Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet.

Transcriptie

1 BESLUIT Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet. Zaaknummer 2445/Dura Vermeer - Hazag I. MELDING 1. Op 11 april 2001 heeft de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit een melding ontvangen van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 34 van de Mededingingswet. Hierin is medegedeeld dat Dura Vermeer Groep N.V. voornemens is zeggenschap te verkrijgen, in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet, over Hazag Holding B.V. alsmede de aan Hazag Holding B.V. gelieerde vennootschappen. Van de melding is mededeling gedaan in Staatscourant 80 van 25 april Naar aanleiding van de mededeling in de Staatscourant zijn geen zienswijzen van derden naar voren gebracht. II. PARTIJEN 2. Dura Vermeer Groep N.V. (hierna: Dura Vermeer) is een naamloze vennootschap naar Nederlands recht. Zij heeft als aandeelhouders Dura International B.V., P. Vermeer B.V., NPM Capital N.V. en Parnib Holding N.V. Dura Vermeer is actief in de bouwnijverheid, met name op het gebied van burgerlijke en utiliteitsbouw, grond-, water- en wegenbouw, projectontwikkeling en de daarmee verbonden advisering. 3. Hazag Holding B.V. (hierna: Hazag) is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. Zij heeft als aandeelhouders De Wageningse Eng Beheer B.V. (33%), Bennekom Vastgoed B.V. (33%) en Hindekamp Vastgoed B.V. (33%). Hazag is actief in de bouwnijverheid, met name op het gebied van burgerlijke en utiliteitsbouw en projectontwikkeling. III. DE GEMELDE OPERATIE 4. De gemelde operatie berust op een door partijen overlegde intentieovereenkomst d.d. 31 januari 2001 (hierna: intentieovereenkomst) en behelst de verkoop van alle aandelen Hazag alsmede de aan haar gelieerde vennootschappen door de huidige aandeelhouders De Wageningse Eng Beheer B.V., Bennekom Vastgoed B.V. en Hindekamp Vastgoed B.V. aan Dura Vermeer.[1] IV. TOEPASSELIJKHEID VAN HET CONCENTRATIETOEZICHT

2 5. De gemelde operatie is een concentratie in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet. De hierboven, onder punt 4, omschreven transactie leidt er toe dat Dura Vermeer uitsluitende zeggenschap verwerft in Hazag. 6. Betrokken ondernemingen zijn Dura Vermeer en Hazag. 7. Uit de bij de melding ter beschikking gestelde omzetgegevens blijkt dat de gemelde concentratie binnen de werkingssfeer van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht valt. V. BEOORDELING A. Relevante markten Relevante productmarkten 8. In eerdere besluiten van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit (hierna: d-g NMa) zijn met betrekking tot de bouwnijverheid de volgende mogelijke productmarkten onderscheiden: de markt voor woningbouw (burgerlijke bouw), utiliteitsbouw, onderhoud en renovatie (hierna: de markt voor B&U), de markt voor grond-, weg-, en waterbouw, de markt voor projectontwikkeling, de markt voor installatietechniek en de markt voor bouwmaterialen.[2] 9. Er bestaat een overlap tussen de activiteiten van partijen op de markt voor B&U en op de markt voor projectontwikkeling. 10. In eerdere besluiten is geconcludeerd dat de markt voor B&U eventueel kan worden onderverdeeld in mogelijke markten voor woningbouw, utiliteitsbouw en renovatie en onderhoud.[3] Deze markten kunnen, indien noodzakelijk, worden onderverdeeld in deelmarkten die aansluiten bij criteria als omvang en specialisatiegraad. 11. Dura Vermeer en Hazag erkennen dat in de bouwnijverheid de markt voor B&U als afzonderlijke markt kan worden onderscheiden. De in punt 10 gemaakte onderverdeling van de markt voor B&U dient volgens partijen niet te worden gemaakt omdat zowel Dura Vermeer als Hazag op de drie mogelijke deelmarkten actief is. 12. Zoals in punt 8 is weergegeven, vormt de markt voor B&U een aparte markt. In het onderhavige geval is het niet noodzakelijk een nadere onderverdeling te maken van de markt voor B&U (zie punt 10). Toepassing van afzonderlijke productmarkten leidt niet tot een benvloeding van de materile beoordeling en kan derhalve in het midden blijven (zie de punten 19 en 20). 13. In eerdere besluiten van de d-g NMa is geconcludeerd dat de markt voor projectontwikkeling mogelijkerwijs kan worden verdeeld in de deelmarkten woningbouw en utiliteitsbouw.[4] In de deelmarkt voor utiliteitsbouw heeft de

3 d-g NMa in beschouwing genomen dat mogelijkerwijs nog onderscheid kan worden gemaakt naar markten voor kantoor-, winkel- en bedrijfsruimte of grote en specialistische projecten.[5] 14. Partijen erkennen dat binnen de bouwnijverheid de markt voor projectontwikkeling als een afzonderlijke markt kan worden beschouwd. Verder menen partijen dat, gezien hun bescheiden posities op de markt voor projectontwikkeling, het maken van een nader onderscheid niet noodzakelijk is. 15. Zoals in punt 8 is weergegeven, vormt de markt voor projectontwikkeling een aparte markt. In de onderhavige zaak kan een exacte afbakening van de markt voor projectontwikkeling, zoals weergegeven in punt 13, achterwege blijven omdat het de materile beoordeling niet benvloedt (zie de punten 21 en 22). Relevante geografische markten 16. Dura Vermeer oefent haar activiteiten uit in geheel Nederland. In enkele delen van Nederland is Dura Vermeer echter in mindere mate actief. Hazag is actief in Oost-Nederland, met name in de regio Ede, Wageningen en Arnhem. Partijen stellen dat de markt voor B&U zich uitstrekt over geheel Nederland. Bij haar optreden op regionaal niveau staat Hazag in concurrentie met een groot aantal landelijke en regionale marktdeelnemers.[6] Dit leidt er volgens partijen toe dat er sprake is van een nationale markt. 17. Gelet op de marktposities van partijen op de markt voor B&U kan in het midden worden gelaten of deze markt regionaal of nationaal moet worden afgebakend. De materile beoordeling wordt door dit onderscheid niet benvloed (zie de punten 19 en 20). 18. Partijen menen, verwijzend naar eerdere besluiten van de d-g NMa, dat de markt voor projectontwikkeling ten minste nationaal is.[7] Met partijen en conform eerdere besluiten kan worden aangenomen dat de markt, al dan niet onderverdeeld (zie punt 13), ten minste nationaal is. B. Gevolgen van de concentratie 19. De waarde van de totale omzet in Oost-Nederland op de markt voor B&U in 2000 is geschat op NLG 13,1 miljard, terwijl de waarde van de totale omzet in Nederland op de markt voor B&U in 2000 is geschat op NLG 67,5 miljard. [8] Hiervan uitgaande schatten partijen hun gezamenlijke marktaandeel op de regionale markt voor B&U op [0-10]%. Partijen schatten hun gezamenlijke marktaandeel op de nationale markt voor B&U op [0-10]%. Daarnaast schatten partijen dat wanneer de markt voor B&U wordt onderverdeeld in de deelmarkten burgerlijke bouw, utiliteitsbouw en onderhoud en renovatie dit op de regionale markt een gezamenlijk marktaandeel van respectievelijk [0-10]%, [0-10]% en [0-10]% oplevert. Wanneer de nationale markt wordt onderverdeeld in de bovengenoemde deelmarkten, schatten partijen hun gezamenlijke

4 marktaandeel op respectievelijk [0-10]%, [0-10]% en [0-10]%. Er bestaat geen reden om aan de opgave van partijen te twijfelen. 20. Gelet op de bovengenoemde marktaandelen en het grote aantal concurrenten (zie voetnoot 6) is er geen reden om aan te nemen dat als gevolg van de onderhavige concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de markt voor B&U of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd. 21. Partijen merken op dat de omvang van de totale Nederlandse markt voor projectontwikkeling in eerdere besluiten van de d-g NMa is gesteld op een minimale omvang van NLG 12 miljard.[9] Uitgaande van deze minimale omvang komen partijen tot een gezamenlijk marktaandeel van [0-10]%. Het is niet aannemelijk dat het gezamenlijke marktaandeel van partijen afwijkt indien een nadere onderverdeling zou worden gemaakt. Op de markt voor projectontwikkeling zijn andere relatief grote projectontwikkelaars actief, zoals Koninklijke BAM NBM Groep, Heijmans, HBG, Koninklijke IBC en Amstelland. 22. Gelet op bovenstaande overwegingen is het niet aannemelijk dat als gevolg van de onderhavige concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de markt voor projectontwikkeling of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd. VI. CONCLUSIE 23. Na onderzoek van deze melding is de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit tot de conclusie gekomen dat de gemelde operatie binnen de werkingssfeer valt van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht. Hij heeft geen reden om aan te nemen dat als gevolg van die concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd. 24. Gelet op het bovenstaande deelt de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit mede dat voor het tot stand brengen van de concentratie waarop de melding betrekking heeft geen vergunning is vereist. Datum: 4 mei 2001 w.g. A.W. Kist Directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit

5 Tegen dit besluit kan degene, wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, binnen zes weken na bekendmaking van dit besluit een gemotiveerd beroepschrift indienen bij de arrondissementsrechtbank te Rotterdam, sector bestuursrecht, Postbus 50951, 3007 BM Rotterdam [1] Uit de intentieovereenkomst blijkt dat onder de over te nemen gelieerde vennootschappen worden verstaan: BCE Bouw B.V., Arteze Projectontwikkeling B.V., Ontwikkelingsmaatschapij Ede B.V., Tekton Projectontwikkeling B.V., Stroombouw B.V., BCE Bau GmbH (Duitsland), Aannemingsbedrijf Van Rooijen B.V., VOF van Driesten B.V. BCE Bouw B.V., Globe B.V. en VOF De Veense Poort. [2] Zie onder meer de besluiten van 1 mei 2000 in zaak 1872/Dura Vermeer Proverko, van 1 november 2000 in zaak 2109/ Koninklijke IBC Opstalan, van 31 oktober 2000 in zaak 2082/BAM NBM Amstelland en van 8 maart 2001 in zaak 2287/Heijmans IBC. [3] Zie onder meer het besluit van 2 juli 1998 in zaak 752/Amstelland Wilma. [4] Zie onder meer de besluiten van 11 januari 1999 in zaak 1188/Heijmans Van Lee, van 21 juni 1999 in zaak 1368/Heijmans BFF, van 10 oktober 1999 in zaak 1563/ABN AMRO Bouwfonds en van 1 mei 2000 in zaak 1848/ABN AMRO Bouwfonds Proverko. [5] Zie de besluiten in zaak 1848/ABN AMRO Bouwfonds Proverko en in zaak 2082/BAM NBM Amstelland, beide reeds aangehaald. [6] Een groot aantal grote concurrenten, zoals Koninklijke BAM NBM Groep, Heijmans, HBG, Koninklijke IBC, Amstelland, TBI Beheer en Koninklijke Volker Wessels Stevin, is in geheel Nederland actief op de markt voor B&U. Daarnaast bestaat er een aanzienlijk aantal kleinere bouwondernemingen dat voornamelijk regionaal actief is. [7] Zie de besluiten in zaak 1563/ABN AMRO Bouwfonds en in zaak 1848/ABN AMRO Bouwfonds Proverko, beide reeds aangehaald. [8] Schatting van het Economisch Instituut voor de Bouwnijverheid (EIB), gedaan in het artikel Verwachtingen bouwproductie en werkgelegenheid in 2000, [9] Zie onder meer de besluiten in zaak 1848/ABN AMRO Bouwfonds Proverko en zaak 2287/Heijmans IBC, beide reeds aangehaald. In de eerstgenoemde zaak is uitgegaan van een marktomvang van tussen de NLG 12 en 19 miljard. Aan de inhoud van deze pagina's kunt u geen rechten ontlenen.