Het (talen)lerende brein Een inleiding op neuroplasticiteit, tweetaligheid en cognitieve controle

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Het (talen)lerende brein Een inleiding op neuroplasticiteit, tweetaligheid en cognitieve controle"

Timo Bakker
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Een inleiding op neuroplasticiteit, tweetaligheid en cognitieve controle Esli Struys, Piet Van de Craen, Eva Migom, MURE, CLIN, Vrije Universiteit Brussel 11 mei 2010, Wetenschapskaravaan

2 Enkele basisgegevens Pag. 2

3 Ideeën over het brein Pag. 3

4 Brein als een spier? Het idee dat het brein zich als een spier gedraagt en dus groeit door training is niet slechts een metafoor (Doidge, 2008:43) Pag. 4

5 Leren & het plastische brein -Leren door connecties toevoegen of verwijderen -Leren door verandering in de sterkte van connecties -Leren door aanmaak nieuwe cellen (neurogenese) Pag. 5

6 Fire together, wire together Pag. 6

7 Cortical mapping -geen input meer gebruik voor andere zintuigen -sterkte afhankelijk van ervaring en gedrag Pag. 7

8 Ervaring en breinstructuur (Elbert, 1997) Pag. 8

9 Tweetaligheid -semilinguïsme OF -additieve tweetaligheid Economisch Interpersoonlijke communicatie Metalinguïstische voordelen (Neuro)cognitief? Pag. 9

Onderzoek MuRE (Mondt, 2007) (1) Taaltaak: Convergentie (2) Selectieve Attentietaak: grote verschillen in neurocognitie verhoogde werkbelasting in de pariëtaal attentionele en

10 Onderzoek MuRE (Mondt, 2007) (1) Taaltaak: Convergentie (2) Selectieve Attentietaak: grote verschillen in neurocognitie verhoogde werkbelasting in de pariëtaal attentionele en prefrontale werkgeheugengebieden voor ééntaligen. Vroegere specialisatie bij vroegtweetaligen (3) Voordeel van vroege tweetaligheid gaat verloren als L1 niet gebruikt op school Pag. 10

11 Immersie en rekenen -Tweetalig onderwijs Positief effect op rekenscores (Comblain & Rondal, 1993; Jäppinen, 2005) STIMOB (Van de Craen et al., 2005) -Rekentaak fmri Vergelijkingen (vb. 1+2=3; 1+2=4-3) Drukken als correct Het Neurolinguistics, (talen)lerende bilingualism brein and MRI Pag. 11

12 Rekenen -s-l tweetaligen: minst aantal actieve breinregio s, enkel linkshemisferisch -n-s-l tweetaligen en eentaligen: gelijkaardig patroon van extra bilaterale subcorticale en frontale activiteit -resultaten wijzen op Een trainingseffect (s-l bil vs. n-s-l bil) Een voordeel voor tweetaligen (s-l bil vs. mono)? Pag. 12

13 Tweetaligheid en veroudering Pag. 13

14 Selectieve attentie -Overvloed van stimuli -Onderdrukken van interferentie -Selecteren waar we onze aandacht op richten -Belangrijk op school! -Voordeel voor tweetaligen (Bialystok et al., 2003) -WAAROM?? Pag. 14

15 Tweetaligheid en het brein 1. Hoe zijn beide talen opgeslagen in het tweetalige brein? Afzonderlijk of overlappend? 2. Welke breinregio is actief bij het switchen tussen talen? 3. Welke variabelen hebben de grootste invloed? 4. Effect op andere vaardigheden? Het Neurolinguistics, (talen)lerende bilingualism brein and MRI Pag. 15

16 Late vs. Early bilinguals (Kim et al., 1997) Het Neurolinguistics, (talen)lerende bilingualism brein and MRI Pag. 16

17 Switchen tussen talen DLPFC (BA 9, 46) bij switchen tussen talen bij het benoemen van afbeeldingen (Hernandez et al., 2000) neurologisch kenteken tweetaligheid uitvoerende functies, cognitieve controle Het Neurolinguistics, (talen)lerende bilingualism brein and MRI Pag. 17

18 Variabelen van invloed -Leeftijd van verwerving Vroegtweetaligen (Sim) Vroeglaattweetaligen (Seq). -Manier van verwerving Impliciet vs. Expliciet leren -Taalvaardigheid (LEAP-Q, BAT) Gebalanceerd vs. Niet-gebalanceerd Het Neurolinguistics, (talen)lerende bilingualism brein and MRI Pag. 18

19 Conflict Management -op niveau van taalbegrip Identificatie van de stimulus Stroop-taak (conflict in stimulus) -op niveau van taalproductie Responsselectie Simon-taak (conflict bij antwoordselectie) Pag. 19

20 Simon en Stroop Congruent Incongruent Neutraal (druk links als groen, rechts als rood) Congruent Incongruent Neutraal (druk aan kant van hoogste getal) Pag. 20

21 Structurele verschillen -verhoogde dichtheid van grijze massa in E-I tweetaligen in L inferieur parietale cortex (Mechelli et al., 2004) -bepaald door leeftijd verwerving en vaardigheid -link met vloeiendheid? Het Neurolinguistics, (talen)lerende bilingualism brein and MRI Pag. 21

22 Corpus callosum Pag. 22

23 DTI Pag. 23

24 Corpus callosum variability (Coggins et al., 2003) -hersenbalk -miljoenen axonen die hemisferen verbindt -grootste massa witte stof in hersenen Het Neurolinguistics, (talen)lerende bilingualism brein and MRI Pag. 24

25 Conclusies CC studie -het brein ondergaat adaptatie om twee talen te kunnen verwerken -verschil door meer vezels van linker naar rechter hemisfeer? -verband met leeftijd van verwerving en taalvaardigheid Het Neurolinguistics, (talen)lerende bilingualism brein and MRI Pag. 25

26 Conclusie -tweetaligheid verandert het platische brein Structuur (witte stof corpus callosum, grijze stof pariëtale cortex) Functie (conflicttaken, numerieke cognitie) -tweetaligheid houdt je brein fit Pag. 26

Vergelijkbare documenten

Psycho- en neurolinguïstiek van meertaligheid. Gastles Esli Struys EhB, opleidingsonderdeel «Psycholinguïstiek» (Dr. H. Stengers) 29 februari 2012

Psycho- en neurolinguïstiek van meertaligheid Gastles Esli Struys EhB, opleidingsonderdeel «Psycholinguïstiek» (Dr. H. Stengers) 29 februari 2012 Esli Struys -assistent Prof. dr. Piet Van de Craen (VUB)