betreffende het aantal plaatsen op het gebied van somatische verpleeghuiszorg. 34 Genoemde marktaandelen zijn gebaseerd op gegevens van het Zorgkantoor en partijen betreffende het aantal plaatsen op het gebied van somatische verpleeghuiszorg. 13 Openbare versie

14 50. Het zorgkantoor Noordoost-Brabant heeft desgevraagd aangegeven dat volgens haar naar aanleiding van de voorgenomen concentratie geen negatieve gevolgen zullen uitgaan voor de verschillende markten, waaronder de markt voor somatische verpleeghuiszorg. Tevens heeft het zorgkantoor aangegeven weinig invloed uit te oefenen op het keuzegedrag van cliënten. De keuze van de cliënt is leidend, slechts in minder dan 5% van de gevallen speelt het zorgkantoor een bemiddelende rol. Conclusie somatische verpleeghuiszorg 51. Indien zou worden uitgegaan van een markt voor somatische verpleeghuiszorg die op gemeenteniveau wordt afgebakend is er geen overlap tussen partijen. Indien wordt uitgegaan van een geografische markt voor somatische verpleeghuiszorg, die de gemeente en de aangrenzende gemeenten omvat zoals omschreven in punt 27 tot en met punt 33, komen partijen tot een gezamenlijk marktaandeel van circa [30-40]% en [40-50]%. Deze marktaandelen kunnen worden gerelativeerd. Gewezen kan worden gewezen op de afstand tussen de huizen van partijen (BrabantZorg: voornamelijk in de gemeente Oss, Nieuwebrug: in de gemeente s- Hertogenbosch), waardoor het niet aannemelijk is dat partijen gelden als nabije concurrenten. Gewezen kan ook worden op de situatie in de gemeente s-hertogenbosch waar naast Nieuwebrug een aantal andere (en grotere) spelers aanwezig zijn. Op grond van het voorgaande is het niet aannemelijk dat de onderhavige concentratie de daadwerkelijke mededinging op de markt voor somatische verpleeghuiszorg op significante wijze zou kunnen belemmeren, met name als het resultaat van het in het leven roepen of het versterken van een economische machtspositie. 52. De Centrale Cliëntenraden van Brabant en Nieuwebrug hebben desgevraagd laten weten dat zij voornemens zijn een positief advies uit te brengen ten aanzien van de voorgenomen concentratie. Zij zien geen nadelige gevolgen voor de cliënten ontstaan naar aanleiding van de voorgenomen concentratie. De zienswijzen bevatten geen argumenten die op de mededingingsrechtelijke beoordeling inbegrepen de zorgspecifieke elementen die deel uitmaken van de Beleidsregel Concentraties van Zorgaanbieders van de voorgenomen concentratie van toepassing zijn. 53. Conform de Beleidsregels Concentraties Zorgaanbieders zijn de zorgspecifieke aspecten op de volgende wijze in het besluit van de Raad betrokken: (i) de transparantie van kwaliteit van zorg: wanneer mensen moeten reizen om zorg af te nemen kan een toename van de transparantie van de kwaliteit van zorg mogelijk hun reisbereidheid vergroten. Dit zou zich dan kunnen vertalen in een grotere geografische markt dan op dit moment het geval is. Aangezien er zich op de huidige 14 Openbare versie

15 mogelijke geografische markten al geen mededingingsproblemen voordoen, zal dit in onderhavige zaak op een nog ruimere markt ook niet het geval zijn; (ii) het reisgedrag of de reisbereidheid van cliënten: zie punt 21 tot punt 24; (iii) de mogelijkheden voor toetreding van nieuwe zorgaanbieders: zie punt 14; (iv) de mate waarin zorginkopers invloed hebben op het keuzegedrag van cliënten: zie punt 38, punt 44 en punt 50. VI. CONCLUSIE 54. Na onderzoek van deze melding is de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit tot de conclusie gekomen dat de gemelde operatie binnen de werkingssfeer valt van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht. Hij heeft geen reden om aan te nemen dat de voorgenomen concentratie de daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze zou kunnen belemmeren, met name als het resultaat van het in het leven roepen of het versterken van een economische machtspositie. 55. Gelet op het bovenstaande deelt de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit mede dat voor het tot stand brengen van de concentratie waarop de melding betrekking heeft geen vergunning is vereist. Datum: 6 januari 2010 De Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit, namens deze: w.g. mr. G.J.C.M. Bakker Directeur Directie Mededinging Tegen dit besluit kan degene, wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, binnen zes weken na de dag van bekendmaking van dit besluit een gemotiveerd beroepschrift indienen bij de Rechtbank te Rotterdam, sector bestuursrecht, Postbus 50951, 3007 BM Rotterdam 15 Openbare versie

16 Bijl age 1 bij besl uit Openbare versie