Market Timing 4 april 2014

Transcriptie

1 Market Timing 4 april 2014 Technische & kwantitatieve analyse GLOBAAL TECHNISCH MARKTBEELD Colofon Deze,,Bulls, Bears & Shares is in opdracht van Theodoor Gilissen Bankiers N.V. gemaakt door Loef Technische Analyse B.V. en wordt exclusief beschikbaar gesteld aan de relaties van Theodoor Gilissen. Theodoor Gilissen gaat bij haar beleggingsbeleid uit van fundamentele analyse. Aangezien deze publicatie uitgaat van technische analyse, kan het zijn dat de hier verkondigde meningen afwijken van die van Theodoor Gilissen. De publicatie betreft een exclusieve service voor die relaties van Theodoor Gilissen die de eigen beleggingsideeën mede willen baseren op technische analyse. Edward Loef is bestuurder van Loef Technische Analyse B.V. en is onafhankelijk Technisch Analist en cliëntenremissier voor diverse partijen. Edward Loef kan op elk willekeurig moment (in)direct een long of short positie hebben in de in deze publicatie genoemde financiële markten of instrumenten. Voor informatie over deze uitgave kunt u contact opnemen met uw private banker of andere contactpersoon bij Theodoor Gilissen. Onderliggende assets TRENDS 2e ST 1e ST koers 1e W 2e W W/V% W/V% KT LT 2 wk 4wk AEX INDEX DAX INDEX DJ STOXX 600 INDEX DOW JONES INDEX n.a S&P 500 INDEX n.a NASDAQ COMPOSITE NIKKEI-225 INDEX EUR/USD BUND FUTURE GOUDPRIJS ZILVER BRENT CRUDE NYMEX CRUDE Samenvatting Technische Analyse is een discipline en vereist voortdurend discipline. Het citaat uit Bulls, Bears & Shares 7 maart 2014 dient extra benadrukt te worden naar aanleiding van een recent ontmoedigende studie naar het gebruik van deze beleggingsfilosofie door particuliere beleggers (gecombineerd met derivaten). De MSCI USD World index is terug op het recordniveau van 2007 (= natuurlijk weerstandniveau). Noord-Amerika leidt de stijging, maar op Wall Street weet de Nasdaq Composite niet langer de S&P 500 index bij te benen. De statistische Best Six Months -periode (november t/m april) voor aandelenbeleggers eindigt deze maand. Een duidelijke uitbraak op wereldschaal moet worden afgewacht (bij een gebrek aan echt overtuigende signalen). De beurskoersen in internationaal vastgoed trekken aan, terwijl het beeld voor vastrentende waarden het beste kan worden geschetst aan de hand van de getoonde koersgrafieken. De correctie in de goudprijs biedt nieuwe instapkansen. In de soft commodities lijkt de prijs van mais aanstalten te maken voor een nieuwe stijgingsfase. Deze Bulls, Bears & Shares is een publicatie van Theodoor Gilissen Bankiers N.V., in opdracht van Theodoor Gilissen Bankiers N.V. De Technische Analyse en Fundamentele Analyse zijn verschillende disciplines; (mede) daardoor kan de Technische opinie afwijken of niet consistent zijn met de researchadviezen van de researchafdeling van Theodoor Gilissen Bankiers N.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Theodoor Gilissen betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Theodoor Gilissen Bankiers N.V. niet instaan. Theodoor Gilissen Bankiers N.V. geeft geen garantie of verklaring omtrent genoemde juistheid en volledigheid, noch uitdrukkelijk noch stilzwijgend. Theodoor Gilissen Bankiers N.V. aanvaardt geen aansprakelijkheid voor schade die het gevolg is van de onjuistheid en/of onvolledigheid van bedoelde informatie. Dit rapport dient niet te worden opgevat als een aanbod om waardepapieren te verkopen, noch als een uitnodiging tot aankoop ervan. De adviezen en aanbevelingen in dit rapport zijn generiek van aard en houden derhalve geen rekening met de specifieke beleggingsdoelstellingen, de persoonlijke financiële situatie en persoonlijke behoeftes van de ontvanger. De ontvanger mag de adviezen en aanbevelingen uit het rapport dan ook niet aanmerken als een persoonlijk advies: de ontvanger moet zijn of haar eigen adviseur raadplegen om te overleggen of het waardepapier dat in dit rapport aan bod komt, voor hem of haar een passende investering is en of de adviezen en aanbevelingen in het rapport overeenstemmen met zijn of haar doelrisicoprofiel. Indien u (mede) belegt met geleend geld, betekent dit dat u het risico loopt dat u uw inleg verliest of zelfs een schuld overhoudt. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Opinies, feiten en meningen in dit rapport kunnen zonder nadere aankondiging worden gewijzigd. De verspreiding van dit rapport in andere jurisdicties dan in Nederland is mogelijk aan restricties onderhevig en de ontvanger van dit rapport dient zichzelf te informeren over eventuele restricties. Theodoor Gilissen Bankiers N.V. verbiedt nadrukkelijk het herverspreiden van dit rapport via internet of op een andere manier en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor de acties van derde partijen op dit gebied. De ontvanger van dit rapport is gebonden aan de restricties zoals vermeld staan in deze disclaimer. Theodoor Gilissen Bankiers N.V., haar directie en haar medewerkers aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade die voortvloeit uit of verband houdt met het gebruik (of juist de onmogelijkheid van gebruik), het vertrouwen op of (het nalaten van) acties ondernomen naar aanleiding van de informatie in de aanbieding. Uw persoonsgegevens worden zonder uw uitdrukkelijke toestemming niet aan derden buiten Theodoor Gilissen Bankiers N.V. verstrekt, tenzij dat voortvloeit uit de wet. Theodoor Gilissen Bankiers N.V. wijst cliënt conform de wet op haar recht op inzage, correctie, aanvulling, afscherming of verwijdering van gegevens en tot het doen van verzet tegen het gebruik van persoonsgegevens voor marketing- en charitatieve doeleinden.

2 Actuele inzichten/overwegingen in relatie tot de technische analyse research Het Financieele Dagblad berichtte op 25 maart jl. over een wetenschappelijk onderzoek naar particuliere beleggers die bij een grote Nederlandse internetbroker technische analyse toepassen. Volgens de onderzoekers Arvid Hoffmann en Hersh Shefrin - zou blijken dat de technische analyse aanzet tot meer transactiekosten en minder spreiding met als resultaat dat het uiteindelijke nettorendement gemiddeld 7% op jaarbasis lager uitvalt. Voor de gemiddelde retailbelegger is technische analyse dus geen goed idee zo luidde de conclusie van Hoffmann. Hersh Shefrin zette met zijn boek Beyond Greed and Fear in 2002 de gedragseconomie op de kaart. In dit boek wordt duidelijk dat iedere belegger vanuit zijn eigen oordelen kijkt naar de financiële markten schreef Het Financieele Dagblad op 25 juni 2011 na een interview met Hersh Shefrin over de karakterfouten bij investeerders en beleggers. Shefrin heeft ook zijn eigen oordeel klaar. De gedragsgoeroe adviseert om vooral niet te vaak naar je beleggingen te kijken, want dan kom je maar in de verleiding om te handelen. Bron: Het Financieele Dagblad 25 juni 2011 (citaat Hersh Shefrin) Het is dus niet zozeer de technische analyse waar iets mis mee is, maar de gekte ingebakken in de menselijke soort die met deze beleggingsstijl overmoedig aan de haal gaat. Tja, dat is vragen om ongelukken. LOEF Technische Analyse veroordeelt de uitkomsten van het onderzoek daarom niet, maar zou iedere scepticus willen aanmoedigen om zich voldoende in de materie te verdiepen. Daarbij horen een drietal suggesties (als vertrekpunt): Edward O. Wilson, grondlegger van de sociobiologie en tweemaal winnaar van de Pulitzer prijs voor non-fictie (w.o. Consilience, the Unity of Knowledge ) pleitte in 1998 voor het samenvloeien van kennis. In een voorwoord in het boek Beter Beleggen, over de psychologie van investeren van Michael Mauboussin lezen we zijn advies: Als we een evenwichtig perspectief willen verkrijgen, moeten we de disciplines niet apart bestuderen, maar zoeken naar hun consiliëntie. Dat wil zeggen: onderzoek de fundamentele samenhang van alle wetenschappen. Wie enigszins een idee wil krijgen van wat technische analyse nu precies inhoudt, neemt bij voorkeur kennis van de interviews in het boek The Heretics of Finance, Conversations with Leading Practioners of Technical Analysis van Andrew W. Lo en Jasmina Hasanhodzic (uitgave Bloomberg Press, NY 2009). Hierin maakt een veteraan in de technische analyse - Ian McAvity - de lezers deelgenoot van heel herkenbare ervaringen: I don t doubt the validity of technical analysis in general, but rather the validity of my own applications of it. The whole market is sort of a living being. It s a psychological thing. That s where having a feel for a trend comes in: that s where the art takes over from the science. En wat is dan de boodschap aan particuliere beleggers? Antwoord: veel lezen! Koen de Leus schreef een mooi boek over gouden beursleuzen met daarin 10 tips van de beste beleggers. Zijn eerste tip staat op de omslag: Beleggen begint bij jezelf. Werner De Bondt, hoogleraar Behavioral Finance, schreef in het voorwoord: het herkennen van een hele reeks wijdverspreide misvattingen en foutieve gedragingen resulteert niet noodzakelijkerwijs in een gedragswijziging, maar vormt een uitstekende eerste stap. 2

3 ASSET ALLOCATIE (INSTRUMENTEN / INDICES) 1 W 1 W STIJGENDE TREND % TOPVORMING % ISHARES N-AMERICA 2.40 ISHARES PROP US 2.19 ISHARES WORLD 2.17 ISHARES PROP GLO 1.85 ISHARES EUROPE 1.85 ISHARES PROP EURO 0.86 Lyxor ETF iboxx Liqu 0.31 ISHARES E GOV Think iboxx Gvt Bd UCITS ETF 0.07 ISHARES E GOV LYXOR PAN AFRICA 0.00 ISHARES E INF-LINK ISHARES B E AGG Think iboxx Corp.Bd UCITS ETF ISHARES B E CORP ISHARES E COV BOND ISHARES E CORP BD LYXOR EURO CORP BD ISHARES E GOV ETFS PHYSICALGOLD LYXOR ETF CRB BODEMVORMING % DALENDE TREND % ISHARES MSCI LATAM 3.20 ISHARES JAPAN 2.19 ISHARES PROP ASIA 2.89 ISHARES BRIC ISHARES EM MARKETS 2.30 ISHARES CHINA ISHARES ASIA PACIF 0.50 SPDR Barclays EM Local Bond 0.52 ISHARES MARKIT IBOXX USD 0.07 ISHARES US TIPS ISHARES US T In de technische analyse worden trends op een klassieke manier in kaart gebracht met behulp van de koersgrafiek, potlood en liniaal. Hoe meer toppen onderling respectievelijk bodems onderling met elkaar kunnen worden verbonden via een doorgetrokken lijn, hoe betrouwbaarder de signaalfunctie ervan. In de technische analyse kunnen trends ook worden gerangschikt in de vier stadiums, zijnde topvorming, dalende trend, bodemvorming en stijgende trend. Het overzicht hierboven komt tot stand op basis van kwantitatieve criteria bestaande uit de combinatie van de beurskoers en de onderlinge verhoudingen tussen de afgeleide 20-daags en 120-daags simpel gemiddelden (afgekort SMA). De parameters zijn bewust simpel geformuleerd, opdat de gebruiker van deze technische analyse publicatie daadwerkelijk kan begrijpen (en grip krijgt) op de dynamiek van de marktbewegingen. Immers, hoe meer variabelen, hoe complexer. Stijgende trend Beurskoers > 120 SMA en 20 SMA > 120 SMA Topvorming Beurskoers < 120 SMA en 20 SMA > 120 SMA Dalende trend Beurskoers < 120 SMA en 20 SMA < 120 SMA Bodemvorming Beurskoers > 120 SMA en 20 SMA < 120 SMA 3

4 Charles Dow, de grondlegger van de technische analye, hechtte de meeste waarde aan de Primary trend die in de regel langer duurt dan een jaar. Deze trend wordt regelmatig onderbroken door Secondary trends die enkele weken tot maanden kan duren. Het minst belangrijk zijn de dagelijkse rimpelingen die voor teveel informatieruis zorgen. De hellingshoek van het 120-daags gemiddelde (zie in het rood hieronder de 24-weeks gemiddelden) vertelt veel over de richting van de geldstromen. Meerjarige grafieken AGG, ACWI, GSG en GLD trackers vanaf 2009 (in USD) De obligatietracker (AGG, linksboven) kruist onder het 24-weeks gemiddelde, waardoor topvorming wordt gesignaleerd. De wereldwijde aandelentracker (ACWI, rechtsboven) continueert de stijgende trend. De actuele status in de grondstoffentracker (GSG, linksonder) en goudtracker (GLD, rechtsonder) kan niet echt als een bull- of bearmarkt worden aangeduid. Met name de grondstoffentracker vertoont het gedrag van The Fish Market. De hellingshoek van het 24-weeks gemiddelde in de goudtracker neigt weer omhoog, waardoor koersdalingen vanuit een trendvolgende benadering op hogere niveaus zouden moeten bodemen. Dit is consistent met het langetermijn koersontwikkeling van de goudprijs (zie pagina 11). 4

5 Aandelen De beleggingscategorie aandelen genoteerd/omgerekend in euro s heeft een moeizaam eerste kwartaal achter de rug. Noord-Amerika en Europa nemen de wereld op sleeptouw. In de overige regio s (zie grafiek onder) zijn in de afgelopen weken gelukkig bemoedigende verbeteringen zichtbaar. ishares regionaal in euro/unhedged in 2014 ishares Emerging Markets vanaf 2008 Een relatief fors koersherstel in ishares Emerging Markets duwt deze ETF boven het 24-weeks gemiddelde, maar voor een duurzaam herstel is een wereldwijd terugkerend vertrouwen wenselijk. De wereldindex test thans de top uit MSCI USD World Index vanaf

6 LOKALE BEURSINDICES 1 W 1 W STIJGENDE TREND % TOPVORMING % ARGENT.-Merval 5.35 PHILIPPIJNEN-PSEi 3.99 MILAAN-FTSE/MIB 3.86 MADRID-IBEX INDONESIE-JCI 3.45 THAILAND-SET 2.66 PSI SWISS MARKET INDEX 2.33 S&P 500 INDEX 2.07 TORONTO-S&P/TSX Composite 1.94 DAX INDEX 1.88 AEX-index 1.78 CAC ATHENE-ASE General 1.58 Bel INDIA-Sensex TAIWAN-TWSE 1.24 ISRAEL-Tel Aviv Bratislava/SAX Index 1.11 Sydney-All Ordinaries Index 1.04 MALEISIE-KLCI 0.47 Colombo/All Shares Index 0.43 NIEUW ZEELAND-NZSX OSLO-OBX Price Index EGYPTE-CASE 30 Index BODEMVORMING % DALENDE TREND % Bovespa 7.41 HONGARIJE-BUX 6.24 TURKIJE-National Hang Seng Index 3.35 TOKYO/NIKKEI 225/DOW JONES INDEX 4.11 RUSLAND-RTS 2.65 CHILI-IPGA Gen MEXICO-IPC 2.35 JOHANN.-JSE Ind FTSE 100 INDEX 0.92 SINGAPORE-Straits Times 1.83 CHINA-Shanghai & Shenzhen TSJECHIE-PX 1.52 POLEN-WIG Index 1.42 ZUID KOREA-KOSPI 0.80 Wereldwijd zien we recent verbeteringen in de verschillende landenindices. China blijft evenwel nog steeds het grootste zorgenkind. Het merendeel van de landenindices beweegt zich in de linkerhelft van het kwadrant, hetgeen vanuit een trendvolgende houding gunstig zou moeten stemmen. De Zuid-Europese aandelenperiferie presteert bovengemiddeld sterk. De Spaanse IBEX-35 index toont via de koersgrafiek op de volgende pagina de indruk nog veel meer opwaarts koerspotentieel te kunnen benutten. 6

7 Spaanse IBEX-35 index vanaf 1998 De negatieve divergentie in de RSI houdt de mogelijkheid open van een plotselinge correctie in de nabije toekomst, maar in voorkomende situatie biedt dit mogelijkheden om op basis van het omgekeerde hoofdschouderpatroon (zie cirkel) opnieuw te anticiperen op nog hogere indexstanden. Een en ander hangt af van het stemmingsbeeld in de wereld. Met bovengemiddelde belangstelling wordt de MSCI USD World Index gevolgd, juist nu in de wereld van het durfkapitaal de technische barometer begint te wijzen op een overdrijvingsfase (zie NXT-grafiek). Bron: Het Financieele Dagblad 17 maart 2014 Private Equity NXT Index vanaf 2005 op maandbasis De gele candle afgelopen maand illustreert het spiegelbeeld van eind 2008/begin De objectieve meting in de momentumindicatoren (RSI en DMI, niet getoond) houdt beleggers en investeerders nu een spiegel voor. 7

8 Hoofdsectoren Europa & V.S 1 W 1 W STIJGENDE TREND % TOPVORMING % DJ STOXX Bank Index 4.52 S&P 500 Industrials 3.67 S&P EWI Consumer Discret DJ STOXX Auto&Parts 3.34 S&P 500 Materials 3.23 S&P 500 Energy 3.13 DJ STOXX Constr&Mat 2.92 S&P 500 Telecom Serv 2.73 S&P 500 HealthCare 2.59 S&P 500 Info Tech 2.55 S&P 500 Financials 2.25 S&P 500 INDEX 2.07 DJ STOXX Industrial 2.07 DJ STOXX 600(P)-Euro 1.77 DJ STOXX Technology 1.66 DJ STOXX Fin.Serv DJ STOXX Oil & Gas 1.44 S&P EWI Consumer Staples 1.41 DJ STOXX Insurance 1.33 S&P 500 Utilities 0.96 DJ STOXX Trav&Leisur 0.82 DJ STOXX Chemical 0.69 DJ STOXX Health Care 0.67 DJ STOXX Utility 0.64 BODEMVORMING % DALENDE TREND % DJ STOXX Basic Resr DJ STOXX Retail 1.27 DJ STOXX Pers&House 1.14 DJ STOXX Telecom 0.80 DJ STOXX Media 0.81 DJ STOXX Food&Bev De Europese voeding- en dranksector (non-cyclisch) en basic resources sector (cyclisch) bevinden zich beiden in een bodemvormingsfase. De Amerikaanse industrials, consumer discretionary en materialensector wijzen op een sterk vertrouwen in de toekomstige groeiperspectieven van de economie. Ook de sterke performance in onroerend goedtrackers (zie onder) visualiseert dit vertrouwen. Beursgenoteerd vastgoed ishares Property in 2014 (in euro / unhedged) 8

9 Vastrentende waarden Diverse ETF s in vastrentende waarden vanaf % Deutsche Bundesrepublik per 4 januari 1937 De Duitse 4% staatslening per 1937 is afgeketst tegen een dalende weerstandlijn, waardoor de koersrisico s voor bezitters van deze vastrentende waarden toenemen. Zolang de beurskoers boven het stijgende 120-daags gemiddelde noteert is het koersrisico overigens nog wel beheersbaar (stoploss grens 124). ishares 20+ US Treasury Bond (+ relatieve sterkte tov SPDR S&P 500 ETF) De herstelbeweging in ishares 20+ US Treasury Bonds en relatieve sterkte ten opzicht van de SPDR S&P 500 index wekt nog altijd herinneringen op aan

10 Grondstoffen / edele metalen 1 W 1 W STIJGENDE TREND % TOPVORMING % ETFS Nickel 3.56 NY-DJ-AIG Precious Metals Index ETFSPHYSIPLATINUM 3.47 ETFS Gasoline ETFS Corn 3.32 ETFS Soybean Oil 2.52 ETFS Soybeans 2.02 ETFS PHYSPM BASKET 1.10 NY-DJ-AIG Grains Index 0.21 ETFS Grains DJ-AIGSM 0.17 NY-DJ-AIG Agriculture Sub-idx NY-DJ-AIG Commodity Index ETFS PHYSICALGOLD ETFS Livestock DJ-AIGSM ETFS Coffee ETFS NATURAL GAS NY-DJ-AIG Petroleum Index ETFS Energy DJ-AIGSM NY-DJ-AIG Energy Index NY-DJ-AIG Softs Index NY-DJ-AIG Livestock Index ETFS Cotton ETFS WHEAT BODEMVORMING % DALENDE TREND % ETFS Industrial Metals DJ-AIGSM 3.20 NY-DJ-AIG Industrial Metals Index 2.69 ETFS COPPER 1.39 ETFS PHYSIC SILVER 0.65 ETFS Heating Oil ETFS Sugar ETFS Corn vanaf 2007 op weekbasis Selectief gedrag in de grondstoffensector is wenselijk. Mais vertoont kenmerken om een nieuwe langdurige stijgingsfase in te zetten. 10

11 ETFS Coffee vanaf 2013 op dagbasis De koffieprijs (en daarmee de ETFS Coffee) bevindt zich een correctiefase die in principe nieuwe koopkansen schept. TIP: zorg bij timing voor een rendement-/risico ratio groter dan 3 (= afstand beurskoers naar weerstand dient minimaal driemaal groter te zijn dan de afstand beurskoers naar steunniveau). Beoordeel uw beleggingshorizon, want het 120-daags koersgemiddelde is stijgend (= positief lange-termijn visie), terwijl het 20-daags koersgemiddelde daalt (= negatief kortetermijn). Brent Oil vanaf 2012 breekt de meerjarige opgaande trendlijn Goudprijs vanaf 2001 Edele metalen Correcties in de goudprijs bieden nieuwe instapkansen (tot aan de meerjarige stijgende steunlijn). 11

12 Valuta EUR/USD vanaf 1987 De langetermijn koersgrafiek van EUR/USD toont de importantie van de dalende meerjarige weerstandlijn. De euro noteerde eind maart lager dan begin maart en staat thans onder druk (% 1,3765). De bearish rising wedge wint aan betekenis bij een daling onder $ 1,35 maar zover is het nog niet. Tussen $ 1,35 en $ 1,39 wordt het lastig laveren voor een duidelijke richting. 12

13 ALGEMEEN ADVIES Hanteer indien mogelijk - stop loss limieten om koersrisico s beter te beheersen! Verklarende woorden en begrippen uit de technische analyse Een uitleg van woorden en begrippen die gangbaar zijn in de technische analyse en in de Bulls, Bears & Shares worden gebruikt zijn op deze pagina op een niet limitatieve wijze ter verduidelijking samengevat. Technische Analyse (TA) bestudeert primair met behulp van grafieken de koershistorie van marktprijzen (lees: beurskoersen en hiervan afgeleide handelsvolumes) met het doel om de meest waarschijnlijke toekomstige richting te bepalen. De technische analyse kent twee hoofdstromingen. Enerzijds is er de klassieke visuele analyse van grafieken met het oogmerk om trends en koerspatronen te herkennen. Anderzijds is er de kwantitatieve analyse om met behulp van de beurskoers afgeleide formules ( indicatoren ) koop- en verkoopsignalen te genereren. De Bulls, Bears & Shares combineert de visuele analyse met de kwantitatieve analyse. De technische en kwantitatieve analyses worden vooral gebruikt als hulpmiddel voor de timing van beleggingsbeslissingen. TA = afkorting voor technische analyse KT = korte termijn trend op basis van de positie van beurskoers ten opzichte van het 20-daags koersgemiddelde LT = lange termijn trend op basis van de positie van het 20-daags koersgemiddelde ten opzichte van het 120-daags koersgemiddelde TREND = algemene richting waarheen een koersontwikkeling tendeert herkenbaar aan een proces van twee opeenvolgende toppen en/of bodems TRENDLIJN = lijn langs opeenvolgende toppen of bodems STEUN = indicatie voor een bodem in de koersgrafiek WEERSTAND = indicatie voor een top in de koersgrafiek BULLISH = positieve stemming ten aanzien van de koersontwikkeling BEARISH = negatieve stemming ten aanzien van de koersontwikkeling NEUTRAAL = aanduiding voor richtingloos en/of zijwaarts koersverloop TACTISCH = specifieke actie/benadering bedoeld om een strategie uit te voeren RS = relatieve sterkte ter bepaling van outperformance of underperformance OUTPERFORMANCE = betere prestatie ten opzichte van UNDERPERFORMANCE = slechtere prestatie ten opzichte van LONG = positionering in de markt anticiperend op een koersstijging SHORT = positionering in de markt anticiperend op een koersdaling NONE = geen positionering in verband met overgangfase tussen bulls en bears BUY = koopmoment op basis van een technische en/of kwantitatieve analyse SELL = verkoopmoment op basis van een technische en/of kwantitatieve analyse MA = moving average / voortschrijdend gemiddelde van een reeks van beursdata RSI = relatieve sterkte index (indicator voor het meten van het momentum) RSI waardering onder 30 illustreert een relatief sterke koersdaling RSI waardering boven 70 illustreert een relatief sterke koersstijging MOMENTUM = indicator voor het meten van de snelheid en de sterkte van een koersbeweging STO = afkorting voor stochastics, indicator voor korte termijn kansberekening STO waardering onder 20 illustreert een relatief sterke koersdaling STO waardering boven 80 illustreert een relatief sterke koersstijging DMI = afkorting voor directional movement indicator, geeft informatie over de kracht van vraag en aanbod in de onderliggende trend ADX = afkorting voor average directional movement indicator, geeft de kracht aan van een trendmatige beweging, maar zegt niets over de richting ervan ADX waardering onder 25 wijst potentieel op een zijwaarts gerichte trend ADX waardering boven 25 wijst potentieel op een trendmatige beweging TRADINGRANGE = richtingloze koersbeweging binnen bepaalde bandbreedte UITBRAAK = koersbeweging boven/onder vorige weerstand/steun 13

14 TRAP = mislukte uitbraak PULLBACK terugkeer van de beurskoers naar een recent uitbraakniveau GAP = koershiaat in de grafiek zichtbaar tussen twee handelsnoteringen in OVERBOUGHT = situatie waarin de beurskoers kwetsbaar is voor een correctie OVERSOLD = sitiuatie waarin de beurskoers rijp is voor een technisch herstel RISING WEDGE = driehoekspatroon met 2 convergerende stijgende lijnen FALLING WEDGE = driehoekspatroon met 2 convergerende dalende lijnen STOP LOSS = prijsniveau ter beperking van onverhoopte verliezen van openstaande beleggingsposities. LEGENDA KLEUREN CANDLES GETOONDE GRAFIEKEN Donkergroen - stijgende trend (= koers > 20 daags gemiddelde & 120 daags gemiddelde) Lichtgroen - koerscorrectie binnen stijgende trend (= koers > 120 daags gemiddelde) Rood - dalende trend (= koers < 20 daags gemiddelde & 120 daags gemiddelde) Oranje - koersherstel binnen dalende trend (= koers < 120 daags gemiddelde) Blauw (= sterk opwaarts momentum tijdens een opgaande trend) Paars (= sterk neerwaarts momentum tijdens een neergaande trend) Geel (= overdrijvingsfase (extreem hoog risico van een significant trendomslag) Zwart (= overgangsfase tussen stijgende en dalende trend) Rode lijn Blauwe lijn Paarse lijn belegging daags simpel gemiddelde - 20 daags simpel gemiddelde - relatieve kracht ten opzichte van een andere Heeft u vragen of opmerkingen, neemt u dan a.u.b. contact met ons op. 14