Executief functioneren in relatie tot taal bij kinderen met ADHD en kinderen met SLI. Esther Parigger juni 2012

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Executief functioneren in relatie tot taal bij kinderen met ADHD en kinderen met SLI. Esther Parigger juni 2012"

Frank Smets
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Executief functioneren in relatie tot taal bij kinderen met ADHD en kinderen met SLI Esther Parigger juni 2012

2 APA, 2000 ADHD Taalproblemen zijn ook opgenomen in de symptoomlijst! Diagnose Symptomen -aanwezig voor het zevende levensjaar -in twee of meer omgevingen -significante beperking van functioneren -niet beter verklaard door andere stoornis Onoplettendheid Hyperactiviteit-impulsiviteit Overwegend onoplettend type Overwegend hyperactief en impulsief type Gecombineerd type

3 Parigger and Baker 2005 ADHD en taalproblemen Subtiele problemen in taalbegrip Meer robuuste problemen in taalproductie vooral in pragmatiek Pragmatiek: regels en principes die taalgebruik als vorm van sociaal handelen bepalen (Gillis en Schaerlaekens 2000).

4 Ernstige spraak/taalmoeilijkheden (ESM) Diagnose Exclusie Ernst Resing, 2005 Bijvoorbeeld: geen gedragsproblemen toegestaan! -Auditieve verwerkingsproblemen -Spraakproblemen -Grammaticale problemen -Lexicaal /semantische problemen Leonard, 2000 Stark en Tallal, 1981 Bishop, 1994 ESM SLI -> -1.5 SD op twee factoren -> -2 SD op omnibus taaltest

5 Tannock and Schachar, 1996: 147 Werkhypothese We theorize that the core behavioural symptoms of ADHD ( ) and the pragmatic difficulties that these children exhibit ( ) are related to deficits in executive function (i.e. higher-order cognitive processes).

6 Parigger, 2012 (in prep.) Literatuuroverzicht - executieve functies Non verbale executieve functies ADHD SLI Inhibitie + (+) Werkgeheugen +/- (+/-) Planning +/- (+/-) Cognitieve flexibiliteit +/- (+/-) Vloeiendheid +/- (+/-)

7 Onderzoeksvragen 1. Verschilt de taalproductie van ADHD kinderen van die van SLI en TD kinderen? 2. Verschilt het executief functioneren van ADHD kinderen van die van SLI en TD kinderen? 3. Is er een verband tussen executief functioneren en taalproductie?

8 Taaltesten Kikkerverhaal CCC-II-NL (Zinsimitatie) (Non-woord repetitie)

9 Kikkerverhaal - voorbeeld

10 Kikkerverhaal - voorbeeld *JAN: en toen ging dat hert bij een berg een hele grote berg *JAN: er af vallen die jongen en die hond *JAN: ging hun er af vallen *JAN: en toen valde hun ergens in het water *JAN: niet zo hoog was niet zo hoog die berg *JAN: klein stukje *JAN: en toen <kwamen hun> [///] zagen hun iets een boomstam *JAN: en toen zagen hun twee lieve kikkertjes die getrouwd zijn die liefd zijn *JAN: en hun hebben ook al hele kleine kikkertjes *JAN: en toen einde

11 (1) Resultaten taal - grammatica Kikkerverhaal SLI ADHD TD Contrasten Grammaticale fouten - % (35.35) (15.28) (9.77) SLI<ADHD=TD

12 (1) Resultaten taal - pragmatiek CCC-II-NL SLI ADHD TD Contrasten Pragmatiekscore (6.64) High scores mean low performance! (7.65) (9.42) SLI=ADHD>TD Kikkerverhaal SLI ADHD TD Contrasten Verwoorde plotelementen 8.37 (3.83) 9.19 (3.56) (3.21) ns

13 Parigger, 2012 (in prep.) Onderzoeksvraag 1 Verschilt de taalproductie van ADHD kinderen van die van SLI en TD kinderen? Ja, verschillen in vergelijking met TD kinderen, vooral op het gebied van de pragmatiek Ja, verschillen met SLI kinderen. SLI kinderen hebben meer problemen met grammatica. Maar: SLI en ADHD kinderen hebben evenveel problemen met pragmatiek

14 Executive functie testen CANTAB neuropsychologische testbatterij -SST (inhibitie) -SWM (werkgeheugen) -SOC (planning) -IED (cognitieve flexibiliteit) Non verbaal! Vijfpuntentest (vloeiendheid) 98.2% van data verzameld (taal en executief functioneren)

15 (2) Resultaten executieve functies SST-SSRT (inhibition) (71.34) SWM-BSE (working memory) (13.51) SOC-PSMM (planning) 5.88 (1.74) IED-errors6/8 (flexibility) (11.03) FPT-PP1 (fluency) 6.54 (11.12) ADHD SLI TD Contrasts (72.00) (10.56) 5.95 (1.68) (10.81) 1.71 (5.27) (58.92) (13.74) 6.77 (1.82) (12.09) 2.82 (7.31) ADHD<SLI=TD ns ns ns ns

16 Parigger, 2012 (in prep.) Onderzoeksvraag 2 Verschilt het executief functioneren van ADHD kinderen van die van SLI en TD kinderen? Ja, verschillen met SLI en TD kinderen op de maat voor inhibitie Geen verschillen met SLI en TD kinderen op de andere maten (werkgeheugen, planning, cognitieve flexibilitieit, vloeiendheid). Maar..

17 (3) Resultaten executive functies en taal Grammatica inhibitie geheugen planning cogn. flex. vl.heid OMS-% Pragmatiek inhibitie geheugen planning cogn. flex. vl.heid Frog-PE CCC-PC Partial correlations, controlling for IQ

18 Parigger, 2012 (in prep.) Onderzoeksvraag 3 Is er een verband tussen executief functioneren en taalproductie? Nee, geen ondersteuning voor model van Tannock and Schachar (1996) Maar als we kijken naar de ruwe scores van ADHD kinderen met en zonder taalproblemen, dan zien we dat de eerste groep lagere scores heeft dan de laatste groep (ns)

19 Discussie Overlap ADHD symptomen n=8 n=9 n=10 n=3 Taalproblemen n=6 Leesproblemen n=3

20 Parigger, 2012 (in prep.) Informatie E: W: T: Ik zal een hand-out uploaden!

Vergelijkbare documenten

Citation for published version (APA): Parigger, E. M. (2012). Language and executive functioning in children with ADHD Den Bosch: Boxpress

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Language and executive functioning in children with ADHD Parigger, E.M. Link to publication Citation for published version (APA): Parigger, E. M. (2012). Language