Neurobiologie%van%audi4eve%spraak8%en% taalverwerving%bij%kinderen%
|
|
- Oscar de Boer
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Vakgroep Spraak-, Taal- en Gehoorwetenschappen Neurobiologie%van%audi4eve%spraak8%en% taalverwerving%bij%kinderen% Miet%De%Le(er%
2 Neurobiologie%van%audi4eve%spraak8%en% taalverwerking%bij%kinderen% Neurobiologie! Studie%van%de%cellen%van%het%zenuwstelsel%en%de%organisa4e%van%deze% zenuwcellen%in%func4onele%circuits%die% informa4e%verwerken% gedrag%mediëren% Subdiscipline%van%zowel%de%biologie%als%de%neurowetenschappen% Neuronen%(>%100%miljard%in%het%menselijk%brein):%% Cellen%die%electrochemische%impulsen%ontvangen,%geleiden%en%doorsturen.%% Cellen%die%onderling%van%elkaar%verschillen%in%hun%morfologie%en%func4e% Waarom%neurobiologie?%% Het%geeN%bijkomend%inzicht%in%systeem%van%cor4cale%hubs%(cuneus/precuneus/ prefrontal%area),%transfer%mogelijk%van%resultaten%uit%steriele% onderzoeksomgeving%naar%taal%op%discourse%niveau%enz% % Audi,eve.spraak3.en.taalverwerking. Kinderen.
3 Fylogenese%van%taal% Evolutionaire convergentie audio-vocaal Menselijke taal onderscheidt zich van: - vogelzang - apen Onderzoek naar taalstructuren (Jones, 1807) < 4,5 miljard jaar < e E Catani et al., 2005
4 Ontogenese%van%taal% Evolutionaire convergentie audio-vocaal Menselijke taal onderscheidt zich van: - vogelzang - apen Onderzoek naar taalstructuren (Jones, 1807) < 4,5 miljard jaar < e E 2015 Gene4sche% aanleg% Externe%data% (omgevings8 factoren,% aanpassen% aan%kinderen,% )% Externe% regelgeving% Berwick, Friederici, Chomsky, & Bolhuis., 2013
5 Ontogenese%van%taal% Genetische homogeniteit + convergentie audio-vocaal Menselijke taal onderscheidt zich van: - vogelzang - apen Onderzoek naar taalstructuren (Jones, 1807) < 4,5 miljard jaar < e E 2015 Gen.% aanleg% Univers.% Gramm.% Anat.8 struct.% Cogn.% Condi4e%% (bv.%anal.)% Gene4sche% aanleg% Externe%data% (omgevingsfa ctoren,% aanpassen% aan%kinderen,% )% Externe% regelgeving% Berwick, Friederici, Chomsky, & Bolhuis., 2013
6 Ontogenese%van%taal% Genetische homogeniteit + convergentie audio-vocaal Menselijke taal onderscheidt zich van: - vogelzang - apen Onderzoek naar taalstructuren (Jones, 1807) < 4,5 miljard jaar < e E 2015 Gen.% aanleg% Interne% concepten% redeneringen% Univers.% Gramm.% Anat.8 struct.% Cogn.% condi4e% %(bv.% anal.)% Gene4sche% aanleg% Klanken,% gebaren% Externe%data% (omgevingsfa ctoren,% aanpassen% aan%kinderen,% )% Externe% regelgeving% Woorden% Interne%% concept8intent.% interface% Externe% sens8mot.% interface% Syntac4sche% regelgeving% Berwick et al., 2013
7 Ontogenese%van%taal% Genetische homogeniteit + convergentie audio-vocaal Menselijke taal onderscheidt zich van: - vogelzang - apen Onderzoek naar taalstructuren (Jones, 1807) < 4,5 miljard jaar < e E 2015 Gen.% aanleg% Interne% concepten% redeneringen% Univers.% Gramm.% Anat.8 struct.% Cogn.% condi4e% %(bv.% anal.)% SEMANTIEK Interne%% concept8intent.% interface% Gene4sche% aanleg% Klanken,% gebaren% Externe%data% (omgevingsfa ctoren,% aanpassen% aan%kinderen,% )% FONOLOGIE Externe% sens8mot.% interface% Externe% regelgeving% Woorden% GRAMMATICA Syntac4sche% regelgeving% SPRAAK Berwick et al., 2013
8 Ontogenese%van%taal% Genetische homogeniteit + convergentie audio-vocaal Menselijke taal onderscheidt zich van: - vogelzang - apen Onderzoek naar taalstructuren (Jones, 1807) < 4,5 miljard jaar < e E 2015 Interne% concepten% redeneringen% Gen.% aanleg% Univers.% Gramm.% Anat.8 struct.% Cogn.% condi4e% %(bv.% anal.)% Gene4sche% aanleg% Externe%data% (omgevingsfa ctoren,% aanpassen% aan%kinderen,% )% Externe% regelgeving% Klanken,% Zelforganisatie SEMANTIEK gebaren% FONOLOGIE Woorden% GRAMMATICA Interne%% Externe% Syntac4sche% concept8intent.% sens8mot.% regelgeving% interface% interface% SPRAAK
9 Overzicht% Weinberger, 2012
10 Overzicht% Weinberger, 2012
11 Matura4e%van%hersenen% 1. Myelinisatie 2. Synaptogenese = aanleg synaptische verbindingen bij leren Vértes and Bullmore, 2015
12 Myelinisa4e%085%jaar% 1. Dean%et%al.,%2014% 2. Beves4ging%met%MRI%(Welker et al., 2012) Branson, 2012
13 Synaptogenese% Vértes and Bullmore, 2015
14 Synaptogenese% Leren%door%connec,es toevoegen%of% verwijderen% Leren%door%verandering%in%de%sterkte.van%de% connec4es% Leren%door%aanmaak%van%nieuwe.cellen. (neurogenese%in%een%paar%gebieden%in%de%hersenen,%waarin% stamcellen,%bv.%gyrus%dentatus%en%de%paraventriculaire%regio s)% Vértes and Bullmore, 2015
15 Beïnvloedende%factoren%in% synapsvorming%(leren)% Gene4sche% aanleg% Externe%data% (omgevingsfact oren,%aanpassen% aan%kinderen,% )% Externe% regelgeving% achtergrondslawaai cognitieve elementen: aandacht, reward,
16 Gender%en%synapsvorming% V M Gender differences: insula, superior temporal gyrus, cuneus, putamen, and parahippocampal gyrus Sun et al., 2015
17 Mono8%versus%tweetaligheid% en%synapsvorming%
18 Mono8%versus%tweetaligheid% en%synapsvorming% Kinderen%<%6%maanden:%reageren%op%klanken%uit%verschillende% talen%even%sterk.% Kinderen%>%6%maanden:%reageren%veel%sterker%op%de%klanken% uit%het%eigen%taalgebruik%dan%op%klanken%uit%andere%landen.%%!luisteren!wordt!al!heel!snel!taalspecifiek.+omgevingslawaai+ vertraagt+de+luisterontwikkeling.+ Mohades et al., 2015
19 Mono8%versus%tweetaligheid%en% synapsvorming% 3%groepen%kinderen%10813j:%monolinguaal,%simultaan%L1/L2,%sequen4eel% L1/L2% Methode:%DTI% Resultaten. als%kind%>%1%taal%leert,%beïnvloedt%dit%het%matura4eproces%van%myeline% ac4va4e%van%de%linker%inferieur%occipito8frontale%fasciculus%(seman4ek)% sequen4eel%bilinguale%kinderen%>%simultaan%bilinguale%kinderen%>% monolinguale%kinderen% %% Longitudinaal:%geen%verschil,%genderverschil%niet%onderzocht% Mohades et al., 2015
20 Overzicht% Weinberger, 2012
21 Synapsvorming%in%de% audi4ef%cor4cale% banen% Brodal, 1981
22 Overzicht%cor4caal%audi4eve%verwerking% myelinisatie van zenuwbanen, synapsen in knopen Gierhan, 2013
23 Synapsvorming%in%de%audi4ef% cor4co8subcor4cale%banen% Cortical modulatie van subcorticale/ hersenstam kernen: - corticothalamische en thalamocorticale connecties (Nieuwenhuys et al., 2008) - de corticocolliculaire baan (Bajo & King, 2013; Stebbings, Lesicko & Llano, 2014) Auditief - endocrien systeem
24 Tonotopische%organisa4e% Corticofugale banen: verwerking van duur, intensiteit,frequentie Op hoger niveau: modificatie van auditieve perceptie door context LH: meer complexe, snel opeenvolgende klanken RH: stimuli met dynamische toonhoogte-informatie Niet-menselijke primaten: Core: perceptie pure tonen Anterieur Parabelt: reageren op vocalisaties Posterieur parabelt: identificatie van geluid Uppenkamp & Ruhl, 2014; Saenz & Langers, 2014; Wessinger et al., 2001
25 Overzicht% Weinberger, 2012
26 KLANK% WOORD% CONTEXT% Verschil%in%cerebrale%organisa4e%
27 KLANK% WOORD% CONTEXT% Hickok and Poeppel,
28 Klank% spectrotemporele%analyse% Differentiatie Discriminatie Interpretatie Hersenstam Subcorticaal Corticaal Hickok and Poeppel,
29 KLANK% WOORD% CONTEXT% - De vroeger geleerde nonverbale inhouden worden gebruikt om akoestische patronen te voorspellen. - De verbale inhouden zijn mix van akoestische patronen en interne predicties van een context - Auditieve cortex: bevestigen/ontkennen van voorspellingen Temp. eigensch. (semantiek) cfr. ICONICITEIT FONOLOGIE Spatiële eigensch (syntax)
30 Fonologie%heeN%iconiciteit% temporeel%8%seman4sch% 1.%Onomatopee%% 1.%1.%bv.%dierengeluiden% ia,%geluiden%van%bewegende%of%botsende%objecten%( vroem,% bang )% 1.2.%als%interjec4e%( ss( )%(Wundt,!1904)% 1.3.%stem%gelinkt%aan%affec4eve%waarneming%( bah,%bij%onverschilligheid,% au,%bij%pijn,% oh %bij%ontgoocheling% %prosodie%belangrijk)%(schro;!&!jacobs,!2011)! Kindertaalontwikkeling:%woordverwerving%verwijst%naar%onomatopeïsche%expressie%!(BerkoBGleason,!2005)% Neurofysiologisch:% %zn:%anterieur%superieur%temporale%ac4va4e% % %dierengeluiden%en%onomatopee:%bilateraal%sup%temp%+%li%inf%front%!(hashimoto!et!al.,!2006)%
31 Fonologie%heeN%iconiciteit% temporeel%8%seman4sch% 2.%Ideofonen% 8 bv.%tamil:%thuru%thuru:%rondkijken%of%ac4ef/opgewonden%zijn%?%% (Dingemanse!2011,!2012)! 3.%Fonestemen% 8 gl %initaal%(gli(eren,%glanzen,%glimmen)%,%gerelateerd%aan%licht%en%zien% 8 sn %(snuiven,%sno(eren,%snikken,%snuiten,%niezen),%nasale%klank%gerelateerd%aan%de%neus%%
32 Fonologie%heeN%iconiciteit% spa4eel%8%syntac4sch% Lexicale%categorieën%bij% Indo8Europese%talen :% 8 Zelfstandige%naamwoorden%tellen%meer%syllaben%dan% werkwoorden% (Cassidy!and!Kelly,!1991)! 8 Zelfstandige%naamwoorden%tellen%meer%dorsale%(u,o)%dan% frontale%(e,i)%klinkers%%!(kelly,!1992)!
33 Fonologie%heeN%iconiciteit% spa4eel%8%groo(e% 8 Frontale%klanken%(n,t,i,e)%worden%over%het%algemeen%gelinkt%aan%kleine%voorwerpen% 8 Dorsale%klanken%(g,k,o,u)%worden%over%het%algemeen%gelinkt%aan%grote%voorwerpen% 8 Baby s%van%4m%zouden%langer.kijken.naar.kleine.dan%naar%grote%voorwerpen%%!(peña!et!al.,!2011)! 8 Kleine.voorwerpen.zijn%veelal%voorwerpen%met%frontale.klanken. %(Taylor!and!Taylor,!1965)! 8 486m%=%tot%stand%komen%van%imita,e.(frontale3bilabiale.trilklanken)%% (Schaerlaekens!en!Gillis,!1977)!!! 8 Fundamentele%frequen4emodula4e%(F0).zou.de.akoes,sche.tegenhanger.zijn%van% de%visuele.voorstelling.van.klanken.% (Ohala,!1984)!
34 Fonologie%heeN%iconiciteit% spa4eel%8%vorm% Bouba8Kiki8effect (Köhler!et!al.,!1929,!<!Gestaltpsychologie;!Bremner!et!al.,!2012!),%% aanwezig%bij%kinderen%<%2,5j%(maurer!et!al.,!2006)! BOUBA% KIKI%
35 Fonologie%heeN%iconiciteit% spa4eel%8%vorm% Bouba8Kiki8effect (Köhler!et!al.,!1929,!<!Gestaltpsychologie;!Bremner!et!al.,!2012!),%% aanwezig%bij%kinderen%<%2,5j%(maurer!et!al.,!2006)!
36 Fonologie%heeN%iconiciteit% spa4eel%8%affec4ef% Klank8emo4onele%rela4es%zijn%taalspecifiek%(Taylor!&!Taylor,!1965)! Zowel%in%produc4e%(hongaarse!poëzie,!Fonagy,!1961)!als%percep4e%(Miall,! 2001)% sonoranten%l,m%=%teder% plosieven%k,t%=%meer%agressief% Emo4onele%kwaliteit%gelinkt%aan%ar4cula4eplaats%en% wijze:% aangenaam,%verdrie4g,%passief%(whissell,!1999b2000)! Akoes4sche%analyse:%modula4e,%formantverschuiving%% (Aryani!et!al.,!2013,!Schulz!et!al.,!2013)!
37 KLANK% WOORD% CONTEXT% - Gebruik van vroeger geleerde nonverbale inhouden om akoestische patronen te voorspellen. - De verbale inhouden zijn mix van akoestische patronen en interne predicties van een context - Auditieve cortex: bevestigen/ontkennen van voorspellingen ICONICITEIT FONOLOGIE
38 KLANK% WOORD% CONTEXT% Verschil%in%cerebrale%organisa4e%
39 Context:%3%netwerken% een%netwerk%dat%%gevoelig%is%voor%locale.context.8% con4nue%monotone%upda4ng% van%basiskennis % % % % %bo(om8up%processen%<%inf%en%midfront% %CINGUL%CORTEX% %SULCUS% % % % % % % %%%%%%%%CENTRALIS% %TEMPORAAL% een%netwerk%dat%gevoelig%is%voor%de%globale.context.8% met%een%meer%uitvoerige%en% gedetailleerde%beschrijving%van%de%context % % % %top8down%processen:%het%encoderen,%vasthouden%en%manipuleren%van% % % % %verbaal%materiaal%<%pariëtale%regio S% Een%netwerk%dat%gevoelig%is%voor%beide.contexten. De%ac4va4e%van%deze%netwerken%wordt%uiteraard%sterk.beïnvloed.door. de.emo,onele.en.seman,sche.lading%van%de%context.% Egidi & Nusbaum, 2012; Egidi & Caramazza, 2013
40 Top8down%versus%Bo(om8up% Frequentiecodes voor visuele informatie - Bottom-up auditieve signalen (basiskennis) gefaciliteerd door γ -band (30+ hz) en θ-band (4-7Hz) synchronisatie oppervlakkige structuren - feedforward - Top-down auditieve signalen (meer gedetailleerde kennis) β- band (12-30 Hz) diepere structuren - feedback Frequentiecodes voor auditieve informatie - Gelijkaardig patroon? - Verder onderzoek noodzakelijk! Fries, 2014, Buffalo et al., 2011
41 Overzicht% KLANK WOORD CONTEXT Weinberger, 2012
42 Meten%van%audi4ef%fonologische% ontwikkeling%op%kinderleenijd% - MEG-studie - Audit. EP voor P50 is P50m - P50m is een component met kortere ISI bij kinderen 1-10j (Ponton et al., 2002; Oram Cardy et al., 2004; Gilley et al., 2005) - 59 nl Jap kinderen, 2;9 5;4 - oddball-paradigma (pros verschil) kanalen activity peak at ms P50m intensiteit in de li-hemisfeer (X-as) vs language performance (Y-as)
43 Method - children 7 to 18 years (M = 11.8 years, SD = 2.8),SLI and/or autism spectr disord. - MEG, 151 channels - bilat tone 40dB > sensation level - random ISI ( ) Results - LI: mean latency of the RH M50 was 114 ms (SD = 42ms) - Without LI: mean latency of 86ms (SD = 21ms) Conclusion RH M50 latency is a useful indicator of Impaired language comprehension
44 Meten%van%audi4ef%fonologische% ontwikkeling%op%kinderleenijd% Kinderen%met%dyslexie% Moeten%een%klank%meerdere%malen%horen%vooraleer%ze%ermee% vertrouwd%raken% Bij%ini4eel%aanbod:%leerpatroon%alsof%het%telkens%de%eerste%keer%is%dat% de%kinderen%het%woord%horen% Evoked%poten4als:%detec4e%P50m%<%1j%!% Steve Dykstra, 2015
45 Conclusie% Fylogenese%en%ontogenese%van%taal%en%spraak% % %zelforganisa4e% Gene4sche% aanleg% Externe%data% (omgevingsfa ctoren,% aanpassen% aan%kinderen,% )% Externe% regelgeving% Interne% concepten% redeneringen% SEMANTIEK Klanken,% gebaren% FONOLOGIE Woorden% GRAMMATICA SPRAAK Interne%% concept8intent.% interface% Externe% sens8mot.% interface% Syntac4sche% regelgeving%
46 Conclusie% Fylogenese%en%ontogenese%van%taal%en%spraak% Audi4eve%taal8%en%spraakverwerking%is%uniek%voor%de%mens% Neuronaal:.myelinisa4e%en%synapsvorming%% Neuronaal.systeem:.verwerking%op%cor4caal/subcor4caal%niveau%
47 Conclusie% Fylogenese%en%ontogenese%van%taal%en%spraak% Audi4eve%taal8%en%spraakverwerking%is%uniek%voor%de%mens% Neuronaal:.myelinisa4e%en%synapsvorming%% Neuronaal.systeem:.verwerking%op%cor4caal/subcor4caal%niveau% Psychologisch%niveau% Audi,eve.Cortex. Klank% Woord% Context% Spectrotemporele%analyse% Beves4gen/ontkennen%van%interne% voorspellingen% 3%netwerken:%bo(om8up,%top8down,% combina4e%
48 Conclusie% Fylogenese%en%ontogenese%van%taal%en%spraak% Audi4eve%taal8%en%spraakverwerking%is%uniek%voor%de%mens% Neuronaal:.myelinisa4e%en%synapsvorming%% Neuronaal.systeem:.verwerking%op%cor4caal/subcor4caal%niveau% Psychologisch%niveau% Audi,eve.Cortex. Klank% Woord% Context% Spectrotemporele%analyse% Beves4gen/ontkennen%van%interne% voorspellingen% 3%netwerken:%bo(om8up,%top8down,% combina4e% Codering:%neurofysiologisch% Electrofysiologie:%P50m%!%
49 ROL%VAN%DE%LOGOPEDIST% TAKE%HOME%MESSAGES% 1. Therapie:%synapsvorming%en%leren% rekening%houden%met%aandacht/reward!% voldoende%ontwikkelingskansen%bieden% 8 in%func4e%van%s4muleren%om%nieuwe%connec4es%toe%te%voegen% 8 in%func4e%van%versterken%van%connec4es% 2. Therapie:%rekening%houden%met%iconiciteit% 8%Geef%het%kind%de%4jd%om%de%temporele%en%spa4ële%(resp%seman4sche/syntac4sche)% eigenschappen%van%fonologie%te%verwerven%(veel%herhalen%in%prikkelarme% omgeving%!)% 3. Diagnos4ek:%vroeg4jdig%detecteren%van%taalproblemen%(P50m)%
50 Dank%je%wel!% Vakgroep Spraak-, Taal- en Gehoorwetenschappen
Elektrofysiologische correlaten voor een auditief verwerkingsprobleem bij mensen met dyslexie
Elektrofysiologische correlaten voor een auditief verwerkingsprobleem bij mensen met dyslexie Hanne Poelmans, Heleen Luts, Maaike Vandermosten, Bart Boets, Pol Ghesquière & Jan Wouters ExpORL & Onderzoekseenheid
Nadere informatieinhoud Voorwoord... 11 deel i: neurowetenschappen in taal en taalstoornissen... 17 Hst 1: Historisch overzicht van de afasiologie...
inhoud Voorwoord... 11 deel i: neurowetenschappen in taal en taalstoornissen... 17 Hst 1: Historisch overzicht van de afasiologie... 19 1.1. Historiek vóór 1860... 20 1.2. Broca, Wernicke en Lichtheim
Nadere informatieDe Hersenen. Historisch Overzicht. Inhoud college de Hersenen WAT IS DE BIJDRAGE VAN 'ONDERWERP X' AAN KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE?
De Hersenen Oriëntatie, september 2002 Esther Wiersinga-Post Inhoud college de Hersenen historisch overzicht (ideeën vanaf 1800) van de video PAUZE neurofysiologie - opbouw van neuronen - actie potentialen
Nadere informatieWaarom zingt deze vogel? De vier vragen van Tinbergen. De evolutie van gedrag. Charles Darwin s Evolutie-theorie
Twitter evolutie Over gedrag bij mensen en andere dieren Waarom zingt deze vogel? voorouders deden het ook al vrouwtje lokken geleerd toen hij jong was hersengebieden actief Johan Bolhuis Cognitieve Neurobiologie,
Nadere informatieTaal en Cognitie: Een Black Box Revelation. Esli Struys WOT/WOLEC, 10 mei 2011
Taal en Cognitie: Een Black Box Revelation Esli Struys WOT/WOLEC, 10 mei 2011 Overzicht Historisch overzicht Chomsky vs Skinner Cognitieve linguïstiek Psycho/neurolinguïstiek Casus Syntaxis en het brein
Nadere informatieCENTRAAL AUDITIEVE EN COGNITIEVE VERWERKING IN OUDERE VOLWASSENEN: LEEFTIJD EN WERKGEHEUGEN
CENTRAAL AUDITIEVE EN COGNITIEVE VERWERKING IN OUDERE VOLWASSENEN: LEEFTIJD EN WERKGEHEUGEN K. Vermeire L. Schenus S. Auwers M. De Sloovere 1 NVA Wintervergadering, 31 januari 2014, Utrecht, NL INTRODUCTIE
Nadere informatieVerwerking van echte en geïmpliceerde beweging
Verwerking van echte en geïmpliceerde beweging (Nederlandse samenvatting) Wanneer we een foto van een persoon zien, herkennen de meeste van ons of de persoon op de foto rende terwijl de foto gemaakt werd
Nadere informatieAuditieve verwerkingsproblemen na niet aangeboren hersenletsel (NAH)
Auditieve verwerkingsproblemen na niet aangeboren hersenletsel (NAH) Voordracht 1 (theorie) Nederlandse Vereniging voor Audiologie 28 sept. 2007 K.H. Woldendorp revalidatiearts Overzicht voordracht Inleiding
Nadere informatieRepresentatie van de akoestische wereld in de hersenen: normale en abnormale ontwikkeling van tonotopische mappen in het auditieve systeem
Representatie van de akoestische wereld in de hersenen: normale en abnormale ontwikkeling van tonotopische mappen in het auditieve systeem Robert V. Harrison 2nd Pediatric Conference Chicago 2001 Jojanneke
Nadere informatieWie kiest er eigenlijk: wij of onze hersenen?
Wie kiest er eigenlijk: wij of onze hersenen? Stan Gielen Afd. Biofysica Radboud Universiteit Nijmegen Contents Supervised en unsupervised leren? Wat is een neuron en hoe werkt het Hoe maken wij keuzes?
Nadere informatiePsycho- en neurolinguïstiek van meertaligheid. Gastles Esli Struys EhB, opleidingsonderdeel «Psycholinguïstiek» (Dr. H. Stengers) 29 februari 2012
Psycho- en neurolinguïstiek van meertaligheid Gastles Esli Struys EhB, opleidingsonderdeel «Psycholinguïstiek» (Dr. H. Stengers) 29 februari 2012 Esli Struys -assistent Prof. dr. Piet Van de Craen (VUB)
Nadere informatieTaal in het Kleuterbrein EEG in de praktijk
Taal in het Kleuterbrein EEG in de praktijk Nina Davids & Judith Pijnacker - senior onderzoekers Petra van Alphen - projectleider Expertise & Innovatie, PonTeM Taal in het Kleuterbrein Waarom EEG? Wat
Nadere informatieRijping van de BER. Literatuur en een casus
Rijping van de BER Literatuur en een casus Auditory Evoked Responses Onderverdeling Early latency (BER) Middle latency Long latency (corticaal) BER, primaire generatoren: Piek I N8 distaal Piek II N8 proximaal
Nadere informatieHet (talen)lerende brein Een inleiding op neuroplasticiteit, tweetaligheid en cognitieve controle
Een inleiding op neuroplasticiteit, tweetaligheid en cognitieve controle Esli Struys, Piet Van de Craen, Eva Migom, MURE, CLIN, Vrije Universiteit Brussel 11 mei 2010, Wetenschapskaravaan 31-5-2010 1 Enkele
Nadere informatieA Rewarding View on the Mouse Visual Cortex. Effects of Associative Learning and Cortical State on Early Visual Processing in the Brain P.M.
A Rewarding View on the Mouse Visual Cortex. Effects of Associative Learning and Cortical State on Early Visual Processing in the Brain P.M. Goltstein Proefschrift samenvatting in het Nederlands. Geschreven
Nadere informatieChapter 13. Nederlandse samenvatting. A.R.E. Potgieser
Chapter 13 Nederlandse samenvatting A.R.E. Potgieser Chapter 13 Nederlandse samenvatting Hoofdstuk 1 is een algemene introductie over de premotor cortex met een focus op betrokkenheid van deze gebieden
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/44267 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Spierings, M.J. Title: The music of language : exploring grammar, prosody and
Nadere informatieAuditory processing in the brainstem and audiovisual integration in humans studied with fmri Slabu, Lavinia Mihaela
University of Groningen Auditory processing in the brainstem and audiovisual integration in humans studied with fmri Slabu, Lavinia Mihaela IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version
Nadere informatieTalking Heads: De Anatomie van de Taal. Rik Vandenberghe K.U. Leuven Dienst Neurologie, UZ Gasthuisberg
Talking Heads: De Anatomie van de Taal Rik Vandenberghe K.U. Leuven Dienst Neurologie, UZ Gasthuisberg 1 Voor 1810 Vicq d Azyr, Traité d Anatomie et Physiology 1786 Diderot et d Alembert, Encyclopedia,
Nadere informatieAandacht, controle & motoriek Tentamen 2010
Aandacht, controle & motoriek Tentamen 2010 Door psychobio.nl SAMENVATTING 30 meerkeuzevragen en 3 open vragen Vraag 1. Bij welke activiteit worden de motor cortex en de premotor cortex geactiveerd? a.
Nadere informatieTalking Heads: De Anatomie van de Taal Rik Vandenberghe. Inleiding: Taalprocessen hebben een plaats in de hersenen
Talking Heads: De Anatomie van de Taal Rik Vandenberghe Inleiding: Taalprocessen hebben een plaats in de hersenen De hypothese van het equipotentialisme, die stelt dat de hersenen op hun geheel instaan
Nadere informatieSpeaking of Reading. The Role of Basic Auditory and Speech Processing in the Manifestation of Dyslexia in Children at Familial Risk B.E.
Speaking of Reading. The Role of Basic Auditory and Speech Processing in the Manifestation of Dyslexia in Children at Familial Risk B.E. Hakvoort Samenvatting Dyslexie komt voor bij ongeveer 3 tot 10%
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/31633 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Kant, Anne Marie van der Title: Neural correlates of vocal learning in songbirds
Nadere informatieAuditieve verwerkingsproblemen
Auditieve verwerkingsproblemen definitie, diagnostiek, (be)handelen Jessica van Herel de Frel Logopedist / spraak taalpatholoog Koninklijke Auris Groep, AC Rotterdam j.v.herel@auris.nl 19 april 2012 Inhoud
Nadere informatiePsychologische problemen bij volwassenen met Klinefeltersyndroom. Nathalie Vanderbruggen
Psychologische problemen bij volwassenen met Klinefeltersyndroom Nathalie Vanderbruggen Psychoneurologisch functioneren in KS ( Verri et al. 2010) Cognitief functioneren: Psychopathologische kwetsbaarheid:
Nadere informatieNeurowetenschappen, taal en het onderwijs: Een verstandshuwelijk?
Neurowetenschappen, taal en het onderwijs: Een verstandshuwelijk? Esli Struys, CLIN, VUB Seminarie VLOR, 25 oktober 2012 30-10-2012 1 Overzicht -Mind, Brain, Language & Education (MBLE): mogelijkheden,
Nadere informatieWhy So Fast? An Investigation of the Cognitive and Affective Processes Underlying Succesful and Failing Development of Reading Fluency. M.H.T.
Why So Fast? An Investigation of the Cognitive and Affective Processes Underlying Succesful and Failing Development of Reading Fluency. M.H.T. Zeguers Het menselijke brein is waarschijnlijk niet uitgerust
Nadere informatieOverzicht Pediatrische Neuropsychologie. Dominique Selviyan
Overzicht Pediatrische Neuropsychologie Dominique Selviyan Voorwoord Geachte lezer, Dit is het overzicht van de studiestof voor Pediatrische Neuropsychologie. Het betreft een overzicht van de literatuur
Nadere informatieWeten of doen: een fmri-studie naar muziekperceptie bij instrumentalisten
Prins Claus Conservatorium Weten of doen: een fmri-studie naar muziekperceptie bij instrumentalisten Onderzoeksconferentie Cultuureducatie en -participatie Robert Harris Utrecht, 24 nov. 2014 De Neurowetenschappen......hebben
Nadere informatieNeurale overlap geschreven en gesproken taal. Maaike Vandermosten
Neurale overlap geschreven en gesproken taal Maaike Vandermosten LAW symposium, 22 september 2017 Gesproken taal en lezen Evolutie Ontwikkeling Semantics (meaning) BOOK Orthography (letter strings) Phonology
Nadere informatieVeranderend onderwijs. Hersenontwikkeling in de adolescentie. Onderwijs en het brein. Onderwijs en het brein. Waar of niet waar? Waar of niet waar?
Hersenontwikkeling in de adolescentie Dr. Linda van Leijenhorst www.brainandeducationlab.nl Veranderend onderwijs Onderwijs nu ziet er anders uit dan onderwijs in het verleden tegenwoordig 1915 1953 Onderwijs
Nadere informatieEEG en MEG bij de diagnostiek van cognitieve stoornissen
EEG en MEG bij de diagnostiek van cognitieve stoornissen Alida A. Gouw Neuroloog / klinisch neurofysioloog VU medisch centrum Dementie Update 2018 Disclosures Research support van Boehringer Ingelheim
Nadere informatieUitrijping van het auditieve systeem in breder perspectief. Nascholingsdag audiologen vrijdag 17 maart Martin Stollman
Uitrijping van het auditieve systeem in breder perspectief Nascholingsdag audiologen vrijdag 17 maart 2006 Martin Stollman Inhoud Ontwikkeling van het CZS Ontwikkeling van het auditieve systeem Kritische
Nadere informatieInleiding taalkunde. Inleiding - 23 april 2013 Marieke Schouwstra
Inleiding taalkunde Inleiding - 23 april 2013 Marieke Schouwstra 1 Dit college Overzicht cursus Wat is natuurlijke taal? Wat is taalkunde? 2 Docenten Marieke Schouwstra taalevolutie en betekenis Yoad Winter
Nadere informatieVerschijnselen. Objectief. Casi. Dr. Ronny Boey
CIOOS Opleiding Specialisatie Stotteren 2012-13 Verschijnselen Dr. Ronny Boey 1 Objectief Diepgaande kennis over vloeiend spreken en stotteren verwerven op gebied van de fenomenen en processen. Dit is
Nadere informatieIN HET BREIN VAN KINDEREN MET DYSLEXIE
IN HET BREIN VAN KINDEREN MET DYSLEXIE Moeder waarom leren wij? Congres De Tol 6 oktober 2017 Hoe prenatale ontwikkeling en neurofysiologie ons helpt kinderen met dyslexie te begrijpen Dr. Ronny Boey logopedie
Nadere informatieGebruikershandleiding Axitour AT-900 audio communicatiesysteem
Gebruikershandleiding Axitour AT-900 audio communicatiesysteem 1. Algemene informatie 1.1 Introductie Het Axitour AT-900 audio communicatiesysteem is een van de meest geavanceerde rondleidingsystemen op
Nadere informatieBio (EEG) feedback. Reflecties vanuit de klinische praktijk. Kannercyclus 09-05-2011 Dr. EWM (Lisette) Verhoeven
Bio (EEG) feedback Reflecties vanuit de klinische praktijk Kannercyclus 09-05-2011 Dr. EWM (Lisette) Verhoeven Neurofeedback -Een vraag uit de spreekkamer- Minimaal 1500 Literatuur 2008 literatuur search
Nadere informatieSummary in Dutch (samenvatting in het Nederlands)
Summary in Dutch (samenvatting in het Nederlands) Het hoofddoel van dit proefschrift was om de diagnostische en voorspellende waarde van MRI bevindingen van hypoxisch-ischemische hersen schade te bestuderen
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/19921 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19921 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Heijningen, C.A.A. van Title: On the production and perception of syntactical
Nadere informatieMRI van de hersenen bij congenitale cytomegalovirus infectie
MRI van de hersenen bij congenitale cytomegalovirus infectie Department of Pediatrics / Child Neurology Center for Childhood White Matter Disorders VU University Medical Center Amsterdam, NL Hersenen en
Nadere informatiePerceptie van spraak
Perceptie van spraak Perceptie van spraak Handboek Stem, Spraak en Taalpathologie 8 Houten 2014 Ó 2014 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave
Nadere informatieEen nieuwe stimulus voor BERAonderzoek: Marjolein Klaassen Taal- en spraakpatholoog
Een nieuwe stimulus voor BERAonderzoek: de LS CE-chirp Marjolein Klaassen Taal- en spraakpatholoog 3 februari 2017 Wat is een chirp? Nieuwe stimulus voor Brainstem Evoked Response Audiometry Grote frequentierespons
Nadere informatieAchtergrond. Achtergrondgeluid. Afasie. Stoornissen van taalbegrip bij afasie en de invloed van liplezen erop 15 04 2010.
Achtergrond Dörte Hessler CLCG, Rijksuniversiteit Groningen d.a.hessler@rug.nl Taalperceptie = horen + zien Maar hoezo zien? In welke situaties wordt gebruik gemaakt van visuele informatie? Achtergrondgeluid
Nadere informatieMededelingen! )Geef uw (nieuwe) adres door aan de ledenadministratie!
NederlandseVerenigingvoorAudiologie Nieuwsbrief110 Programma 3februari2017 NVAWintervergadering2017 Datum Vrijdag3februari2017,9:00 16:30uur Plaats Jaarbeurs>Beatrixgebouw,Utrecht(www.jaarbeurs.nl 9:00
Nadere informatieOnderzoek naar AVP bij kinderen met een ASS m.b.v. elektrofysiologische methoden. Literatuuroverzicht voor Audiologen nascholing 2 november 2007
Onderzoek naar AVP bij kinderen met een ASS m.b.v. elektrofysiologische methoden Literatuuroverzicht voor Audiologen nascholing 2 november 2007 Martijn Toll klinisch fysicus audioloog i.o. ErasmusMC /
Nadere informatieKleine hersenen die voor grote verrassingen zorgen
Kleine hersenen die voor grote verrassingen zorgen Patricia K. Kuhl Hoogleraar Spraak- en gehoorwetenschappen, mededirecteur van het Institute for Learning and Brain Sciences, Universiteit van Washington,
Nadere informatieZien is een creatieve bezigheid. Geertrui Peirens Kinderneurologe COS Leuven CVI kliniek Centrum Ganspoel. van oog tot hersenen
Van oog tot hersenen Zien is een creatieve bezigheid Geertrui Peirens Kinderneurologe COS Leuven CVI kliniek Centrum Ganspoel Van oog tot hersenen Van oog tot hersenen visuele banen corticale verwerking
Nadere informatieVvocht in de hersenen gelegen) en niet in de hersenschors
ANATOMIE VAN DE TAAL TALKING HEADS: DE ANATOMIE VAN DE TAAL RIK VANDENBERGHE 1. INLEIDING: TAALPROCESSEN HEBBEN EEN PLAATS IN DE HERSENEN óór 1800 dacht men dat de hersenfuncties gelokaliseerd waren in
Nadere informatieThema: hersenontwikkeling
Thema: hersenontwikkeling stap 1: Ontwikkeling van de neurale buis Lengte: bv cortex, middenhersenen en hersenstam. Oppervlakte : bv visuele cortex, Diepte: verschillende lagen van een gebied Porblemen
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20126 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Dumas, Eve Marie Title: Huntington s disease : functional and structural biomarkers
Nadere informatieDe hersenen. 1. Anatomie en ontwikkeling 2. De grote hersenen
LES 13 De hersenen 1. Anatomie en ontwikkeling 2. De grote hersenen NOTA BENE Moeilijk: Complexe anatomie Gezichtspunten: voor, achter, boven, onder, links, rechts Vele functies Bewust / onbewust autonoom
Nadere informatieDiagnostiek van spraaken taalstoornissen op het AC
Diagnostiek van spraaken taalstoornissen op het AC bij meertalige kinderen door Manuela Julien, klinisch linguist Audiologisch Centrum Den Haag 25 januari 2008 M Julien 25.01.2008 Effatha Guyot Audiologische
Nadere informatie1. Inleiding tot The Assessment of Basic Language and Learning Skills: The ABLLS-R. James W. Partington
1. Inleiding tot The Assessment of Basic Language and Learning Skills: The ABLLS-R. James W. Partington 2. Autisme: Kwalitatieve verschillen op 3 gebieden: taalvaardigheden, sociale vaardigheden en beperkte/
Nadere informatieNoëlle Uilenburg Harry Knoors
Het brein, so what!? Reflectie op het nut van kennis over het brein voor de praktijk van opvoeding en onderwijs bij kinderen met gehoor- en/of taal problemen Noëlle Uilenburg Harry Knoors Opbouw Wat vindt
Nadere informatieEarly Start Denver Model Sally Rogers en Geraldine Dawson
Early Start Denver Model Sally Rogers en Geraldine Dawson Ina van Berckelaer-Onnes 13-11-2012 Universiteit Leiden Sally Rogers Geraldine Dawson ESDM Early Start Denver Model for young children with autism
Nadere informatieHERORDENING VAN FUNCTIES NA HERSENINFARCT: CONSEQUENTIES VOOR THERAPIE? 1. Functionele beeldvorming (fmri) 2. Consequenties voor therapie?
HERORDENING VAN FUNCTIES NA HERSENINFARCT: CONSEQUENTIES VOOR THERAPIE? 1. Functionele beeldvorming (fmri) 2. Consequenties voor therapie? 3. Tractografie (DTI): 2 wegen 4. Consequenties voor therapie?
Nadere informatieGating Neuronal Activity in the Brain Cellular and Network Processing of Activity in the Perirhinal-entorhinal Cortex J.G.P.
Gating Neuronal Activity in the Brain Cellular and Network Processing of Activity in the Perirhinal-entorhinal Cortex J.G.P. Willems Regulatie van neuronale activiteit in het brein Verwerking van verspreidende
Nadere informatieEen literatuurstudie met betrekking tot de dementiewoning. Door Susan Arendse en Martijn Moerman, studenten Fysiotherapie van de HU.
Zijn bewegingsprogramma s die cognitie stimuleren haalbaar in de thuissituatie? Een literatuurstudie met betrekking tot de dementiewoning van het project Technologie Thuis Nu Door Susan Arendse en Martijn
Nadere informatieOntdek de stem van het kind
Ontdek de stem van het kind Introductie www.eiskjeclason.nl info@eiskjeclason.nl @Babypraat Communiceren met kinderen Attitude van volwassene: respect en bescheidenheid 1 1. inzicht in ontwikkeling van
Nadere informatieLaag Frequente Tinnitus of Laag Frequent Geluid? Is er een verschil in begeleiding?
Laag Frequente Tinnitus of Laag Frequent Geluid? Is er een verschil in begeleiding? Ir. Dyon J.W.M. Scheijen Klinisch fysicus audioloog Inhoud Tinnitus Hoe horen wij? Het gehoorsysteem Beleving van geluid
Nadere informatieSiméa Nienke Lam de Waal, MA Dr. Annette Scheper
Vertelvaardigheid: Kleuters versus kinderen met SLI Siméa 11-04-2013 Nienke Lam de Waal, MA Dr. Annette Scheper Inhoud Waar hebben we het over? Achtergrond Onderzoeksvragen Methode Resultaten Discussie
Nadere informatieDe neurobiologische basis van leren lezen en dyslexie
De neurobiologische basis van leren lezen en dyslexie ONL congres juni 2011 Anniek Vaessen Literacy and Numeracy group Universiteit Maastricht Lezen en spellen in onze maatschappij LEZEN EN SPELLEN: -school/opleiding
Nadere informatieOriëntatie Kunstmatige Intelligentie. Inleidend College Niels Taatgen
Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie Inleidend College Niels Taatgen Inhoud vandaag! Wat is kunstmatige intelligentie?! Vakgebieden die bijdragen aan de AI! Kunnen computers denken?! Hoe denken mensen
Nadere informatieBromtoon en trilling, als gevolg van een niet-akoestisch signaal?
Bromtoon en trilling, als gevolg van een niet-akoestisch signaal? Dirk van der Plas Stichting Laagfrequent Geluid Low Frequency Noise Foundation www.laagfrequentgeluid.nl Normaal LFg Bromtoon, Bovengemiddeld
Nadere informatieWelk neuro-anatomisch netwerk ligt aan de basis van lezen en leesproblemen?
Welk neuro-anatomisch netwerk ligt aan de basis van lezen en leesproblemen? Dr. Maaike Vandermosten Prof. Dr. Pol Ghesquière Prof. Dr. Jan Wouters Dyslexia Collaboration KU Leuven (DYSCO) OVERZICHT 1.
Nadere informatieDag van intelligentie 2018
Dag van intelligentie Design 2018 Dr. Marc P.H. Hendriks, Klinisch neuropsycholoog Het Brein achter Intelligentie; Van localisatie naar netwerktheorieën Structuur en Functie De hersenen van boven Structuur
Nadere informatieTaal en het brein. Neurowetenschappen en taalontwikkeling
Taal en het brein. Neurowetenschappen en taalontwikkeling Deel 1. Geschiedenis van het hersenonderzoek, de architectuur van het brein en de werking van het neuron 2 december 2011, Algemene Taalwetenschap
Nadere informatieDutch Summary DUTCH SUMMARY
DUTCH SUMMARY Ieder organisme is uitgerust met een aangeboren systeem dat adaptief om moet kunnen gaan met situaties die onze fysieke en psychologische gesteldheid bedreigen. Zulke situaties worden ook
Nadere informatieOuderavond Dordtse Vrijeschool Donderdag 16 mei 2019
Scholing en Begeleiding bij begaafdheid in Vrijeschool & Gezin Vrij Hoog Ouderavond Dordtse Vrijeschool Donderdag 16 mei 2019 VrijHoog Een begaafd kind is als een kind onder een vergrootglas: intenser,
Nadere informatieGod en het brein André Aleman
God en het brein André Aleman Rijksuniversiteit Groningen André Wij zijn ons brein Na lezing van dit boek zul je beter begrijpen waarom je bent wie je bent Prof. Jim van Os Wij zijn niet ons brein Herman
Nadere informatieCommunicatie en Autisme niet vanzelfsprekend
Communicatie en Autisme niet vanzelfsprekend in 20 min. Roger Verpoorten & Wilma Denteneer Inleiding: Communicatie Autisme : ándere waarneming van communicatie Nood aan communicatie ondersteuning Conceptondersteunende
Nadere informatieVroege spraak- en taalontwikkeling
Vroege spraak- en taalontwikkeling Margreet Langereis Viataal Cochleair Implant Centrum Nijmegen/Sint-Michielsgestel 17 maart 2006 Inhoud presentatie Wat is taal? Mijlpalen op gebieden van de taalontwikkeling
Nadere informatieBreincentraal leren: van hersenonderzoek naar klaslokaal. Lucia M. Talamini UvA
Breincentraal leren: van hersenonderzoek naar klaslokaal Lucia M. Talamini UvA Onderwerpen 1. Intro Geheugen en het brein 2. Factoren die leren en geheugen bevorderen 3. Multimodaal leren 4. Aansluiten
Nadere informatieS1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid. S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid
S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid Drs. Maud De Venter Drs. Jela Illegems Prof. dr. Filip Van Den Eede S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid Chronische vermoeidheid:
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/30209 holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/30209 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Witteman, Jurriaan Title: Towards a cognitive neuroscience of prosody perception
Nadere informatiePsycho- en Neurolinguïstiek: een inleiding
Psycho- en Neurolinguïstiek: een inleiding 13 december 2011 Algemene TaalWetenschap 14-12-2011 1 Esli Struys -assistent Piet Van de Craen -onderzoek in de experimentele neurolinguïstiek -breinontwikkeling
Nadere informatieDe ziekte van Parkinson (ZvP) is een progressieve aandoening van de hersenen
Samenvatting 125 126 SAMENVATTING De ziekte van Parkinson (ZvP) is een progressieve aandoening van de hersenen waarbij zenuwcellen in de middenhersenen, die de neurotransmitter dopamine produceren, afsterven.
Nadere informatieHet brein maakt deel uit van een groter geheel, het zenuwstelsel. Schematisch kan het zenuwstelsel als volgt in kaart worden gebracht:
Ons brein Het brein maakt deel uit van een groter geheel, het zenuwstelsel. Schematisch kan het zenuwstelsel als volgt in kaart worden gebracht: De hersenen zijn onderdeel van het zogenoemde centrale zenuwstelsel.
Nadere informatieNeurofeedback: een geschikte behandeling voor autisme?
Neurofeedback: een geschikte behandeling voor autisme? Mirjam Kouijzer, MSc Radboud Universiteit Nijmegen Het programma Controversiële behandelingen Wat is biofeedback? Mijn onderzoek naar de effecten
Nadere informatieKlanken 1. Tekst en spraak. Colleges en hoofdstukken. Dit college
Tekst en spraak Klanken 1 Representatie van spraak vereist representaties van gedeeltes die kleiner dan woorden zijn. spraaksynthese (tekst-naar-spraak) rijtje letters! akoestische golfvorm http://www.fluency.nl/
Nadere informatieSOCIALE PRIKKELNAVIGATIE BIJ ASS. Dr. Marcia Goddard Project Manager YoungCapital
SOCIALE PRIKKELNAVIGATIE BIJ ASS Dr. Marcia Goddard Project Manager R&D @ YoungCapital ONS SOCIALE BREIN ONS SOCIALE BREIN ONS SOCIALE BREIN DE AMANDELKERNEN Essentieel voor sociale prikkelverwerking
Nadere informatieAI Kaleidoscoop. College 9: Natuurlijke taal. Natuurlijke taal: het probleem. Fases in de analyse van natuurlijke taal.
AI Kaleidoscoop College 9: atuurlijke taal Het Probleem Grammatica s Transitie netwerken Leeswijzer: Hoofdstuk 14.0-14.3 AI9 1 atuurlijke taal: het probleem Communiceren met computers als met mensen, middels
Nadere informatieNederlandse samenvatting proefschrift Renée Walhout. Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose
Nederlandse samenvatting proefschrift Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose Cerebral changes in Amyotrophic Lateral Sclerosis, 5 september 2017, UMC Utrecht Inleiding Amyotrofische
Nadere informatieThe hearing brain in males and females Ruytjens, Liesbet
The hearing brain in males and females Ruytjens, Liesbet IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Samenvatting Nederlandse samenvatting Oorsuizen zit tussen de oren Tussen de oren Behalve fysiek tastbaar weefsel zoals bot, vloeistof en hersenen zit er veel meer tussen de oren, althans zo leert een
Nadere informatieLUISTERVAARDIGHEID EN
LUISTERVAARDIGHEID EN SCHRIJFVAARDIGHEID IN DE ISK Goede zinnen schrijven vind ik best moeilijk. Lies Alons Bijeenkomst 8-15 november 2016 DOELEN VANDAAG 1. Je kijkt nog een keer naar luistervaardigheid
Nadere informatieHoorrevalidatie en invloed op de uitrijping van het auditieve systeem. Nascholingsdag Audiologen 17 maart 2006 Yvonne Simis
Hoorrevalidatie en invloed op de uitrijping van het auditieve systeem Nascholingsdag Audiologen 17 maart 2006 Yvonne Simis Invloed van hoorrevalidatie bij Late rijping door slechthorendheid Cochleaire
Nadere informatieEen objectieve maat voor auditieve verwerking?
Martijn Toll (Viataal, ErasmusMC) André Goedegebure (ErasmusMC) Karin Neijenhuis (Kon Auris groep) Hans Verschuure (ErasmusMC) Een objectieve maat voor auditieve verwerking? De latentie van de P3 piek
Nadere informatieCollege 5 Lex Wijnroks
College 5 Lex Wijnroks Inhoud Hersenontwikkeling en gedrag (hoofdstuk 5, Mark Johnson) Prenatale en postnatale ontwikkeling onderzoekstechnieken Ontwikkeling van cognitieve functies Fysieke en motorische
Nadere informatieNederlandse samenvatting GABAerge neurotransmissie in de prefrontale cortex
Nederlandse samenvatting GABAerge neurotransmissie in de prefrontale cortex De prefrontale cortex (PFC) is een hersengebied betrokken bij cognitieve functies als planning, attentie en het maken van beslissingen.
Nadere informatieHiFi over 8,33 khz channel spacing? Ik dacht het niet.
HiFi over 8,33 khz channel spacing? Ik dacht het niet. Op veler verzoek heb ik me verdiept in het fenomeen 8,33 khz. Waarom komt dit op ons af, en wat betekent dit voor de techniek van zenders en ontvangers.
Nadere informatieMet lijf en leden een embodied cognition benadering van wetenschappelijk redeneren. Paul Leseman Utrecht, 12 november 2014
Met lijf en leden een embodied cognition benadering van wetenschappelijk redeneren Paul Leseman Utrecht, 12 november 2014 Liefdevol Belangrijk Lakoff & Johnson, 1999 Waarom embodied cognition in W&T? Vorm-structuurfout:
Nadere informatieDyslexie als algemeen magnocellulair deficit!? Resultaten van recent onderzoek
Dyslexie als algemeen magnocellulair!? Resultaten van recent onderzoek Prof. Dr. Pol Ghesquière & Dr. Bart Boets Centrum voor Orthopedagogiek i.s.m. Prof. Dr. Jan Wouters & Prof. Dr. Astrid Van Wieringen
Nadere informatieNeurowetenschappen als inspiratiebron voor nieuwe pijninterventies
Neurowetenschappen als inspiratiebron voor nieuwe pijninterventies Dr. Ben van Cranenburgh, neurowetenschapper Stichting ITON: www.stichtingiton.nl Symposium KNGF Scheutig met pijn 15 april Alkmaar, 20
Nadere informatieNeurofysiologisch onderzoek van Fonologie : Een literatuurstudie
Academiejaar 2010-2011 Neurofysiologisch onderzoek van Fonologie : Een literatuurstudie Jeroen VAN LERBEIRGHE Promotor: Prof. Dr. P. Santens Scriptie voorgedragen in de 2 e Master in het kader van de opleiding
Nadere informatieExecutief functioneren in relatie tot taal bij kinderen met ADHD en kinderen met SLI. Esther Parigger juni 2012
Executief functioneren in relatie tot taal bij kinderen met ADHD en kinderen met SLI Esther Parigger juni 2012 APA, 2000 ADHD Taalproblemen zijn ook opgenomen in de symptoomlijst! Diagnose Symptomen -aanwezig
Nadere informatieHoofdstuk 7: Emotie 1. INLEIDING
Hoofdstuk 7: Emotie 1. INLEIDING Ekman: 6 primaire emoties: Angst Blijdschap Weerzin Verrassing Droefnis Woede Damasio: primaire emoties + achtergrondemoties + sociale emoties Achtergrondemoties o verwijst
Nadere informatieSamenvatting. Neuraal entrainment in coördinatiedynamica
Neuraal entrainment in coördinatiedynamica Het onderzoek in dit proefschrift heeft betrekking op de rol van neurale synchronisatie in de uitwisseling van informatie tussen verschillende delen van het zenuwstelsel.
Nadere informatieWPPSI-III-nl analyse Versie: 1.0.0
Persoonsgegevens Naam Geslacht Man Nationaliteit Nederlandse Voorkeurshand Rechtshandig School/Instituut Basisonderwijs Groep/Leerjaar 2 Onderzoeker Paul Vraagstelling (1) ADHD jjjj mm dd Onderzoeks datum
Nadere informatie