Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 1. Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning

Transcriptie

1 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 1 ONTWERPRAPPORT PAPER 5 - EVALUATIE Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen P.M. Puente Blom Engels Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Luistervaardigheid, Luisterstrategieën, Metacognitieve strategieën Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam 4 Havo Luistervaardigheid, 4 Havo, Luisterstrategieën, Metacognitieve strategieën Links Bibliografische referentie Puente Blom, P.M. (2014). Learn to Listen!: Strategies and Selfregulated Learning. Amsterdam: Interfacultaire Lerarenopleidingen UvA. Studentnummer Begeleider(s) dhr. prof. dr. G.C.W. (Gert) Rijlaarsdam en mw. drs. W.F. (Frederike) Westera Beoordelaar(s) indien bekend mw. J.C. (Jantina) Huizenga en mw. drs. W.F. (Frederike) Westera Datum

2 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 2 1. Samenvatting van paper 1 Doel ontwerponderzoek: Verhoging van luistervaardigheid in 4H1 in vier lessen. Ontwerphypothese: Als ik de leerlingen uit 4H1 van het Amstelveen College in november de twee luisterstrategieën voorspellen en het identificeren van de belangrijkste informatie en de twee metacognitieve strategieën planning en evaluatie aanleer, zullen de leerlingen (1) zich bewust worden van hun leerproces en (2) deze strategieën bewust gaan toepassen, waardoor (3) de resultaten voor de CITO luistertoets als natoets beter zullen zijn als de CITO luistertoets als voortoets. Ontwerpregels (zie bijlage 1 voor toelichting): 1. De leerlingen passen de luisterstrategie voorspellen toe in het aangeboden oefenmateriaal. 2. De leerlingen passen de luisterstrategie het identificeren van de belangrijkste informatie toe in het aangeboden oefenmateriaal. 3. De leerlingen passen de metacognitieve strategie plannen toe op hun eigen leerproces. 4. De leerlingen passen de metacognitieve strategie evaluatie toe op hun eigen leerproces. 5. In de lessenserie komt authentiek materiaal voor als oefenmateriaal. 6. In de lessenserie komen delen van CITO toetsen voor als oefenmateriaal. Evaluatieplan: Het effect van mijn lessenserie wordt gemeten door een voor- en eindmeting van luistervaardigheid en geleide interviews. De metingen tonen of de leerlingen zijn verbeterd in luistervaardigheid; de geleide interviews tonen of de leerlingen zich bewust zijn geworden van hun leerproces en of zij strategieën hebben toegepast.

3 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 3 2. Presentatie en analyse van de resultaten Met dit onderzoek wilde ik proberen om het niveau van luistervaardigheid in 4H1 te verhogen door de leerlingen vier strategieën aan te leren, namelijk twee luister- en twee metacognitieve strategieën. Door deze strategieën zouden de leerlingen bewust worden van hun leerproces en zouden zij deze strategieën bewust gaan toepassen in de luistertoetsen, waardoor hun cijfers voor luistervaardigheid hoger zouden worden. Deze interventie is uitgevoerd in klas 4H1, de experimentele groep, die 29 leerlingen bevat. In de controlegroep (4H2) is deze interventie niet uitgevoerd en kregen deze 26 leerlingen les van mijn SPD. Deze lessen bestonden uit het simpelweg oefenen met oude CITO toetsen, door (klassikaal) de vragen te maken en te controleren met het nakijkstencil. Er werd geen expliciete aandacht besteed aan het aanleren van (luister)strategieën. Om het effect van de interventie vast te stellen heb ik twee meetinstrumenten gebruikt, namelijk CITO kijk- en luistertoetsen als voor- en nameting en geleide interviews. Het effect op leerresultaat is gemeten door een variatieanalyse van herhaalde metingen, bestaande uit de voor- en natoets. Zowel voor als na de lessenserie hebben de leerlingen van de experimentele groep (4H1) en de controlegroep (4H2) een CITO kijk- en luistertoets gemaakt (zie bijlage 3 en 4) als meting. Van de luistertoetsen gebruikte ik een A en een B- versie. De helft van de leerlingen kregen de A-toets als voortoets, en de B-toets als natoets; de andere helft kreeg de toetsen in de volgorde B-A. Door beide klassen te meten, verwachtte ik een verschil in leerresultaat te zien in 1) 4H1 en 2) tussen 4H1 en 4H2 (wel/geen interventie). De geleide interviews zijn na de lessenserie bij zes leerlingen uit 4H1 (de experimentele groep) afgenomen. In deze interviews worden de leerlingen bevraagd over de interventie en de bijbehorende geleerde strategieën.

4 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 4 Aan de hand van deze gegevens zal ik de volgende onderzoeksvragen proberen te beantwoorden: 1) de leerlingen verbeteren hun resultaat voor luistervaardigheid; 2) de leerlingen zijn zich bewust van hun leerproces; en 3) de leerlingen passen de geleerde strategieën bewust toe. Deelvraag 1 wordt beantwoord aan de hand van de resultaten van de luister- en kijktoetsgegevens; deelvragen 2 en 3 worden beantwoord aan de hand van de resultaten van de geleide interviews. Voor- en Nameting: CITO Kijk- en Luistertoetsen A en B Zijn de resultaten verbeterd voor luistervaardigheid? De eerste deelvraag die ik wil beantwoorden is of de resultaten van de leerlingen voor luistervaardigheid verbeterd zijn. Ik ga deze vraag beantwoorden door de voor- en nametingen van de leerlingen in 4H1 te vergelijken. Daarnaast wil ik weten of er een verschil in leerresultaat bestaat tussen 4H1 en 4H2: wel/geen interventie. In totaal maakten 55 leerlingen de CITO-toetsen: 29 uit de experimentele groep en 26 uit de controlegroep. Daarvan waren 3 leerlingen van de experimentele en 8 leerlingen van de controlegroep afwezig bij één van de metingen: hun data is niet meegenomen in de resultaten. Allereerst wordt er gekeken naar de betrouwbaarheid van de CITO voor- en nametingen. Cronbach s Alpha meet de interne consistentie van een toets (alle vragen meten hetzelfde concept en zijn dus gelijkwaardig), waarbij het resultaat tussen de 0 en de 1 ligt (Tavakol & Dennick, 2011). Deze waarde is acceptabel tussen de 0.70 en 0.95: deze toets zal dan als valide worden beschouwd. De waardes van Toets A en Toets B, respectievelijk 0,67 en 0,72, zijn voldoende om betrouwbaar te worden genoemd.

5 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 5 Tabel 1. Verschillen in resultaten Start Voortoets Standaarddeviatie Natoets Standaarddeviatie niveau Experimenteel Laag 0,54,13 0,51,11 Hoog 0,80,05 0,75,12 Controle Laag 0,59,13 0,64,13 Hoog 0,80,04 0,77,10 Uit Tabel 1 blijkt dat mijn interventie geen effect heeft gehad op het niveau van luistervaardigheid in klas 4H1: de resultaten zijn niet significant gestegen of gedaald. Daarbij is mijn hypothese in mijn Ontwerpplan dat zwakke leerlingen het meeste nut zouden ondervinden van mijn interventie ook niet ondersteund door deze data: Tabel 1 wijst uit voor geen van beide groepen er een effect is van de lessen, noch in de controlegroep, noch in de experimentele groep. Grafiek 1. Voor- en natoets van de experimentele groep en de controlegroep

6 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 6 Ook bij de controlegroep (4H2) lijkt er geen significant effect te zijn op hun resultaten voor luistervaardigheid. Daarbij blijkt dat tevens bij een vergelijking van deze twee groepen mijn interventie geen verschil teweeg heeft gebracht in leerresultaat. De gemiddelde standaarddeviatie bedraagt 0,15: voor geen van de groepen is het verschil tussen voor- en natoets substantieel, dat wil zeggen gelijk of groter dan een halve standaarddeviatie (.075). Geleide Interviews Met de geleide interviews wil ik de laatste twee deelvragen beantwoorden, namelijk of de leerlingen door mijn interventie bewust zijn geworden van hun leerproces en of zij de strategieën bewust hebben toegepast tijdens de eindtoets. Deze interviews zijn na afloop van de lessenserie afgenomen, maar doordat de eindmeting op een vrijdag plaatsvond, was het een week later voordat alle interviews waren afgenomen. Het kan daardoor zijn dat niet iedere leerling nog precies wist welke strategieën hij/zij had gebruikt tijdens de eindtoets. Het geleide interview (zie bijlage 8) is bij zes leerlingen uit de experimentele groep afgenomen. Deze leerlingen zijn geselecteerd op basis van hun resultaat (het aantal goede antwoorden) bij de voormeting, verdeeld in drie categorieën: lager dan 60%, tussen 60% en 80%, en 80% of hoger. Aangezien er twee verschillende voormetingen waren, zijn er met behulp van een random name generator willekeurig drie leerlingen per toets gekozen (een zwakke, een middelmatige, en een goede leerling). Het verschil in voormeting is in de tabellen aangeduid door de leerlingen in twee groepen te verdelen: groep 1 heeft als voormeting de A-toets gemaakt en groep 2 de B-toets. De verkregen data uit de interviews is geïnventariseerd door de antwoorden van deze zes leerlingen per vraag bij elkaar te zetten. Daarna heb ik soortgelijke antwoorden geclusterd en is er gekeken of er overeenkomsten en/of verschillen waren tussen 1) het niveau van de

7 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 7 leerlingen ( zwak, middelmatig, en goed ) en 2) het verschil in voormeting (Toets A of B). Met de verkregen resultaten zijn de deelvragen beantwoord. Verder blijkt uit het interview dat de leerlingen de gemaakte eindtoets als makkelijker hebben ervaren of deze gelijk vonden aan de voortoets: van groep 1 vinden twee leerlingen de twee toetsen ongeveer hetzelfde en één leerling vindt de eindtoets makkelijker; van groep 2 vindt één leerling de eindtoets ongeveer hetzelfde (met de vragen iets ingewikkelder) en twee leerlingen de eindtoets makkelijker. Hieruit kan worden opgemaakt dat de twee toetsen (A en B) voor de leerlingen van ongeveer hetzelfde niveau zijn. Een deel van de resultaten wordt hier gepresenteerd, zie bijlage 9 voor de volledige uitwerkingen van de interviews. Zijn de leerlingen bewust geworden van hun leerproces? Deze deelvraag wordt met name beantwoord door vragen 5, 6 en 13, waarbij de leerling wordt gevraagd om na te denken over hun tactiek bij luistervaardigheid en of zij zijn verbeterd in luistervaardigheid. Tabel 2. Vragen 5 en 6: beknopte versie van resultaten Groep 1: Zwak Groep 2: Zwak Groep 1: Middel Groep 2: Middel Groep 1: Sterk Gebruik van een tactiek? Nee Nee Nee Nee Nee Ja Bewust van deze Ja, soort tactiek? van. Door interview nu bewust Ja. Geen andere optie Door interview gaan nadenken Door plan van aanpak, onbewust gaan nadenken Groep 2: Sterk Door vraag erover nagedacht. Door lessenserie Toen de leerlingen werd gevraagd of zij een bepaalde tactiek hanteerde bij het maken van een luistertoets ontkende vijf leerlingen dat meteen: zij luisterden gewoon. Door te vragen wat

8 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 8 zij deden tijdens het luisteren, waar zij op letten en hoe zij een antwoord kozen, werd de leerling gestimuleerd om na te denken over hun luisterproces. Tabel 2 toont aan dat vier leerlingen door het interview bewust zijn geworden van hun bestaande tactiek bij luistervaardigheid, waarvan er twee leerlingen al tijdens de lessenserie een start hebben gemaakt met het nadenken over hun leerproces. Tabel 3. Vraag 13: beknopte versie van resultaten: verbetering in luistervaardigheid? Verbeterd? Waarom wel/niet? Groep 1: Zwak Ja. Gevoel dat de eindtoets beter ging. Oefening baart kunst. Door strategieën meer opties. Groep 2: Zwak Misschien. Door oefenen? Nu veel in de les aan gedaan, normaal niet. Groep 1: Middel Misschien. Al veel geoefend, misschien door de strategieën. Gebruikte er een paar onbewust. Groep 2: Middel Nee Bewust geworden dat ik een strategie gebruikte. Kan er meer op focussen nu. Groep 1: Sterk Nee Nog even goed, oefenen en strategieën werkte niet voor mij. Groep 2: Sterk Ja Ik denk dat het echt geholpen heeft, meen het serieus. Weet alleen niet waardoor. Tabel 3 toont dat de leerlingen redelijk evenredig verdeeld zijn over het hun verbetering in luistervaardigheid. Daarbij lijkt de zwakke leerling uit groep 1 door een combinatie van oefenen en het aanbieden van strategieën het meest gebaat bij de interventie: deze leerling heeft concrete handvatten gekregen om luistervaardigheid te verbeteren. De tweede zwakke leerling is minder positief. Uit tabel 2 blijkt dat deze leerling geen tactiek heeft en zijn interview geeft de reden dat hij luistervaardigheid erg moeilijk vindt, mede doordat hij de vragen niet snapt. Toch heeft hij wel kunnen oefenen met luisteren. Het minst gebaat zijn de middel leerling uit groep 2 en de sterke leerling uit groep 1: zij hebben al een strategie wat voor hun werkt en hebben geen aanvulling voor hun luisterproces nodig.

9 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 9 Grafiek 2. Scattergram leerlingen Hoewel er dus vier leerlingen zijn die de lessenserie als overwegend positief hebben ervaren voor hun niveau in luistervaardigheid, toont Grafiek 2 dat de lessenserie geen daadwerkelijk effect heeft gehad op hun niveau. De zwakke leerlingen zijn hier rood gekleurd (4 en 16, respectievelijk Groep 1 en Groep 2), de middelmatige leerlingen blauw (12 en 14) en de sterke leerlingen paars (18 en 17). Alleen leerlingen 16 en 18 (respectievelijk Groep 2: Zwak en Groep 1: Sterk) zijn verbeterd bij de eindtoets, maar juist deze leerlingen hadden het gevoel respectievelijk misschien en niet te zijn verbeterd in luistervaardigheid.

10 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 10 Hebben de leerlingen de strategieën bewust toegepast? Deze deelvraag wordt met name beantwoord door vragen 9, 10, 11 en 12, waarbij de leerling wordt gevraagd of zij de geleerde strategieën zouden en hebben toegepast tijdens de eindtoets. Tabel 4. Vraag 9 en 10: beknopte versie van resultaten: gebruik van luisterstrategieën. Strategie gebruikt? Waarom wel/niet gebruikt tijdens de In lessenserie Bij de eindtoets eindtoets? Groep 1: Zwak Ja, signaalwoorden. Voorspellen bij de intro en bij de antwoorden. Groep 2: Zwak Nee. Herkennen van woorden. Signaalwoorden. Groep 1: Middel Deed het al. Signaalwoorden, herhalen. Groep 2: Middel Herkennen van belangrijke info. Groep 1: Sterk Groep 2: Sterk Herkennen van belangrijke info. Nee. Ik doe het onbewust. Herhaling en voorspellen. Herkennen van belangrijke info. Herkennen van belangrijke info. Belangrijke info. Signaalwoorden. Handig om strategieën te gebruiken, maar het nadeel is tijd. Maar wel meer kans op een goed antwoord als ik voorspellen doe. Niet verwacht dat het zou helpen. Kost teveel tijd. Voorspellen is niet handig. Geen tijd om strategieën toe te passen bij een toets. Leidt af. De rest onnodig. Door de opdrachten tijdens lessenserie moesten alle leerlingen de strategieën toepassen bij de luisteractiviteiten. Tabel 4 toont aan dat de strategie herkennen van belangrijke informatie door alle zes leerlingen gebruikt wordt tijdens de eindtoets: zij gebruikten deze al (gedeeltelijk) of zij vonden deze strategie het meest nuttig tijdens de lessenserie. Het interview wijst verder uit dat leerlingen het handig vonden om meerdere onderdelen van deze strategie te leren (o.a. herhalingen, spreektempo, etc). Ook is voorspellen door twee leerlingen genoemd. Het blijkt ook uit Tabel 4 dat leerlingen alleen de strategieën gebruiken die zij handig vinden en hun niet afleidt: het moet niet te veel tijd vergen.

11 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 11 Tabel 5. Vraag 11 en 12: beknopte versie van resultaten: gebruik van metacognitieve strategieën. Strategie gebruikt? Waarom wel/niet gebruikt tijdens de In lessenserie Bij de eindtoets eindtoets? Groep 1: Zwak Nee. Na de les evalueren. En tijdens de toets plannen voor Wist niet dat het bestond. Maar wel gebruikt om de toets te evalueren na de les. Tijdens de toets gepland om vragen eerder te lezen. vragen. Groep 2: Zwak Nee. Misschien. Nee. Nooit over nagedacht. Kost teveel tijd tijdens de toets. Groep 1: Middel Nee. Na de les evaluatie. Wist niet dat ik kon gebruiken. Kost teveel tijd tijdens de toets en veel moeite. Was met andere strategieën bezig. Groep 2: Middel Nee. Nee. Was niet nodig. En is afleiding van Groep 1: Sterk Nee. Nee. Na de les misschien evaluatie toets. Groep 2: Sterk Nee. Nee. Plannen misschien. het luisteren zelf. Geen tijd tijdens de toets. Geen aandacht dan voor luisteren. Ik lees per vraag. Evalueren of een skill werkt en dan volgende keer weer gebruiken. Door de opdrachten tijdens lessenserie moesten alle leerlingen de strategieën toepassen bij de luisteractiviteiten. Tabel 5 wijst uit dat de metacognitieve strategieën beduidend minder populair waren dan de luisterstrategieën. Slechts één leerling geeft aan deze strategie misschien te gebruiken tijdens de lessen en geen enkele leerling gebruikt deze tijdens de eindtoets, hoewel twee leerlingen af en toe slim omgaan met hun tijd gedurende de toets door te plannen wanneer zij alvast de volgende vraag kunnen gaan lezen tijdens een fragment. Tevens geven drie leerlingen aan na de les de toets te evalueren en geeft één leerling aan in de toekomst te kijken of hij deze strategieën kan gebruiken.

12 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom Conclusies en discussie Op basis van de resultaten hierboven kan ik concluderen dat mijn ontwerphypothese gedeeltelijk bevestigd is. Deze luidt als volgt: als ik de leerlingen uit 4H1 van het Amstelveen College in november de twee luisterstrategieën voorspellen en het identificeren van de belangrijkste informatie en de twee metacognitieve strategieën planning en evaluatie aanleer, zullen de leerlingen (1) zich bewust worden van hun leerproces en zullen zij (2) deze strategieën bewust gaan toepassen, waardoor (3) de resultaten voor de CITO luistertoets als natoets beter zullen zijn als de CITO luistertoets als voortoets. Als ik alleen de CITO metingen in acht neem, hebben de leerlingen hun niveau voor luistervaardigheid niet verhoogd. In dat opzicht is mijn interventie niet geslaagd. Uit de resultaten blijkt dat er geen significant effect is van mijn interventie; noch in het aantal fouten bij de eindtoets, noch in vergelijking met de controlegroep. Hoewel het onmogelijk is om vast te stellen waar de oorzaak precies ligt, zijn er enkele suggesties. Vanwege verlengde rapportvergaderingen, moest ik door een verkort rooster nu zes lessen geven in de plaats van de geplande vier. Hierdoor vormden mijn lessen zich niet meer rondom één strategie en moesten de leerlingen vier lessen achter elkaar een plan van aanpak schrijven. Door de reacties van leerlingen werd snel duidelijk dat zij dit onderdeel niet nuttig vonden. Daarbij verloren zij motivatie voor de lessenserie, wat werd versterkt tijdens de eindmeting: leerlingen werden snel afgeleid en hadden duidelijk geen zin meer om een toets te maken, mede doordat deze niet werd becijferd en niet meetelde voor hun rapport. Ik denk dat deze reactie zichtbaar is in de resultaten, vooral omdat de sterke leerlingen minder presteerden tijdens de eindmeting, zoals Grafiek 1 aantoont. Toch hebben de interviews uitgewezen dat er toch enkele positieve effecten zijn van mijn interventie. Hoewel deze interviews slechts een deel van de onderzoeksgroep bevatten, hebben de zes leerlingen die ik interviewde door het maken van de opdrachten bij mijn

13 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 13 lessenserie toch geoefend en kennis gemaakt met strategieën die zij kunnen inzetten tijdens luisteroefeningen, zoals ontwerpregels 1, 2, 3 en 4 vereisten. Daarbij vonden zij de luisterstrategieën het meest nuttig voor hun luisterproces en hebben zij enkele handvatten aangeboden gekregen en gehanteerd tijdens de eindtoets. Hoewel zij de metacognitieve strategieën vrijwel niet hebben toegepast tijdens de eindtoets, hebben deze toch geholpen om het leerproces van de leerling zichtbaarder te maken: leerlingen werden zich bewuster van hun werkwijze bij luisteroefeningen door deze steeds te plannen en te evalueren. Dit werd deels zichtbaar in de lessen, maar ook tijdens de interviews. Deze strategieën hebben zij toegepast in zowel authentiek als CITO-materiaal, zoals ontwerpregels 5 en 6 vereisten. Daarbij bleek het authentiek materiaal inderdaad motiverend te werken in de eerste lessen, die geënt waren op het aanleren van de luisterstrategieën. Daarnaast bleken ook de interviews zelf een manier waarop de leerlingen bewust werden van hun leerproces. Hoewel de laatste les van de lessenserie geënt was op het evalueren van het leerproces van de leerlingen na de interventie, bleken de leerlingen ook gebaat bij een directe vraag in de plaats van een evaluatieformulier. Er zou tijdens de lessen meer expliciete aandacht besteed kunnen worden aan dergelijke vragen over leer- en luisterprocessen om hetzelfde effect te bereiken als in de interviews. Uiteindelijk heb ik mijn ontwerphypothese deels gehaald. De geïnterviewde leerlingen zijn zich wel bewuster geworden van hun leerproces en hebben de geleerde strategieën toegepast. Ik hoop dat deze leerlingen dan ook representatief zijn voor de gehele onderzoeksgroep, hoewel ik dat niet met zekerheid kan vaststellen. Dit heeft alleen niet geleid tot een effect in het niveau van luistervaardigheid, althans, niet op korte termijn.

14 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom Suggesties voor herontwerp Op basis van de resultaten en de conclusies kunnen enkele suggesties worden gedaan voor een herontwerp van mijn onderzoek. Allereerst zou deze lessenserie gegeven moeten worden in vier lessen van 60 minuten. Ik denk dat de ondervonden problemen deels opgelost zouden worden als elke les één strategie zou behandelen. Nu kwamen de metacognitieve strategieën die gepland stonden voor les 3 en 4 door de verkorte lessen in vier lessen aan bod, waardoor de leerlingen niet in twee lessen een plan van aanpak moesten maken, maar in vier lessen. Ten tweede blijken de metacognitieve strategieën een lastig onderdeel te zijn voor de leerlingen van 4H1. Hoewel ik het nog steeds als positief ervaar dat zij hiermee kennis hebben gemaakt (3 leerlingen wisten niet dat deze bestonden), lijkt het een onderdeel wat weinig motiverend werkt voor de leerlingen. Zij vonden vooral het plannen niet nuttig, waardoor de leerlingen weinig interesse hadden in de les. Een mogelijke oplossing hiervoor zou kunnen zijn dat ik meer tijd besteed aan het betekenis geven aan lesonderdelen (Ebbens & Ettenkoven, 2013). Hoewel hier kort aandacht aan is besteed vóór en tijdens de lessenserie, zou een leerling beter begrijpen waarom dit lesonderdeel nodig is door deze kennis relevant te maken voor de leerling (Ebbens & Ettenkoven, 2013). Een andere oplossing is om deze strategieën deel uit te laten maken van een grotere lessenserie. Volgens Veenman, Van Hout- Wolters en Afflerbach (2006) moet een metacognitieve training over een langere tijd worden gegeven voor beklijving. 4H1 blijft dit schooljaar dan oefenen met de geleerde strategieën, zodat op den duur deze onderdeel worden van hun luisterproces. Ook kan ervoor worden gekozen om al met een metacognitieve training te beginnen in het eerste leerjaar, zodat leerlingen gelijk (luister)strategieën aangeboden krijgen en hierin getraind worden. Wat betreft het onderzoeksontwerp, had ik achteraf misschien een andere keuze uit strategieën moeten maken. Dit onderzoek heeft uitgewezen dat de leerlingen van 4H1 vooral

15 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 15 baat hebben gehad bij strategieën die zij direct konden gebruiken en die concrete handvatten boden tijdens een luisteroefening. De aangeboden luisterstrategieën zijn het meeste gebruikt tijdens de eindtoets en waren herkenbaar voor de leerlingen. In de plaats van de twee metacognitieve strategieën had ik twee luisterstrategieën kunnen introduceren. Ook zou ik het evalueren kunnen gebruiken als reflecterend onderdeel van deze nieuwe lessenserie. Als laatste zou ik ook de factor motivatie onderdeel van mijn ontwerp kunnen maken. Hoewel het authentiek materiaal zeker motiverend heeft gewerkt, afgaande op de reacties van de leerlingen, zou deze factor als ontwerpregel een centrale eis van mijn lessenserie worden. Uit deze lessenserie is gebleken dat ik moeite heb met betekenis geven aan mijn lessen en het motiveren van leerlingen; ik zou door een ontwerpregel een andere oplossing moeten bedenken om leerlingen te motiveren. 5. Terugblik Dit ontwerponderzoek heeft zowel bijgedragen aan de vakdidactische theorie als aan mijn docentschap. Tijdens dit onderzoek heb ik gemerkt dat mijn mede-lio s luistervaardigheid ook ervaren als een moeilijk vakonderdeel om te onderwijzen. Het betreft een proces dat niet direct zichtbaar of aantoonbaar is en veel leerlingen vinden deze vaardigheid ook erg moeilijk. Hoewel de resultaten voor luistervaardigheid na mijn interventie niet gestegen zijn, heb ik naar mijn idee toch een lessenserie gemaakt die een begin maakt met het aanleren van diverse strategieën die bij luisteractiviteiten kunnen worden ingezet. Twee mede-lio s hebben zelfs interesse getoond om mijn lessenserie ook uit te voeren in hun klassen. Ik heb het ontwerponderzoek zelf ook als zinvol ervaren. Ik heb een probleem in mijn klas aangepakt door op een academische wijze dit probleem te analyseren en verschillende oplossingen daarvoor te bedenken. Niet alleen heb ik nu een manier waarop ik luistervaardigheid kan onderwijzen (geënt op de ervaringen van experts in dit veld), maar heb

16 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 16 ik ook ervaren hoe een onderzoek in zijn werk gaat. Het is daarbij belangrijk om kritisch en zo helder mogelijk te zijn in het formuleren van doelen om deze te behalen. Ook heb ik na een literatuuropleiding nu geleerd hoe ik de verkregen data kan analyseren en weergeven. 6. Bijlagen (zie bijlagen)

17 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 17 Literatuur Ebbens, S., & Ettekoven, S. (2013). Effectief leren. Basisboek. Groningen: Noordhoff Uitgevers bv. Tavakol, M., Dennick, R. (2011). Making Sense of Cronbach s Alpha. International Journal of Medical Education, Vol. 2, Gevonden op 2 januari 2015, op Veenman, M.V.J., Van Hout-Wolters, B.H.A.M., and Afflerbach. P. (2006). Metacognition and Learning: Conceptual and Methodological Considerations, Metacognition Learning 1, 3-14.

18 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 18 Bijlage 1: Toelichting Ontwerpregels Mijn interventie moet voldoen aan de volgende ontwerpregels: 1. De leerlingen passen de luisterstrategie voorspellen toe in het aangeboden oefenmateriaal. Door voorspellen toe te passen kunnen de leerlingen gebruik maken van hun voorkennis op allerlei gebieden, zoals tekstsoorten en onderwerpen (Staatsen, 2011). Daarnaast leren leerlingen een tekst te gaan beluisteren met een duidelijk doel of verwachtingen voor ogen. 2. De leerlingen passen de luisterstrategie het identificeren van de belangrijkste informatie toe in het aangeboden oefenmateriaal. De leerlingen leren te zoeken naar de belangrijkste informatie in een luisterfragment. Bij CITOtoetsen is dat doorgaans het antwoord op de bijbehorende vraag. De leerlingen zullen hier aandacht besteden aan discourse markers, rhetorische vragen, herhalingen en spreektempo (Berman, 2006). 3. De leerlingen passen de metacognitieve strategie plannen toe op hun eigen leerproces. De leerlingen leren te identificeren waarnaar zij moeten luisteren en kiezen daarbij een strategie om dat doel te bereiken. Zij negeren afleidingen in het audiofragment en anticiperen op eventuele moeilijkheden (Vandergrift, 2002). 4. De leerlingen passen de metacognitieve strategie evaluatie toe op hun eigen leerproces. De leerlingen evalueren de manier waarop zij hun luistertaak hebben uitgevoerd en of zij de juiste strategie hebben gebruikt (Vandergrift, 2002). Zij leren hun eigen leerprocessen te sturen. 5. In de lessenserie komt authentiek materiaal voor als oefenmateriaal. De leerlingen uit 4H1 oefenen met nieuw en authentiek materiaal waardoor zij inzien dat luistervaardigheid levensecht is en deze vaardigheid niet alleen op school van belang is, maar ook in hun dagelijks leven. 6. In de lessenserie komen delen van CITO toetsen voor als oefenmateriaal. Het is van belang dat de leerlingen vaardigheden leren die toegespitst zijn op de CITO luistertoetsen en die zij direct kunnen toepassen in hun dagelijks schoolleven: ter voorbereiding op hun ED.

19 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 19 Bijlage 2: Docentenhandleiding Deze lessenserie beslaat vier lessen van ieder zestig minuten. In elke les wordt er één strategie centraal gezet, maar er wordt wel een terugkoppeling gemaakt naar de vorige, geleerde strategieën door een herhaling van de stof aan het begin van de les. De geleerde strategieën komen ook terug in de opdrachten zelf. De lessenserie ziet er als volgt uit: Onderdeel Tijdsduur Les 1 Uitleg strategie voorspellen 10 Luisteractiviteit 1: After Ever After DISNEY Parody 20 Luisteractiviteit 2: Dutch Bikers who are Fighting Islamic State 15 Evaluatie les afsluiting les 15 Les 2 Uitleg strategie het identificeren van de belangrijkste informatie 10 Luisteractiviteit 1: Jonah Hill addresses his controversial remarks 25 Luisteractiviteit 2: Game of Thrones Interview George R.R. 15 Martin Evaluatie les afsluiting Les 10 Les 3 Uitleg strategie plannen 15 Luisteractiviteit 1: Ferguson: Black lives matter, white lives 30 matter says Talib Kweli Luisteractiviteit 2: CITO VIDEODEEL 2004 Afsluiting les 15 Les 4 Uitleg strategie evaluatie 15 Luisteractiviteit 1: CITO AUDIODEEL Evaluatie Afsluiting Les 20 Voor aanvang van de eerste les moeten de Worksheets geprint zijn. Ik raad je daarbij aan om deze te verwerken in een Reader, zodat leerlingen hun lesmateriaal niet gemakkelijk kwijtraken. Voor de volledigheid zijn er aan het lesmateriaal delen van de CITO toetsen toegevoegd; dit mag niet worden geprint en aan de leerlingen gegeven worden vanwege copyright en het doorgeven van het materiaal aan andere leerlingen. In les 3 en 4 moet er dan ook een CITO toets meegenomen worden naar het lokaal. In les 3 is dat het videodeel van de HAVO kijk- en luistertoets van Je hebt hierbij de bijbehorende videodelen nodig (als er belangstelling voor is kan ik deze leveren) en de opgaven. In les 4 is dat het audiodeel van de HAVO luistertoets van Je hebt hierbij de bijbehorende audiodelen en de opgaven nodig. Bij iedere les moet er een computer in het leslokaal aanwezig zijn, met beamer en werkend geluid. Het is verstandig om eerder aanwezig te zijn in het lokaal om deze installatie te controleren en om alvast aan te zetten. Uitleg

20 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 20 In de toelichting bij de ontwerpregels staat precies wat de leerlingen moeten leren per strategie. Dat zijn bij: Voorspellen Het identificeren van de belangrijkste informatie Plannen Gebruikmaken van voorkennis tekstsoorten onderwerpen context Etc. (doel van de spreker, voorspellen van bepaalde opinies of meningen) Leerlingen hebben een duidelijk doel of verwachting voor ogen bij het luisteren van een fragment En kunnen deze verwachtingen bijstellen tijdens het luisteren. Zoeken naar de hoofdzaken in een fragment door aandacht te besteden aan: Discourse markers The main point is.. The important thing is.. What I m going to talk about.. Etc. Rhetorische vragen Herhalingen Herhalen van woorden Herhalen van quotes Iets herhalen door het te parafraseren Etc. Spreektempo Pauzes Volume Wisselingen in stemgeluid Snelheid Etc. Daarbij kunnen leerlingen de tekst samenvatten door op de hoofdzaken te letten en te gebruiken in een samenvatting. Leerlingen leren een plan van aanpak te maken voor een efficiënte manier van luisteren. Zij: Identificeren waarnaar zij moeten luisteren Kiezen daarbij een geschikte strategie Anticiperen eventuele moeilijkheden tijdens het luisteren Accenten Ruis/Geluid in het fragment Afleidingen in de omgeving Etc. Kunnen tijdens het luisteren afleidingen negeren die niet stroken met hun doel (bij het luisteren naar hoofdzaken, luister je niet voor details)

21 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 21 Evaluatie Als de leerlingen luisteren voor een bepaald doel, zullen zij alleen de aandacht focussen op relevante stukken tekst. Dat vermindert het aantal taken wat een leerling moet doen in één luisterfragment. De leerlingen evalueren hun leerproces Zij evalueren de manier waarop zij hun taak uitvoeren Wat ging er goed/mis? Wat kan ik de volgende keer beter doen? Heb ik mijn doel bereikt? Zij evalueren of zij de juiste strategie hebben gebruikt Hoorde ik wat ik verwacht had? Heb ik de tekst begrepen? Zo niet, een andere strategie gebruiken. De leerlingen zijn bij het plannen bewust gemaakt wat zij doen tijdens een luisteractiviteit. Bij het evalueren moeten de leerlingen leren wat wel en niet goed ging, en hoe dat de volgende keer beter kan. Uiteindelijk moeten de leerlingen hun eigen leerprocessen weten te sturen voor maximale effectiviteit tijdens het luisteren. Verder zullen de lesplannen uitwijzen hoe de lessen precies zullen verlopen in deze lessenserie.

22 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Bijlage 3: Toets A: Voormeting helft 1, Nameting helft 2 Puente Blom 22

23 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 23

24 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 24

25 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 25

26 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 26

27 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 27

28 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Bijlage 4: Toets B: Nameting helft 1, Voormeting helft 2 Puente Blom 28

29 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 29

30 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 30

31 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 31

32 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 32

33 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 33 Bijlage 5: Verklaring Voor- en Eindmeting Doordat mijn stageschool CITOtoetsen gebruikt om in de onderbouw én bovenbouw te toetsen, zijn er maar een aantal CITOtoetsen beschikbaar om mee te oefenen. In mijn geval zijn er 3 CITOtoetsen beschikbaar gesteld: de luistertoets van 2003, de kijk- en luistertoets van 2004 en de kijk- en luistertoets van Het probleem met dit oefenmateriaal is dat 2003 geen videodeel bevat, terwijl de leerlingen voor hun ED wél een videodeel moeten maken. Het is dus ook van belang dat zij daarmee oefenen. Daarnaast is het audiodeel van 2004 kwijt, zodat ik die helaas niet als vervangende meting kan gebruiken voor Op het Amstelveen College is het niet gebruikelijk om volledige CITOkijk- en luistertoetsen af te nemen als toets, behalve als ED in de toetsweek. Er wordt dan meer tijd voor uitgetrokken, want in een gewone les is hier geen tijd voor; een CITOtoets duurt langer dan één lesuur. Het lijkt mij ook niet mogelijk om leerlingen langer te laten zitten in verband met andere lesuren en de toets voortzetten in een volgend lesuur lijkt mij ook niet ideaal. Uiteindelijk heb ik besloten om de Toets A te laten bestaan uit een audiodeel (CITO 2003, Onderdeel A, 17 vragen) en een videodeel (CITO 2008, Onderdeel B eerste gedeelte, 9 vragen). Toets B zal bestaan uit een audiodeel (CITO 2008, Onderdeel A eerste en tweede gedeelte, 21 vragen) en een videodeel (CITO 2008, Onderdeel B tweede gedeelte, 9 vragen). Daarbij zal Toets A als voormeting voor ene helft van de klas (helft 1) dienen en als eindmeting voor de andere helft (helft 2). Toets B zal als voormeting dienen voor helft 2 en als eindmeting voor helft 1. Leerlingen zullen voor hun ED ook een videodeel moeten bekijken en vragen erover beantwoorden en ik vind het van belang dat leerlingen daar ook mee oefenen. Daarbij wil ik dat leerlingen een zo groot mogelijk deel van de CITOtoets als meting maken, zodat deze zo valide mogelijk wordt. Door het gelimiteerde CITO-materiaal zal er bij één meting een videodeel als onderdeel gemaakt moeten worden. Sommige leerlingen vinden videodelen makkelijker om te maken en andere leerlingen vinden het moeilijker dan audiodelen. Om de metingen zo gelijk mogelijk te maken, heb ik besloten om een gedeelte van het videodeel (met een apart onderwerp) van CITO 2008 onderdeel van de voormeting (CITO 2003) te maken. Daarbij zijn de getoetste videodelen dan van één toets en niet van twee CITO-toetsen, wat het videomateriaal vergelijkbaar van niveau maakt.

34 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 34 Bijlage 6: Ruwe Data CITO Metingen: Antwoorden van de Leerlingen Gezien het grote aantal leerlingen én vragen, is de ruwe data verdeeld op twee pagina s per toets (A of B). De eerste twee figuren zijn voor Toets A (blz. 35 en 36), de laatste twee figuren zijn voor Toets B (blz. 37 en 38).

35 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 35

36 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 36

37 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 37

38 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 38

39 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 39 Bijlage 7: Resultaten Voor- en Nametingen Tabel 1. Statistieken: voor- en natoets van de experimentele groep en de controlegroep Descriptive Statistics Klas Mean Std. Deviation N Voortoets Experimentele Groep Natoets 1,5355, ,8006, Total,6680, Controlegroep 1,5947, ,8041, Total,6528, Total 1,5651, ,8016, Total,6618, Experimentele Groep 1,5099, ,7503, Total,6301, Controlegroep 1,6371, ,7651, Total,6726, Total 1,5735, ,7544, Total,6475, Tabel 2. Verschillen in resultaten Voortoets Natoets Experimenteel Laag 0,5355 0,5099 Hoog 0,8006 0,7503 Controle Laag 0,5947 0,6371 Hoog 0,8041 0,7651

40 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 40 Grafiek 1. Voor- en natoets van de experimentele groep en de controlegroep

41 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 41 Grafiek 2. Scattergram individuele leerlingen

42 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 42 Bijlage 8: Geleid Interview Bij dit geleide interviews stel ik aan 6 leerlingen (2 zwakke, 2 middelmatige, en 2 goede leerlingen) vragen over de interventie. Ik wil in het bijzonder weten of deze leerlingen zich sinds de voormeting: zich bewust zijn geworden van hun leerproces? de geleerde strategieën hebben gebruikt tijdens de eindmeting? Het doel van deze interviews is de leerlingen bevragen over hun strategiegebruik en hun leerproces; heeft mijn interventie geholpen? En zo ja, voor welke categorie leerlingen (zwakmiddelmatig-goed)? Ik heb bij het opstellen van onderstaand interview het globale verloop van een modelinterview van Aaldrik Sillius (2007) gebruikt als voorbeeld. Opening Interview Begroet de leerling Hoe gaat het? Interview Inleiding Zoals je weet is dit interview voor mijn opleiding. Alles wat je hier zegt is anoniem. Jouw naam zal niet worden genoemd in mijn onderzoek. Dit interview gaat over de lessenserie die je net hebt gehad. Het gaat daarbij vooral over de strategieën die je hebt gebruikt tijdens deze lessen. Dit interview zal uitwijzen of mijn lesmethode heeft gewerkt voor jou. Maar het is belangrijk dat je eerlijk bent; ik heb liever dat je eerlijk bent en zegt dat je er niets aan hebt gehad, dan dat je niet onaardig wil zijn. Dit interview duurt. minuten. Vraag begrip Snap je alles wat ik net gezegd heb? Heb je nog andere vragen? Dan gaan we nu beginnen. Vragen Luistervaardigheid 1. Wat vond je van de eindtoets? a. In vergelijking met de begintoets? 2. Hoe goed zou jij jezelf noemen in luistervaardigheid? Geef een cijfer tussen de 1 en de Wat vind je moeilijk aan luistervaardigheid? 4. Wat vind je makkelijk aan luistervaardigheid?

43 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 43 Tactiek Leerling 5. Had jij voor de lessenserie een tactiek voor het maken van een CITOtoets? Zo ja/nee, wat doe je dan? a. Wat doe je tijdens het luisteren? b. Waar let je op tijdens het luisteren? c. Hoe kies jij een antwoord? 6. Was jij je ervan bewust dat jij een tactiek had? Of kwam je daar later achter? 7. Is deze tactiek veranderd na de lessenserie? Zo ja/nee, wat? Strategieën 8. Welke strategieën heb jij geleerd tijdens de lessenserie? 9. Wat vind jij van de luisterstrategieën? a. Gebruikte je ze al? b. Vind je zo handig om te gebruiken tijdens een toets? 10. Heb jij tijdens de eindtoets (eindmeting) een van deze strategieën gebruikt? a. Hoe heb jij deze gebruikt? b. Bij welke vragen? 11. Wat vind jij van de metacognitieve strategieën? a. Gebruikte je ze al? b. Vind je zo handig om te gebruiken tijdens een toets? 12. Heb jij tijdens de eindtoets een van deze strategieën gebruikt? a. Heb jij bewust nagedacht vóór een onderdeel van de toets welke strategie je zou gebruiken? b. Bij welke vragen? c. Heb jij na het fragment nagedacht of deze strategie nuttig voor jou was? d. Na de toets? Ontwikkeling Leerling 13. Denk je dat je bent verbeterd in luistervaardigheid na deze lessenserie? a. Komt dat door het oefenen? b. Komt dat door de strategieën? 14. Denk je dat je deze strategieën zal gebruiken in de toekomst? Afsluiting interview Dat was mijn laatste vraag. Even een korte samenvatting: o Belangrijkste resultaten Heb jij nog vragen of opmerkingen? Harstikke bedankt voor je medewerking.

44 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 44 Bijlage 9: Resultaten Geleid Interview De interviews zijn per vraag onderverdeeld in de zes leerlingen. Daarbij is een onderscheid gemaakt tussen de leerlingen die Toets A als voormeting en Toets B als eindmeting kregen (groep 1) en de leerlingen die Toets B als voormeting en Toets A als eindmeting kregen (groep 2). Ook zijn de antwoorden van de leerlingen samengevat. 1. Wat vond je van de eindtoets? In vergelijking met de begintoets? Groep 1: Zwakke leerling De eindtoets ging beter. Ik begreep de vragen beter en ik kon sommige antwoorden wegstrepen. Zoals antwoorden die totaal niet klopten of er niks mee te maken hadden. Groep 2: Zwakke Leerling Het ging makkelijker dan de begintoets. Ik weet niet waarom, ik herken de woorden beter. Wist meer betekenis, beter accent. Groep 1: Middelmatige leerling Zelfde. Best wel goed in luistervaardigheid, ben ik al jaren. Doe het altijd op dezelfde manier gedaan. Was wel moeilijker, had meer moeilijke woorden en een moeilijker onderwerp. Groep 2: Middelmatige Leerling Niet heel anders. Niet veel moeilijker. Iets ingewikkelder. De vragen. Groep 1: Sterke leerling Altijd hetzelfde hoe ik het doe. Goed luisteren, niet echt een strategie. De toetsen waren ongeveer hetzelfde qua moeilijkheid. Groep 2: Sterke Leerling Accenten waren duidelijker, Benson, de eerste had een Londens accent. Onderwerpen waren makkelijker, als je iets miste, liep je niet meteen achter. Het was makkelijker om voor te lopen op de vragen en ik was beter geconcentreerd. 2. Hoe goed zou jij jezelf noemen in luistervaardigheid? Geef een cijfer tussen de 1 en de 10. Groep 1: Zwakke leerling 6 Groep 2: Zwakke Leerling 4 Groep 1: Middelmatige leerling 9 Groep 2: Middelmatige Leerling 9 Groep 1: Sterke leerling 9 Groep 2: Sterke Leerling Met een Amerikaans accent een 8, met een Brits/Jamaican accent een 6, Wat vind je moeilijk aan luistervaardigheid? Groep 1: Zwakke leerling Sommige fragmenten en zinnen snap ik niet. Het gaat te snel. Ook als het te lang duurt, heb ik geen concentratie meer. Groep 2: Zwakke Leerling Geen goede Engelse woordenschat. Ik snap de vraag niet. Ik gok.

45 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 45 Groep 1: Middelmatige leerling Groep 2: Middelmatige Leerling Groep 1: Sterke leerling Groep 2: Sterke Leerling Woorden niet begrijpt, dan in je hersens opzoeken en ook luisteren. Multitasken. Niets. Soms een accent, als obstakel. Vrij weinig. Achtergrondgeluiden, Engelse uitspraak kan ik wel verstaan. Woorden bij luistervaardigheid kun je niet even terugspoelen zoals bij leesvaardigheid, je moet verder. En het einde van de toets is lastiger dan het begin van de toets. Met concentreren enzo. 4. Wat vind je makkelijk aan luistervaardigheid? Groep 1: Zwakke leerling Meerkeuzevragen. Ze denken al voor je, je hoeft alleen in te vullen. Het is makkelijker dan open vragen. Groep 2: Zwakke Leerling Kiezen tussen de antwoorden, niet zelf verzinnen. Groep 1: Middelmatige leerling Je concentratie erbij hebben. Groep 2: Middelmatige Leerling Veel tv kijken, dan oefen je luistervaardigheid. Hangt er wel vanaf. Film beste zonder ondertitels, tv met ondertitels. Gaat natuurlijker. Groep 1: Sterke leerling Gewoon het luisteren, details, intonatie, wat het belangrijkste is wat hij wil overbrengen, begrijp ik. Onnodige info, daar moet je niet alleen het antwoord op baseren. Groep 2: Sterke Leerling Onderwerp, het is 1 onderwerp. Er is structuur, dat wordt afgescheiden in CITO toetsen. 5. Had jij voor de lessenserie een tactiek voor het maken van een CITOtoets? Zo ja/nee, wat doe je dan? Groep 1: Zwakke leerling Nee. Ik keek of ik woorden herkende en of die ermee te maken hadden. En dan kijken of dat de goede informatie is. Verder lette ik op signaalwoorden. En waar ik het meest van gehoord heb, meeste mee te maken heb, dat is het antwoord. Anders is het gokken. Ik was eerst heel slecht in leesvaardigheid, dat is nu beter. Groep 2: Zwakke Leerling Nee. Gewoon luisteren. En ik kijk naar de woorden in de vragen. Of ik die hoor en dan zal die het wel zijn. Of ik gok. Groep 1: Middelmatige leerling Nee. Ik bekijk de vraag, ik onderstreep woorden af en toe, ik kijk naar het verschil tussen de 3 keuzes. Ik let dan op bepaalde woorden, signaalwoorden, vertalingen van die woorden. In de vraag soms in het Nederlands, dan vertalen naar het Engels en let ik op die woorden. Gaat automatisch. Ik houd meestal twee keuzes over, de derde is onzin. Dan kiezen welke het meest erop lijkt wat er gezegd wordt, anders gokken. Groep 2: Middelmatige Leerling Nee. Ik luister gewoon, ik haal er vanzelf info uit. En ik

46 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom 46 Groep 1: Sterke leerling lees dan de vraag, dan luisteren en als de vraag erop lijkt dan is dat het antwoord. En ik kies een antwoord door eerst zelf een antwoord te formuleren en dan te kiezen welk antwoord er het meeste op lijkt. Nee, gewoon goed luisteren. Ik let op intonatie, herhaling. Met het antwoord kiezen, ja, gewoon. Wat er het meeste op lijkt, of wat hij heeft verteld. Groep 2: Sterke Leerling Ik luister gewoon, stil zijn. Het liefste moet het voor 3 minuten helemaal stil zijn voordat de toets begint. Het begint heel random, dan ben ik afgeleid. Ik moet eerst mijn concentratie vinden, het helpt als je mobiel daarbij uit is, zodat je er niet naar grijpt als hij trilt ofzo. Tijdens het luisteren focus ik op accent en in het Engels denken. Je moet het als je eigen taal beschouwen en niet vertalen. Ik let op personen bij de eerste passage, als je geen antwoord hoeft te geven. Het wordt dan ingeleid. Je hoeft ook niet elk woord te weten, alleen het geheel. Skip onbekende woorden, herleid de zinnen. Het is geen ramp als je het 1 seconde niet weet. Moeilijke is niet belangrijk, je moet het onderwerp zin raden of horen. Ik kies een antwoord door eerst 3x van tevoren te lezen, dan weet je een soort van waar je op moet letten. Tijdens het luisteren streep ik de andere personen door. Ik luister of het antwoord letterlijk gezegd wordt, maar niet meteen opschrijven, dan later pas. Want 9/10 keer is het niet het antwoord, eerst wachten. 6. Was jij je ervan bewust dat jij een tactiek had? Of kwam je daar later achter? Zo ja, hoe? Groep 1: Zwakke leerling Nee, niet echt, was gewoon eigenlijk vanuit mezelf. Ik wordt me er nu pas van bewust. Ik lette wel op signaalwoorden, maar voor de rest niet van bewust. Door de lessenserie dat er meer dingen zijn waarop je kan letten, zoals bij Kijk/Luister met handgebaren. Groep 2: Zwakke Leerling Ja, doe altijd hetzelfde. Daar ben ik bewust van, ben er niet goed in, geen andere optie. Groep 1: Middelmatige leerling Nee, kom ik nu achter. Door de vraag ga ik erover nadenken. Groep 2: Middelmatige Leerling Niet echt. Door plan van aanpak, ben ik wel onbewust gaan nadenken wat ik zelf doe. Groep 1: Sterke leerling Ja, doe ik automatisch. Wel, een soort van wel. Weet ik dat ik daar op moet letten en de details moet onthouden. Groep 2: Sterke Leerling Nooit over nagedacht, waarschijnlijk nooit over nagedacht. Nooit van luisterstrategieën gehoord, dat er zoiets is. Vóór de lessenserie dan. Wel over nagedacht nu, komt door de lessenserie. Dus het heeft geholpen? Weet niet. Maar wel bewust ervan geworden.

47 Learn to Listen!: Strategies and Self-regulated Learning Puente Blom Is deze tactiek veranderd na de lessenserie? Zo ja/nee, wat? Groep 1: Zwakke leerling Niet helemaal veranderd, het is uitgebreid. Ik heb nu meer kans op een beter antwoord, nu ik let op meer dingen. Ik weet dat ik nu bij de introductie goed moet opletten. Deed ik eerst niet, maar wel belangrijk. Ook als ze langzamer praten, dat is belangrijke informatie. Groep 2: Zwakke Leerling Nee, niet heel erg. Beetje, let beter op woorden. Groep 1: Middelmatige leerling Er is voorspellen bijgekomen. Ik kijk naar wat ik weet en dan de vraag eerst lezen en nadenken: wat weet ik al? Groep 2: Middelmatige Leerling Nee. Ik heb het gevoel dat het alle jaren goed gaat, ik hoef niet te veranderen. Groep 1: Sterke leerling Nee. Het werkt gewoon zoals ik het nu doe. Groep 2: Sterke Leerling Ik ben er nu van bewust geworden. Ik focus op bepaalde woorden meer. Ik denk dat je het in je onderbewustzijn moet creëren, dat je er niet meer over moet nadenken en dat het je niet meer uit je concentratie haalt. Anders loop je namelijk achter, en dan kan je het niet meer inhalen. 8. Welke strategieën heb jij geleerd tijdens de lessenserie? Kun je ze opnoemen? Groep 1: Zwakke leerling Signaalwoorden herkennen. Letten op handgebaren. Spreektempo. Voorspellen. Kijken naar de titel. Groep 2: Zwakke Leerling Herkennen van woorden. Voorspellen. Evalueren. Groep 1: Middelmatige leerling Herhalen. Signaalwoorden. Voorspellen. Plannen. Groep 2: Middelmatige Leerling Herkennen belangrijke informatie. Planning maken. Voorspellen. Groep 1: Sterke leerling Voorspellen. Belangrijke details. Groep 2: Sterke Leerling Plannen. Signaalwoorden, etc, weet niet precies hoe je dat noemt. Inlezen, voorbereiden. Na het noemen van de vier strategieën door interviewer: dat evalueren snap ik niet. Elke toets is anders, en over barbies ofzo weet ik niets. En over voetbal, vind ik niks aan. Reggae vind ik wel leuk. Maar als je goed bent in een onderwerp, dan heb je standaard betere cijfers. Je weet meer achtergrondinfo. Het lijkt me wel handig als je van tevoren een lijst krijgt met vijf onderwerpen en dat je die dan kan opzoeken en dat je je kunt inlezen. Kan niet, dat snap ik ook wel. Dat lijkt me wel handig. 9. Wat vind jij van de luisterstrategieën? Gebruikte je ze al? Zo nee, waarom niet? En